Author: Helgi Héðinsson

Einar Þorsteinsson, borgarstjóri, ávarpaði 37. Flokksþing Framsóknar sem fram fór um liðna helgi. Einar er fyrsti borgarstórinn í sögu Framsóknar og fer afar vel af stað með sínu vaska liði.

Ræðu Einars má sjá hér: https://fb.watch/rFeX9tzf7w/

Ræða borgarstjóra í heild:

Kæru vinir og félagar

Þau gæfustu lifa af – en ég kem betur að því á eftir.

Mikið er gaman að vera hérna með ykkur – á þessum áhugverðu tímum í íslenskum stjórnmálum.

Við erum á tímum þar sem við erum að takast á í umræðunni um grundvallarhugtök, hugtök sem lýsa því hvernig við ætlum að leysa stóru áskoranir samfélagsins. Og ég fyllist stolti þegar ég lít hérna yfir salinn – stolti yfir því að tilheyra hópi fólks sem velur að mæta hingað á laugardegi til þess að ræða hvað við getum gert til þess að samfélagið okkar megi þroskast, þróast og verða betra.

Og áskoranirnar eru stórar. Íslenskt samfélag vex hratt, og í Reykjavík hefur vöxturinn aldrei verið jafn hraður. Ríflega 4000 manns fluttu til borgarinnar í fyrra og á hverri viku flytja 90 manns til höfuðborgarsvæðisins. Þetta reynir á alla innviði, leik og grunnskóla, félagsþjónustu, húsnæðismálin, þjónustu við fatlað fólk, og svo auðvitað samgöngumálin. Þess vegna er gott að vera í flokki sem hefur málefni fjölskyldna í forgrunni, stendur með þeim sem höllum fæti standa og hefur leitt stærsta samgönguverkefni Íslandssögunnar sem er samgöngusáttmálinn á höfuðborgarsvæðinu.

Það er nefnilega þannig að það er útilokað fyrir höfuðborgarsvæðið allt að halda áfram að vaxa nema allar þær fjölbreyttu innviðaframkvæmdir sem sáttmálanum fylgja – komist til framkvæmda. Og auðvitað er þetta risastórt mál í baráttunni gegn loftslagsbreytingum. Því það þýðir ekkert að segja fólki að breyta ferðavenjum sínum, að fækka bílferðum – nema bjóða upp á raunverulegan valkost með öflugum almenningssamgöngum. Og þetta er ekki einkamál höfuðborgarsvæðisins því höfuðborgin þjónar landinu öllu.

Í drögum að borgarstefnu sem Sigurður Ingi formaður okkar setti í gang kemur fram að samfélagslegt áhrifasvæði Reykjavíkur og höfuðborgarsvæðisins markast af Hvítá-Hvítá, þ.e. um Suðurnes, austur á Selfoss og norður að Borgarnesi. Íbúafjöldi telur um 318 þúsund íbúa eða tæp 82% þjóðarinnar.

Þá er í drögunum lagt til að Akureyri yrði skilgreind sem svæðisborg – Áhrifasvæði Akureyrar nær um Eyjafjörð og að einhverju marki austur til Húsavíkur og Mývatnssveitar. Íbúafjöldi telur rúmlega 30.000 manns eða um 8% þjóðarinnar. Samanlagt nær áhrifasvæði höfuðborgarsvæðisins og Akureyrar til 90% þjóðarinnar. 

Ég nefni þetta því ég tel afar mikilvægt að við ákvarðanir um skipulag og uppbyggingu innviða verði horft á höfuðborgarsvæðið og Akureyri og áhrifasvæðin bæði sem tvær heildir þegar kemur að atvinnusókn, búsetu og samgöngum innan þess. Þetta þýðir ekki að við eigum að gleyma öðrum landshlutum, þvert á móti – en það er mikilvægt að taka ákvarðanir sem byggja á þessari sýn um hagsmuni áhrifasvæðisins.

En hvernig leysum við stórar áskoranir?

