Author: Einar Gunnar

Sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra og efnahags- og fjármálaráðherra hafa fyrir hönd ríkisins undirritað nýja samninga við bændur; svo kallaða búvörusamninga, en það eru samningar samkvæmt búnaðarlögum og samningar um starfsskilyrði við framleiðslu grænmetis, kindakjöts og nautgripaafurða.

Samningunum er ætlað að skapa landbúnaðinum ramma til að auka verðmætasköpun og nýta sem best tækifærin sem felast í sveitum landsins í þágu bænda, neytenda og samfélagsins alls. Sú uppbygging þarf að fara fram á grundvelli sérstöðu, sjálfbærni og fjölbreytni. Í því skyni eru í samningnum ný verkefni sem ætlað er að treysta stoðir landbúnaðarins og ýta undir framþróun, nýsköpun og byggðafestu.

Töluvert miklar breytingar verða á starfsumhverfi bænda með tilkomu nýrra samninga. Stefnt er að því að leggja af svo kallað kvótakerfi, bæði í mjólkurframleiðslu og í sauðfjárrækt. Losað verður um styrkjafyrirkomulagið, þannig að greiðslur til bænda verða ekki bundnar við framleiðslu á mjólk eða kjöti eins og verið hefur.

Sigurður Ingi Jóhannsson landbúnaðarráðherra: „Það er afar ánægjulegt að þessi samningar skuli vera í höfn. Ég tel að hér sé um tímamótasamninga að ræða, þar sem umtalsverðar breytingar verða gerðar á starfsskilyrðum. Af þeim sökum, meðal annars, er samningurinn til tíu ára. En ákvæði um tvær endurskoðanir eru í honum og menn geta því breytt um stefnu eða fyrirkomulag, ef þurfa þykir.“

Útgjöld ríkisins til landbúnaðarmála hækka um rúmar níu hundruð milljónir árið 2017 en fara stiglækkandi út samningstímann og verða heldur lægri á síðasta ári samningsins en þau verða í ár.

Ástæður aukningarinnar eru þær helstar að tímabundið framlag vegna innleiðingar á nýjum reglugerðum um velferð dýra hafa mikinn kostnað í för með sér, stuðningur við átak í tengslum við innflutning á nýju erfðaefni af holdanautastofni til að efla framleiðslu og bæta gæði á nautakjöti, aukinn stuðningur við lífræna ræktun og framlög til að skjóta stoðum undir aukna fjölbreytni í landbúnaði.

• Rammasamningur
• Búvörusamningur um sauðfé
• Búvörusamningur um nautgriparækt
• Búvörusamningur um garðyrkju

