Year: 2014

Í Kastljósviðtali á mánudagskvöldið fór Gunnar Bragi Sveinsson, utanríkisráðherra, vel yfir stefnu ríkisstjórnarinnar í ESB-málinu. Að undanförnu hefur verið reynt að teikna upp þá mynd að utanríkisráðherra sé einn á báti í þessu máli og þar með sé hann stærsti vandi aðildarsinna. Það að telja málum þannig háttað er auðvitað mikið pólitískt ólæsi. Það er hinsvegar furðulegt, og til marks um mikla örvæntingu, að heyra aðildarsinna ítrekað kalla eftir því að helstu ESB-andstæðingar landsins haldi áfram aðildarsamningum við ESB.

Ef aðildarsinnum yrði að ósk sinni og aðildarsamningum yrði haldið áfram þá myndi utanríkisráðherra án vafa tryggja að skoðanabræður hans séu í meirihluta í nefndum og ráðum líkt og fyrri ríkisstjórn gerði. Vandi aðildarsinna er hinsvegar sá að skoðanabræður utanríkisráðherra eru á móti ESB. Það yrði aðildarsinnum líklega mjög til framdráttar ef hörðustu ESB-andstæðingar landsins mættu til Brussel í þeim tilgangi að semja um hvernig aðlögun næstu ára verði háttað. Ef utanríkisráðherra er ekki tilbúinn að setja undirritaðan í forystu fyrir þessari sveit er ekki ólíklegt að t.d. Jón Bjarnason, Guðni Ágústsson eða Styrmir Gunnarsson verði fyrir valinu. Það gæti orðið enn fróðlegra að fylgjast með því þegar einstök atriði er varða ESB-samningana verða rædd í utanríkismálanefnd Alþingis þar sem Birgir Ármannsson, einn öflugasti ESB-andstæðingur þingsins, gegnir formennsku og undirritaður varaformennsku. IPA- og Taiex-aðlögunarstyrkirnir fá eflaust flýtimeðferð hjá fjárlaganefnd þar sem Vigdís Hauksdóttir, formaður Heimssýnar, ræður ríkjum og varaformaðurinn, Guðlaugur Þór Þórðarson, mun eflaust berjast ötullega fyrir málinu. Forseti Alþingis mun örugglega halda okkur öllum við efnið enda »mikill« áhugamaður um aðild Íslands að ESB.

Það kom vel fram á síðasta kjörtímabili að ógjörningur er að semja um ESB-aðild nema að einhugur sé um málið í ríkisstjórn og starfandi stjórnarmeirihluta. Svo langt gekk þetta að ómögulegt var að vera með ESB-andstæðinga í ríkisstjórn né í utanríkismálanefnd Alþingis. Samþykkt stefna beggja stjórnarflokkanna er skýr og á þeirri stefnu byggir stjórnarsáttmáli ríkisstjórnarinnar. Það er því hámark bjartsýninnar (og í raun dálítið hlægilegt) að halda að ríkisstjórn þar sem báðir stjórnarflokkarnir eru á móti ESB-aðild geti haldið áfram aðildarsamningum. Því er það svo að þrátt fyrir ótrúlegan áhuga aðildarsinna þá mun furðuleg ósk þeirra um að ESB-andstæðingar dragi vagninn til Brussel ekki verða að veruleika.

ÁSMUNDUR EINAR DAÐASON

(Greinin birtist í Morgunblaðinu 16. janúar 2014.)

En ég vil vera vinur þinn vegna þess að það eru allt aðrar skuldbindingar sem fylgja vináttu annars vegar og hjónabandi hins vegar. Ég hef þessa skoðun varðandi aðild Íslands að Evrópusambandinu. Ég er sannfærð um að hagsmunir Íslendinga séu best tryggðir utan Evrópusambandsins. Við höldum samt sem áður áfram að vera vinir, góðir vinir, enda erum við hluti af Evrópu og höfum yfirleitt átt mikil og góð samskipti við aðrar Evrópuþjóðir.

Bæta þarf hagstjórnina
Umræðan upp á síðkastið, sem snýr að aðild Íslands að Evrópusambandinu, snýst að stórum hluta um kosti þess að taka upp evru. Aðrir þættir eru látnir liggja á milli hluta í umræðunni. Lítið er rætt um landbúnaðar- og sjávarútvegsmál, lýðræði og auðlindamál en það eru mjög mikilvægir málaflokkar sem ráða miklu um framþróun og framtíð Íslands.

En vindum okkur yfir í gjaldmiðilsmálin. Sumir segja að við getum ekki afnumið verðtrygginguna og bætt hagstjórn landsins nema með því að taka upp annan gjaldmiðil, t.d. evru. Það er einfaldlega ekki rétt. Nýr gjaldmiðill einn og sér lagar ekki hagstjórnina, við þurfum sjálf að breyta henni til hins betra.

