Author: Einar Gunnar

„Samkvæmt tölum sem Hagstofan birti fyrir skömmu búa fjórir af hverjum tíu landsmönnum á aldrinum 20–29 ára enn í foreldrahúsum, um 40%. Til samanburðar er hlutfallið um 10% í Danmörku. Ástæður þess að svo margir búa í foreldrahúsum fram undir þrítugt eru eflaust margvíslegar. Margir á þessum aldri eru í háskólanámi og það getur verið erfitt að fjármagna nám samhliða því að borga leigu, hvað þá að kaupa húsnæði. Það vita allir.
Ég minnist hins vegar á þetta mál vegna þess að á fjölmennum og áhugaverðum þjóðfundi í morgun sem þrír ráðherrar blésu til var fjallað um möguleika á nýjum og ekki síst ódýrari leiðum á húsnæðismarkaði. Þetta er gott framtak.
Þessa dagana er m.a. talað um Ikea-íbúðir, stáleiningahús frá Kína o.s.frv. Auðvitað þarf að skoða alla kosti og fara síðan fýsilegustu leiðina. Tími til athafna er kominn. Við getum ekki setið lengur hjá. Félagsmálaráðherra hefur lagt fram ákveðnar hugmyndir sem eru skref í rétta átt. Til að ná utan um húsnæðismál ungs fólks og finna viðunandi lausnir þurfa hins vegar fjölmargir að koma að borðinu og það má enginn vera stikkfrí. Í morgun komu umhverfisráðherra og iðnaðar- og viðskiptaráðherra líka að þessu stóra verkefni.
Staðreyndin er sú að heil kynslóð ungs fólks hefur ekki efni á þaki yfir höfuðið nema með aðstoð foreldra. Þetta unga fólk getur hvorki keypt né leigt. Það er einföld staðreynd. Þetta vandamál er ekki nýtt, það hefur verið viðvarandi í langan tíma. Við getum breytt reglugerðum, barið niður lóðaverð og líka byggingarkostnað en fjármagnskostnaðurinn er öllu venjulegu fólki ofviða. Ódýrt fjármagn er ekki til á Íslandi. Verðtryggingin er allt að drepa í þessu landi og hér mun ekkert breytast fyrr en hún fer.“
Karl Garðarsson — störf þingsins,  21. október 2015.

