Category: Greinar

Söguleg stund átti sér stað á Alþingi í vikunni þegar tillaga um þjóðaröryggisstefnu fyrir Ísland var samþykkt mótatkvæðalaust. Samþykktin markar tímamót í lýðveldissögunni þar sem aldrei áður hefur verið mörkuð heildstæð stefna um þjóðaröryggi Íslendinga. Í raun hefur aldrei verið jafn brýnt að stjórnvöld marki slíka stefnu. Að öryggis- og varnarumhverfi Íslands og annarra Evrópuríkja stafa margar og flóknar áskoranir sem birtast okkur nær daglega í fyrirsögnum og fréttum.

Fyrir stjórnvöld er það mikill ábyrgðarhluti að í síkvikum heimi alþjóðastjórnmála – þar sem veðrabrigða gætir oft fyrirvaralaust – sé til staðar skýr stefnumörkun um framkvæmd þjóðaröryggis. Fyrir herlausa þjóð er vissulega um stórt skref að ræða en þetta skref er tekið með raunsæi og pólitíska sátt að leiðarljósi. Forsendurnar eru skýrar: Það er frumskylda stjórnvalda hvers ríkis að tryggja öryggi og varnir lands og þjóðar gagnvart þeim ógnum sem kunna að valda borgurum, stjórnkerfi og grunnvirkjum samfélagsins stórfelldum skaða – hvort sem um er að ræða innri eða ytri ógnir, af mannavöldum eða vegna náttúruhamfara.

Hin nýja þjóðaröryggisstefna endurspeglar stöðu Íslands sem fámennrar eyþjóðar í Norður-Atlantshafi sem hvorki hefur vilja né burði til að ráða yfir eigin her og tryggir öryggi og varnir sínar með virkri samvinnu við önnur ríki og innan alþjóðastofnana. Ástæða er til að staldra við atburði á síðustu misserum og líta á þróun mála í okkar nánasta öryggisumhverfi, sem minna á að öryggi er ekki sjálfgefið. Það er afar brýnt að stilla saman strengi og horfa með heildstæðum hætti á öryggismál. Þjóðaröryggisstefnan er slíkt tæki.

Þjóðaröryggisstefnan nær jafnt til virkrar utanríkisstefnu, varnarstefnu og almannaöryggis og gerir meðal annars ráð fyrir að sett verði á fót sérstakt þjóðaröryggisráð sem hafi yfirsýn með framkvæmd stefnumiðanna og stuðli að virkri umræðu um öryggis- og varnarmál. Þegar er hafin vinna við frumvarp sem ég hyggst leggja fram, í samvinnu við innanríkisráðherra, til laga um stofnun þjóðaröryggisráðs líkt og stefnan kveður á um, og viðhalda áfram þeirri samstöðu sem ríkt hefur um málaflokkinn.

Þjóðaröryggisstefna fyrir Ísland er í stöðugri mótun og tekur mið af þróun öryggismála á hverjum tíma. Samkvæmt ályktuninni sem samþykkt var í vikunni skal hún endurskoðuð á að minnsta kosti fimm ára fresti og ég tel brýnt að um hana fari fram regluleg umræða. Horft verður sérstaklega til umhverfis- og öryggishagsmuna Íslands á norðurslóðum og að aðild Íslands að Atlantshafsbandalaginu og varnarsamningur Íslands og Bandaríkjanna verði áfram lykilstoðir í vörnum landsins. Norræn samvinna um öryggis- og varnarmál verði ennfremur efld og þróuð og áfram lögð áhersla á virkt alþjóðasamstarf á grundvelli alþjóðalaga og virðingu fyrir mannréttindum. Tryggt verði að í landinu séu til staðar varnarmannvirki, búnaður, geta og sérfræðiþekking til að mæta áskorunum í öryggis- og varnarmálum. Stefna stjórnvalda í almannavarna- og öryggismálum sé hluti af þjóðaröryggisstefnu og tekið verði mið af ógnum sem tengjast loftslagsbreytingum, náttúruhamförum, fæðu- og matvælaöryggi, heilbrigðisöryggi og farsóttum.

