Greinar
Barnasáttmálinn brotinn – óþarfar aðgerðir á kynfærum barna
Dagur mannréttinda barna er í dag, 20. nóvember. Dagurinn er helgaður fræðslu um mannréttindi barna en Barnasáttmáli Sameinuðu þjóðanna var samþykktur þennan dag fyrir 31 ári. Fyrir rúmu ári síðan skrifaði ég grein í tilefni þessa dags um þá tímaskekkju sem umskurður drengja er og hvernig slíkar aðgerðir samræmast ekki Barnasáttmálanum. Á Íslandi eru óþarfar og óafturkræfar aðgerðir á kynfærum barna enn leyfðar á börnum sem fæðast með ódæmigerð kyneinkenni og drengbörnum sem fæðast með dæmigerð kyneinkenni. Ódæmigerð kyneinkenni (intersex) er meðal annars þegar einstaklingur fæðist með kynfæri, æxlunarfæri og/eða litningamynstur sem falla ekki að dæmigerðum skilgreiningum á karl- eða kvenkyni. Aðgerðir á drengbörnum með dæmigerð kyneinkenni (umskurður) er þegar forhúð er skorin af lim oftast á nýfæddu drengbarni með beittum hníf. Hins vegar var umskurður stúlkubarna gerður refsiverður árið 2005.
Fjölskylduflokkurinn
Með jöfnun sjálfstæðs réttar feðra og mæðra til orlofstöku styrkist staða feðra til að nýta rétt sinn á vinnumarkaði, en rannsóknir sýna að viðhorf launþega er jákvæðara í garð fæðingarorlofs en viðhorf atvinnurekenda. Feður, hvort sem þeir búa með barnsmóður eður ei, verja nú mun meiri tíma í samveru og umönnun barna sinna en áður. Með lengingu á fæðingarorlofinu og auknum rétti feðra til orlofstöku má ætla að verið sé að tryggja betur rétt barna til samvista við við báða foreldra, enda er jafnrétti börnum fyrir bestu.
Nú er öldin önnur
Smitrakningarappið er ein af þeim tækninýjungum sem við höfum nýtt okkur í baráttunni við dreifingu kórónuverunnar. Það voru íslensk fyrirtæki og forritarar frá íslenskri erfðagreiningu sem buðu fram aðstoð sýna við uppbyggingu forritsins án endurgjalds. Það ber að þakka. Þessi íslenska uppfinning hefur komið sér vel við að rekja smitleiðir og mögulega komið í veg fyrir einhver hópsmit sem og varpað ljósi á þá snertifleti veirunnar sem annars hefði tekið drjúgan tíma að finna.
Minnumst myndhöggvarans Bertels Thorvaldsens
Bertel Thorvaldsen fæddist í Kaupmannahöfn árið 1770 og ólst þar upp. Faðir hans, Gottskálk Þorvaldsson, prestssonur úr Skagafirði, var fæddur árið 1741. Fór hann ungur til iðnnáms í Kaupmannahöfn og lærði myndskurð í tré og vann síðar við að skera út stafnmyndir á skip og höggva í stein. Móðir Bertels hét Karen Dagnes, fædd á Jótlandi 1735 þar sem faðir hennar var djákni. Þau hjónin bjuggu við frekar þröngan kost en snemma komu listrænir hæfileikar einkasonarins í ljós og hóf hann nám við Kunstakademiet eða Konunglega listaháskólann í Kaupmannahöfn árið 1781, aðeins 11 ára að aldri, og lauk þar námi árið 1793. Hlaut hann fjölda verðlauna og viðurkenninga fyrir verk sín, meðal annars ferðastyrk sem gerði honum kleift að fara til Rómar árið 1796. Borgin var þá háborg menningar og lista og bjó Thorvaldsen þar við góðan orðstír allt til ársins 1838 er hann flutti aftur til Danmerkur og var honum þá fagnað sem þjóðhetju.
