Category: Fréttir

Góðir landsmenn, gleðilega hátíð.
Við sem jörðina gistum erum reglulega minnt á að samtíminn virðist stundum hafa harla lítið forspárgildi um framtíðina. Það er nefnilega þannig að hraði samtímans býður sjaldnast upp á að staldrað sé við og gaumgæft. Enda veltur tímans hjól fram veginn, en ekki aftur.
Líf okkar byggist á því sem áður hefur gerst. Hið liðna bærist með okkur í dag og mótar okkur og stýrir. Um leið reynum við að læra af þeirri þekkingu sem fortíðin hefur fært okkur og nýta hana til framtíðarverka. Staðan sem við Íslendingar erum í er summan af því sem liðið er. Væntanlega má halda því fram að land og þjóð hafi þokast fram veginn í ýmsum efnum þegar litið er eitt hundrað ár eða svo aftur í tímann.
Sú kynslóð sem stóð í stafni árið 1900 hafði aðrar væntingar og vonir en aldamótakynslóðin árið 2000. En vinna og þrautseigja hinnar fyrri lagði grunninn að því samfélagi sem við lifum í. Hún skilaði af sér góðu búi og það er sú skylda sem hvílir á okkur öllum, sama hvaða tíma við lifum, að skila af okkur góðu búi.
Upp úr síðustu aldamótum fór hér allt að ganga vel, jafnvel svo að undrum sætti. Gengu þá margir heldur rösklegar um gleðinnar dyr en hollt gat talist. Því fór sem fór og margir efuðust um að Íslendingar gætu verið þjóð meðal þjóða, svo beygð sem hún var. Fáir munu halda því fram í dag að framtíðin sé dökk. Nú er sannarlega lag að bæta kjör allra og færa til betri vegar ýmislegt sem miður fór.
Stjórnmálamönnum, sá er hér stendur er þar ekki undanskilinn, er tamt að tala um tækifæri, alls konar tækifæri sem bíða þess að verða gripin og nýtt til hins ýtrasta til hagsbóta fyrir land og þjóð. Það er rétt að tækifæri Íslands eru mörg og mikil, þjóðin ung og framtakssöm og þekking á atvinnuháttum góð. En við erum fá sem búum hér. Fámennið hefur gert það að verkum að „allir þekkja alla“, eins og sagt er. Það er því mikilvægt þegar við nýtum það sem landið hefur upp á að bjóða að sem flestir njóti með einum eða öðrum hætti.
Ísland er auðugt land, land sem býr við gnægð auðlinda og mannauð mikinn. Þann auð eigum við að nýta til að tryggja sem best að á Íslandi þurfi enginn að líða skort. Það er stórt verkefni sem ekki verður leyst í einu vetfangi, og það verður aðeins leyst þannig að við leggjumst öll á árar – saman.
Fólk gerir ekki kröfu um að allir séu jafnsettir, en fólk hefur ekki þol fyrir óréttlátri skiptingu þar sem sumir fá að njóta á meðan aðrir gera það ekki. Sérstaklega á þetta við þegar tilfinning fólks er sú að sumir fái fleiri og betri tækifæri en aðrir. En gleymum því ekki heldur að hver er sinnar gæfu smiður.
17. júní komum við saman og gleðjumst með fjölskyldu og vinum, hefjum fánann á loft og minnumst þess sem sameinar okkur sem þjóð, sem saman fetar veginn í gleði og sorg, leik og starfi. Margir hafa kosið að flytjast hingað til lands og leggja vinnu sína og örlög í faðm Íslands og þannig auðgað íslenskt þjóðlíf. Enda er landið okkar gjöfult fyrir þá sem vilja gera það að heimili sínu.
Landar okkar dreifast nú líka enn meira um jarðarkringluna en áður. Svo virðist sem sífellt fleiri líti á heiminn allan sem sína fósturjörð. Og möguleikar til starfa og góðrar framtíðar liggja að sjálfsögðu víðar en hér á Íslandi. Það er sú samkeppni sem blasir við og þeirri samkeppni eigum við að fagna – en einnig að taka alvarlega.
Munum um leið að það að vera hluti af þjóð er að eiga heimili. Hvar í veröldinni sem við Íslendingar kjósum að búa og starfa erum við tengd landinu okkar órofa böndum og vitum að hér eigum við ætíð samastað hvert sem lífið leiðir okkur.
Helgi Tómasson orðaði einmitt þessa hugsun á dögunum þegar hann sagðist vera kominn „heim“ með San Francisco-ballettinn. Hann hefur búið erlendis öll sín fullorðinsár en fyrir honum er Ísland ætíð „heima“. Það ætti að vera okkur keppikefli að sem flestum Íslendingum sem búa og starfa erlendis, um lengri eða skemmri tíma, sé eins innanbrjósts.
