Frumvarp til breytinga á lögum um veiðigjald hefur nú verið lagt fyrir Alþingi. Því miður hefur það verið gert án nægilegs samráðs við þau sveitarfélög sem kunna að verða fyrir mestum afleiðingum — sjávarútvegssveitarfélögin. Við í Suðurnesjabæ höfum lýst miklum áhyggjum yfir þessu ferli sem við teljum bæði ófullnægjandi og að sumu leyti ábyrgðarlaust.
Við tökum undir að auðlindir í þjóðareigu eigi að vera nýttar á sanngjarnan hátt og að rétt sé að greiða fyrir afnot af þeim. Hins vegar má ekki gleyma því að sjávarútvegur er burðarstoð í atvinnulífi margra bæjarfélaga víðs vegar um landið. Í Suðurnesjabæ eru fiskveiðar og fiskvinnsla gríðarlega mikilvægar atvinnugreinar – þær vega um 14% í útsvarsgrunni bæjarins samkvæmt greiningu KPMG. Þar fyrir utan eru fjölmörg störf og þjónusta sem byggjast beint eða óbeint á sjávarútvegi. Þetta skiptir samfélagið hér miklu máli.
Við gagnrýnum harðlega að þegar frumvarpið var kynnt voru engar greiningar á áhrifum þess á sveitarfélög lagðar fram af hálfu ríkisins – þvert á það sem lögin kveða á um. Í 129. grein sveitarstjórnarlaga segir skýrt að slík áhrif þurfi að liggja fyrir þegar frumvörp eru lögð fram sem snerta hagsmuni sveitarfélaga.
Við höfum ítrekað bent á þetta – bæði í fyrri umsögnum og nú á ný. Samtök sjávarútvegssveitarfélaga hafa þurft að grípa til þess ráðs að fá utanaðkomandi aðila til að greina áhrifin þar sem ríkið hefur ekki sinnt skyldum sínum. Þetta er ekki ásættanlegt. Og þrátt fyrir loforð í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnarinnar um bætt samráð og stuðning við dreifðar byggðir hefur það samráð ekki átt sér stað í þessu máli.
Við hvetjum Alþingi eindregið til að staldra við. Endurskoðið frumvarpið. Takið mark á gögnunum og talið við okkur – þau sveitarfélög sem lifa og hrærast í þeirri atvinnugrein sem verið er að leggja auknar byrðar á. Við viljum öflugt samfélag með fjölbreyttu atvinnulífi en til þess þarf að tryggja stöðugleika og réttláta meðferð í lagasetningu.
Þetta er ekki aðeins barátta um krónur og aura – þetta snýst um framtíð byggða, störf fólks og traust á stjórnsýslu.
Anton Guðmundsson, oddviti Framsóknarflokksins í Suðurnesjabæ.
Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 5. júní 2025.