Fjárfest í heilsu íbúa Norðurlandanna
Norðurlöndin eru framarlega á heimsvísu á sviði heilbrigðisrannsókna og hafa möguleika á að verða leiðandi á ákveðnum sviðum eins og í sérsniðnum lyfjum. Í slíkum rannsóknum er nýst við heilsufars- og lífsýnagögn sem mikið er til af í norrænu löndunum. Samt sem áður eru hindranir sem gera norrænum vísindamönnum erfitt fyrir að nýta sér þennan möguleika til fullnustu til þess að geta orðið leiðandi á heimsvísu. Reyndin er sú að það er erfitt að fá heilsufarsupplýsingar út úr skrám í hverju landi og það er erfitt að nota gögn þvert á landamæri. Heilsufarsupplýsingar eru mjög viðkvæmar og því er mikilvægt að tryggja persónuverndina. Öll norrænu löndin hafa löggjöf og vinnureglur sem gera rannsóknarfólki erfitt fyrir að nálgast þessar upplýsingar, deila þeim eða stunda samstarf þvert á landamæri.
Þrautseigja og þekking, hugrekki og hamingja
Menntastefnan var unnin í víðtæku samráði, með aðkomu fjölmargra aðila úr skólasamfélaginu. Stefnumótunin byggðist m.a. á efni og umræðum á fundum með skólafólki og fulltrúum sveitarfélaga um allt land, samræðum á svæðisþingum tónlistarskóla, samstarfi við foreldra, börn og ungmenni, atvinnulíf, Efnahags- og framfarastofnunina (e. OECD) og fleiri hagsmunaaðila. Stefnudrög fengu jákvæð viðbrögð í samráðsgátt stjórnvalda, þaðan sem gagnlegar ábendingar bárust og voru þær m.a. notaðar til að þétta stefnuna og einfalda framsetninguna. Fyrir vikið er textinn aðgengilegur og skýr, sem er ein af forsendum þess að allir hlutaðeigandi skilji hann á sama hátt og sammælist um markmiðin.
Von kviknar með bóluefni
Baráttunni við kórónuveiruna er ekki lokið. Öll hagkerfi heimsins eru löskuð eftir ár mikilla efnahagsáfalla. Þjóðir heims munu því keppa sem aldrei fyrr um hylli frumkvöðla, fjárfesta og ferðamanna, þar sem markmiðið er að skapa velsæld fyrir þegnana. Fremst í verkefnaröðinni er þó að tryggja heilbrigði fólks, sem er forsenda þess að líf færist aftur í fyrri skorður. Líkt og annars staðar er undirbúningur bólusetningar hafinn hérlendis, þar sem forgangshópar hafa verið skilgreindir og skipulag er í vinnslu. Ísland hefur tryggt sér aðgang að ofangreindu bóluefni, en jafnframt verður áhugavert að fylgjast með þróun tveggja til þriggja annarra bóluefna sem eru álíka langt komin í þróunarferlinu og efnið sem vakið hefur athygli undanfarna daga.
Loksins, loksins!
Tími innviðafjárfestinga er runninn upp og því eru spennandi tímar fram undan. Við blásum til stórsóknar! Nýr þjóðarleikvangur mun ekki einungis þjóna landsliðum okkar heldur einnig íslenskum félagsliðum og samfélaginu öllu. Við sjáum fyrir okkur nýjan og glæsilegan vettvang fyrir fótboltaleiki, sýningar, viðburði og tónleikahald. Áfram Ísland!
Forsendubrestur tollasamninga
Það er nauðsynlegt í ljósi aðstæðna að grípa til aðgerða strax til þess að koma í veg fyrir tjón og tryggja hagsmuni íslenskra bænda. Þá þurfum við ávallt og alla daga að vinna að því að tryggja fæðuöryggi þjóðarinnar, með því erum við einnig að teysta atvinnu í landinu. Það hlýtur að vera markmið í sjálfur sér að tryggja fæðuöryggi og skapa atvinnu, þannig vinnum við saman. Áfram veginn.