Framsóknarflokkurinn hefur í meira en heila öld starfað á grundvelli þeirrar hugsjónar að það borgi sig að vinna saman. Við höfum alltaf trúað því að summa hlutanna geti orðið stærri en heildin með góðri samvinnu. Okkar leiðarljós gegnum öll þessi ár er það að ef við nálgumst verkefni dagsins og áskoranir morgundagsins öfgalaust af miðjunni og vinnum saman – þá náum við árangri. Samvinna virkaði í gamladaga og samvinna virkar í dag.

Það var samvinna sem leiddi af sér uppbyggingu um allt land á þeim tímum sem við vorum fátækasta þjóð Evrópu. Það bjuggu 90 þúsund manns í landinu, við vorum enn undir Dönum – og Reykvíkingar voru 15 þúsund. Og á þessum tímum hófst á grundvelli samvinnu uppbygging um allt land á sviði skólamála, verslunar, og lýðheilsumála sem renndu stoðum undir sjálfstæða þjóð.

Samfélagið á þessum tíma beinlínis hrópaði á samhent átak fólks sem vildi stuðla að nauðsynlegum framförum og jákvæðum breytingum. Þarna varð til samvinnuhugsjónin – leiðarstef okkar Framsóknarfólks – sem hefur skilað okkur umbyltingu á lífsháttum og kjörum landsmanna gegnum árin. Þetta ákall frá almenningi er enn hærra í dag.

Charles Darwin setti fram kenninguna um dýraríkið – að þau hæfustu lifðu af. Herbert Spencer sem var heimspekingur og félagsfræðingur ákvað að færa þetta yfir á samfélag manna – og meðal annars uppúr þeirri hugmynd spratt sú hugmynd að keppni – þar sem maður keppir um gæði lífsins við næsta mann skapi mestu velsældina. Þetta er grunnur markaðskerfisins – sem í grunninn er afar mikilvægt.

En við vitum að samfélagið er ekki svona einfalt – afleiðingar óheflaðrar markaðshyggju eru aukinn ójöfnuður og við sjáum að þótt jöfnuður sé mjög mikill á Íslandi þá er hann að grafa undan stærstu lýðræðisríkjum í kringum okkur. Besta – eða versta birtingarmyndin af því er sú – að allar líkur eru á því að DonaldTrump verði kosinn aftur forseti bandaríkjanna. Við sjáum slíka skautun tæta samfélög í sundur og búa til aðstæður þar sem fólk hatast og vinnur á móti hvort öðru. Mótefnið við þessu ástandi hlýtur að vera öfgalaus samvinna af miðjunni.

Og talandi um Trump – við notum aldrei andheitið við orðið polarisation/skautun– en ef við hugsum það aðeins þá er það auðvitað orðið samvinna – það er vera tilbúin að hlusta, taka mark á og virða skoðanir annarra og vinna saman að hagsmunum samfélagsins.

Þau hæfustu lifa af – Ég rakst á ansi góða setningu frá rithöfundinum Sverri Norland um daginn. Hann sagði – þau gæfustu lifa af.  Í dýraríkinu eru það dýrin eða lífverurnar sem vinna saman, meðvitað eða ómeðvitað, býflugan sem frjóvgar blómið, sveppurinn sem lifir á trénu, tréð sem veitir smáblómunum skjól. Þið vitið hvað ég er að fara. Þetta á þó enn betur við um samfélag manna. Við sjáum það af framlagi Framsóknar til samfélagsins í gegnum áratugina.

Það er áhugavert að velta orðanotkun fyrir sér í þessu samhengi. Það má velta fyrir sér þeim fjölmörgu orðum í íslenskri orðabók sem eiga það sameiginlegt að byrja á „sam“. Samvinnufélag, saman, samstarf, samheldni, samvinna, samfélag, samskipti… Allt er þetta jákvæð orð.

Ég sagði áðan að við værum á þeim tímum þar sem við þurfum að takast á við stórar áskoranir. Og sem betur fer er samvinnan við lýði. Og ekki bara hér á Íslandi – heldur fer hún vaxandi erlendis.