„Hæstv. forseti. Háskóli Íslands hefur kynnt ákvörðun um að færa íþróttakennaranám frá Laugarvatni til Reykjavíkur. Tvær skýrslur hafa verið unnar og þær draga upp of dökka mynd af stöðu háskólanáms á Laugarvatni. Helstu ástæður sem háskólinn færir fram eru fækkun nemenda og að dýrt sé að halda úti námi á Laugarvatni.
Augljóst er að ef meta á kostnað við að halda úti námi í hinum dreifðu byggðum og bera saman við kostnað á höfuðborgarsvæðinu mun allt nám færast á suðvesturhorn landsins. Þess vegna er óhjákvæmilegt að velta upp hlutverki Háskóla Íslands og hvort hann sé í raun fær um að halda starfseminni á landsbyggðinni. Þingmenn Suðurkjördæmis eru einhuga um að leita leiða til að halda náminu áfram á Laugarvatni. Horfa skal sérstaklega til fjárveitinga á undanförnum árum til náms sem kennt er utan höfuðborgarsvæðisins.
Þá er fækkun íþróttakennara í grunnnámi sambærileg við fækkun nemenda í grunnnámi í kennaradeild. Ljóst er að meginástæðan fyrir fækkuninni er breyting á lengd námsins úr þremur árum í fimm en ekki staðsetningin. Því er eðlilegt að ráðast í aðgerðir til að breyta og bæta fyrirkomulag námsins eins og gert var við leikskólakennaranám þegar aðsókn var sem slökust. Stjórnendur námsins hafa ekki fengið það tækifæri til að rétta úr kútnum og mæta nemendaþróuninni og ef þessi ákvörðun háskólans nær fram að ganga mun það hafa gríðarlegar afleiðingar fyrir samfélagið á Laugarvatni, Bláskógabyggð og menntaskólann. Þá er hún ekki einskorðuð við íþróttakennaranám heldur gefur tóninn fyrir það sem á eftir mun fylgja því að ef einangruð hagræðingarsjónarmið einstakra stofnana án tillits til heildarhagsmuna verða alls ráðandi er ljóst að skammt mun verða í að allar menntastofnanir á landsbyggðinni leggist meira og minna af (Forseti hringir.) sem og önnur starfsemi ríkisins utan höfuðborgarsvæðisins. Það er því augljóst að þessi ákvörðun getur ekki eingöngu verið innri ákvörðun háskólans.
Hæstv. forseti. Háskóli Íslands hefur kynnt ákvörðun um að færa íþróttakennaranám frá Laugarvatni til Reykjavíkur. Tvær skýrslur hafa verið unnar og þær draga upp of dökka mynd af stöðu háskólanáms á Laugarvatni. Helstu ástæður sem háskólinn færir fram eru fækkun nemenda og að dýrt sé að halda úti námi á Laugarvatni.
Augljóst er að ef meta á kostnað við að halda úti námi í hinum dreifðu byggðum og bera saman við kostnað á höfuðborgarsvæðinu mun allt nám færast á suðvesturhorn landsins. Þess vegna er óhjákvæmilegt að velta upp hlutverki Háskóla Íslands og hvort hann sé í raun fær um að halda starfseminni á landsbyggðinni. Þingmenn Suðurkjördæmis eru einhuga um að leita leiða til að halda náminu áfram á Laugarvatni. Horfa skal sérstaklega til fjárveitinga á undanförnum árum til náms sem kennt er utan höfuðborgarsvæðisins.
Þá er fækkun íþróttakennara í grunnnámi sambærileg við fækkun nemenda í grunnnámi í kennaradeild. Ljóst er að meginástæðan fyrir fækkuninni er breyting á lengd námsins úr þremur árum í fimm en ekki staðsetningin. Því er eðlilegt að ráðast í aðgerðir til að breyta og bæta fyrirkomulag námsins eins og gert var við leikskólakennaranám þegar aðsókn var sem slökust. Stjórnendur námsins hafa ekki fengið það tækifæri til að rétta úr kútnum og mæta nemendaþróuninni og ef þessi ákvörðun háskólans nær fram að ganga mun það hafa gríðarlegar afleiðingar fyrir samfélagið á Laugarvatni, Bláskógabyggð og menntaskólann. Þá er hún ekki einskorðuð við íþróttakennaranám heldur gefur tóninn fyrir það sem á eftir mun fylgja því að ef einangruð hagræðingarsjónarmið einstakra stofnana án tillits til heildarhagsmuna verða alls ráðandi er ljóst að skammt mun verða í að allar menntastofnanir á landsbyggðinni leggist meira og minna af sem og önnur starfsemi ríkisins utan höfuðborgarsvæðisins. Það er því augljóst að þessi ákvörðun getur ekki eingöngu verið innri ákvörðun háskólans.“
Haraldur Einarsson í störfum þingsins 17. febrúar 2016.

„Hæstv. forseti. Ég ræddi hér í störfunum þingsins í gær um húsnæðismál og vitnaði þar meðal annars í ágætisúttekt og greiningu frá Samtökum iðnaðarins sem telja mikla uppsafnaða þörf fyrir minni og ódýrari íbúðir til að sinna leigumarkaði og/eða til handa ungu fólki sem hyggur á fyrstu kaup. Hv. þm. Helgi Hjörvar greip þessi skilaboð á lofti og setti fram kenningu um að það væri mögulega lausnin á vanda sem væri of hátt vaxtastig, þ.e. að byggja þá bara minna, það væri svarið. Mér fannst athugasemdin býsna athyglisverð í samhengi við lánafyrirkomulag sem neytendur búa við á húsnæðismarkaði. Það má nefnilega snúa þessu við og spyrja hvort hið verðtryggða lánafyrirkomulag þar sem verðtryggingunni er bætt við höfuðstólinn og dreift á langan lánstíma, eða 40 ár, deyfi ekki kostnaðarvitund lántaka og hafi leitt til þess að fólk kaupi í raun og veru stærra og dýrara en forsendur eru til.
Svo má líka velta því fyrir sér hvort hugsunarháttur nýrrar kynslóðar sé ekki breyttur þegar kemur að húsnæði, fermetrum og þeim kostnaði sem það vill í raun setja í aukafermetra.
Um eitt erum við hv. þingmaður þó sammála; lánafyrirkomulaginu viljum við breyta og kalla verðtrygginguna sínu rétta nafni, nefnilega breytilega vexti þar sem lánveitandinn metur raunvextina og þann raunkostnað sem hann býður lántakanum. Í slíku lánaumhverfi er líklegra að lögmál framboðs og eftirspurnar á þessum markaði virki betur, að kostnaðarvitund fólks verði meiri þar sem kostnaður og gagnsæi kostnaðar liggur fyrir. Fólk tengir þá frekar kostnaðinn við hvern fermetra sem það fjárfestir í og fer varlegar í sakirnar í fyrstu fjárfestingu. Það sem skiptir öllu máli hér er að (Forseti hringir.) við náum sameiginlegum markmiðum, þ.e. að ná vaxtastigi niður.“
Willum Þór Þórsson í störfum þingsins 17. febrúar 2016.

