Tag: Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir

Hvernig tryggjum við öruggt samfélag þar sem börn og ungmenni geta vaxið og dafnað? Lykillinn liggur í trausti, samstarfi og fyrirbyggjandi aðgerðum. Samfélagslöggæsla er ein áhrifaríkasta leiðin til að ná þessum mikilvægu markmiðum.

Hvað er samfélagslöggæsla?

Samfélagslöggæsla er nálgun í löggæslu sem leggur áherslu á að efla tengsl og traust milli lögreglu og samfélags. Hún snýst um að vera nálægt fólkinu, hlusta á þarfir þess og vinna í sameiningu að lausnum.

Lögreglumenn í samfélagslöggæslu eru sýnileg og aðgengileg í daglegu lífi, til dæmis með heimsóknum í skóla og félagsmiðstöðvar. Þar fræða þau börn og ungmenni um samþykki, afbrotavarnir og hvernig samfélagið getur sameinast gegn ofbeldi. Þannig er byggt upp traust sem er lykilforsenda öryggis.

Af hverju er samfélagslöggæsla nauðsynleg núna?

Samfélagið stendur frammi fyrir áskorunum, sérstaklega varðandi ofbeldi meðal barna og ungmenna. Á síðustu misserum hafa komið upp tilvik sem varpa ljósi á nauðsyn þess að bregðast við með afgerandi hætti og fjárfesta í forvörnum. Auk þess hefur stafræn tækni opnað fyrir nýjar tegundir ofbeldis, svo sem stafrænt einelti og óábyrga miðlun myndefnis.

Samfélagslöggæsla er lykilþáttur í því að bregðast við þessum áskorunum. Hún vinnur í samstarfi við samfélagið, skóla, frístundir og félagsþjónustu að því að fyrirbyggja ofbeldi, styðja við börn og ungmenni í viðkvæmri stöðu og skapa umhverfi þar sem þau geta blómstrað.

Hvað er verið að gera til að efla samfélagslöggæslu?

Í júní síðastliðnum kynnti Ásmundur Einar Daðason, mennta- og barnamálaráðherra, ásamt dómsmálaráðherra, aðgerðaáætlun með 14 markvissum aðgerðum gegn ofbeldi meðal barna og ungmenna. Ein þeirra er að efla samfélagslöggæslu um land allt, með sérstakri áherslu á höfuðborgarsvæðið.

Til að styðja við þessar aðgerðir hefur ríkisstjórnin tryggt umfangsmikið fjármagn í fjárlögum fyrir árið 2024. Alls verður 598 milljónum króna varið til samfélagslöggæslu og aðgerða gegn ofbeldi ungmenna. Af þessari upphæð renna 324 milljónir króna beint til eflingar samfélagslöggæslu, sem bætist við 120 milljónir króna sem þegar voru samþykktar í fjáraukalögum.

Öruggara samfélag

Sterk samfélagslöggæsla hefur víðtæk áhrif á líf okkar allra. Hún eykur öryggi barna og ungmenna, byggir upp traust milli lögreglu og samfélags og dregur úr ofbeldi. Með fyrirbyggjandi aðgerðum eins og fræðslu og samvinnu styrkir hún grunnstoðir samfélagsins og gerir það heilbrigðara og samheldnara.

Ofbeldi meðal barna og ungmenna er samfélagslegt mein sem við getum ekki sætt okkur við. Með því að styðja samfélagslöggæslu leggjum við grunn að öruggara og réttlátara samfélagi. Við í Framsókn trúum á kraftinn í samvinnu og ábyrgð. Þess vegna leggjum við áherslu á að tryggja bæði fjármögnun og framkvæmd þessara mikilvægu aðgerða.

Samfélagslöggæsla er ekki bara stefna — hún er leið til að skapa samfélag þar sem allir geta notið öryggis og virðingar.

Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir, þingmaður og frambjóðandi Framsóknar í Reykjavík Norður.

Greinin birist fyrst á visir.is 18. nóvember 2024.

Við sem foreldrar eigum það til að leita leiða til þess að gera fleiri ábyrga fyrir börnunum okkar. Sem er eðlilegt, því það þarf heilt þorp til þess að ala upp barn. Foreldrar þurfa að nýta sér alls konar þjónustu í uppeldi barna og sem foreldri vil ég að þessi þjónusta sé hnökralaus. Menntakerfið, íþróttastarf, geðheilbrigðisþjónusta og svo mætti lengi telja. En það þýðir ekki að ég geti sett ábyrgðina á uppeldi barnsins míns alfarið á þau sem sjá um að veita barninu mínu framangreinda þjónustu, þau eiga að koma að því með mér.

