Month: January 2014

Á gervihnattaöld geta allir sem vilja fylgst með störfum þingsins og haft áhrif á þau. Það er grundvallaratriði í lýðræðislegu samfélagi. Umræðan þarf að vera opin og gagnrýnin. En málflutningur þarf að byggjast á rökum og skynsemi svo hann sé til gagns, ekki niðurrifs.

Tenging við veruleikann

Fílabeinsturninn er ekki eftirsóknarverður staður fyrir þingmann. Ef þingmaður er svo óheppinn að rata þangað þá rofnar samband við borgarana og þá er voðinn vís. Alþingismenn eru í þjónustuhlutverki og eiga að miðla upplýsingum frá sínum kjósendum til Alþingis og vinna fyrir þá.

Þó svo að Alþingismenn geri flestir sitt besta til að vera í góðu sambandi við sitt fólk og fylgjast vel með samfélagsmálum, þá er margt sem getur farið fram hjá þeim í erli dagsins. Skilaboð og athugasemdir frá borgurunum er því oftast vel þegin og nauðsynleg svo umræðan á Alþingi endurspeglir þarfir og væntingar samfélagsins. Aðeins þannig verður umræðan lýðræðisleg og í tengslum við veruleikann utan múra Alþingis.

Þú getur haft áhrif á störf þingsins

Á heimasíðu Alþingis er gríðarlegar miklar upplýsingar að finna (www.althingi.is). Þar er hægt að horfa á beinar útsendingar frá þingfundum, lesa öll þingskjöl, þ.e. fyrirspurnir til ráðherra og svör þeirra, þingsályktunartillögur og frumvörp langt aftur í tímann. Þar getur fólk fundið allar upplýsingar um þingmenn, bakgrunn þeirra, störf á þingi og það mikilvægasta, hvernig hægt er að ná sambandi við þá. Þeir sem áhuga hafa geta skráð sig á póstlista og fylgst þannig náið með ferli ákveðinna mála og einnig sent inn umsagnir um mál.  Þannig að aðgengi fólks að störfum Alþingis er mjög gott. Menn verða bara að vita hvar á að leita. Flestir þingmenn eru líka með Fésbókarsíður og jafnvel blogg þar sem þeir deila reglulega efni sem tengist störfum þeirra. Að sjálfsögðu er líka öllum velkomið að koma í Alþingishúsið á meðan á þingfundum stendur og fylgjast með af þingpöllum.

Sextíu og þrír þingmenn. Fólk með hugsjónir. En þessir sextíu og þrír einstaklingar eru þó ekki alltaf sammála um hvaða leiðir er best að fara. En markmiðið er skýrt; betra samfélag fyrir alla.

(Áður birtar greinar um störf þingsins: Hvað gerir þú á daginn og Tómur þingsalur.)

Silja Dögg Gunnarsdóttir

Tækifæri okkar Íslendinga eru á mörgum sviðum. Við erum rík af auðlindum sem mikil þörf verður fyrir í framtíðinni. Við eigum nóg af hreinu vatni, grænni orku, hugsanlega olíu og síðast en ekki síst erum við mjög framarlega í matvælaframleiðslu. Lega landsins er mjög eftirsóknarverð fyrir Norður Íshafssiglingar. Þar liggja gríðarleg tækifæri í framtíðinni sem við Íslendingar þurfum að vera vel vakandi yfir.

Rík þjóð

Mér þykja öll rök hníga að því að hagsmunum Íslands sé betur borgið utan ESB en innan þess þar sem við erum mjög fámenn þjóð og rík af auðlindum. Daniel Gros, er yfirmaður stofnunar í Brussel  í Evrópufræðum. Hann lét hafa það eftir sér að hann teldi að öll Evrópuríki ættu að vera í Evrópusambandinu, NEMA Ísland. Ísland væri undantekningin sem sannaði regluna af ofangreindum ástæðum.

Afstaða núverandi stjórnarflokka er einnig skýr. Á landsfundum sínum fyrr á þessu ári, ályktuðu þeir að hag Íslands sé betur borgað utan ESB en innan þess. Núverandi ríkisstjórn framfylgir að sjálfsögðu stefnu ríkisstjórnarflokkanna. Í stjórnarsáttmálanum stendur: “Gert verður hlé á aðildarviðræðum Íslands við Evrópusambandið og úttekt gerð á stöðu viðræðnanna og þróun mála innan sambandsins. Úttektin verður lögð fyrir Alþingi til umfjöllunar og kynnt fyrir þjóðinni. Ekki verður haldið lengra í aðildarviðræðum við Evrópusambandið nema að undangenginni þjóðaratkvæðagreiðslu.“

Lýðræðið í hættu

En víkjum að lýðræðinu. Ein rök með aðild að ESB eru þau að Íslendingar ættu að hafa fulltrúa á Evrópuþinginu til að hafa einhverja vigt þar í ákvarðanatökum. Staðreyndin er sú að þingmenn Evrópuþingsins eru rúmlega 760 og Ísland fengi 6 þingmenn, tæp 0,78% þingmanna. Mín skoðun er því sú að þessir sex þingmenn myndu nú ekki vigta mikið á þinginu.

