Á ríkisstjórnarfundi í morgun var ákveðið að setja á fót starfshóp fjögurra ráðuneyta undir forystu forsætisráðuneytisins til að undirbúa viðbrögð við nýlegri ákvörðun Eftirlitsstofnunar Efta (ESA) er varðar nýtingu náttúruauðlinda í þágu rafmagnsframleiðslu.
Með ákvörðun dags. 20. apríl sl. beindi ESA þeim tilmælum til íslenskra stjórnvalda að gerðar verði breytingar á lagaumhverfi sem varðar samninga við orkufyrirtæki um nýtingu náttúruauðlinda í opinberri eigu til rafmagnsframleiðslu. Með þeim breytingum verði betur tryggt að markaðsverð sé greitt fyrir slíka nýtingu og jafnframt skýrar kveðið á um hvaða verklag skuli viðhaft við ákvörðun markaðsverðs. Að mati ESA eru úrbætur nauðsynlegar til þess að ekki verði litið svo á að hér sé um ólögmæta ríkisaðstoð og röskun á samkeppni á raforkumarkaði að ræða.
Loks mælist ESA til þess að áður gerðir samningar við orkufyrirtæki um nýtingu verði teknir til skoðunar m.t.t. þess hvort þeir endurspegli markaðsverð og þeir endurskoðaðir ef svo er ekki, að því er varðar eftirstöðvar slíkra samninga.
Samkvæmt tilmælunum skulu allar framangreindar ráðstafanir hafa átt sér stað eigi síðar en 1. janúar 2017. Stjórnvöld hafa einn mánuð til að fallast skilyrðislaust á tilmælin, en hætta ella á að ESA opni svokallaða formlega rannsókn vegna málsins.
Verklag við ákvörðun verðs vegna nýtingar náttúruauðlinda, m.a. vegna raforkuframleiðslu, hefur verið að mótast á undanförnum árum hjá þeim ráðuneytum sem hafa með þjóðlendur og aðrar ríkiseignir að gera – forsætisráðuneyti og fjármála- og efnahagsráðuneyti. Það verklag endurspeglar meðal annars meginreglur stjórnsýsluréttar um jafnræði og hagkvæmni við ráðstöfun takmarkaðra gæða.
Breytingar á lagaumhverfi sem ESA leggur til myndu festa í sessi þær meginreglur og þá aðferðafræði sem verið hefur að mótast og gætu tryggt enn betur að verð sem orkufyrirtæki greiða fyrir aðgang að auðlindum í opinberri eigu sé ákveðið á markaðsforsendum. Í starfshópnum verða fulltrúar forsætisráðuneytis, fjármála- og efnahagsráðuneytis, atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytis og umhverfis- og auðlindaráðuneytis. Starfshópurinn mun á næstu vikum taka til skoðunar hvort rétt sé að fallast á tilmæli ESA og undirbúa viðbrögð að öðru leyti. Óskað verður eftir viðræðum við orkufyrirtæki vegna áður gerðra samninga. Samráð verður haft við Samband íslenskra sveitarfélaga eftir því sem tilefni er til.
Heimild: www.forsaetisraduneyti.is