Með mér er svolítið lykilatriði að mínu mati, ábyrgð okkar sem foreldra á uppeldi barnanna okkar byrjar og endar hjá okkur. Aðrir styðja við það með þeim úrræðum sem standa barninu til boða. Þá þarf kjark og þor, mikla vinnu og eljusemi til að koma með breytingar á fyrirliggjandi kerfum og það er einmitt það sem Ásmundur Einar Daðason, mennta- og barnamálaráðherra, hefur unnið streitulaust að allt kjörtímabilið. Förum aðeins yfir hvað þarf að vera í lagi svo börnunum líði vel og foreldrar upplifi traust innan kerfisins og hvað var í býgerð þegar kjarkleysið dundi yfir samstarfsflokka okkar í ríkisstjórn.

Menntakerfið og mat á árangri

Við viljum að börnin okkar fái framúrskarandi menntun sem er byggð á traustum grunni samskipta milli heimilis og skóla. Það þýðir að við viljum að skólinn kenni börnunum okkar það sem stendur í aðalnámskrá, allt frá því að læra að lesa og reikna og yfir í rökhugsun, lífsleikni og heimilisfræði, svo eitthvað sé nefnt. Gott og vel. En hvernig ætlum við að meta þann árangur sem af þeirri kennslu kemur? Samræmd próf voru mælikvarði um árabil og við sem munum eftir þeim munum líka eftir kvíðahnútnum sem fylgdi þessu risastóra orði samræmd. Þetta var orð sem maður skyldi ekki alveg hvað þýddi eða hvers vegna við værum að taka þessi próf. Fyrir mitt leyti var það aldrei útskýrt fyrir barninu sem var að taka það í fyrsta skipti. Samræmd próf sem slík eru góð, gefa okkur yfirsýn yfir hvernig við erum að standa okkur þegar kemur að menntun barnanna okkar. En það er samt sem áður þannig að samfélagið verður stöðugt að endurskoða og endurmeta þær mælingar sem eiga að meta árangur í menntakerfinu. Þar tók Ásmundur Einar af skarið og afnam samræmdu prófin í þeirri mynd sem þau voru og hóf vinnu við að finna betri og nútímalegri aðferð við að meta námsárangur. Frumvarp um samræmt námsmat var á leið inn í þingið á haustmánuðum en vegna uppgjafar ákveðinna flokka innan ríkisstjórnarinnar var allt sett á ís. Það verður því að vera fyrsta verk á nýju kjörtímabili að halda áfram með þessa vinnu.

Námsgagnaútgáfa

Traustar upplýsingar byggðar á rannsóknum skipta sköpum þegar við tölum um námgsagnaútgáfu. Það námsefni sem lagt er fyrir börnin okkar í skólanum þarf að vera gagnlegt og fróðlegt með þeim útgangspunkti að þau skilji viðfangsefnið hverju sinni. Ljóst er að námsgögn eru víða orðin úreld og því var orðið tímabært að uppfæra þau. Tækniþróun og notkun starfrænna lausna í menntun er nú orðinn raunverulegur valkostur fyrir kennara og styður við heilbrigða skjánotkun. Foreldrar geta þannig kennt börnum að nota skjái sem fræðslutól en ekki að heilalaust hámhorf á YouTube sé eina gagnið við þessi tæki. Það mætti lengi telja upp kosti þess að nota stafrænar lausnir í kennslu og með tækninni er hægt að auka fræðsluefni til barna. Allt ofangreint átti að verða að veruleika en fyrir þinginu lá frumvarp mennta- og barnamálaráðherra um breytingar í námsgagnaútgáfu. Það þarf að klára svo við getum gert betur og meira þegar kemur að fræðsluefni fyrir börn.

Inngildandi nálgun í skólakerfinu

Hér var um að ræða ný heildarlög um skipulag starfshátta, stuðnings- og þjónustu við börn í því skyni að tryggja þeim jöfn tækifæri til framúrskarandi menntunar. Þetta frumvarp var hluti af endurbótum og nýrri nálgun í menntakerfinu og er hluti af stofnun Miðstöðvar menntunar og skólaþjónustu. Þetta er mál sem ég hef mikla trú á að komi til með að gagnast börnunum okkar sama hvaða áskoranir þau glíma við í sínu daglega lífi. Eins og í öllu því sem Ásmundur Einar stendur fyrir þá fór fram víðtækt samráð við vinnslu þessara mála, alveg eins og þegar farsældarlögin voru í vinnslu og fleiri virkilega góð mál.

