Category: Greinar

Fjar­vinna, eða starf án staðsetn­ing­ar, snýst ekki um að vinna heima á nátt­föt­un­um eða hafa ekki sam­skipti við ann­an en kött­inn á heim­il­inu. Með auk­inni sam­skipta­tækni og há­hraðafjar­skipta­teng­ing­um um allt land skap­ast tæki­færi til að starfa við marg­vís­leg störf víðar en inn­an fyr­ir­fram ákveðinna veggja. Covid-19-veir­an kipp­ir okk­ur hraðar inn í fjórðu iðnbylt­ing­una. Stór tæknifyr­ir­tæki eins og Google sjá fyr­ir sér að starfs­mannaaðstaða verði sí­fellt minni kostnaður af upp­bygg­ingu fyr­ir­tæk­is­ins, þrátt fyr­ir að starfs­mönn­um fjölgi. Yfir 95% starfs­manna Face­book vinna nú heima hjá sér í Covid-fár­inu en nærri 50 þúsund starfs­menn vinna hjá fyr­ir­tæk­inu.Kost­ir fjar­vinnu eru marg­ir. Bú­seta er ekki leng­ur skil­yrði fyr­ir því að velja sér störf við hæfi og því er hægt að velja sér bú­setu út frá fleiri þátt­um en at­vinnu. Fjar­vinna get­ur líka veitt fólki með fötl­un aðgang að fleiri val­kost­um til at­vinnu. Með auk­inni fjar­vinnu er líka dregið úr lofts­lags­meng­un þegar ferðum fækk­ar til og frá vinnustað. Vissu­lega geta líka verið ókost­ir við fjar­vinnu, þá kannski einna helst að hætta er á að fólk ein­angrist fé­lags­lega og liðsandi meðal starfs­manna verði minni.

Varn­ir, vernd og viðspyrna er yf­ir­skrift á aðgerðaáætl­un stjórn­valda við þeirri stöðu sem við stönd­um frammi fyr­ir nú. Það er mik­il­vægt hverju sam­fé­lagi að halda uppi þrótt­miklu og fjöl­breyttu at­vinnu­lífi. Nýt­um reynslu síðastliðinna mánaða til góðs. Við för­um aldrei tvisvar yfir sama læk­inn. Það er svo sann­ar­lega tími til að virkja mannauðinn á öllu land­inu. Við höf­um allt til staðar; vilj­ann, mannauðinn og tækn­ina. Sam­göng­ur fara batn­andi og með allt þetta að vopni mun­um við ná viðspyrnu á ný.

Halla Signý Kristjánsdóttir, alþingismaður Fram­sókn­ar­ í Norðvesturkjördæmi.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 9. júní 2020.

Þau áföll sem við höfum orðið fyrir vegna kórónuveirufaraldursins knýja okkur til að svara mikilvægum spurningum varðandi atvinnuuppbyggingu á Íslandi. Ekki er langt síðan íslenskt efnahagslíf var borið uppi af fábreyttu atvinnulífi þar sem sjávarútvegurinn var langmikilvægastur og aflaði mikilvægs gjaldeyris fyrir þjóðina. Til að styrkja undirstöður samfélagsins var því á sínum tíma mikilvægt skref stigið þegar álverið í Straumsvík var reist og í kjölfarið fylgdu aðrar álverksmiðjur sem allar studdu við lífsgæði á Íslandi með því að skapa útf lutningsverðmæti og síðast en ekki síst: skapa atvinnu.

Í kjölfar bankahrunsins byrjaði ferðaþjónustan að gera sig gildandi á Íslandi. Eldgosið í Eyjafjallajökli vakti heimsathygli sem ferðaþjónustan náði að nýta sér með markvissum herferðum og hingað byrjuðu að streyma ferðamenn til að njóta landsins okkar. Margir hafa á síðustu vikum dottið í hefðiáttgírinn og gagnrýnt að ekki hefði verið meiri stýring á þeirri hröðu uppbyggingu sem orðið hefur í ferðaþjónustu. Það þykir mér sérkennilegt sjónarhorn því mikilvægi ferðaþjónustunnar fyrir Ísland og þá ekki síst landsbyggðirnar hefur verið gífurlegt og bæði skapað miklar útflutningstekjur og síðast en ekki síst: skapað atvinnu.