Öryggisumhverfi Íslands er einnig mótað af nýjum áskorunum sem þjóðaröryggisstefnan tekur mið af. Þar er áréttað að stuðlað verði að auknu netöryggi og að stefna stjórnvalda taki mið af hryðjuverkaógn, skipulagðri glæpastarfsemi og ógnum við fjármála- og efnahagsöryggi. Þá verði Ísland og íslensk landhelgi friðlýst fyrir kjarnavopnum, að teknu tilliti til alþjóðlegra skuldbindinga.

Það var mér sérstök ánægja að taka þátt í umræðunum á Alþingi í aðdraganda samþykktarinnar og verða vitni að þeirri sátt og samstöðu sem ríkti um þennan mikilvæga málaflokk. Um leið og ég ítreka ánægju mína með stefnuna og þakklæti til þeirra sem lögð lóð á vogarskálarnar við vinnu henni tengda vil ég undirstrika að þjóðaröryggi Íslendinga byggist á þeim skuldbindingum sem felast í stofnsáttmála Sameinuðu þjóðanna og þeim grunngildum sem okkur Íslendingum eru svo kær – lýðræði og virðingu fyrir réttarríkinu og alþjóðalögum, mannúð og verndun mannréttinda, jafnrétti allra og sjálfbærri þróun, afvopnun og friðsamlegri lausn deilumála.
Aðdragandi þjóðaröryggisstefnunnar hefur verið langur. Allt frá upphafi var lögð áhersla á að ná breiðri sátt og eiga þar forverar mínir í stóli – þeir Össur Skarphéðinsson og Gunnar Bragi Sveinsson – miklar þakkir skildar fyrir. Þá er ótalinn afar mikilvægur þáttur þverpólitískrar þingmannanefndar sem, undir styrkri stjórn Valgerðar Bjarnadóttur viðhélt sátt og skilaði af sér lykiltillögum sem þjóðaröryggisstefnan hvílir á. Þá fjallaði utanríkismálanefnd þingsins ítarlega um málið og skilaði sameiginlegu nefndaráliti með breytingatillögum sem allar voru til bóta.

Þjóðaröryggi er bjargfesta fyrir íslenska þjóð og í henni birtast þau gildi og þær skuldbindingar sem skapa grunninn að utanríkisstefnu Íslands. Það er ástæða til að fagna framsýni og ábyrgð allra stjórnmálaflokka á þingi sem náð hafa saman um þetta grundvallarmál.

Lilja Alfreðsdóttir

Greinin birtist í Morgunblaðinu 16. apríl 2016.

Þau sögulegu tíðindi áttu sér stað í liðinni viku að í fyrsta skipti skipa konur meirihluta í ríkisstjórn fyrir Framsóknarflokkinn. Inn í ríkisstjórn kom Lilja Alfreðsdóttir, hæfileikarík, vel menntuð og reynslumikil ung kona. Hún er sjöundi kvenkynsráðherrann úr röðum flokksins.

Þetta eru einkar ánægjuleg tíðindi því í gegnum árin hafa Framsóknarkonur barist einarðlega fyrir jafnréttismálum. Innan Framsóknarflokksins hefur Landssamband Framsóknarkvenna verið ötult í að hvetja konur til að stíga fram og láta til sín taka, hvort heldur sem er á vettvangi stjórnmálanna eða í atvinnulífinu. Jafnréttisáætlun flokksins kveður á um hvernig Framsóknarflokkurinn vinnur að jafnrétti og virðingu allra í flokksstarfinu,  jafnt í innra sem ytra starfi.

Markmiðið er að ná jafnri þátttöku félagsmanna óháð uppruna, sérkennum, kyni og aldri í störfum á vegum flokksins, ákvarðanatöku og skiptingu ábyrgðar.

Um þessi markmið hefur verið mikil samstaða og hafa karlar og konur unnið saman að þeim.
Framsóknarflokkurinn hefur vissulega uppskorið í þessum efnum en við megum ekki gleyma því að til að ná árangri á þessu sviði sem öðrum eru samvinna og samtal mikilvægir þættir. Þá megum við ekki gleyma sögunni og því að sterkir einstaklingar hafa í gegnum tíðina ýtt við okkur hinum. Í því sambandi vil ég minnast framgöngu Rannveigar Þorsteinsdóttur sem kosin var á þing árið 1946, fyrst kvenna fyrir Framsóknarflokkinn.