Íþróttamálin

Ný heildarlög um íþróttir voru á lokametrunum sem svöruðu kröfum nútímans til íþrótta meðal annars með tilliti til fagmennsku, aukinnar þekkingar og þess mikilvæga hlutverks sem íþróttir hafa í samfélaginu. Þar er horft sérstaklega til stöðu barna og ungmenna í íþróttum, jafnrétti til iðkunar, íþróttamannvirkja og fleira.

Framkvæmdaráætlun um afreksíþróttir sem unnin var í þverpólitísku samráði og skilaði þeirri vinnu að komin var tímasett innleiðingaráætlun til að betur styðja við afreksstarf í íþróttum hér á landi. Eitthvað sem lengi hefur verið kallað eftir og skiptir sköpum því við erum, og eigum að vera, fremst á meðal jafningja í stuðningi við afreksíþróttafólkið okkar, fyrirmyndir barnanna okkar, sem vinnur dag og nótt að því að ná markmiðum sínum.

Frístunda og félagsstarf

Það lá fyrir að lögfesta frístunda og félagsstarf barna, í því skyni að festa það í sessi sem grunnþjónustu við íbúana. Mikilvægi forvarna sem eiga sér stað innan frístundageirans verður seint fullþakkað. Lagaumhverfið þurfti að færa til nútímalegra horfs. Þar þurfti meðal annars að styrkja lagaumgjörð utan um frístunda- og félagsstarf barna og ungmenna innan sveitarfélaganna og styrkja stöðu ungmennaráðs í hverju sveitarfélagi. Þetta mál styður við markmið Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna um virka þátttöku ungs fólks í samfélaginu.

Allt þetta og fleira þarf að halda áfram að vinna að og ég sé ekki fyrir mér að við munum gera það án þess að Ásmundur Einar Daðason verði þar áfram í fararbroddi fyrir stórar kerfisbreytingar í þágu barna og ungmenna. Þar liggur kjarkurinn, eldmóðurinn og hjartað. Það hefur enginn annar flokkur tekið jafn stór skref og barist jafnmikið fyrir bættri þjónustu eins og hann hefur gert. Höfum það í huga þegar við göngum til kosninga. Börnin okkar eru framtíðin, við gerum okkur grein fyrir því. Höldum áfram þessari vegferð og búum til trausta framtíð fyrir þau.

Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir, þingmaður og frambjóðandi Framsóknar í Reykjavík norður.

Greinin birtist á visir.is 6. nóvember 2024.

Það hefur verið ótrúlegt að fylgjast með umræðunni um framkvæmdina á nýrri Ölfusárbrú. Hver sjálfskipaði sérfræðingurinn á fætur öðrum stígur fram og segir sína skoðun á hvers konar tegund brúar eigi að vera byggð yfir Ölfusá, áætlanir um ársdagsumferðir hafðar að engu og framkvæmdin og nauðsyn hennar dregin í heild sinni í efa.

Umferðarþungi á svæðinu

Samkvæmt upplýsingum frá Vegagerðinni þá er umferð árið 2024 um hringveg undir Ingólfsfjalli á hverjum sólarhring um 14.500 ökutæki. Áætlað er að á opnunarári 2028 að 7200 ökutæki muni aka yfir brúnna á hverjum degi. Þrátt fyrir það mun áfram vera umferð yfir gömlu brúnna eða um 10 til 11 þúsund ökutæki á hverjum sólarhring samkvæmt afar varfærnum áætlunum Vegagerðarinnar.

Ekki aðeins það heldur fara talsvert miklir þungaflutningar í gegnum Selfoss, sem hefur í för með sér bæði álag á gömlu brúnna, sem þolir illa þann mikla þunga sem fylgir því og hefur maður heyrt að vörubílstjórar vilja alls ekki mætast á brúnni. Ný brú losar þungaflutninga frá Selfossi að mestu og tryggir öryggi bæjarbúa enn frekar.