Undanfarin ár hefur verið mikil uppbygging í fiskeldi á Íslandi. Bæði hefur verið um að ræða eldi á landi en mestur hefur vöxturinn verið í sjókvíaeldi. Stjórnvöld hafa sýnt ábyrgð þegar kemur að uppbyggingu sjókvíaeldis svo ekki verði gengið á hinn villta íslenska laxastofn. Strax árið 2004 var ákveðið að sjókvíaeldi yrði aðeins leyft á afmörkuðum svæðum landsins sem afmarkast fyrst og fremst við Vestfirði og Austfirði. Var það gert til að gæta fyllstu varúðar. Vöxtur greinarinnar hefur verið mikill og hefur hún aukið útflutningstekjur Íslands töluvert og síðast en ekki síst: skapað atvinnu.

Framþróun í fiskeldi er hröð. Þær þjóðir sem líklega eru fremstar í fiskeldi eru Norðmenn og Færeyingar. Fiskeldið hefur skilað Færeyingum miklum ágóða sem sýnir sig best í því að lífsgæði í Færeyjum eru með því sem best gerist í heiminum. Norðmenn bera höfuð og herðar yfir aðrar þjóðir þegar kemur að fiskeldi. Sú staða hefur ekki náðst án vandkvæða en framfarir í greininni, til dæmis hvað varðar umgengni við lífríki sjávar, hafa náðst með þrotlausum rannsóknum og sífellt betri vinnubrögðum í greininni. Hér á landi þurfum við að læra af reynslu Norðmanna og nýta okkur þekkingu þeirra og reynslu til að efla byggðir á Vestfjörðum og Austfjörðum og enn fremur: skapa atvinnu.

Viðspyrna Íslands er meðal annars fólgin í því að styðja við uppbyggingu fiskeldis í sátt við náttúruna. Það er Íslendingum í blóð borið að nýta sjóinn og ná jafnvægi milli náttúru og manns. Það er heldur ekki úr vegi að benda á það stóraukna fjármagn sem sett hefur verið í nýsköpun með aðgerðum ríkisstjórnarinnar og getur hjálpað til við að auka virði fiskeldisins við strendur Íslands og síðast en ekki síst: skapað atvinnu.

Sigurður Ingi Jóhannsson, samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra og formaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 3. júní 2020.

Nú hill­ir und­ir að ný lög um mennta­sjóð náms­manna verði samþykkt á Alþingi. Óhætt er að segja að um stærsta hags­muna­mál stúd­enta síðustu ára­tugi sé að ræða. Í umræðum um málið á Alþingi í vik­unni mátti heyra að þing­menn allra flokka töldu nýja frum­varpið mikið fram­fara­skref í meg­in­at­riðum, þó svo að sum­ir hverj­ir vildu breyta ein­staka liðum þess. Það var ánægju­legt að heyra þá þver­póli­tísku sam­stöðu sem hef­ur skap­ast um málið.

Löng fæðing

Nú­gild­andi lög um LÍN eru frá ár­inu 1992. Frum­varp um mennta­sjóð hef­ur verið lengi í fæðingu en nú­gild­andi lög um Lána­sjóð ís­lenskra náms­manna eru frá ár­inu 1992. Á und­an­förn­um árum hafa verið lögð fram tvö frum­vörp til heild­ar­laga um Lána­sjóð ís­lenskra náms­manna, vorið 2013, og 2016. Við gerð þessa frum­varps voru at­huga­semd­ir sem bár­ust við bæði frum­vörp­in hafðar til hliðsjón­ar. Leit­ast var við að koma til móts við þau sjón­ar­mið.