Kæru landsmenn.
Við stöndum hér á Austurvelli undir vökulu augliti þeirra Ingibjargar H. Bjarnason og Jóns Sigurðssonar. Líf og starf þeirra beggja minna okkur Íslendinga á að barátta fyrir málstað og umbótum í samfélaginu hefst með þrotlausri vinnu, einurð og þrautseigju. Þau minna okkur einnig á að þau réttindi sem við teljum í dag eðlileg og sjálfsögð eru alls ekki sjálfgefin. Fyrir þeim var unnið, þau voru sótt af harðfylgi og færð okkur af þeim kynslóðum sem á undan okkur gengu.
Lágmynd Einars Jónssonar hér á stallinum – Brautryðjandinn – er okkur til ævarandi áminningar um þetta.
Á þjóðhátíðardaginn minnumst við þeirra sem börðust og strituðu í sveita síns andlitis við að búa okkur betra samfélag. Skuld okkar við þau verður aldrei að fullu greidd. Næst því komumst við með því að rækja þá skyldu okkar að skila því ekki verr, og helst nokkru bættara, til komandi kynslóða, og að ala upp í börnum okkar og barnabörnum virðingu fyrir landinu okkar, samfélaginu og hvert öðru.
Þannig getum við tryggt að Ísland verði ætíð áfram heimili þeirra og samastaður í síbreytilegri veröld, hvert sem lífið kann að leiða þau að öðru leyti. Þannig getum við í sameiningu haldið á lofti vinnu og draumum feðra okkar og mæðra.
Allt er breytingum undirorpið og nýjar kynslóðir þurfa að takast á við ný verkefni með nýrri hugsun og nýjum aðferðum. Það er óvarlegt að ætla að kynslóð hinna eldri sé, þrátt fyrir reynslu, betur til þess fallin að ákveða hvað er unga fólkinu fyrir bestu.
Á sama hátt er ekki sjálfgefið að þeir sem yngri eru viti best hvað hinum eldri er fyrir bestu. Því samfélag ersamvinnuverkefni þar sem best niðurstaða fæst þegar hver og einn leggur til reynslu sína, hugmyndir og vinnu.
Samtalið milli kynslóða þarf að vera lifandi og virðing ríkja fyrir stöðu fólks á hverjum stað á lífsleiðinni. Öllum á að líða vel, hvar sem þeir kjósa að vera, og ég tel að við Íslendingar höfum ekki staðið okkur verr í þessum efnum en aðrar þjóðir. Við erum kannski ekki „best í heimi“ eins og stundum er sagt, en við erum sannarlega góð.
Það er sameiginlegt verkefni okkar allra að sjá til þess að samfélagið okkar og landið sé ætíð samkeppnishæft við það besta sem gerist í heiminum; að sjá til þess að heimili okkar, Ísland, sé ætíð verðugur, friðsæll og góður samastaður. Það er verkefni sem ég veit að við getum öll unnið að í sameiningu af heilum hug.
Kæru landsmenn.
Af ýmsu er að taka þegar tækifæri gefst til þess að ávarpa þjóðina 17. júní, svo margs sem vert væri að geta. Vart verður hjá því komist að minnast á glæsilegan árangur íþróttafólksins okkar sem hefur staðið sig frábærlega að undanförnu. Má þar nefna knattspyrnulandsliðin okkar í fremstu röð í Evrópu, sundmenn á verðlaunapalli, frjálsíþróttafólk að setja met og svo handboltalandsliðin okkar.
Það yljar óneitanlega um hjartarætur þegar fulltrúar okkar ná svo langt á alþjóðlegum vettvangi. Það er sannarlega eitt mesta stolt lítillar þjóðar að eiga svo margt íþróttafólk og listamenn og vísindamenn í fremstu röð í heiminum. Á þjóðhátíðardaginn eigum við leyfa okkur að rækta það stolt, gleðjast yfir afrekum landa okkar og því góða sem landið og samfélagið hafa gefið okkur. Betri hvatningu fyrir litla þjóð sem við ysta haf unir við hátign jökla og bláan sæ, hvatningu til að vinna að enn betri árangri á grunni þess sem þegar er unnið, er vart hægt að hugsa sér.
Vormenn Íslands, vorsins boðar,
vel sé yður, frjálsu menn!
Morgunn skóga’ og rósir roðar,
rækt og tryggð er græðir senn.
Notið, vinir, vorsins stundir,
verjið tíma’ og kröftum rétt,
búið sólskært sumar undir
sérhvern hug og gróðurblett!