Meira að segja í mekka kapitalismans í Bandaríkjunum er kaupfélagshugsjónin – sem við Framsóknarfólk þekkjum svo vel – að ryðja sér til rúms undir heitinu co-ops. Labbið niður Manhattan og kíkið inn í matvörubúð undir merkjum co-ops. Íbúinn greiðir vægt gjald en tryggir sér aðgang að gæða matvælum og góðri þjónustu. Þetta rekstarform þrífst í fleiri geirum. Fólks stofnar fyrirtæki, húsnæðisfélögeða kaupir búgarð og rekur í sameiningu. Þetta er áhugaverð þróun.

Og hvað er deilihagkerfi annað en samvinnulausn? Hopphjólin sem skiptumst á að nota, airbnb, fataloppurnar – allt byggir þetta á að einn nýtir og svo næsti. Og á stærri skala þá sjáum við gríðarlega verðmætasköpun í viðskiptalífinu á grundvelli samvinnu. Allir klasarnir – Orkuklasinn, Sjávarklasinn, Fjártækniklasinn, allt gengur þetta út á að fólk sameinast yfirleitt undir einu þaki, deilir þekkingu og reynslu og vinnur saman að því að þróa lausnir sem gagnast samfélaginu en skapa líka arð fyrir eigendur. Húsið Gróska í Vatnsmýrinni er frábært dæmi um samvinnuhugsun þar sem þekkingarfyrirtæki vinna saman innan háskólasamfélagsins til að þróa lausnir og skapa verðmæti.

Hringrásarhagkerfið er dæmigerð samvinnuhugsun – þar sem einn nýtir afurðir annarra til að skapa verðmæti og grunnurinn er ávallt samvinna – eitt frábært dæmi um þetta er fyrirtækið Kerecis sem nýtir fiskroð frá fiskvinnslunni á Ísafirði og þróaði lækningavöru – og fyrirtækið var selt fyrir 175 milljarða í fyrra. Samvinna og markaðshagkerfi eru því ekki andstæður heldur er samvinnan tól til að nýta betur þekkingu og ná meiri árangri.

Við fulltrúar Framsóknar í Reykjavík höfum lagt kapp á að auka samvinnu og samtal á milli flokka í borginni. Ég held að það gangi ágætlega en borgarstjórn var hástökkvari í síðustu traustsmælingu Gallup þar sem traust á borgarstjórn jókst um 7% frá síðustu mælingu. Áskoranirnar eru margar í borginni. Við leiðum meirihlutann úr stóli borgarstjóra í fyrsta skipti og eitt af mínum fyrstu verkefnum var að fara út í öll hverfi og eiga beint og milliliðalaust samtal við borgarbúa.

Þessir fundir hafa verið afar góðir og mikil næring fyrir mig að hlusta á sjónarmið borgarbúa. Það er nefnilega hlutverk okkar stjórnmálamanna að hlusta og taka skoðanir þeirra sem fela okkur umboð sitt til greina. Jafnvel þótt við þurfum stundum að taka erfiðar ákvarðanir.

Kæru vinir – Niðurstaða mín er sú að maður gerir ekkert einn – Verkefnin okkar, stór og smá – ganga betur og ganga upp yfir höfuð ef við finnum sameiginlega fleti og vinnum saman. Þetta höfum við Framsóknarfólk alltaf vitað og almenningur veit það líka. Það er frábært að finna kraftinn sem er hér í salnum, njótum flokksþingsins og höldum áfram að vinna verkin og skila árangri. Til þess erum við.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, varaformaður Framsóknar og menningar- og viðskiptaráðherra flutti öfluga ræðu á 37. Flokksþingi Framsóknar, sem fram fór síðastliðna helgi.

Ræðuna má sjá hér: https://fb.watch/rEFT1w85Oe/

Ræða Lilju Daggar í heild

Þingforseti, formaður Framsóknarflokksins, og kæru félagar

Það er ávallt frábær tilfinning að koma hingað til fundar við ykkur og deila flokksþingi með ykkur  vegna þess að það er eitt það skemmtilegasta sem ég geri í stjórnmálunum að koma hingað vegna þess að hér sækir maður kraftinn, hugsjóninaog samvinnuhugsjónina til þess að halda áfram í störfum okkar fyrir ykkur. 

