Á síðustu árum hefur mikill meirihluti foreldra sem hafa skilið eða slitið samvistum, eða 85 – 95 % samið um sameiginlega forsjá. Er þá oft um að ræða að barn sé viku hjá föður og viku hjá móður. Foreldrar barns ala það upp í sameiningu og deila allri ábyrgð. Jöfn búseta barns hjá foreldrum krefst þó mikilla samskipta og málamiðlana og rannsóknir hafa sýnt fram á að góð foreldrasamvinna skili meiri sátt og því meiri vellíðan fyrir barnið. Sömu rannsóknir sýna að ágreiningur milli foreldra hefur neikvæðari áhrif á líðan barnsins.
Þrátt fyrir þessar staðreyndir og þau spor sem stigin hafa verið í átt að því að jafna stöðu foreldra, þá er kerfið enn að þvælast fyrir og það þarf að laga. Vegna þessa lagði ég fram fyrirspurn til dómsmálaráðherra og óskaði eftir umræðu um málið. Ég óskaði eftir umræðu um hvort unnið sé að lagabreytingu, byggða á skýrslu innanríkisráðherra um jafnt búsetuform barna sem búa á tveimur heimilum. Skýrslu sem lögð var fram á Alþingi í september 2015. Ég spurði dómsmálaráðherra einnig, hvenær frumvörp um málið yrðu lögð fram?
Þessar umræður áttu sér stað inni á Alþingi, núna í byrjun mars. Þar kom fram hjá dómsmálaráðherra að nú þegar hafi verkefnastjórn um málið, skoðað hvaða lögum og reglugerðum þurfi að breyta. Þar kom fram að m.a. þurfi að gera breytingar á barnalögum sem heimili foreldrum, sem fara sameiginlega með forsjá barns og ala það upp á tveimur heimilum, að skipta búsetu barns ef ákveðin skilyrði eru uppfyllt.
Samkvæmt orðum dómsmálaráðherra komst verkefnastjórnin að því, að ekki var nóg að breyta lögum og reglugerðum, heldur kallaði vinnan jafnframt á umfangsmiklar kerfisbreytingar. Það hafi því verið mikilvægt að upplýsa þá aðila sem málið snertir um þetta verkefni, ásamt því að fá ábendingar og álit. Vegna þessa var kallað eftir tengiliðum frá mennta – og menningarmálaráðuneytinu, ríkisskattstjóra, Sambandi íslenskra sveitarfélaga, Sjúkratryggingum Íslands, Tryggingastofnun og Barnaverndarstofu.
Í umræðunni við dómsmálaráðherra kom fram að verkefnastjórnin eigi að ljúka vinnu sinni núna í mars. Í vor mun því undirbúningur að lagafrumvörpum eiga sér stað. Frumvarpi um breytingu á barnalögum, ásamt bandormi með breytingum á ýmsum öðrum lögum. Einnig kom fram að gera þurfi breytingar á reglugerðum. Þessi vinna verður á ábyrgð nokkurra ráðuneyta og er þar um að ræða innanríkisráðuneytið, fjármála – og efnahagsráðuneytið, mennta – og menningarmálaráðuneytið og velferðarráðuneytið.
Nú er mars senn á enda og verkefnastjórnin ætti að fara skila af sér. Verkefninu verður þó alls ekki lokið. Því er nauðsynlegt að fylgjast áfram með vinnslu þessa máls og kalla eftir upplýsingum þegar verkefnastjórnin skilar af sér. Fá upplýsingar um hvaða verkefni hvert ráðuneyti fær og hver tímalínan er varðandi framgang málsins. Því mun ég fylgjast með.
Elsa Lára Arnardóttir