Náttúran er harður húsbóndi

Á þessu svæði eru jarðskjálftar tíðir en það eru vísbendingar um það að sprungur séu í botni Ölfusár. Við þurfum brúarmannvirki sem stendur af sér bæði þá jarðskjálfta sem koma á svæðinu og þegar það verða flóð í Ölfusá, en það er reglulegur atburður. Þess má geta að þegar það kemur flóð í Ölfusá, sem er vatnsmesta á landsins, þá flæðir hún iðulega yfir bakka sína. Árið 1968 varð mikið flóð sem flæddi inn í bæinn og olli miklum skemmdum. Það sama gerðist árið 2006. Því er ekki talið öruggt að byggja brú yfir Ölfusá með millistöplum í árfarveginum, því allar breytingar á rennsli árinnar, til dæmis vegna undirstaðna nýrrar brúar geta aukið flóðahættu á Selfossi og nágrenni.

Rökstuðningur og staðreyndir fyrir vali á brúartegund

Þá er heldur ekki fræðilegur möguleiki að stífla Ölfusá til að byggja brú á þurru landi eins og var gert í Hornafjarðarfljóti og Þorskafirði þar sem straumþungi er hvergi nærri því sem Ölfusáin býður okkur uppá. Þá eru haflengdir brúnna í Þorskafirði og Hornafjarðarfljóti í kringum 35 – 45 metrar en haflengd Ölfusárbrúar er 145 til 155 metrar. Þær miklu kröfur sem gerðar eru til nýrrar Ölfusárbrúar meðal annars vegna alls þess sem að framan er rakið gerir það að verkum að ódýrari framkvæmd eða önnur tegund brúar er ekki valmöguleiki án þess að við hreinlega gefum eftir öryggissjónarmið og endingargildi brúarinnar. Fyrir mitt leyti er það ekki boðlegt.

Ef við skoðum brúartegundir miðað við haflengdir þá eru steyptar brýr sjaldan notaðar þegar haflengdir eru lengri en 40-50 metrar. Stagbrýr eins og sú sem gert er ráð fyrir að rísi norðan við Selfoss með veglínu um Efri Laugardælaeyju eru talsvert algengari í tilfellum þar sem brúin þarf haflengd yfir 120 metra.

Til að setja þetta í samhengi við aðrar brýr á Íslandi þá er lengsta brúarhaf á Íslandi í dag 112 m á hengibrú yfir Skjálfandafljót í Bárðardal, brú sem byggð var 1955. Það eru 11 brýr á landinu þar sem brúarhafið er yfir 70 m þar af eru líklega 3 byggðar miðað við nútímaumferð, bogabrú yfir Fnjóská frá 1999 með 92 m haflengd, bogabrú á Mjóafjörð á Djúpvegi með 107 m haflengd frá 2008 og bogabrú á Þjórsá frá 2003 með 78 m haflengd.

Það er öllum ljóst sem ekið hafa um svæðið að ekki verður hjá því komist að að minnka álagið á núverandi brú yfir Ölfusá sem var byggð árið 1945. Brúin sem slík er komin til ára sinna og verður sífellt erfiðara að viðhalda henni. Ekki nóg með það, þá er það vægast sagt orðið aðkallandi að taka umferðina út fyrir Selfoss og leysa umferðarhnútana sem myndast beggja megin við núverandi brú.

Allar umræður um að Selfyssingar séu að fá minnisvarða og rándýrt hönnunarverk stenst ekki skoðun. Verkfræðilegar áskoranir sem fyrst og fremst hafa ráðist af staðháttum, sem og raunhæfar lausnir á þeim voru höfð að leiðarljósi við þá hönnun sem varð fyrir valinu. Við viljum brú sem stendur af sér veður og þær aðstæður sem móðir náttúra býður okkur uppá og geti þjónað þjóðinni til framtíðar. Vissulega er kostnaðurinn hærri en við byggingu hefðbundinnar steyptrar brúar en sá viðbótarkostnaður kemur til vegna turns og stagkapalkerfis, en undirstöðurnar eru reyndar færri og framkvæmdin flóknari. En umhverfið, jarðlög, og aðstæður í Ölfusár gera þetta eina færa kostinn til framtíðar. Við erum að byggja brú sem við viljum að standi í 200 ár en ekki 20 ár eða skemur.

Vanáætluð umferð og sjónarmið um sjálfbærni

Sjálfbærni er ekki aðeins náttúra og umhverfi heldur einnig heilsa, vellíðan, samfélag og menning. Sjálfbær þróun er áhersla á heildarsýn og langtímahugsun en ekki skammtímalausnir eða gróða. Ný brú mun bæta öryggi fólks á leið sinni um Suðurland auk þess sem lífsskilyrði íbúa á Selfossi munu batna umtalsvert. Ný brú mun einnig bera stofnlagnir fyrir hitaveitu, neysluvatn, rafmagns og samskipta sem núverandi brú ber tæplega eða alls ekki og það hefur valdið vandkvæðum þegar kemur að flutningi á heitu vatni frá borholum inn á heimili í Árborg.