Þess má einnig geta að kjörsókn til Evrópuþings minnkar stöðugt og var að meðaltali 43% árið 2009. Staðreyndin er sú að íbúar evrópuríkja fjarlægjast stöðugt lýðræðið og þeir finna fyrir því. Valdið er ekki lengur á höndum lýðræðislegra kjörinna fulltrúa heldur embættismanna í Brussel.  Er þetta það sem við Íslendingar viljum?

Næsta skrefið er að fá sérfræði úttekt um stöðu viðræðanna og stöðu mála innan ESB. Úttektin er gerð af Hagfræðistofnun Háskóla Íslands og verður kynnt fyrir þinginu í janúarmánuði.

Silja Dögg Gunnarsdóttir

Fyrir tuttugu árum síðan var mikið skeggrætt og unnið varðandi framboðsmál til borgarstjórnar. Flokkarnir héldu fundi saman og einnig hver í sínum ranni. Nánast á hverjum degi var umfjöllun í Morgunblaðinu um gang mála. Um miðjan janúar 1994 var tilkynnt að flokkarnir, sem voru í stjórnarandstöðu við Sjálfstæðisflokkinn í Reykjavík, hefðu ákveðið að bjóða fram sameiginlegan framboðslista til borgarstjórnar.

Reykjavíkurlistinn var skapaður af Alþýðubandalagi, Alþýðuflokki, Framsóknarflokki og samtökum um Kvennalista á jafnréttisgrunni. Einn aðalsamningamaður framsóknarmanna var Valdimar Kr. Jónsson prófessor. Hann var einlægur stuðningsmaður þess að koma á sameiginlegum framboðslista og vann mikið og gott starf með fulltrúum hinna flokkanna.

Í mínum huga er sennilega sá útgangspunktur í starfinu sem mest situr eftir – að yfir vötnum sveif andblær nýrrar hugsunar varðandi jafnvægi/jafnrétti í samskiptum karla og kvenna sem og milli flokka. Konur voru þar ekki síður ráðandi en karlar. Önnur nýjung var sú að setja borgarstjóraefnið í áttunda sætið. Í heild var listinn skipaður vönduðu samhentu fólki, sem hafði reynslu af samstarfi í borgarstjórn.

Starfið í R-listanum og árangurinn er mér hugleikinn. Mér hefur stundum sárnað þegar fulltrúar samstarfsflokkanna vilja í seinni tíð alfarið eigna sér framboðið og ganga svo langt að setja samasemmerki á milli Reykjavíkurlistans og flokks sem varð til síðar á landsvísu. Reyndar raskaðist hið góða samstarf og jafnvægi sem var innan listans einmitt við þá gjörð.

Framsóknarmenn eiga, ekki síður en aðrir, þátt í samstöðu listans sem og uppbyggingunni í þeim málaflokkum sem við settum á oddinn í kosningabaráttunni 1994 um skóla og leikskóla.

Starf í sveitarstjórn er afar gefandi og skemmtilegt. Þetta er starf sem ekki síður á að höfða til kvenna að mínu mati. Ég hvet því konur til að taka þátt í mótun nærumhverfisins og gefa kost á sér á lista til sveitarstjórnar. Reynsla af starfi í sveitarstjórn kemur til góða sama hvað fólk tekur sér fyrir hendur síðar á lífsleiðinni. Sennilega er sveitarstjórnarþátttaka einn besti skóli sem unnt er að sækja í mannlegum samskiptum sem og þekkingu á mótun samfélags.

SIGRÚN MAGNÚSDÓTTIR

(Greinin birtist í Fréttablaðinu 17. janúar 2014.)

Í Kastljósviðtali á mánudagskvöldið fór Gunnar Bragi Sveinsson, utanríkisráðherra, vel yfir stefnu ríkisstjórnarinnar í ESB-málinu. Að undanförnu hefur verið reynt að teikna upp þá mynd að utanríkisráðherra sé einn á báti í þessu máli og þar með sé hann stærsti vandi aðildarsinna. Það að telja málum þannig háttað er auðvitað mikið pólitískt ólæsi. Það er hinsvegar furðulegt, og til marks um mikla örvæntingu, að heyra aðildarsinna ítrekað kalla eftir því að helstu ESB-andstæðingar landsins haldi áfram aðildarsamningum við ESB.