Kjördæmisþing Framsóknarmanna í Norðausturkjördæmi haldið á Akureyri 17. október 2015 fagnar þeim árangri sem ríkisstjórn Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar hefur náð í ríkisrekstri. Undir forystu Framsóknarflokksins hefur hagsæld aukist og lífsgæði batnað. Liður í því er leiðrétting húsnæðislána sem ber að fagna.
Þingið telur að afnema beri verðtryggingu af neytendalánum og þak sett á vexti.
Þingið styður áform ríkisstjórnarinnar um að fjölgun hagkvæmra og ódýrra íbúða á leigumarkaði. Sérstaklega verður að huga að úrræðum fyrir þá sem hyggja á kaup á sinni fyrstu fasteign.
Reykjavíkurflugvöllur skal vera í Vatnsmýrinni í núverandi mynd. Tryggja verður fjármuni í viðhald og rekstur innanlandsflugvalla. Þingið lýsir ánægju með vinnu við að opna fleiri fluggáttir inn í landið. Þannig skapast grundvöllur fyrir vöxt í ferðaþjónustu með dreifingu ferðamanna um landið.
Góðar samgöngur eru grunnur að samfélagsþróun. Aukið viðhald og endurbætur malarvega í kjördæminu eru sérlega brýn ásamt áframhaldandi uppbyggingu vegakerfisins. Þær stórframkvæmdir sem nú standa yfir við Norðfjarðar- og Vaðlaheiðargöng eru fagnaðarefni og hvatt er til þess að vinnu við Norðfjarðargöng verði flýtt. Nauðsynlegt er að halda áfram undirbúningsrannsóknum vegna Fjarðaheiðaganga.
Tryggja þarf fjárveitingar í áframhaldandi þróun almenningssamgangna á landi. Mikilvægt er að litið verði á innanlandsflug sem einn lið í almenningssamgöngum. Efla þarf Hafnabótasjóð vegna nýframkvæmda og viðhalds.
Þingið leggur áherslu á að þeirri vinnu sem unnin hefur verið á vegum ríkisstjórnarinnar varðandi ljósleiðaravæðingu dreifbýlisins verði fylgt eftir með framkvæmdaáætlun og fjárveitingum.
Þingið hvetur til aukinna framlaga til heilsugæslu og sjúkrahúsa. Vinna þarf markvisst að áætlun um uppbyggingu hjúkrunarrýma og þróun öldrunarþjónustu sem tekur mið af aðstæðum á hverjum stað.
Þingið leggur áherslu á sjálfstæði Háskólans á Akureyri og að hann haldi faglegum og fjárhagslegum styrk til að þjóna hlutverki sínu, m.a. á sviði málefna Norðurslóða.
Þingið leggur áherslu á mikilvægi framhaldsskóla fyrir þróun samfélagsins. Jafnframt er bent á nauðsyn eflingar starfsnáms vegna fjölbreyttrar atvinnuuppbyggingar s.s. í ferðaþjónustu og iðnaði. Þingið lýsir yfir miklum áhyggjum af fjársvelti til framhaldsskóla í kjördæminu og leggur áherslu á að þeir fái tækifæri til að þróast og móta samstarf í takt við nærsamfélagið. Þingið undirstrikar hlutverk LÍN til að tryggja jafna möguleika til náms óháð efnahag og búsetu.
Þingið fagnar jöfnun raforkusverðs til húshitunar enda er það liður í jafnrétti til búsetu.
Þingið bendir á mikilvægi þess að flutningur á raforku sé tryggður til atvinnuuppbyggingar.
Þingið lýsir yfir ánægju með tillögu ríkisstjórnarinnar um aukna fjárveitingu til móttöku flóttafólks og hvetur til þess að áfram verði unnið að því að auka skilvirkni í málefnum hælisleitenda. Þá er hvatt til þess að ríki og sveitarfélög vinni saman við móttöku flóttafólks.
Þingið hvetur til þess að unnið verði í samræmi við löggæsluáætlun á hverjum tíma sem felur m.a. í sér aukið öryggi íbúa.
Þingið fagnar fyrirætlunum Íslands um að draga úr losun gróðurhúsaloftegunda um 40% í samvinnu við Noreg og Evrópusambandið og hvetur ríkisstjórnina til að setja sér skýr markmið varðandi innleiðingu endurnýjanlegra orkugjafa í samgöngum og sjálfbærrar landnýtingar og verndar. Skipulagi þarf jafnframt að fylgja fjármagn til fyrirbyggjandi aðgerða og uppbyggingu auðlindanna.
Hækka ber lífeyrisgreiðslur til aldraðra og öryrkja til samræmis við lágmarkslaun. Lyfjakostnaður verði lækkaður. Styðja þarf betur einstaklinga sem lenda í langtímaatvinnuleysi og fjölga úrræðum.
Þingið beinir því til ríkisstjórnarinnar að nýgerður samningur um innflutning á búvörum skerði ekki innlenda framleiðslu, hreinleika hans og heilbrigði.
Endurskoða verður tekjuskiptingu milli ríkis og sveitarfélaga þannig að fjármagn fylgi verkefnum.

„Hæstv. forseti. Ég ætla að byrja ræðu mína á að lesa stuttan texta upp úr stjórnarsáttmála ríkisstjórnar Framsóknar- og Sjálfstæðisflokksins, en þar segir, með leyfi forseta:
„Unnið verður að því að dómsmál og önnur ágreiningsmál, sem varða skuldir einstaklinga og fyrirtækja, fái eins hraða meðferð og mögulegt er. Óvissu um stöðu lántakenda gagnvart lánastofnunum verður að linna.“
Flýtimeðferð dómsmála
Á sumarþingi 2013 var samþykkt þingsályktun í tíu liðum sem varðaði skuldavanda íslenskra heimila sem til var kominn vegna efnahagshrunsins haustið 2008. Fimmti liður tillögunnar felur það í sér að lögfest verði flýtimeðferð dómsmála sem tengja skuldavanda heimilanna og varða ágreining um lögmæti þess að binda fjárskuldbindingu við gengi erlendra gjaldmiðla eða vísitölu. Frumvarp þessa efnis var samþykkt á sumarþingi 2013.
Það sem ég vil velta upp með þessari umræðu er hvað veldur því að t.d. Hagsmunasamtök heimilanna hafa núna í rúmlega þrjú ár þurft að standa í málaferlum vegna lögmæti verðtryggingar. Hvað veldur því að málið fær ekki flýtimeðferð? Þetta stóra mál hefur tekið allt of langan tíma.
Afnám verðtryggingar
Þá kem ég að næsta efni ræðu minnar sem er afnám verðtryggingar. Sjötti liður þeirrar tillögu sem samþykkt var á sumarþingi 2013 felur í sér að settur verði á fót sérfræðingahópur um afnám verðtryggingar af neytendalánum. Fram kemur að tillögur og tímasett áætlun liggi fyrir í árslok 2013. Ríkisstjórnin skipaði sérfræðingahóp sem skilaði af sér tillögum og um var að ræða meirihlutaálit og sérálit. Deilt var um hvaða leið væri best, en allir voru sammála um markmiðið, þ.e. afnám verðtryggingar.
Nú er það svo að verðtryggingarmálin eru á borði hæstv. fjármála- og efnahagsráðherra. Nú verðum við að fá að vita hver næstu skref eiga að vera og mikilvægt er að þau verði tímasett á allra næstu dögum.“
Elsa Lára Arnardóttir — í störfum þingsins  20. október 2015.