Ef við lítum til sjálfbærni í efnahagi þá er verkefnið metið fjárhagslega sjálfbært en gert er ráð fyrir að með töku hóflegs veggjalds mun vera hægt að greiða hraðar niður framkvæmdakostnað brúarinnar, svo ekki sé talað um tímasparnað og greiðfærni fólks sem á leið um svæðið. Árið 2019 var dagleg umferð um núverandi brú yfir 10.400 ökutæki. Það eru 10.400 ökutæki sem leggja leið sína í gegnum Selfoss á degi hverjum það árið. Þessi tala hefur hækkað töluvert með aukningu ferðamanna sem að stærstum hluta leggur leið sína yfir Hellisheiðina og skoðar Suðurlandið. Það hefur verið ítrekað vanáætlað hversu mikil umferð er um núverandi brú eða hver hún mun verða á komandi árum. Þær áætlanir hafa alltaf sprengt sig fyrir þann tíma sem gert er ráð fyrir.

Karp um kostnað og afvegaleidd umræða

Höldum staðreyndum á lofti varðandi fjármögnun framkvæmdarinnar. En það stendur ekki til að fjármagna framkvæmdina með skattfé heldur veggjöldum, þeir borga sem nota. Meintur sparnaður sem myndi skapast af því að byggja þjóðveginn upp sunnan við Árborg er því tómur hljómur þar sem slík uppbygging þyrfti að vera á veginum um Óseyrarnes. Fjárfesting í samgöngum sem hafa þegar átt sér stað á veginum milli Hveragerðis og Selfoss. Við værum því bara að bíta í skottið á okkur og hafa skattgreiðendur að fíflum með slíkri ákvarðanatöku. Auðvitað eru allir að reyna að ota sínum tota fyrir hagsmuni sinna sveitarfélaga. Skiljanlegt en við megum ekki setja umræðuna enn frekar á villigötur því næg er vitleysan nú þegar. Hver sérfræðingurinn á fætur öðrum og fyrrum ráðherrar koma fram og tjá sig um málið, vonandi óafvitandi um hverskonar vanvirðingu slíkar staðhæfingar inn í umræðuna sýna íbúum Árborgar og Sunnlendingum öllum. Þessi framkvæmd með tilheyrandi vegaframkvæmd er gríðarleg lífskjarabót fyrir íbúa svæðisins. Hér er um að ræða mesta hagsmunamál svæðisins síðustu ára og til þess fallin að bæta öryggistilfinningu þeirra sem eiga leið um svæðið og þeirra sem búa á Selfossi. Sú sem hér skrifar væri til í að fara að sjá gröfur og vinnutæki mæta á svæðið og hefja það gríðarlega mikilvæga starf að reisa þessa brú, fyrir okkur sem búum á Suðurlandi og einnig alla þá sem sækja okkur heim, hvort sem það eru erlendir eða innlendir gestir. Sjálfskipaðir sérfræðingar samgöngumála mega því gjarnan reyna að láta stjörnu sína skína annarsstaðar í staðinn fyrir að flækjast fyrir í umræðu um svo brýna og skynsamlega umferðarbót sem ný Ölfusárbrú verður.

Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir, þingmaður Framsóknar í Suðurkjördæmi.

Greinin birtist fyrst á visir.is 8. október 2024.

Á síðustu vikum hefur okkur verið tíðrætt um ofbeldi barna gagnvart hvort öðru. Það kemur ekki á óvart í ljósi skelfilegra atburða sem hafa átt sér stað hér á landi þar sem börn ganga í meira mæli með eggvopn á sér.

Það eitt og sér að börn gangi vopnuð, eða telji sig þurfa að gera það, er óásættanleg þróun. Hvort sem að ofbeldi barna og ungmenna hafi aukist eða sé orðið sýnilegra, þá er augljóst að staðan er alvarleg og nauðsynlegt er að grípa í taumana og gera allt sem í okkar valdi stendur. Foreldrar, félagsþjónustan og stjórnvöld þurfa öll að taka höndum saman og stoppa þessa þróun.

