Sigurður Ingi Jóhannsson, alþingismaður og formaður Framsóknar, beindi spurningu til forsætisráðherra í óundirbúnum fyrirspurnum á Alþingi um svokallaðar hagræðingaraðgerðir ríkisstjórnarinnar. Hann sagði ljóst að heimili og fyrirtæki um land allt væru löngu byrjuð að herða sultarólina meðan ríkið héldi áfram að auka útgjöld sín langt umfram verðbólgu.
Sigurður Ingi minnti á að stærsta verkefni stjórnvalda um þessar mundir væri að lækka verðbólgu og vexti fyrir skuldug heimili og fyrirtæki, „fyrir alla sem finna fyrir þrengri kjörum“. Hann benti á að heimili og atvinnulíf væru þegar að hagræða, fresta framkvæmdum og forgangsraða vegna vaxtabyrðar og endurtekinna skattahækkana af hálfu ríkisstjórnarinnar.
Á sama tíma hafi ríkissjóður hins vegar valið allt aðra leið. Aukning fjárlaga milli ára nemi 125 milljörðum króna og við það hafi meiri hluti fjárlaganefndar bætt 18 milljörðum til viðbótar. „Þetta gera 143 milljarða aukningu á milli ára af um 1.600 milljarða veltu,“ sagði Sigurður Ingi og benti á að þetta jafngilti um 9% útgjaldaaukningu á milli ára á meðan verðbólga væri um 4%. „En það sést ekki í fjárlagagerð ríkisstjórnarinnar að hún sé að hagræða.“
Almenn aðhaldskrafa í rekstri ríkisins sé einungis 1%, sem Sigurður Ingi kallaði „aðeins 1%“ í ljósi þess hve útgjöld hækkuðu mikið. Hann lagði áherslu á að Framsókn væri ekki að kalla eftir blóraböggulshugsun eða blóðugum niðurskurði í velferðarkerfinu, heldur markvissri hagræðingu þar sem hún væri raunhæf: í stoðrekstri, innkaupum, ráðgjöf, húsnæði og verkefnum sem mætti fresta án þess að skerða þjónustu við fólk.
„Einmitt þegar ríkisvaldið á að senda skýr skilaboð um aðhald gerist hið gagnstæða,“ sagði Sigurður Ingi og vísaði til þess að útgjöld ríkisins hefðu hækkað verulega nú þegar Seðlabankinn hafi skýrt látið að því liggja að næstu skref í vaxtalækkunum velti á því að verðbólga færist nær markmiði. Gegnir ríkið þar lykilhlutverki með ábyrgri fjárlagagerð.
Sigurður Ingi spurði forsætisráðherra beint hvers vegna aðhaldskrafan væri ekki meiri, til dæmis 2%, á meðan heimili og fyrirtæki væru neydd til að hagræða af nauðsyn. Þá gagnrýndi hann sérstaklega að útgjöld hefðu hækkað um 18 milljarða milli umræðna um fjárlög á Alþingi og spurði hvernig það samræmdist yfirlýstum markmiðum um aðhald.
Að lokum vakti hann athygli á því að tekjuáætlanir fjárlaganna byggðust að verulegu leyti á forsendum sem væru „bersýnilega mjög viðkvæmar“ fyrir markaðsviðbrögðum, ekki síst í tengslum við vörugjöld af bifreiðum. Sú tekjuöflun muni að hans mati vart skila sér í ríkissjóð á næsta ári eins og ríkisstjórnin teikni upp í fjárlögum.
Með gagnrýninni dró formaður Framsóknar skýrar línur milli þess aga sem heimilin og atvinnulífið eru neydd til að gera og þess rúma svigrúms sem ríkisstjórnin leyfi sér í eigin rekstri.
