Mikilvæg skref eru stigin með nýju greiðsluþátttökukerfi en ganga þarf lengra

,,Hæstv. forseti. Þann 1. maí sl. tók nýtt greiðsluþátttökukerfi sjúklinga gildi samkvæmt lögum sem samþykkt voru á Alþingi sl. sumar. Þetta er eitt af þeim málum sem afgreitt var í þverpólitískri sátt frá hv. velferðarnefnd. Eitt af markmiðum þessara lagabreytinga er að verja langveika sjúklinga fyrir háum kostnaði vegna meðferðar við sjúkdómum, sjúklinga sem hingað til hafa þurft að greiða mjög mikinn kostnað vegna veikinda sinna. Öll höfum við heyrt umræðuna og þörfina á því að þessu greiðsluþátttökukerfi yrði breytt til hins betra.
Þessi lagabreyting um nýtt greiðsluþátttökukerfi sjúklinga er skref í rétta átt þótt enn sé talsvert í land og mun ég beina umræðunni að þeim þáttum sem við Framsóknarmenn leggjum áherslu á sem næstu skref í þessum efnum.
Fyrst ætla ég aðeins að fjalla um vinnslu málsins í hv. velferðarnefnd síðasta sumar en við efnislega vinnslu málsins var það m.a. gagnrýnt að greiðsluþátttökukerfið næði ekki til allrar heilbrigðisþjónustu. Samkvæmt þessu nýja greiðsluþátttökukerfi eru t.d. tannlækningar, sálfræðiþjónusta, ferðakostnaður og hjálpartæki utan kerfisins. Við vinnslu málsins innan hv. velferðarnefndar töldu nefndarmenn æskilegt að allur kostnaður af heilbrigðisþjónustu og lyfjum félli undir eitt greiðsluþátttökukerfi. Með samþykkt frumvarpsins og gildistöku laganna náðum við þó á síðasta kjörtímabili að stíga skref í rétta átt og fella sjúkraiðju og talþjálfun undir almenna kerfið. Í nefndaráliti hv. velferðarnefndar í fyrravor var skýrt kveðið á um að stefna ætti í þá átt að fella enn fleiri tegundir heilbrigðisþjónustu undir greiðsluþátttökukerfið en þá yrði að auka verulega fjárveitingar til málaflokksins.
Ég ætla að fá að lesa örlítinn bút úr nefndaráliti hv. velferðarnefndar frá því í fyrrasumar. Þar stendur, með leyfi forseta:
„Jafnframt stendur til að greiðsluþátttaka sjúklinga verði minni en ráðgert var í fyrrnefndum drögum að reglugerð. Endanlegar tölur ráðast af fjárlögum næsta árs en miðað er við að almennar hámarksgreiðslur sjúkratryggðra verði ekki hærri en 50.000 kr. á ári.
Nefndin fagnar yfirlýsingu ráðherra og telur sig hafa fullvissu fyrir því að auknir fjármunir komi til í fjáraukalögum þessa árs og fjárlögum ársins 2017 sem leiði til þess að heilsugæslan verði styrkt og almennar hámarksgreiðslur sjúkratryggðra verði ekki hærri en 50.000 kr. á ári.“
50.000 kr. þakið var forsenda þess að þverpólitísk sátt næðist um málið innan nefndarinnar á síðasta kjörtímabili en núna, í nýja greiðsluþátttökukerfinu, er þakið í einhverjum tilvikum 70.000 á ári. Það er ekki sú upphæð sem sátt náðist um. Ég er þess fullviss, miðað við umræðuna í velferðarnefnd á síðasta kjörtímabili, að ekki hefði náðst þverpólitísk sátt um afgreiðslu þessa frumvarps ef 70.000 kr. þakið hefði verið lagt fram þegar unnið var að málinu.
Virðulegur forseti. Þegar við skoðum ríkisfjármálaáætlun, nánar tiltekið á bls. 299 og 300 þar sem fjallað er um greiðsluþátttökukerfið, eru framtíðarmarkmið þessara aðgerða nokkuð óljós. Mig langar að spyrja hæstv. heilbrigðisráðherra út í þau framtíðaráform sem eru uppi varðandi frekari aðgerðir í greiðsluþátttökukerfi sjúklinga. Mun hæstv. ráðherra beita sér fyrir því að einstaklingar með langvinna sjúkdóma eigi kost á gjaldfrjálsu heilbrigðiskerfi áður en þetta kjörtímabil er á enda? Það er nefnilega nógu erfitt fyrir einstaklinga að missa heilsuna, jafnvel vinnuna, þegar erfið veikindi herja á. Mikilvæg skref eru stigin með nýju greiðsluþátttökukerfi en ganga þarf lengra.
Einnig spyr ég hæstv. heilbrigðisráðherra hvort hann ætli sér að sameina greiðsluþátttökukerfi vegna heilbrigðis- og lyfjakostnaðar á þessu kjörtímabili. Samspil þessara tveggja kerfa gerir að verkum að í of mörgum tilvikum þurfa sjúklingar oft að greiða of mikinn kostnað þrátt fyrir að við séum búin að innleiða nýtt greiðsluþátttökukerfi með lægra þaki en áður hefur verið.
Að lokum spyr ég hvort hæstv. heilbrigðisráðherra ætli að bæta fleiri þáttum heilbrigðisþjónustu í greiðsluþátttökukerfið og í hvaða skrefum það verði þá gert. Þar get ég nefnt þætti eins og að koma í auknum mæli til móts við ferðakostnað einstaklinga sem þurfa að sækja þjónustu á heilbrigðisstofnunum eða spítalanum í Reykjavík og þurfa margsinnis að koma til Reykjavíkur og fá þjónustu. Á að koma meira til móts við þessa einstaklinga? Hvað með tannlækningar og sálfræðiþjónustu?
Í þessari umræðu hef ég farið yfir helstu þætti sem unnið var að í hv. velferðarnefnd sl. vor. Þar voru fyrstu skrefin stigin en fast kveðið á um í nefndaráliti hv. velferðarnefndar (Forseti hringir.) að ganga yrði lengra og því kalla ég eftir svörum hér.”

Ræða Elsu Láru Arnardóttur, 3. maí 2017.