Rétt­lát­ara kerfi

Nýr mennta­sjóður náms­manna fel­ur í sér aukið jafn­rétti og gagn­sæi í námsaðstoð rík­is­ins, fjár­hags­staða náms­manna verður betri og skuld­astaða að námi loknu ræðst síður af fjöl­skylduaðstæðum. Náms­lán verða greidd út mánaðarlega, ekki tvisvar á ári eins og nú er og hætt verður að velja um verðtryggð eða óverðtryggð lán. End­ur­greiðsla hefst ári eft­ir að námi lýk­ur sem mun minnka greiðslu­byrði lánþega. Rúm­lega 90 pró­sent lánþega munu koma bet­ur eða jafn vel út úr nýja kerf­inu.

Styrk­ur með börn­um

Meðal ný­mæla í frum­varp­inu er að sér­stak­ur stuðning­ur fæst nú með börn­um, skatt­frjáls styrk­ur – ekki lán! Í frá­far­andi kerfi voru sér­stök lán veitt vegna fram­færslu barna og voru for­eldr­ar í námi því skuldugri en barn­laus­ir við náms­lok. Fjöl­skylduaðstæður mega aldrei koma í veg fyr­ir mögu­leika til mennt­un­ar. Sam­bæri­leg­ur stuðning­ur verður fyr­ir meðlags­greiðend­ur. Um gríðarlegt jafn­rétt­is­mál er að ræða. Við gildis­töku verður Ísland fyrsta landið í heim­in­um til þess að viður­kenna for­eldra­jafn­rétti með þess­um hætti og horfa hin nor­rænu lönd­in nú til þess­ara breyt­inga hjá okk­ur.

Eng­ir ábyrgðar­menn

Náms­menn eygja nú langþráða grund­vall­ar­breyt­ingu á stuðnings­kerfi sínu. Ef fólk lýk­ur próf­gráðu á til­greind­um tíma, þá get­ur það fengið styrk í formi 30% niður­færslu höfuðstóls náms­láns við náms­lok. Með þeim kerf­is­breyt­ing­um má gera ráð fyr­ir bættri náms­fram­vindu náms­manna sem mun stuðla að betri nýt­ingu fjár­muna í mennta­kerf­inu og auk­inni skil­virkni í framtíðinni. Við gildis­töku lag­anna falla niður ábyrgðir ábyrgðarmanna á náms­lán­um niður ef lánþegi er í skil­um við LÍN og ekki á van­skila­skrá.

Frum­varp um mennta­sjóð er í sam­ræmi við það sem geng­ur og ger­ist ann­ars staðar á Norður­lönd­um með gegn­sæj­um bein­um styrkj­um og sjálf­bæru lána­kerfi.

Silja Dögg Gunn­ars­dótt­ir, alþingismaður Fram­sókn­ar­ í Suðurkjördæmi.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 30. maí 2020.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, mennta- og menn­ing­ar­málaráðherra og varaformaður Framsóknar.

Will­um Þór Þórssson, alþingismaður og formaður fjár­laga­nefnd­ar Alþingis.

Varnir, vernd og viðspyrna er yfirskrift á aðgerðaáætlun stjórnvalda við þeirri stöðu sem við stöndum frammi fyrir. Það er mikilvægt hverju samfélagi að halda uppi þéttu og fjölbreyttu atvinnulífi. Það er svo sannlega tími til að virkja þann mikla mannauð sem býr í landsmönnum. Við höfum allt til staðar, viljann, mannauðinn og tæknina. Samgöngur fara batnandi og með allt þetta að vopni náum við viðspyrnu um allt land.

Við erum að stefna inn í þyngra efnahagsástand með tilheyrandi uppsögnum og samdrætti á mörgum sviðum vegna COVID-19. Þá hefst slagurinn um að verja störfin. Verja og halda þeim opinberu störfum sem nú þegar eru á landsbyggðinni. Þar þurfa allir að leggjast á eitt. Það hefur því miður verið raunin að fyrir eitt starf sem glatast tekur það 10 ár að fá annað til baka. Það getur líka verið hluti af hagræðingu að verja þau störf sem fyrir eru og hluti af viðspyrnunni að leggja enn meiri áherslu á að skilgreina störf án staðsetningar og dreifa þeim sem best.