Krónan okkar gjaldmiðill
Samráðsnefnd um peningastefnu Íslands komst að þverpólitískri samhljóða niðurstöðu. Grípum niður í frétt fjármálaráðuneytisins frá 16. október 2010:

„Að mati nefndarmanna er ekki hægt að gera ráð fyrir upptöku annarrar myntar á næstu árum. Því er mikilvægt að tryggja trausta peningastefnu með þjóðhagsvarúðartækjum og ábyrgð í opinberum fjármálum á grundvelli fjármálareglna sem taka mið af þróun efnahagslífsins. Slíkt er grundvöllur góðrar hagstjórnar óháð fyrirkomulagi gengismála og peningastefnu. Almennt telja nefndarmenn að á næstu árum sé sjálfstæð peningastefna eini valkosturinn og trúverðug hagstjórn sem tekur mið af aðstæðum og hagsveiflum sé grundvallaratriði.“

Þetta er skýrt: Sjálfstæð peningastefna er eini kosturinn næstu árin og nauðsynlegt er að vinna innan þess ramma. Og undir þetta kvitta ASÍ, SA og fulltrúar allra stjórnmálaflokka.

Nú hefur verið gert hlé á aðildarviðræðum við ESB. Ný og öflug ríkisstjórn hefur tekið við stjórnartaumunum og bætt hagstjórn er mjög ofarlega á verkefnalista hennar.

SILJA DÖGG GUNNARSDÓTTIR

(Greinin birtist í Fréttablaðinu 10. janúar 2014.)

Markverð þáttaskil eru hjá íslensku þjóðinni um þessi áramót. Hallalaus fjárlög hafa verið afgreidd og nýir kjarasamningar um aukinn kaupmátt undirritaðir á vinnumarkaði. Umskipti hafa orðið á hinu pólitíska sviði. Þeir flokkar sem sigruðu í kosningunum mynduðu ríkisstjórn og þess sér nú merki að nýir valdhafar eru teknir við. Meginkosningaloforð stjórnarflokkanna eru komin í farveg. Stórátak er að hefjast til að lækka húsnæðisskuldir heimilanna sem forsendubrestur hefur hækkað upp úr öllu valdi. Fundin hefur verið farsæl leið til þessa átaks, með því að tvinna saman þau úrræði sem stjórnarflokkarnir hafa barist fyrir.

Öryggisnetið þétt

Fjárlagafrumvarpið sem lagt var fram í haust tók verulegum breytingum í meðferð Alþingis án þess að hverfa frá meginákvörðuninni um hallalaus fjárlög. Fjórum milljörðum er aukið við til heilbrigðismála og með því bætt úr brýnum vanda Landspítalans og jafnframt leyst úr vanda heilbrigðisstofnana víða um land. Sex þúsund milljóna framlag bætist við Almannatryggingar og gengur það til að efna fyrirheit úr kosningabaráttunni um að rétta hlut aldraðra og öryrkja. Þannig erum við að þétta öryggisnetið og bæta skerðingar frá hruninu. Þá er fé lagt til ýmissa verkefna sem höfðu orðið útundan við upphaflegu frumvarpsgerðina.

Forgangsröðun

Miklar umræður spunnust um ýmsar tilfærslur vegna forgangsröðunar verkefna. Nokkur skerðing verður hjá Ríkisútvarpinu. Því var mætt af stjórnendum þess með fækkun starfsfólks á rás eitt. Ekki var fækkað í yfirstjórn né á rás tvö eins og búast hefði mátt við. Þrátt fyrir fækkun á rás eitt er óbreyttri dagskrá haldið þar úti að mestu leyti. Vaxtabætur eru skertar nokkuð hjá þeim sem hafa hæstar tekjur. Framlag til þróunarmála er fært til svipaðs hlutfalls af þjóðartekjum og var fyrir tveimur árum. Með vaxandi þjóðartekjum er ekki víst að um skerðingu verði að ræða. Vafalaust er hægt að spara í yfirstjórn Þróunarsamvinnustofnunar eins og víða.

Skattalækkanir

Skattar á meðaltekjur verða lækkaðir nokkuð og er það að hluta til að greiða fyrir kjarasamningum. Það að kjarasamningar tókust er þjóðfélaginu mjög dýrmætt. Umræða var um að hækka persónuafslátt. Það er mjög dýr aðgerð þótt ekki sé nema um þúsund króna lækkun á einstakling að ræða, auk þess gengur hækkun persónuafsláttar upp allan tekjustigann og óþarfi er að lækka skatta á auðmenn. Daginn er tekið að lengja og það er líka að birta til í þjóðfélaginu. Fyrir hönd þingflokks Framsóknarflokksins færi ég landsmönnum öllum árnaðaróskir. Megi komandi ár verða okkur farsælt.

Sigrún Magnúsdóttir

(Greinin birtist í Morgunblaðinu 28. desember 2013.)