Baráttumál hennar voru öðru fremur réttarstaða kvenna, skattamál og húsnæðismál. Hún var óþreytandi að hvetja konur til starfa í félags- og þjóðmálum.  Sem eintaklingur þótti hún kappsöm og skelegg og sannarlega var hún langt á undan sinni samtíð. Einstaklingum eins og Rannveigu getum við þakkað margt og nýtt verk þeirra okkur til áframhaldandi hvatningar.

Við Framsóknarmenn erum svo lánsöm að dreifing aldurs í okkar hópi er nokkuð breið og bakgrunnur okkar fjölbreyttur. Nefna má að í síðustu Alþingiskosningum gerðust þau sögulegu tíðindi að í þingflokki okkar eru bæði yngsti og elsti þingmaðurinn og ekki nóg með það heldur eru þeir báðir konur. Jóhanna María Sigmundsdóttir er yngsta konan sem  nokkru sinni efur verið kosin á þing. Framganga hennar er sannarlega ungum konum hvatning til að láta til sín taka á sviði stjórnmála. Þá er elsta konan Sigrún Magnúsdóttir sannarlega reynslubolti sem hefur víðtæka þekkingu og kunnáttu sem nýtist vel í ráðherrastól.

Við Íslendingar stöndum framarlega í jafnréttismálum en þrátt fyrir það eru enn verkefni fyrir höndum og mikilvægt að við ekki einungis viðhöldum árangrinum heldur stígum sífellt lengra og nær því að gera stöðu kynjanna jafna.

Sóknarfærin eru mörg og mun ríkisstjórn Framsóknarfokks og Sjálfstæðisflokks halda áfram að skapa verðmæti með kraftmiklum einstaklingum, körlum og konum.

Þórunn Egilsdóttir

Greinin birtist í Fréttablaðinu 16. apríl 2016.

Síðasta hálfa mánuðinn hefur Ríkisútvarpið verið í samstarfi við aðila sem segjast hafa undir höndum upplýsingar um aflandsreikninga Íslendinga. Á þeim tíma hafa litlar upplýsingar birst en þess fleiri aðilar tjáð sig um málið hjá Ríkisútvarpinu sem hefur farið með þessa aflandslista eins og leyndarmál og ekki viljað birta þá í heild sinni þrátt fyrir áskoranir þar um.

Augljóst er að Ríkisútvarpið notar listana í þeim tilgangi að koma höggi á forsætisráðherra og ríkisstjórnina í stað þess að einbeita sér að því að veita upplýsingar um málið. Þannig er augljóst að tilteknar upplýsingar úr þessum listum eru birtar og öðrum haldið eftir. Síðan hafa álitsgjafar verið valdir af mikilli vandvirkni í því leikriti sem Ríkisútvarpið hefur sett á svið um leið og það hefur kastað allri hlutlægni fyrir róða.

Segja má að tónninn hafi verið slegin í umfjöllun Ríkisútvarpið um málið þegar Jón Ólafsson heimspekingur var kallaður sérstaklega til í Kastljós í kjölfar þess að eiginkona forsætisráðherra hafði greint frá reikningum sínum erlendis. Jón var trúnaðarmaður Jóhönnu Sigurðardóttur fyrrverandi forsætisráðherra og stjórnaði innra umbótastarfi Samfylkingarinnar eftir hrun. Hann hefur reglulega verið kallaður til af Ríkisútvarpinu til þess að fjalla um störf núverandi ríkisstjórnar.

Í morgunútvarpið föstudaginn 18. mars voru síðan kallaðir til að ræða mál forsætisráðherra þeir Jóhann Hauksson fyrrum upplýsingafulltrúi Jóhönnu Sigurðardóttur og Jóhann Páll Jóhannsson blaðamaður á Stundinni, sem hefur skrifað ótal greinar um forsætisráðherra og Framsókn, þar sem hatri og fyrirlitningu á flokknum hefur verið sáð. Það er ekki að ástæðulausu að jafnvel Egill Helgason segir opinberlega að Stundin sé fjölmiðill sem hati Framsóknarflokkinn. Engin tilraun var gerð til að benda á pólitískan bakgrunn Jóhanns Haukssonar enda er hann flestum vel kunnur.