Fulltrúar ríkisstjórnar Íslands, Sambands íslenskra sveitarfélaga, Samtaka atvinnulífsins og Seðlabanka Íslands komu saman í morgun á fyrsta fundi Þjóðhagsráðs. Stofnun Þjóðhagsráðs er í samræmi við yfirlýsingu ríkisstjórnarinnar frá því í maí í fyrra, en hún var gefin út til að greiða fyrir gerð kjarasamninga. Einnig er kveðið á um stofnun Þjóðhagsráðs í rammasamkomulagi aðila á vinnumarkaði frá því í október. Forsætisráðherra stýrir fundum Þjóðhagsráðs:
„Það er mikilvægt að til sé vettvangur til að skiptast á skoðunum um hvert við stefnum á vinnumarkaði. Hlutverk ráðsins verður að greina stöðuna í efnahagsmálum og ræða samhengi ríkisfjármála, peningastefnu og vinnumarkaðar í tengslum við helstu viðfangsefni hagstjórnar hverju sinni. Þetta er mikilvægur hlekkur í því sem nefnt hefur verið SALEK samkomulagið á vinnumarkaði“, segir Sigurður Ingi Jóhannsson, forsætisráðherra.
Ráðið skal beina umfjöllun sinni sérstaklega að þáttum þar sem samhæfingu er helst ábótavant. Þjóðhagsráð tekur ekki ákvarðanir í efnahags- eða kjaramálum og stofnun þess breytir ekki lögbundnum hlutverkum þeirra aðila sem að ráðinu standa.

Í Þjóðhagsráði sitja forsætisráðherra, fjármála- og efnahagsráðherra og forsvarsmenn Samtaka atvinnulífsins, Sambands íslenskra sveitarfélaga og Seðlabanka Íslands. Heildarsamtök launafólks sem aðild eiga að rammasamkomulaginu hverju sinni geta gerst aðilar að Þjóðhagsráði.
Starfsemi Þjóðhagsráðs skal tekin til endurskoðunar fyrir árslok 2018. Jafnframt er heimilt að endurmeta starfsemi ráðsins ef rammasamkomulagi aðila á vinnumarkaði er slitið. Fundargerðir Þjóðhagsráðs verða öllum aðgengilegar.
Ljósmyndin er frá fyrsta fundi Þjóðhagsráðs. Talið frá vinstri: Már Guðmundsson Seðlabankastjóri, Halldór Halldórsson formaður Sambands íslenskra sveitarfélaga, Sigurður Ingi Jóhannsson forsætisráðherra, Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra og Þorsteinn Víglundsson framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins.

Heimilid: www.forsaetisraduneyti.is

Árangur af stefnu Framsóknar í ríkisstjórn kemur vel fram í nýrri samantekt Hagfræðideildar Landsbankans, sem birt var í dag. Framsókn í þágu lands og þjóðar hefur verið leiðarljós ríkisstjórnarinnar undir forsæti Framsóknar. Bættur hagur heimilanna í landinu og aukin hagvöxtur og jákvæðir hvatar ríkisstjórnarstefnunnar skila sér.
Hér er dregið saman það helsta:

• Launa- og kaupmáttarþróun á síðasta ári var mjög hagstæð fyrir launþega.
• Regluleg laun landsmanna voru að jafnaði 7,2% hærri á árinu 2015 en 2014, sem gaf að meðaltali 5,5% kaupmáttaraukningu.
• Hagfræðideild Landsbankans reiknar með að launavísitalan hækki um 10,1% milli áranna 2015 og 2016 og kaupmáttur um 8,1%.
• Kaupmáttur launa er nú hærri en hann hefur verið nokkurn tíma áður.
• Kaupmáttur út frá launavísitölu varð hæstur í ágúst 2007 og náði svo aftur sama stigi í nóvember 2014 en hefur aukist um 12% síðan þá.
• Launahækkanir hafa verið miklar síðustu mánuði og var 12 mánaða launahækkunartaktur rúmlega 13% í mars og apríl í ár.

