„Ég vonast til að Ísland geti lagt af mörkum í samstarfi þjóðanna og tekið virkan þátt í því mikilvæga sameiginlega verkefni að bæta stöðu kvenna og stuðla að jafnrétti kynjanna, hvar sem er í heiminum“ sagði Eygló Harðardóttir, félags- og húsnæðismálaráðherra, þegar hún veitti viðtöku jafnréttisverðlaunum fyrir Íslands hönd á þingi Alþjóðasamtaka þingkvenna (Women in Parliaments) í síðustu viku í Brussel á vegum Evrópuþingsins.
Konur á Nýja Sjálandi fyrstar kvenna með kosningarétt
Verðlaunaafhendingin fór fram í tilefni þess að 120 ár eru liðin frá því að konur á Nýja Sjálandi fengu kosningarétt, fyrstar kvenna. Þátttakendur komu víðs vegar að úr heiminum og í hópi þeirra voru margir vel þekktir stjórnmálamenn, Nóbelsverðlaunahafar, aðgerðasinnar og áhrifavaldar á sviði jafnréttismála sem ræddu hvernig konur í leiðtogastöðum geta stuðlað að mikilvægum breytingum í stjórnmálum og samfélaginu almennt.
Í nýlegri úttekt Alþjóðaefnahagsráðsins (World Economic Forum) á stöðu jafnréttismála sem tekur til 136 landa varð Ísland í fyrsta sæti þriðja árið í röð. Matið byggist á þáttum eins og stjórnmálaþátttöku, þátttöku í atvinnulífinu og efnahagslegum jöfnuði og tækifærum til þess að njóta menntunar og heilbrigðisþjónustu.
Viðurkenningunni fylgir ábyrgð
Eygló Harðardóttir velferðarráðherra og Hanna Birna Kristjánsdóttir innanríkisráðherra tóku við viðurkenningum fyrir Íslands hönd fyrir þann framúrskarandi árangur sem náðst hefur í því að brúa bilið milli kynja líkt og fram kemur í úttekt Alþjóðaefnahagsráðsins. Í ávarpi sem Eygló flutti við þetta tækifæri sagði hún meðal annars:
„Það er mér mikill heiður að standa í þessum sporum og veita viðtöku fyrir hönd Íslands þeirri viðurkenningu sem hér er veitt.
Réttindi kvenna eru mannréttindi og engin þjóð getur staðið undir nafni sem heil og sameinuð þjóð ef konur og karlar fá ekki notið til jafns allra réttinda og tækifæra sem samfélagið hefur upp á að bjóða.
Eins og við vitum er staða kvenna í heiminum afar ólík eftir löndum og heimshlutum. Ástæðurnar fyrir kynbundnu misrétti eru margvíslegar – og ræturnar geta legið djúpt og því reynst erfitt að uppræta þær. Þetta vitum við öll en við vitum líka að með þrotlausri vinnu, sterkum vilja og trú á málstaðinn getum við flutt fjöll og rutt öllum hindrunum úr vegi.
Jafnrétti kynja er mikilvæg forsenda fyrir hagsæld og velferð þjóða. Rannsóknir sýna að valdefling kvenna og kynjajafnrétti stuðlar að aukinni framleiðni, eflir stofnanir samfélagsins og leggur grunn að betri framtíð komandi kynslóða.
Sú þjóð sem tryggir ekki rétt kvenna til menntunar, atvinnuþátttöku, stjórnmálaþátttöku og efnahagslegra gæða til jafns við karla – sú þjóð sem heldur konum niðri með því að neita þeim um sjálfstæði og sjálfræði og fulla þátttöku og áhrif í samfélaginu – sú þjóð grefur undan sjálfri sér og möguleikum sínum til að blómstra og dafna í framtíðinni.“
Eygló lagði áherslu á að viðurkenningin feli ekki í sér að verkefninu sé lokið, hún sé miklu fremur hvatning til þess að gera enn betur í því að efla þátttöku kvenna á öllum sviðum samfélagsins, styrkja áhrif kvenna í atvinnulífinu og stjórnmálalífinu og útrýma kynbundnum launamun. „Það er ánægjulegt og mikils virði fyrir okkur Íslendinga að hafa öðlast þennan sess í samfélagi þjóðanna – að vera þjóð sem litið er upp til fyrir að tryggja konum mannréttindi sem ættu að vera sjálfsögð – en eru það því miður ekki svo víða um heim. Ég lít svo á að verðlaunin sem hér eru afhent feli ekki aðeins í sér viðurkenningu heldur fylgi henni einnig ábyrgð. Ég vonast til að Ísland geti lagt af mörkum í samstarfi þjóðanna og tekið virkan þátt í því mikilvæga sameiginlega verkefni að bæta stöðu kvenna og stuðla að jafnrétti kynjanna, hvar sem er í heiminum.“
Strengthening women’s political participation
Eygló Harðardóttir félags- og húsnæðismálaráðherra var svo frummælandi á sameiginlegum fundi Liberal International og National Democratic Institute við sama tækifæri er bar yfirskriftina “strengthening women’s political participation” til heiðurs Madeleine Albright en hún hefur verið í forsvari fyrir samtökin í um 10 ár.
Umræður á ráðstefnunni tengdist, m.a. því hvernig ná má fram breytingum í stjórnmálum svo að þau laði að fleiri konur og í því sambandi voru viðraðar hugmyndir um hvernig konur geta búið sér til samskiptanet jafnvel þvert á lönd og landamæri til þess að efla böndin sín á milli. Einnig spunnust umræður um hvort og hvernig núverandi kosningakerfi hvetur eða letur konur til stjórnmálastarfa.
Eygló Harðardóttir sagði m.a. í erindi sínu að það ætti ekki aðeins að einblína á það að konur eru í minnihluta í stjórnmálum heldur verður að greiða götu þeirra svo að 
raddir þeirra heyrist. Konur gegna mikilvægu sjálfboðaliðastarfi innan stjórnmála og það verður að hlúa að hugmyndum þeirra. Einnig að það væri sameiginlegt verkefni að bæta stöðu kvenna og stuðla að jafnrétti kynjanna, hvar sem er í heiminum. Það er því ljóst að kvenkyns leiðtogar standa frammi fyrir ögrunum sem sem kallar á aukinn stuðning allra þeirra er málið varðar.
Á ráðstefnunni voru fulltrúar er komu víðsvegar að úr heiminum og tengjast þeir allir jafnréttismálum með einum eða öðrum hætti. Frummælendur sátu fyrir svörum og spunnust afar áhugaverðar umræður, m.a. talaði Fuziah Binti Salleh frá People´s Justice Party (PKR, Malasia) um reynslu sína og benti á mikilvægi þess að brjóta upp hefðbundnar staðalímyndir. Hún sagði einnig frá því að hennar flokkur væri eini aðilinn í Asíu sem hefur nú kynnt kynjakvóta og útskýrði í framhaldi mikilvægi þess að stuðla að hvatningu og þjálfun fyrir kvenkyns leiðtoga framtíðarinnar í stjórnmálum ásamt því að styðja við karla til að svo geti orðið.
Líneik Anna Sævarsdóttir alþingismaður var einnig fulltrúi Íslands á þessum fundum.
Prenta grein