„Hæstv. forseti. Við getum öll verið sammála um að laga þurfi það sem er brotið. Traust Alþingis er eitt af því sem er brotið. Getum við lagað það? Já, við getum það. En ef það á að takast verður þingheimur að vera sammála um að þörf sé á úrbótum. Þetta á ekki að snúast um einstaklinga eða flokka og þau rök að þetta hafi alltaf verið svona. Það dugar heldur ekki til. Vinnubrögðin á Alþingi verða að breytast sem og umgjörð þingsins, þ.e. þingsköpin og þær hefðir sem skapast hafa í áranna rás. Hegðun þingmanna verður að batna, hvernig fólk hagar sér hér í þingsal, hvernig það talar um og við hvert annað. Sífelld frammíköll eru til dæmis hlutur sem setja oft blett á störf þingsins. Nefndastörfin eru hjarta þingstarfanna en þau eru almenningi ekki sýnileg. Þar er unnið faglega og markvisst að úrlausn mála.
Herra forseti. Málþóf er atriði sem við verðum með einhverjum hætti að ná tökum á. Það er skilningur fyrir því innan þingsins að slíkt sé í sumum tilfellum nauðsynlegt tæki fyrir stjórnarandstöðu hverju sinni til að skapa sér samningsstöðu. En almenningur hefur ekki skilning á þessu sérstaka tæki þingmanna. Ég hef því með tímanum hallast að þeirri leið að þegar mál stoppa í þinginu verði að vera einhver útgönguleið, eins og t.d. þjóðaratkvæðagreiðsla.
Að síðustu vil ég nefna reglur um líftíma þingmála. Ég tel að þingmál eigi að fá að lifa kjörtímabilið til þess að hægt sé að auka skilvirkni þingsins. Þingmannamál fái til að mynda meira rými, en þar er oft um þverpólitísk þjóðþrifamál að ræða. Þau þurfa umræðu og helst afgreiðslu. Ef við breyttum því gæti verið að almenningur mundi upplifa okkur þingmenn sem afkastameiri og jafnvel traustari starfskrafta.“
Silja Dögg Gunnarsdóttir – í störfum þingsins 16. febrúar 2016.

„Hæstv. forseti. Kjördæmavika var að venju viðburðarík. Það er gott og hollt að gefa sér tíma til að funda með félagsmönnum og öðrum og fá tækifæri til að hitta félagasamtök og sækja aðra skipulagða viðburði án þess að það stangist á við þétta fundadagskrá þingsins.
Hér í Suðvesturkjördæmi eru húsnæðismálin í brennidepli. Það blasir við að við verðum að hraða vinnu við þau frumvörp sem hæstv. félags- og húsnæðismálaráðherra er með í þinginu og í vinnslu í hv. velferðarnefnd.
Þau frumvörp eru mikilvægur liður í heildarlausn á húsnæðismarkaði. Samhliða liggur fyrir frumvarp í efnahags- og viðskiptanefnd um breytingar á húsnæðislánum til neytenda þar sem aðallega er rætt um kröfur um fagleg vinnubrögð lánveitenda.
Nú fleira verður hins vegar að koma til ef jafnvægi á að skapast á húsnæðismarkaði; markaði þar sem sannarlega er skortur á húsnæði sem birtist í of háu verði sem kemur aðallega niður á leigjendum og þeim sem hyggja á fyrstu kaup.
Samtök iðnaðarins hafa greint þetta ágætlega og bent á uppsafnaða þörf fyrir lítið, ódýrt húsnæði, sniðið fyrir leigjendur og ungt fólk sem er að fara af stað til að koma þaki yfir höfuðið.
Við þurfum að horfa til þessara frumvarpa í heildarsamhengi og sem lið í því að mæta þessari þörf ásamt öðrum nauðsynlegum aðgerðum til að liðka til fyrir auknu framboði af minna húsnæði, ódýrara húsnæði, eins hratt og kostur er.
Það er því sama hvernig á er litið, lögmál framboðs og eftirspurnar gilda í þessu. Þess vegna er svo brýnt að klára frumvarpið um almennar íbúðir því að þar er áformað að auka framboð af slíku húsnæði og það er sannarlega áskorun sem við þurfum að mæta.“
Willum Þór Þórsson – í störfum þingsins 16. febrúar 2016.