Í yfir 107 ár hefur Framsóknarflokkurinn fylgt þjóðinni og sótt umboð til hennar í þágu þess að gera samfélagið okkar betra í dag en það var í gær. 

Það er mikill heiður fyrir hvern þann flokk sem fær hið lýðræðislega umboð kjósenda til þess að stýra landinu, enda er það megin grundvöllur þess þjóðfélagsskipulags sem við búum við. 

Kæru félagar, í ár er haldið upp á 80 ára lýðveldisafmæli þjóðarinnar. Umskipti og framfarir einnar þjóðar á þessum tíma eru feykileg.  Frá því að vera ein fátækasta þjóðin í Evrópu, í það að vera með hæstu meðaltekjur í álfunni. Samkvæmt nýrri mælingu Sameinuðu þjóðanna er best að búa í þremur löndum það eru Sviss, Noregur og Ísland. 

Mig langar að biðja ykkur að fara í smá ferðalag með mér og rifja upp þær áskoranir sem samfélagið okkar stóð frammi fyrir ca. 80 árum. Á þessum nákvæmlega sama degi var sumardagurinn fyrsti, og þjóðin, hún var full eftirvæntingar eftir því að sólin myndi hækka á lofti og líka eftir hinu langþráða sjálfstæði þjóðarinnar. En á sama tíma var auðvitað seinni heimstyrjöldin í algleymingi og forsíður blaðanna voru eitthvað á þessa lund: Gagnsókn Þjóðverja fer harðnandi – Allhörð árás á London, og auðvitað er það enn í dag þannig því miður þannig að við búum við ófrið, enn er hið hræðilega stríð í Úkraínu og mikill ófriður fyrir botni Miðjarðarhafsins.

En það auðvitað svo að á sama tíma erum við mjög þakklát fyrir það að búa hér á Íslandi, fjarri vígaslóðum. Mig langar líka kæru félagar að minna okkur á það að er svo miklum ólíkindum að fyrir sléttum 80 árum stóð yfir sjöunda flokksþing Framsóknarflokksins, og þá var hinn ungi nýji leiðtogi, Hermann Jónasson, formaður flokksins, og þegar ég var að undirbúa mig fyrir þetta flokksþing þá fór ég að líta á þær stjórnmálaályktanir sem voru samþykktar. Það er alveg ljóst að rauði þráðurinn í gegnum þær allar er skýr: Aukin verðmætasköpun er undirstaða velferðar. 

Og þannig komust flokksmenn til að mynda að orði í atvinnumálayfirlýsingu sinni, með leyfi fundarstjóra: Flokksþingið telur að landið ráði yfir nægum auðlindum til þess að veita öllum þeim er byggja fullnægjandi lífsnauðsynjar og lífsþægindi. Það er nú bara þannig kæru félagar með okkur framsóknarfólk, að við þurfum ekkert að  finna upp hjólið í þessum efnum. Grunngildi okkar og stefna hún hefur nefnilega staðist tímans tönn og á þeim grundvelli hefur flokkurinn okkar staðið með borg, bæjum og að sjálfsögðu sveitum landsins.

Svo svona aðeins á léttu nótunum, þá er gaman að fylgjast með forsetakosningunum, það er eins og allir hafi fengið svona framsóknarmennskuna bara beint í æð. Það eru allir frambjóðendur komnir í lopapeysuna, farnir út á land og það er mynd af þeim með hundum eða lambi og allir brosandi, og það má eiginlega segja að við séum að hofa uppá svona lítinn Guðna Ágústsson í hverjum einasta frambjóðanda. 

En kæru félagar, talandi um svona framsóknarmennsku þá hefur það verið mjög merkilegt að fylgjast með stjórnmálaþróun síðustu misserin. Það er eins og ákveðinn stjórnmálaflokkur hafi eignilega ákveðið að ganga alveg inn í okkar flokk en samt ekki. Og um hvaða flokk er ég að tala, að sjálfsögðu Samfylkinguna. Það er þannig að hún er komin með nýja stefnu og nýjan formann. Og nú er stefnan sirka svona: Engin innganga í Evrópusambandið, nú vilja þau greiða fyrir að ráðast í nýtingu fleiri virkjanakosta, og vilja raunsæjar og skynsamar breytingar á málefnum útlendinga, svo nokkur dæmi séu tekin. 