Ofbeldi barna og ungmenna

Undanfarin ár hafa stjórnendur innan skólakerfisins lýst yfir áhyggjum af auknu ofbeldi m.a. innan skólalóðarinnar. Það á jafnvel við um börn á yngsta skólastigi. Það sama á við utan skólalóðarinnar og á samfélagsmiðlum. Foreldrar, lögreglan og skólayfirvöld benda öll á það að virðingarleysi barna gagnvart hvort öðru er sífellt meira áberandi þar sem ljót samskipti og líkamlegt ofbeldi færast í aukana.

Hvað er verið að gera?

Síðastliðinn júní kynnti Ásmundur Einar Daðason, mennta- og barnamálaráðherra, 14 aðgerðir gegn ofbeldi meðal barna í samvinnu við dómsmálaráðherra. Þar á að leiða saman fjölbreytta þjónustu- og viðbragðsaðila í samstilltu átaki gegn vaxandi ofbeldi meðal barna og ungmenna á Íslandi. Þessar aðgerðir snúa að auknu forvarnarstarfi, inngripi og meðferð og varða ýmsa aðila innan ríkisins, stjórnsýslunnar og sveitarfélaga.

Viðfangsefnið er víðfeðmt og aðgerðirnar því margskonar og varða m.a. aukna þverfaglega nálgun í ofbeldismálum meðal barna, að mynda verklag fyrir sakhæf og ósakhæf börn og úrræði fyrir þau sem beita alvarlegu ofbeldi, að efla samfélagslögreglu, að auka fræðslu og forvarnir og efla ungmennastarf. Aðgerðir þessar miða að því að fræða börn og ungmenni um afleiðingar, útvega þeim stað þar sem þau geta eflt samskipti í skipulögðu starfi og hvernig eigi að bregðast við þegar ofbeldi á sér stað. Allar þessar aðgerðir eru nauðsynleg skref sem þarf sífellt að endurskoða og meta á meðan á þeim stendur. Hins vegar er ofbeldi barna og ungmenna samfélagslegt mein sem allt samfélagið verður að taka höndum saman við að vinna bug á.

Það þarf heilt þorp til að ala upp barn

Við erum öll uggandi yfir framangreindri þróun ofbeldis, enda varðar hún okkur öll. Vörumst það að leggjast í skotgrafir og leita að sökudólgum. Þó þurfum við að komast til botns í það hvað veldur, hvar við erum að bregðast og gangast við þeirri ábyrgð. Foreldraeftirlit hvers foreldris fyrir sig með sínu barni og öðrum í sínu nærumhverfi verður að vera öflugt. Samfélagið allt verður að koma saman og vinna að því að kynna börnum okkar fyrir þeim hættum sem stafa af ofbeldi af því tagi sem við heyrum af nánast vikulega. Við þurfum að gangast að okkar ábyrgð sem foreldrar og þar komum við aftur að því að samvera er besta forvörnin eins og okkur hefur verið tíðrætt um undanfarin ár. Foreldrasamfélagið þarf að virkja vel í þessum aðgerðum og hér á landi höfum við góða reynslu af öflugu forvarnarstarfi og aðgerðum til að vinda ofan af óæskilegri hegðun.

Við berum öll ábyrgð á því að koma börnunum okkar vel til manns og kenna þeim samfélagsreglurnar, það gerum við ekki með því að vera fjarverandi sem foreldrar og setja ábyrgðina á aðrar stofnanir eða jafnvel að skella skuldinni á menntakerfið eða heilbrigðiskerfið. Auðvitað þurfum við að hafa öflugt geðheilbrigðiskerfi sem kemur í veg fyrir alvarlegan hegðunarvanda eða vanlíðan meðal barna og ungmenna en það verður ekki fram hjá því litið hver ábyrgð okkar er sem foreldrar.

Við eigum að hafa vökult auga fyrir ofbeldi í okkar nærumhverfi, eiga samtal við ungmennin okkar og grípa einstaklinga í áhættuhópum sem gætu beitt eða lent í ofbeldi. Þegar kemur að velferð barnanna í okkar samfélagi er okkur sem ætlum að vera virkir og góðir þátttakendur í samfélaginu ekkert óviðkomandi, og við eigum að sjá til þess að börnin okkar mótist í rétta átt til framtíðar.

Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir, þingmaður Framsóknar í Suðurkjördæmi.

Greinin birtist fyrst á visir.is 17. september 2024.

