Það er með ólíkindum hvernig ríkisstjórnin hefur hagað sér í málinu um uppbyggingu verkmenntaskóla á landsbyggðinni. Hér er ekki um smáframkvæmd að ræða heldur verkefni sem hefur verið undirbúið árum saman með dyggu samstarfi ríkis og sveitarfélaga, verkefni sem átti að tryggja að íslenskt atvinnulíf fengi það iðnmenntaða starfsfólk sem það sárlega vantar.
Stefán Vagn Stefánsson, alþingismaður, hóf umræðuna á Alþingi. Hann vakti athygli á því að verkefnið væri í uppnámi, verkefni sem var ætlað að fjölga iðnmenntuðu fólki og styrkja landsbyggðina. En ríkisstjórnin ákvað, að því er virðist í skjóli nætur, að hliðra fjármagni verkefnisins til næsta árs. Enginn skólameistari fékk tilkynningu, enginn bæjarstjóri fékk símtal, enginn skólanefndarmaður fékk tölvupóst. Sveitarfélögin sitja eftir í forundran.
„Þetta er algjörlega blaut tuska í andlitið,“ segir Halldóra Fríða Þorvaldsdóttir starfandi bæjarstjóri í Reykjanesbæ. Hún lýsti því hvernig sveitarfélagið hafði staðið sína plikt, lagt fram sinn 40% kostnaðarhlut, gert ráð fyrir fjármagni í fjárhagsáætlun, en ríkisstjórnin svaraði með þögn. Á Ísafirði segir Sigríður Júlía Brynleifsdóttir bæjarstjóri Ísafjarðarbæjar þetta vera „fyrir neðan allar hellur“ og Ásthildur Sturludóttir bæjarstjóri Akureyrarbæjar segir þetta koma „mjög á óvart og mjög í opna skjöldu.“
Ríkisstjórnin hefur nú slaufað verkefninu, sem var samkomulag um og fjármögnun samþykkt af Alþingi. Sveitarfélögin sitja uppi með biðlista sem telur 800-1.000 ungmenni sem komast ekki að í verknámi. Nemendur sem þurfa á iðnmenntun að halda fá ekkert nema gámakennslu. Þau bíða eftir menntun sem átti að vera lykillinn að framtíð þeirra, en ríkisstjórnin frestar framtíðinni af miklum hroka.
Það var ekki bara samkomulag um fjármögnun. Það voru teikningar á borðinu, verkefni í stjórnsýslu, sveitarfélögin voru tilbúin með sinn hlut fjármögnunar. Þau sýndu ábyrgð og útsjónarsemi, en ríkisstjórnin sýndi skeytingarleysi.
Sigurður Ingi Jóhannsson, formaður Framsóknar, komst vel að orði: „Það eru allir forviða á því að það eigi að fara að forgangsraða upp á nýtt.“ Það er ekki hægt að byggja upp atvinnulíf með því að taka peningana út úr samfélaginu þegar þeirra er sárlega þörf. Það er ekki hægt að byggja upp traust þegar sveitarfélögin fá ekki einu sinni tilkynningu um svona stórar ákvarðanir.
Húsnæðið er sprungið. Biðlistarnir lengjast. Það er reiði í sveitarfélögunum. Nemendurnir eru í lausu lofti. Þetta er ekki bara vanræksla heldur alvarleg atlaga að framtíð landsbyggðarinnar. Þetta er lýsandi dæmi um ríkisstjórn sem kýs að fresta framtíðinni frekar en að byggja hana upp.
Ábendingar til Alþingis
Við skorum á Alþingi allt, stjórnarþingmenn jafnt sem stjórnarandstöðu, að grípa inn í málið af fullri alvöru. Það þarf að tryggja að verkmenntaskólarnir fái nauðsynlegt fjármagn strax á þessu ári svo hægt sé að hefja framkvæmdir þegar í stað.
Það þarf líka að tryggja skýra, gegnsæja upplýsingagjöf milli ráðuneyta, sveitarfélaga og skólastjórnenda svo að samvinna haldist. Það þarf að hlusta á sveitarfélögin sem hafa sýnt ábyrgð og lagt sitt af mörkum.
Verkmenntaskólarnir eru ekki bara hús með gluggum og hurðum. Þeir eru lykill að því að fjölga iðnmenntuðu fólki í atvinnulífinu, efla samfélögin á landsbyggðinni og tryggja að fjölbreytt samfélag fái að dafna. Þeir eru verkefni okkar allra og við eigum ekki að láta þá standa eftir í gámum eða biðlistum. Við eigum að byggja framtíðina saman.