Verðbólgan lætur bíða eftir sér

• Spár um aukna verðbólgu í kjölfar launahækkana hafa ekki enn gengið eftir.
• Atvinnulífið virðist þannig hafa haft ákveðið svigrúm til þess að taka þessar launahækkanir á sig og þá gæti samkeppni líka haft sín áhrif.
• Það er t.d. athyglisvert að verð á þjónustu, þar sem hlutfall launa af kostnaði er jafnan hátt, hefur ekki fylgt launahækkunum eftir. Öll innlend starfsemi er þó að einhverju leyti, beint eða óbeint, háð einhverskonar innflutningi.
• Hluti af þessu svigrúmi er því líklega til komið vegna hagstæðrar þróunar ytri þátta svo sem lækkandi hrávöruverðs og styrkingar krónunnar.
• Flestir reikna þó með að aukinn launakostnaður muni leiða til aukinnar verðbólgu á næsta ári, en laun á almenna markaðnum munu samkvæmt kjarasamningum hækka um 4,5% í maí 2018.

Einkaneysla á fleygiferð

• Aukinn kraftur hefur orðið á vexti einkaneyslu síðustu ár, hún jókst um 3% að raunvirði milli ára árið 2014 og tæplega 5% í fyrra.
• Hagfræðideild reiknar með enn meiri vexti í ár eða um 7%.
• Einkaneyslan hefur þó aukist minna en nemur vexti ráðstöfunartekna sem jukust um tæplega 9% í fyrra og um tæplega 4% á ári að meðaltali sl. fimm ár.
• Vegna mikillar hækkunar eignaverðs og lækkandi skulda hefur hreinn auður heimila aukist enn meira en ráðstöfunartekjur, eða um meira en 10% á ári undanfarin tvö ár og að meðaltali tæplega 8% á ári sl. fimm ár. Tekjur og auður heimila hafa því aukist töluvert meira en nemur vexti einkaneyslu og sparnaður heimila hefur því aukist.

Kaupmáttur heimila eykst …

• Á síðasta ári nutu heimilin mikillar aukningar kaupmáttar ráðstöfunartekna sem að miklu leyti mátti rekja til umræddrar hækkunar launa. Það, ásamt hækkandi eignaverði og bættri eiginfjárstöðu styður allt við bætta stöðu heimilanna sem kann að koma fram í vaxandi eftirspurn þeirra.

… og eignastaðan hækkar

• Lækkun skulda heimila og hækkun fasteignarverðs hefur valdið því að veðsetningarhlutfall íbúðarhúsnæðis hefur lækkað ört og var komið niður í 39% í árslok 2015 og lækkað úr 55% frá 2010.
• Þetta hlutfall hefur ekki verið lægra í a.m.k. 16 ár. Heimilin hafa því fengið aukið svigrúm til aukinnar skuldsetningar ef þau kjósa svo. Þó verður að segjast að þótt skilyrði fyrir kröftugum vexti einkaneyslu hafi verið mjög hagstæð undanfarið hefur aukning hennar verið tiltölulega hófleg í sögulegu samhengi hingað til.
• Heimilin kjósa greinilega að fara hægar í sakirnar en í fyrri uppsveiflum og sparnaður þeirra nú er meiri en oft áður.

Skuldir lækka mikið

• Skuldir heimilanna hafa lækkað jafnt og þétt síðustu ár eftir að þær náðu hámarki árið 2009 í um 125% af landsframleiðslu. Skuldirnar hafa því lækkað um sem nemur 41% af landsframleiðslu á aðeins 6 árum og er hlutfallið nú svipað og árið 1999. Þessa lækkun má bæði rekja til aukinnar landsframleiðslu og lækkunar á nafnvirði skulda.

Neysla heimilanna stuðlar að hagvexti

• Hagfræðideild Landsbankans spáir 5,4% hagvexti á þessu ári og að meðaltali 4,4% 2017 og 2018. Einkaneysla heimilanna leggur fram drjúgan skerf að þeim vexti. Fyrir utan einkaneyslu verður það fjárfesting atvinnulífsins sem mun knýja hagvöxtinn áfram. Bæði einkaneysla og fjárfesting stuðlar jafnan að miklum innflutningi, sem aftur dregur úr hagvextinum. Eins og áður segir sjást vísbendingar nú um að heimilin fari hægar í sakirnar nú en áður við svipaðar aðstæður og sparnaður þeirra sé þokkalegur. Sviptingar í hagkerfinu eru töluverðar nú um stundir og mikilvægt að heimilin haldi þessari tiltölulega góðu stöðu sinni.