„Hæstv. forseti. Þegar ég fór að undirbúa mig í gær til að flytja þennan ræðustúf hér í dag fór ég yfir nokkrar ræður sem ég flutti í kosningabaráttunni 2013. Ég talaði um verðtrygginguna á hverjum einasta fundi og hversu mikilvægt það væri fyrir heimili landsins að hún yrði afnumin af neytendalánum. Það var sannfæring mín þá og það er sannfæring mín í dag. Framsóknarflokkurinn hélt meira að segja nokkra fundi sem fjölluðu sérstaklega um verðtrygginguna og afnám hennar. Þeir fundir voru vel sóttir og Framsóknarflokkurinn vann glæsilegan kosningasigur. Áherslur okkar í baráttunni voru fyrst og fremst leiðrétting stökkbreyttra húsnæðislána og afnám verðtryggingar á neytendalánum. Ég get því ekki annað en túlkað sigur okkar í kosningabaráttunni sem stuðning fjölmargra Íslendinga við þessi kosningaloforð okkar. Í ályktunum undanfarinna flokksþinga Framsóknarflokksins segir að framsóknarmenn vilji að verðtrygging á neytendalánum verði afnumin. Í stjórnarsáttmála ríkisstjórnarflokkanna segir síðan, með leyfi forseta:
„Sérfræðinefnd um afnám verðtryggingar af neytendalánum og endurskipulagningu húsnæðislánamarkaðarins verður skipuð á fyrstu dögum nýrrar ríkisstjórnar og mun skila af sér fyrir næstu áramót.“
Þeirri stefnu ríkisstjórnarinnar var fylgt eftir með þingsályktunartillögu í júní 2013. Hópurinn var stofnaður og skilaði minni- og meirihlutaáliti. Menn deildu um hvaða leið væri best að fara en voru sammála um markmiðið, þ.e. að afnema skuli verðtrygginguna.
Virðulegi forseti. Áætlun ríkisstjórnarinnar hefur staðist hingað til. Tíminn er ekki runninn frá okkur en hann mun gera það ef við höldum ekki vel á spöðunum næstu vikur og mánuði. Nú liggur verkefnið á borði hæstv. fjármálaráðherra, ég treysti því að hann vinni málið vel og hlakka til að sjá frumvarpið þegar það birtist okkur.“
Silja Dögg Gunnarsdóttir — í störfum þingsins  20. október 2015.

„Virðulegur forseti. Nú hafa borist þær fréttir að kröfuhafar Glitnis hyggist bjóða ríkinu Íslandsbanka til að uppfylla stöðugleikaskilyrði. Þessari breytingu á afstöðu kröfuhafa ber að fagna. Þessi niðurstaða að ríkið taki Íslandsbanka yfir virðist betri en það sem áður var boðið. Fyrri tillaga þeirra fól í sér möguleika á að erlendir aðilar mundu eignast bankann. Þá hefði stór hluti af söluvirði bankans og arðgreiðslur úr honum væntanlega farið úr landinu og skapað meiri þrýsting á greiðslujöfnuð til langs tíma. Ef þetta gengur eftir þýðir það væntanlega að greiðslujafnaðaráhrif af mögulegum arðgreiðslum næstu árin hverfa og þessar mögulegu arðgreiðslur falla þá í staðinn til ríkissjóðs á þeim tíma sem ríkið á bankann. Það þýðir einnig að mögulegt framtíðarsöluvirði bankans rennur til ríkisins en ekki til kröfuhafa. Það er ávinningur af hvoru tveggja fyrir ríkið. Að sjálfsögðu á eftir að fara betur yfir þessa tillögu, en við fyrstu sýn virðist hér vera betri kostur á borðinu en kom fram í sumar.
Ef þetta verður raunin er mikilvægt að faglega verði staðið að öllu sem tengist rekstri og framtíðarsöluferli bankans. Stjórnvöld hafa hvergi hvikað frá þeim markmiðum sem kynnt voru í vor þegar haftaafnámsáætlunin var gerð opinber. Tilgangur þessarar áætlunar er að losa um höft án þess að stefna efnahagslegum stöðugleika í hættu, sem sé að taka á greiðslujafnaðarvanda þjóðarbúsins sem til kominn er vegna slitameðferðar þrotabúanna. Þannig er það ekki markmið í sjálfu sér að skapa tekjur fyrir ríkissjóð eða refsa slitabúunum fyrir þátt sinn í bankahruninu.“
Karl Garðarsson — í störfum þingsins  20. október 2015.