Það hefur verið alveg gríðarlega merkilegt að fylgjast með þessari U-beygju, hverri U-beygjunni á fætur annarri í málflutningi Samfylkingarinnar og þau eru í raun og veru að keppast við það að gera okkar stefnu að þeirra stefnu. Ég er ekkert hissa á því, því við erum með frábæra stefnu. Það er auðvitað þessi góða miðjustefna.  En svo ég taki þetta nú svona á aðeins alvarlegra plan, því hver tekur Samfylkinguna alvarlega, nei ég er bara að grínast, þetta var bara létt grín. 

En þá er það bara þannig að þú getur ekki tekið Samfylkinguna úr Samfylkingunni algjörlega.  Og þú getur heldur ekki snúið þínu eigin DNA á hvolf, sí svona, meira og minna í öllum  helstu málum. Ég er sannfærð um það að verði Samfylkingin leiðandi í íslenskum stjórnmálum þá verði Evrópusambandsaðild komin á dagskrá íslenskra stjórnmála og með tilheyrandi sjálfstæðisfórn, og það er alveg ljós í mínum huga að við framsóknarfólk verðum að koma í veg fyrir það. Og það er gríðarlega mikilvægt, sérstaklega þegar við erum að fagna 80 ára lýðveldisafmælinu að við stöndum þessa vakt. Það er þannig að þjóðinni alveg frá landnámi hefur alltaf vegnað best þegar við höfum efnahagslegt sjálfstæði og það getur ekki og það má ekki vera þannig að við sofnum eitthvað á þeirri vakt. Ég get lofað ykkur því að þá fer að fjara undan þessum góðu lífsgæðum sem við höfum hér á Íslandi í dag. 

En eins og við þekkjum kæru félagar þá verða lífsgæði ekki til í tómarúmi. Það þarf að hafa fyrir verðmætasköpun og það þarf að hafa kjark og þor til þess að búa svo um hnútana að það sé hægt. Þannig hefur græn raforkuframleiðsla verði einn helsti burðarás lífskjarasóknar í landinu og lagt grunninn að því samkeppnisforskoti sem við höfum á alþjóðavísu og það er svo að fjölmargar þjóðir líta hingað til okkar og líta á þann

árangur sem við höfum náð. Ég ætla ekki að neita því að sú kyrrstaða sem hefur verið í  raforkuvinnslu hér á landi hún veldur auðvitað gríðarlegum áhyggjum. Við þessi fámenna þjóð séum að flækja hlutina svo mikið þegar kemur að nýtingu virkjanakosta að við endum á því að brenna jarðefnaeldsneyti til að knýja atvinnulífið áfram. 

Ég get bara lofað ykkur því að hefði framsóknarmanneskja verið að stýra orkumálunum eins og við gerðum hérna fyrir nokkrum árum, þá hefði þetta aldrei gerst, ég get bara lofað ykkur því. Og auðvitað er það þannig að eitt af forgangsmálunum verður núna að rjúfa þessa kyrrstöðu, að fara frá  rauðu ljósi yfir á grænt ljós í orkumálunum. Það er nefnilega þannig að þeim hagkerfum sem vegnar vel í dag og mun vegna vel í framtíðinni, þau búa öll við næga orku og það er þannig að ef við ætlum að taka þátt í framtíðarhagkerfinu, sem gengur út á allar þessar grunnstoðir okkar, en í auknum mæli út á að nýta gervigreind, þá verður að vera til næg orka, og þau ríki sem búa hana til á hagkvæman og grænan hátt, þau verða leiðandi í framtíðinni. Við verðum að sjá til þess að svo verði. 

Mig langar aðeins að nefna og formaðurinn kom inn á þjóðarfyrirtækið okkar Landsvirkjun. Það er gríðarlega mikilvægt að þjóðin átti sig á þeim verðmætum sem eru þar. Núna á síðustu misserum hafa komið 55 milljarðar í arðgreiðslur frá Landsvirkjun, og það er alveg ljós að á okkar vakt út af mikilvægi fyrirtækisins fyrir framtíðina og af því að öll þjóðin hefur tekið þátt í að byggja það upp þá erum við aldrei að fara gefa því eitthvað undir fótinn að það verði mögulega hægt að einkavæða það að einhverjum hluta eða brjóta fyrirtækið upp. 