„Hæstv. forseti. Ég ætla að ræða mál sem ég hef reyndar talað um áður. Undanfarin ár hefur mikil umræða átt sér stað um það mikla álag sem hefur verið á starfsfólki Landspítala og einnig um bágan húsakost stofnunarinnar. Brugðist hefur verið við og nú er unnið að áætlunum um hvernig halda skuli þessum endurbótum áfram. Í störfum mínum í þinginu hef ég einnig rætt þessa hluti og bent á hvort ekki mætti nýta þær öflugu heilbrigðisstofnanir sem eru í nágrenni höfuðborgarinnar til þess að minnka álag á Landspítala. Í því samhengi hef ég bent á kosti þess að nýta Heilbrigðisstofnun Vesturlands til þessara verkefna. Þar er svigrúm til að nýta skurðstofur og auð deild sem hægt væri að nýta. Jafnframt hef ég bent á að þar eru öflug læknateymi og stoðdeildir til staðar sem gætu með auknum fjárveitingum tekið við auknum verkefnum. Ég hef m.a. lagt fram tillögu um að Alþingi álykti að fela heilbrigðisráðherra að skipa starfshóp sem kanni hvernig hægt sé að efla starfsemi Heilbrigðisstofnunar Vesturlands og auka fjárveitingar til hennar með það að markmiði að standa vörð um starfsemina og minnka álag á Landspítala. Í tillögunni er að auki lagt til að gera Heilbrigðisstofnun Vesturlands að varasjúkrahúsi fyrir Landspítalann. Ég hef jafnframt lagt fram fyrirspurnir um sama efni.
Á dögum var MBA-rannsókn skilað sem lokaverkefni við Háskólann í Reykjavík. Í þeirri rannsókn kemur fram að hægt væri að stytta biðlista vegna liðskiptaaðgerða úr 15 mánuðum í 3 með því að nýta skurðstofur á Heilbrigðisstofnun Vesturlands á Akranesi. Talið er að stofnunin sé heppilegur kostur vegna nálægðar við höfuðborgina og þar eru einnig stoðdeildir til staðar. Samkvæmt rannsókninni er til mikils að vinna. Öll bið reynist sjúklingum erfið og biðlistar kosta samfélagið tugi milljóna á viku. Kostnaður við að koma svona verkefni á væri í kringum 25 milljónir. Þessi rannsókn er í samræmi við það sem ég hef reynt að benda á. Það er ábyrgðarfullt ef þetta verkefni verður kannað nánar og gripið til aðgerða.“
Elsa Lára Arnardóttir í störfum þingsins 1. júní 2016.

Sigrún Magnúsdóttir, umhverfis-og auðlindaráðherra veitti Þorvaldi Gunnlaugssyni sjómanni í dag, heiðursviðurkenningu, vegna góðra umgengni um hafið, fyrirmyndarstarf í úrgangsmálum og framsækna hugsun varðandi nýja orkugjafa til sjós.
Ráðherra sagði meðal annars að alvarleg ógn væri allt um kring um okkur þegar ruslið og plastið endar í hafinu. Það sem sagt var áður fyrr, að lengi taki sjórinn við, eigi alls ekki við lengur. Þess vegna eigi slagorðið „Hættum að henda í hafið“ vel við.
Þetta er í fyrsta skipti sem umhverfis-og auðlindaráðherra veitir sjómanni viðurkenningu á Sjómannadaginn fyrir fyrirmyndarstarf að umhverfismálum.
Þorvaldur Gunnlaugsson hefur stundað smábátaútgerð um langt skeið og verið duglegur að leita leiða að umhverfisvænum lausnum og haft hvetjandi áhrif á aðra til að koma með allan úrgang í höfn. Þorvaldur lætur sig mjög varða umgengi við bryggju og förgun úrgangsolíu sem og annara spilliefna. Þá hefur hann tekið þátt í undirbúningi við skoðun á metani sem eldsneytisgjafa og lífdísil og verið til fyrirmyndar í alfameðferð og umgengni um bát. Þorvaldur Gunnlaugsson er jafnframt formaður smábátafélags Reykjavíkur og situr í stjórn Landsambands smábátaeigenda.