Störf án staðsetningar

Opinber störf á vegum ríkisins eru rúm 20.000. Þá eru ekki meðtalin þau störf sem eru á vegum sveitarfélaga. Hér á landi er skipting opinberra útgjalda milli ríkis og sveitarfélaga 70/30. Það er því ljóst að staðsetning ríkisstarfa skiptir miklu máli og ætti það að vera forgangsmál stjórnvalda að dreifa þeim sem mest um landið. Í stjórnarsáttmála núverandi ríkisstjórnar er að finna áherslu hennar um að skilgreina störf og auglýsa þau án staðsetningar eins og kostur er. Auk þess styður samþykkt byggðaáætlun við þetta markmið. Með aukinni samskiptatækni, háhraðafjarskiptatengingum um allt land ásamt greiðum samgöngum er nú hægt að dreifa opinberum störfum sem aldrei fyrr. Þeir tímar sem við höfum gengið í gegnum á undanförnum vikum hafa sýnt að fjarvinna er ekki bara draumsýn, heldur raunverulegur möguleiki. Störf án staðsetningar geta verið jafn vel unnin í Ármúla í Reykjavík og á Hólmavík.

Halla Signý Kristjánsdóttir, alþingismaður Framsóknar í Norðvesturkjördæmi.

Greinin birtist fyrst á bb.is 18. maí 2020.

Lilja Dögg Al­freðsdótt­ir, mennta- og menn­ing­ar­málaráðherra og varaformaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 21. maí 2020.

Lilja Alfreðsdóttir, mennta- og menn­ing­ar­málaráðherra.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 16. maí 2020.

Vegna Covid-19 faraldursins stendur ferðaþjónusta á Íslandi frammi fyrir algjöru hruni, að minnsta kosti tímabundið. Áhrifa faraldursins gætir einnig í öðrum atvinnugreinum og við stöndum frammi fyrir dýpstu kreppu sem við höfum séð í langan tíma. Fjöldi fólks á atvinnuleysisskrá hefur aukist mikið undanfarið, margir eru á hlutabótum en einnig er nokkur fjöldi atvinnulaus. Í slíku árferði er ljóst að minna verður um tímabundin störf í sumar, störf sem námsmenn hafa leitað í á sumrin. Stjórnvöld hafa undanfarnar vikur unnið að aðgerðum til þess að koma til móts við námsmenn, annars vegar með úrræðum tengdum menntakerfinu en einnig með því að skapa störf fyrir námsmenn yfir sumartímann.

Lærum af reynslunni

Við þurfum að læra af reynslunni og nýta þær lausnir sem hafa reynst okkur vel áður. Eftir efnahagshrunið árið 2008 varð ljóst að skynsamleg nýting fjármagns væri að skapa grundvöll til virkni fyrir námsmenn. Samkvæmt könnun Stúdentaráðs Háskóla Íslands, sem var framkvæmd dagana 6.-8. apríl, var staða stúdenta þá með þeim hætti að útlit var fyrir að um 7.000 stúdentar hefðu ekki tryggt sér atvinnu yfir sumartímann. Verkefni stjórnvalda er að taka þessa stöðu til greina og leysa úr henni á sem skynsamlegastan hátt.

3.400 sumarstörf fyrir námsmenn í fyrstu lotu

Við höfum því farið af stað með átaksverkefni til þess að fjölga störfum fyrir námsmenn yfir sumartímann. Alþingi hefur samþykkt veitingu fjármagns til verkefnisins upp á 2,2 milljarða króna og markmiðið er að skapa 3.400 störf fyrir námsmenn, 18 ára og eldri, í fyrstu lotu. Átakið er unnið í samvinnu við stofnanir ríkisins og sveitarfélög og er undirbúningur þegar vel á veg kominn. Sveitarfélögin munu sjálf auglýsa störfin en Vinnumálastofnun mun auglýsa störf á vegum stofnana ríkisins. Störfin verða auglýst opinberlega á næstu dögum og þurfa stofnanir og sveitarfélög að skapa ný störf í tengslum við átakið. Miðað er við ráðningartímabilið frá 1. júní til 31. ágúst.