Það verður þannig að það verður ekki  einn dropi einkavæddur hjá Landsvirkjun á okkar vakt. Aðeins að matvælaframleiðslu. Ég man þá tíð að það þótti næstum því púkalegt að tala um fæðuöryggi þjóðarinnar og mikilvægi innlendrar matvælaframleiðslu, en alveg eins og það er orðið svakalega svalt að vera í lopapeysu og halda á lömbum, þá er orðið mjög svalt líka að tala um landbúnaðarframleiðslu  og að það hafi þurft í raun og veru heilan heimsfaraldur til þess að fólk áttaði sig á því hvað þetta skiptir miklu máli fyrir þjóðaröryggi að hlúa að íslenskum landbúnaði er auðvitað með ólíkindum. En þetta vitum við kæru félagar að skiptir gríðarlega miklu máli að þjóðin geti séð til þess að hér sé sjálfbær og heilnæmur landbúnaður og ég er gríðarlega stolt af því að vera í flokki þar sem við erum með allar þessar hetjur sem hafa staðið með landbúnaðinum gegnum súrt og sætt og við skulum halda áfram að gera það og passa upp það að hann sé samkeppnishæfur og við séum ekki að reglurnar í kringum íslenskan landbúnað að þær séu miklu strangari og erfiðari en gengur og gerist í nágrannaríkjum okkar. Þannig að ég er mjög stolt af því hvað við höfum verið að gera á þingi á síðustu misserum. 

Aðeins að hagkerfinu okkar. Nú er það svo að hagvöxtur á Íslandi hann hefur verið mikill. Um 20% á þremur árum og þetta er fáheyrður vöxtur. Allt sem hagfræðin og efnahagsspekúlantar eru að tala um þessa dagana er leitin að hagvexti framtíðar. Bæði erum við lánsöm um að það hefur verið mikill hagvöxtur og hagvaxtar horfur Íslands eru líka mjög góðar. Við höfum því miður þó þurft að vera kljást við mikla verðbólgu, en hún er sem betur fer lækkandi og ég tel að það sé algjört grundvallaratriði að við náum henni niður og setjum ávallt eins og við höfum verið að gera heimilin í fyrsta sæti og það sem við gerðum í síðustu kjarasamningum var svo sannarlega það með því að bjóða upp á aukinn vaxtastuðning og gjaldfrjálsar skólamáltíðir og við verðum alltaf að vera þessi flokkur að vita að fólkið þarf að vita að hjartað okkar það slær með heimilinum í landinu, af því  að ef heimilin eru ekki sterk þá er Ísland ekki sterkt. 

En kæru félagar, ég vildi nefna það hér að ég er gríðarlega þakklát og stolt að fá að starfa í ykkar umboði og ég er líka rosalega þakklát fyrir það samstarf sem við öll og ég á persónulega við formann flokksins Sigurð Inga. Sigurður Ingi, hann hefur leitt flokkinn til forystu og sigurs á síðustu árum og jafnvel þó að þetta hafi á tímabili þegar ég og Sigurður vorum nýbúin að taka við verið dálítil brekka en með samvinnu góðum samskiptum og alveg frábæru baklandi þá hefur okkur öllum í sameiningu tekist að leiða flokkinn okkar til sigurs og ljósi þess þá hef ég mikinn áhuga á því að leita eftir endurnýjuðu umboði ykkar til þess að gegna stöðu varaformanns áfram. 

En svona alveg í lokin, því þið eruð öll dálítið mikið skemmtileg þá vildi ég bara segja ég hlakka mjög mikið til þess að eyða helginni með ykkur og ég vænti mikils af ykkur hérna  seinna í kvöld, þið vitið hvað ég meina, og svo bara kærar þakkir fyrir mig og njótið þess að vera saman hér í dag og um helgina. Takk fyrir.