Ef aðildarsinnum yrði að ósk sinni og aðildarsamningum yrði haldið áfram þá myndi utanríkisráðherra án vafa tryggja að skoðanabræður hans séu í meirihluta í nefndum og ráðum líkt og fyrri ríkisstjórn gerði. Vandi aðildarsinna er hinsvegar sá að skoðanabræður utanríkisráðherra eru á móti ESB. Það yrði aðildarsinnum líklega mjög til framdráttar ef hörðustu ESB-andstæðingar landsins mættu til Brussel í þeim tilgangi að semja um hvernig aðlögun næstu ára verði háttað. Ef utanríkisráðherra er ekki tilbúinn að setja undirritaðan í forystu fyrir þessari sveit er ekki ólíklegt að t.d. Jón Bjarnason, Guðni Ágústsson eða Styrmir Gunnarsson verði fyrir valinu. Það gæti orðið enn fróðlegra að fylgjast með því þegar einstök atriði er varða ESB-samningana verða rædd í utanríkismálanefnd Alþingis þar sem Birgir Ármannsson, einn öflugasti ESB-andstæðingur þingsins, gegnir formennsku og undirritaður varaformennsku. IPA- og Taiex-aðlögunarstyrkirnir fá eflaust flýtimeðferð hjá fjárlaganefnd þar sem Vigdís Hauksdóttir, formaður Heimssýnar, ræður ríkjum og varaformaðurinn, Guðlaugur Þór Þórðarson, mun eflaust berjast ötullega fyrir málinu. Forseti Alþingis mun örugglega halda okkur öllum við efnið enda »mikill« áhugamaður um aðild Íslands að ESB.

Það kom vel fram á síðasta kjörtímabili að ógjörningur er að semja um ESB-aðild nema að einhugur sé um málið í ríkisstjórn og starfandi stjórnarmeirihluta. Svo langt gekk þetta að ómögulegt var að vera með ESB-andstæðinga í ríkisstjórn né í utanríkismálanefnd Alþingis. Samþykkt stefna beggja stjórnarflokkanna er skýr og á þeirri stefnu byggir stjórnarsáttmáli ríkisstjórnarinnar. Það er því hámark bjartsýninnar (og í raun dálítið hlægilegt) að halda að ríkisstjórn þar sem báðir stjórnarflokkarnir eru á móti ESB-aðild geti haldið áfram aðildarsamningum. Því er það svo að þrátt fyrir ótrúlegan áhuga aðildarsinna þá mun furðuleg ósk þeirra um að ESB-andstæðingar dragi vagninn til Brussel ekki verða að veruleika.

ÁSMUNDUR EINAR DAÐASON

(Greinin birtist í Morgunblaðinu 16. janúar 2014.)

En ég vil vera vinur þinn vegna þess að það eru allt aðrar skuldbindingar sem fylgja vináttu annars vegar og hjónabandi hins vegar. Ég hef þessa skoðun varðandi aðild Íslands að Evrópusambandinu. Ég er sannfærð um að hagsmunir Íslendinga séu best tryggðir utan Evrópusambandsins. Við höldum samt sem áður áfram að vera vinir, góðir vinir, enda erum við hluti af Evrópu og höfum yfirleitt átt mikil og góð samskipti við aðrar Evrópuþjóðir.

Bæta þarf hagstjórnina
Umræðan upp á síðkastið, sem snýr að aðild Íslands að Evrópusambandinu, snýst að stórum hluta um kosti þess að taka upp evru. Aðrir þættir eru látnir liggja á milli hluta í umræðunni. Lítið er rætt um landbúnaðar- og sjávarútvegsmál, lýðræði og auðlindamál en það eru mjög mikilvægir málaflokkar sem ráða miklu um framþróun og framtíð Íslands.

En vindum okkur yfir í gjaldmiðilsmálin. Sumir segja að við getum ekki afnumið verðtrygginguna og bætt hagstjórn landsins nema með því að taka upp annan gjaldmiðil, t.d. evru. Það er einfaldlega ekki rétt. Nýr gjaldmiðill einn og sér lagar ekki hagstjórnina, við þurfum sjálf að breyta henni til hins betra.