Þegar hafa verið staðfest rúmlega 1.700 störf við sveitarfélögin, sem þau geta auglýst strax og stofnanir ríkisins hafa skilað inn tillögum að störfum til Vinnumálastofnunar.

Í byrjun næstu viku gerum við svo ráð fyrir að Vinnumálastofnun staðfesti allt að 1.700 störf við stofnanir ríkisins sem verða auglýst í kjölfarið. Ef stofnanir ríkisins skila inn færri tillögum en 1.700, mun samsvarandi fjöldi tillagna frá sveitarfélögunum verða samþykktur, svo heildarfjöldinn mun alltaf nema 3.400 störfum í þessari atrennu. Í byrjun júní mun væntanlega liggja fyrir hversu margir námsmenn hafi sótt um störf bæði hjá ríki og sveitarfélögum og hversu marga námsmenn verður hægt að koma til móts við með þeim úrræðum sem við höfum kynnt.

Við teljum mjög mikilvægt að koma sem flestum námsmönnum í störf þar sem þeir fá bæði reynslu og virkni, ásamt því að skila verðmætum inn í hagkerfið. Ef þau úrræði sem við höfum þegar kynnt duga ekki til við að grípa námsmenn sem eru í vanda yfir sumartímann munum við hiklaust kanna hvort ekki verði hægt að veita meira fjármagni til þess að skapa enn fleiri störf eða finna aðrar leiðir til þess að tryggja framfærslu þessa hóps.

Ásmundur Einar Daðasson, félags- og barnamálaráðherra.

Greinin birtist fyrst á visir.is 14. maí 2020

Við för­um var­lega af stað í opn­un lands­ins eft­ir að hafa náð ótrú­leg­um tök­um á út­breiðslu veirunn­ar og treyst­um á vís­ind­in. Það er mik­il­vægt að við för­um var­lega og það er mik­il­vægt að við nýt­um þekk­ingu okk­ar á veirunni til að koma hjól­un­um bet­ur af stað. Það verður ekki litið fram hjá því að fjöl­marg­ar fjöl­skyld­ur um allt land eiga mikið und­ir því að gest­ir sæki landið heim að nýju þótt ekki sé hægt að bú­ast við því að kraft­ur­inn verði jafn­mik­ill og síðustu ár.

Ferðaþjón­ust­an hef­ur á nokkr­um árum orðið ein af und­ir­stöðum ís­lenska efna­hags­kerf­is­ins, skapað mikl­ar út­flutn­ings­tekj­ur og veitt mikl­um fjölda fólks at­vinnu og þar með lífsviður­væri. Ferðaþjón­ust­an hef­ur styrkt byggðir lands­ins og komið til viðbót­ar öðrum grunnstoðum: land­búnaði, sjáv­ar­út­vegi og iðnaði. Hún hef­ur opnað augu okk­ar fyr­ir þeim fjár­sjóði sem nátt­úr­an er og þannig breytt gild­is­mati margra.

Ég hef orðið var við að Íslend­ing­ar hlakka til að ferðast um landið sitt í sum­ar. Sól­ar­vörn­in verður kannski ekki alltaf höfð uppi við eins og á sól­ar­strönd­um en eins og við vit­um búa töfr­ar í sam­spili lands­lags og veðurs hvort held­ur það blæs, skín eða úðar. Eft­ir­minni­leg­ustu augna­blik­in eru ekki endi­lega þau sól­ríku.