Í kvöldfréttum sama dag var efnt til sérstakrar umræðu um það hvort forsætisráðherra hefði farið eftir siðareglum. Var þá kallaður til Vilhjálmur Árnason prófessor en á sínum tíma kallaði hann afstöðu Sigmundar Davíðs, um að segja nei við Icesave-samningum, „siðferðilega óverjandi“. Facebook síða Samfylkingarinnar sá ástæðu til að dreifa þessu viðtali sérstaklega enda mætir Vilhjálmur gjarnan þar á félagsfundi.

Mánudagsmorguninn þar á eftir tók svo steininn úr þar sem enn á ný voru boðnir til að tjá sig tveir yfirlýstir andstæðingar forsætisráðherra, þeir Róbert Marshall þingmaður Bjartrar framtíðar og Indriði H. Þorláksson hægri hönd Svavars Gestsonar í Iceasave samninganefndinni. Það þarf ekki lengi að lesa skrif og ræður Róberts til að átta sig á því að hann fyrirlítur Framsóknarflokkinn – „Til hvers er Framsóknarflokkurinn?“ spyr hann í blaðagrein árið 2007 – „Hann er vítið sem öllum ber að varast.“ er svarið.

Ríkisútvarpið virðist líka alveg hafa gleymt því að Indriði H. Þorláksson á sér sögu í pólitískri andstöðu við Sigmund Davíð, að hann samdi um og skrifaði undir Svavarssamningana árið 2009 og var hægri hönd Steingríms J. Sigfússonar, ýmist sem ráðuneytisstjóri eða pólitískur aðstoðarmaður, þegar bankarnir voru gefnir hrægammasjóðunum, eins og Víglundur Þorsteinsson hefur upplýst með því að draga fundargerðir eins og tennur úr kjafti kerfisins. En Indriði er að sjálfsögðu aðeins kynntur sem „fyrrverandi ríkisskattstjóri“ þegar hann mætir í Ríkisútvarpið til viðtals.

Þegar kom fram í dymbilviku flæddu einnar heimildar „fréttir“ um Ríkisútvarpið þar sem þingmenn stjórnarandstöðu fengu að úttala sig um fjármál eiginkonu forsætisráðherra. Viðtöl við þá sem báru blak af forsætisráðherra voru afflutt þannig að viðmælendur urðu að skrifa bloggfærslur til leiðréttingar. Þetta sást glögglega í hádegisfréttum Ríkisútvarpsins föstudaginn langa. Þar var herferðinni gegn forsætisráðherra haldið áfram. Í inngangi að frétt Ríkisútvarpsins var sagt að Brynjar Níelsson, þingmaður Sjálfstæðisflokksins, vilji þingflokksfund til að ræða fjármál eiginkonu forsætisráðherra. Það væri stórfrétt ef stjórnarþingmaður færi fram á þingflokksfund enda gaf það slúðrinu vængi.

Í inngangi fréttarinnar sagði:
Brynjar Níelsson, þingmaður Sjálfstæðisflokksins, segir að Wintris-málið sé óþægilegt fyrir ríkisstjórnarsamstarfið, sérstaklega í ljósi samninga við kröfuhafa og afnáms hafta. Þingflokkur Sjálfstæðisflokksins þurfi að funda um málið og fá allar staðreyndir upp á borð áður en hægt sé að taka afstöðu til þess.

Þetta reyndist rangt. Brynjar óskaði ekki eftir þingflokksfundi til að ræða fjármál Önnu Sigurlaugar. Það kemur fram í meginmáli fréttarinnar, þar sem orð Brynjars eru endursögð. Brynjar sá sig knúinn að birta bloggfærslu til að taka af öll tvímæli: hann telur forsætisráðherra ekki vanhæfan. En hann gerir ráð fyrir að þingflokkurinn ræði málið, „sérstaklega ef fram kemur vantrauststillaga á þinginu.”

Það er vitanlega allt annað að gera ráð fyrir umræðum í þingflokki eða að fara fram á að þingflokkurinn ræði þetta tiltekna mál.