Krónan okkar gjaldmiðill
Samráðsnefnd um peningastefnu Íslands komst að þverpólitískri samhljóða niðurstöðu. Grípum niður í frétt fjármálaráðuneytisins frá 16. október 2010:

„Að mati nefndarmanna er ekki hægt að gera ráð fyrir upptöku annarrar myntar á næstu árum. Því er mikilvægt að tryggja trausta peningastefnu með þjóðhagsvarúðartækjum og ábyrgð í opinberum fjármálum á grundvelli fjármálareglna sem taka mið af þróun efnahagslífsins. Slíkt er grundvöllur góðrar hagstjórnar óháð fyrirkomulagi gengismála og peningastefnu. Almennt telja nefndarmenn að á næstu árum sé sjálfstæð peningastefna eini valkosturinn og trúverðug hagstjórn sem tekur mið af aðstæðum og hagsveiflum sé grundvallaratriði.“

Þetta er skýrt: Sjálfstæð peningastefna er eini kosturinn næstu árin og nauðsynlegt er að vinna innan þess ramma. Og undir þetta kvitta ASÍ, SA og fulltrúar allra stjórnmálaflokka.

Nú hefur verið gert hlé á aðildarviðræðum við ESB. Ný og öflug ríkisstjórn hefur tekið við stjórnartaumunum og bætt hagstjórn er mjög ofarlega á verkefnalista hennar.

SILJA DÖGG GUNNARSDÓTTIR

(Greinin birtist í Fréttablaðinu 10. janúar 2014.)

Markverð þáttaskil eru hjá íslensku þjóðinni um þessi áramót. Hallalaus fjárlög hafa verið afgreidd og nýir kjarasamningar um aukinn kaupmátt undirritaðir á vinnumarkaði. Umskipti hafa orðið á hinu pólitíska sviði. Þeir flokkar sem sigruðu í kosningunum mynduðu ríkisstjórn og þess sér nú merki að nýir valdhafar eru teknir við. Meginkosningaloforð stjórnarflokkanna eru komin í farveg. Stórátak er að hefjast til að lækka húsnæðisskuldir heimilanna sem forsendubrestur hefur hækkað upp úr öllu valdi. Fundin hefur verið farsæl leið til þessa átaks, með því að tvinna saman þau úrræði sem stjórnarflokkarnir hafa barist fyrir.

Öryggisnetið þétt

Fjárlagafrumvarpið sem lagt var fram í haust tók verulegum breytingum í meðferð Alþingis án þess að hverfa frá meginákvörðuninni um hallalaus fjárlög. Fjórum milljörðum er aukið við til heilbrigðismála og með því bætt úr brýnum vanda Landspítalans og jafnframt leyst úr vanda heilbrigðisstofnana víða um land. Sex þúsund milljóna framlag bætist við Almannatryggingar og gengur það til að efna fyrirheit úr kosningabaráttunni um að rétta hlut aldraðra og öryrkja. Þannig erum við að þétta öryggisnetið og bæta skerðingar frá hruninu. Þá er fé lagt til ýmissa verkefna sem höfðu orðið útundan við upphaflegu frumvarpsgerðina.

Forgangsröðun

Miklar umræður spunnust um ýmsar tilfærslur vegna forgangsröðunar verkefna. Nokkur skerðing verður hjá Ríkisútvarpinu. Því var mætt af stjórnendum þess með fækkun starfsfólks á rás eitt. Ekki var fækkað í yfirstjórn né á rás tvö eins og búast hefði mátt við. Þrátt fyrir fækkun á rás eitt er óbreyttri dagskrá haldið þar úti að mestu leyti. Vaxtabætur eru skertar nokkuð hjá þeim sem hafa hæstar tekjur. Framlag til þróunarmála er fært til svipaðs hlutfalls af þjóðartekjum og var fyrir tveimur árum. Með vaxandi þjóðartekjum er ekki víst að um skerðingu verði að ræða. Vafalaust er hægt að spara í yfirstjórn Þróunarsamvinnustofnunar eins og víða.

Skattalækkanir

Skattar á meðaltekjur verða lækkaðir nokkuð og er það að hluta til að greiða fyrir kjarasamningum. Það að kjarasamningar tókust er þjóðfélaginu mjög dýrmætt. Umræða var um að hækka persónuafslátt. Það er mjög dýr aðgerð þótt ekki sé nema um þúsund króna lækkun á einstakling að ræða, auk þess gengur hækkun persónuafsláttar upp allan tekjustigann og óþarfi er að lækka skatta á auðmenn. Daginn er tekið að lengja og það er líka að birta til í þjóðfélaginu. Fyrir hönd þingflokks Framsóknarflokksins færi ég landsmönnum öllum árnaðaróskir. Megi komandi ár verða okkur farsælt.

Sigrún Magnúsdóttir

(Greinin birtist í Morgunblaðinu 28. desember 2013.)