Þótt Íslend­ing­ar verði dug­leg­ir að ferðast inn­an­lands í sum­ar er ljóst að það kem­ur ekki til með að duga til að verja þau störf sem orðið hafa til í ferðaþjón­ust­unni síðustu árin. Því er það já­kvætt skref og mik­il­vægt að opna landið fyr­ir komu er­lendra gesta um miðjan júní. Áður en það ger­ist hef­ur verið tek­in ákvörðun um að sótt­kví B verði út­víkkuð þannig að kvik­mynda­gerðar­menn og aðrir af­markaðir hóp­ar geti komið til starfa á Íslandi.

Kvik­mynda­gerð hef­ur lengi staðið Fram­sókn nærri og skemmst að minn­ast þess að flokk­ur­inn stóð fyr­ir því að tekið var upp það end­ur­greiðslu­kerfi sem enn er við lýði hér á landi. Það kerfi hef­ur lagt grunn­inn að öfl­ugri kvik­mynda­gerð á Íslandi sem hef­ur mikið menn­ing­ar­legt gildi. Þar að auki hef­ur kvik­mynda­gerðin skapað at­vinnu og tekj­ur og fært ís­lenskt lands­lag inn í aðra menn­ing­ar­heima, hvort sem þeir heita Hollywood eða Bollywood.

Ég finn að fólk tek­ur því fagn­andi að það losni um þau höft sem verið hafa á líf­inu á Íslandi síðustu vik­ur og mánuði. Það er vor í lofti, jafn­vel sum­ar sunn­an und­ir vegg, og við fet­um okk­ur var­lega af stað und­ir leiðsögn sótt­varna­yf­ir­valda. Áfram veg­inn.

Sigurður Ingi Jóhannsson, samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra og formaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 14. maí 2020.

Nýverið ákvað Ásmundur Einar Daðason, félags- og barnamálaráðherra, að verja 2.200 milljónum króna til að fjölga störfum fyrir námsmenn í sumar og munu þau skiptast á milli opinberra stofnana og sveitarfélaga. Í síðustu viku samþykkti bæjarráð Hafnarfjarðar að skapa 250 ný sumarstörf fyrir hafnfirskt námsfólk og frumkvöðla og er ákvörðunin liður í nýsamþykktri aðgerðaáætlun bæjarfélagsins vegna COVID-19.

Öllum sviðum bæjarfélagsins var falið að taka saman lista yfir afmörkuð verkefni sem einkum mætti bjóða hafnfirsku námsfólki og frumkvöðlum til vinnslu í tímabundnum störfum. Í heild bárust 80 verkefnatillögur frá sviðunum. Horft er sérstaklega til nýrra og nýstárlegra verkefna þar sem nýta má menntun og færni þátttakenda á sviði umhverfis- og framkvæmdamála, upplýsingatækni, fræðslumála, fjölskyldumála, menningarmála, íþróttamála og heilsueflandi samfélags. Starfsemin mun fara fram í fallegu húsnæði gamla Lækjarskóla við Lækinn, þar sem hópurinn mun fá aðstöðu ásamt því að hafa aðgengi að sérfræðingum Hafnarfjarðarbæjar.

Við vitum ekki hvernig störf framtíðarinnar koma til með að líta út og við lifum á tímum þar sem öll tækniþróun og aðrar samfélagslegar breytingar gerast á ógnarhraða. Nýsköpun er ekki sérstök atvinnugrein, heldur á nýsköpun sér stað í öllum atvinnugreinum og alls staðar. Við teljum að nýta megi þá starfsemi sem hér er boðuð til nýjunga og umbóta í starfsemi bæjarins sem síðar gagnast samfélaginu öllu; koma auga á áður óséð tækifæri til þróunar á öllum sviðum. Með þessu erum við að fjárfesta til framtíðar og um leið að tryggja unga fólkinu okkar hér í Hafnarfirði góð sumarstörf.

Í þeim krefjandi aðstæðum sem samfélagið allt tekst nú á við, verður gaman að fylgjast með þessari starfsemi í sumar og vonandi sjá hana vaxa og dafna til framtíðar.

Ágúst Bjarni Garðarsson, bæjarfulltrúi og formaður bæjarráðs Hafnarfjarðarbæjar.

Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 13. maí 2020.