Í dag er stór dagur þegar samþykktar voru breytingar á frumvarpi Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra á listamannalaunum í fyrsta skipti í 15 ár. Listamannalaun eða starfslaun listamanna eru þungamiðjan í kjörum listamannsins og markmið þeirra er að efla listsköpun í landinu. Listamenn eru mikilvægustu sendiherrar lands og þjóðar og halda merki Íslands á lofti dag hvern í alþjóðasamfélaginu.

Tímabærar breytingar

Listsköpun er afar mikilvæg hverri þjóð og nauðsynlegt að kjör listamanna haldist í horfi við kjör annarra í hagkerfinu. Fjöldi starfslauna hefur haldist óbreyttur í 15 ár eða frá því að gildandi lög tóku gildi árið 2009 auk þess sem umfang listamannalauna hefur staðið í stað frá árinu 2012, utan tímabundinnar aukningar á tímum heimsfaraldurs kórónuveiru. Með þessum breytingum er verið að fjölga launasjóðum sem starfslaun eru veitt úr og fjölga árlegum úthlutunarmánuðum. Starfslaunamánuðum verður fjölgað úr 1.600 í 2.490 á fjórum árum. Mikilvægt er að umfang og fyrirkomulag listmannalauna sé endurmetið reglulega. Síðustu ár hefur fólki í landinu fjölgað, áherslur á listsköpun tekið breytingum og eftirspurn eftir listamannalaunum og árangurshlutfall umsækjenda í mismunandi sérgreinda sjóði vaxið.

Vegsemd

Þær breytingar sem hér eru komnar fram eru veigamiklar. Fyrst má nefna nýjan sjóð – Vegsemd sem er þverfaglegur sjóður fyrir listamenn 67 ára og eldri sem hafa varið starfsævi sinni til listsköpunar. Ekki er gert ráð fyrir að listamenn sæki beint um framlög úr sjóðnum heldur að listamenn 67 ára og eldri sæki um úthlutun úr hinum sérgreindu sjóðum í samræmi við sína listgrein. Lagt er til að starfslaun úr Vegsemd megi veita til allt að fimm ára í senn auk þess sem fallið er frá því að starfslaunaþegum beri að skila skýrslu um störf sín á starfslaunatíma.

Nýr kvikmyndasjóður

Þá kemur inn nýr sjóður fyrir kvikmyndahöfunda og er sjóðurinn í samræmi við kvikmyndastefnu stjórnvalda til ársins 2030. Með kvikmyndahöfundum er átt við bæði leikstjóra og handritshöfunda auk þess sem aðrir aðalhöfundar kvikmynda geta fallið þar undir, þar á meðal höfundar heimildarmynda. Þriggja manna nefnd, sem ráðherra skipar árlega, mun úthluta fé úr launasjóðnum sem Samtök kvikmyndaleikstjóra og Félag leikskálda og handritshöfunda skulu hvort um sig tilnefna þrjá nefndarmenn í.

Mikilvægi stuðnings við listamenn

Stuðningur í formi listamannalauna gríðarlega mikilvægur fyrir bæði listamennina sjálfa og samfélagið í heild, hér er um að ræða fjárfestingu sem skilar sér margfalt til baka til samfélagsins. Listamannalaun veita listamönnum öryggi og svigrúm til að einbeita sér að sköpun sinni án þess að þurfa að hafa áhyggjur af fjárhagslegum vandamálum. Með þessu fá þeir tækifæri til að þróa hæfileika sína, vinna að nýjum og krefjandi verkefnum og skapa verk sem geta haft djúpstæð áhrif á menningu okkar og samfélag. Listamenn gegna lykilhlutverki í að móta og spegla menninguna. Listamannalaun stuðla þannig að því að tryggja fjölbreytileika og nýsköpun í listum, sem er nauðsynlegt fyrir heilbrigt og þróttmikið menningarlíf.

Það er ljóst að með því að veita listamönnum listamannalaun erum við ekki aðeins að styðja við einstaklingana sjálfa, heldur einnig að efla menningu okkar, auðga samfélagið og styrkja efnahagslífið. Ég fagna þessum breytingum sem munu ævinlega stuðla að því að skapa umhverfi þar sem listir og menning geta blómstrað til hagsbóta fyrir alla.

Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir, þingmaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst á visir.is 22. júní 2024.

Mansal er alvarleg meinsemd og mannréttindabrot sem skotið hefur rótum í íslenskt samfélag líkt og víða annars staðar. Ísland hefur undirgengist alþjóðlegar skuldbindingar sem hafa það að markmiði að berjast með markvissum og árangursríkum hætti gegn hvers kyns mansali. En hvernig gengur okkur að koma í veg fyrir mansal hér á landi? Í haust sendi undirrituð fyrirspurn á dómsmálaráðherra um mansal á Íslandi með það að markmiði að fá upplýsingar um stöðu mansals mála hér á landi. Almenningur á Íslandi verður kannski lítið var við mansal hér á landi en úr svari ráðherra má þó lesa að það sé engu að síður raunveruleikinn hér á landi.

Fjölgun mansalsmála

Samkvæmt svörum frá ráðherra hafa mansalsmál verið í rannsókn hjá lögreglu síðastliðin ár og hafa fjölgað ef eitthvað er.Algengasta birtingarmynd mansals hér á landi undanfarin ár hefur verið kynlífs- og vinnumansal. Karlmenn hafa verið þolendur í um 60% mannsalsmálanna á móti 40% kvenna. Í svarinu kemur fram að í apríl á síðasta ári hafi verið 15 opin mál í rannsókn hjá lögreglu á tímabilinu 1. apríl 2022 til 31. mars 2023. Þar af voru sjö þeirra ný mál á skýrslutímabilinu en átta þeirra höfðu byrjað í rannsókn fyrir þann tíma. Á sama tímabili voru 38 mál skráð sem „grunur um mansal“ í málaskrárkerfi lögreglunnar.

Betur má ef duga skal

Árið 2018 var stofnsettur samstarfshópur eftirlitsaðila um brotastarfsemi á vinnumarkaði (SEB) sem er samstarfsvettvangur lögreglu, Skattsins, Vinnueftirlits ríkisins og Vinnumálastofnunar í þeim tilgangi að greiða fyrir upplýsingagjöf milli Vinnumálastofnunar og Vinnueftirlitsins og auka heimildir þeirra til að miðla upplýsingum til ríkisskattstjóra og lögreglu þegar grunur leikur á vinnumarkaðsbrotum, félagslegum undirboðum og hugsanlega mansali. En betur má ef duga skal. Sem liður í forvörnum skiptir einnig máli að fræða launþega, sér í lagi þá sem koma erlendis frá um lögbundin réttindi þeirra og skyldur atvinnuveitenda. Þess utan er einnig mikilvægt að stuðla að vitundarvakningu meðal almennings í þeim tilgangi að draga úr eftirspurn eftir þjónustu sem þrífst oft á mansali ásamt því að efla sérkunnáttu og færni fagstétta sem koma að mansalsmálum á eðli og einkennum hinna ýmsu birtingamyndir mansals.

Endurskoðun á aðgerðaráætlun

Í þriðju skýrslu GRETA eftirlitsnefndar Evrópuráðsins með samningi um aðgerðir gegn mansali, kemur fram að GRETA hafi áhyggjur af þeim takmarkaða árangri sem Ísland hefur náð frá síðustu úttekt í baráttunni gegn vinnumansali. GRETA brýnir íslensk yfirvöld til þess að hvetja lögreglumenn, vinnueftirlitsmenn, félagasamtök og aðra viðeigandi aðila til að sýna aukið frumkvæði í að finna þolendur vinnumansals og tryggja að heimildir og úrræði vinnueftirlits standi undir því að leggja sitt af mörkum til þess að koma í veg fyrir og upplýsa mansalsmál á vinnumarkaði. Janframt kemur fram að enn skorti formlegar verklagsreglur sem skilgreina hlutverk og ábyrgð allra viðkomandi faghópa. Sú sem hér skrifar telur afar brýnt að farið verði í endurskoðun á aðgerðaráætlun gegn mansali. Í dag er í gildi aðgerðaráætlun frá árinu 2019 og er því löngu orðin úreld þar sem íslenskt samfélag hefur tekið töluverðum breytingum á síðustu árum. Aðgerðir sem snúa að því að uppræta mansal þurfa reglubundna endurskoðun, mikilvægt er í því samhengi að nýta ábendingar, reynslu, athugasemdir og leiðbeiningar frá GRETA. Gott samstarf og samvinnu þarf til í baráttunni gegn mansali þvert á samfélagið, verkalýðshreyfingar, löggæslan, félagsyfirvöld og svo lengi mætti telja. Það er og verður alltaf viðvarandi verkefni hverrar þjóðar að berjast gegn mansali. Megum ekki sofna ekki á verðinum!

Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir, þingmaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst á visir.is 10. maí 2024.