Ríkisútvarpið reyndi þannig sem fyrr að afbaka umræðuna til að hún þjóni pólitískum tilgangi fréttastofunnar.

Líklega má segja að toppurinn hjá fréttastofunni hafi verið fréttin með Svandísi Svavarsdóttur, þingmanni Vinstri grænna, þar sem hún sagði efnahagslegt fullveldi landsins í hættu vegna bankareiknings eiginkonu forsætisráðherra.

Öllum má vera ljóst að RÚV stundar pólitík en ekki fréttamennsku í málinu. Þegar Sigmundur Davíð og Anna Sigurlaug tóku saman greinargerð til að svara ásökunum gerði Ríkisútvarpið þau viðbrögð tortryggileg og skautaði framhjá efnisatriðum málsins. Augljóst var að Ríkisútvarpið fann enga málefnalega veilu í greinargerðinni heldur var sérstaklega bent á lengd hennar!

Sama ástand ríkti eftir páska. Þriðjudaginn 29. mars var í kvöldfréttum Ríkisútvarpsins fjallað um þau Bjarna Benediktsson og Ólöfu Nordal og tengsl þeirra við aflandsfélög. Inngangur fréttarinnar var endurtekning á ásökunum Ríkisútvarpsins á hendur forsætisráðherrahjónunum.

Áður hefur verið upplýst að sá listi sem Ríkisútvarpið er með aðgang að geymir nöfn stjórnmálamanna úr vinstriflokkunum. Þeirra var ekki getið í frétt Ríkisútvarpsins það kvöld frekar en önnur. Öllum má vera ljóst að Ríkisútvarpið stundar fréttahönnun með skýru pólitísku markmiði; að tengja aflandsfélög við stjórnarflokkana.

Nú þegar hefur verið upplýst að gjaldkeri Samfylkingarinnar var umsvifamikill eigandi aflandsfélaga er umfjöllun Ríkisútvarpsins í skötulíki. Undarlegast er að einn þeirra fréttamanna Ríkisútvarpsins, sem um málið hafa fjallað, er meðeigandi sama gjaldkera í fjölmiðlafyrirtækinu Kjarnanum ef marka má skráningu Fjölmiðlanefndar. Er hugtakið hlutlægni algerlega framandi fyrir starfsmenn Ríkisútvarpsins? Hafa þeir engan skilning á að þeir geti verið vanhæfir í einstökum málum eins og þarna hefur sannast. Ríkisútvarpið hefur flutt eina frétt af málefnum gjaldkera Samfylkingarinnar og í engu getið að hann hefur fjármuni annars staðar en í Lúxemborg.

Fréttaleikritið heldur áfram. Fyrir ríkisstjórnarfund á miðvikudaginn var mikill viðbúnaður af hálfu starfsmanna Ríkisútvarpsins sem hlupu á milli ráðherra á tröppunum fyrir framan Stjórnarráðið. Allir skyldu fá á tilfinninguna að það væri mikið óðagot og panik í herbúðum ríkisstjórnarinnar.

Þorsteinn Pálsson fyrrverandi formaður Sjálfstæðisflokksins og forsætisráðherra var gestur Síðdegisútvarps Rásar 1 fimmtudaginn 31. apríl. Þorsteinn hefur verið einn harðasti gagnrýnandi núverandi ríkisstjórnar og sparaði sig hvergi. Hann sagði að eftir að upplýst var um aflandsfélög tengd ráðherrum séu engar siðferðilegar stoðir lengur fyrir þeirri pólitísku stefnu ríkisstjórnarinnar að sumir geti staðið fyrir utan krónuhagkerfið, en aðrir ekki.

Vandræðagangur stjórnarandstöðunnar var augljós með vantrausttillögu sína þó Ríkisútvarpið gerði sitt besta til að breiða yfir það. Á ritstjórn ruv.is var greinilega óljóst um hvað fyrir stjórnarandstöðunni 31. mars: „Stjórnarandstaðan boðar vantrauststillögu og fer fram á þingrof.“ Þetta er auðvitað rangt. Stjórnarandstaðan hefur einmitt ekki boðað vantrauststillögu heldur þingrofstillögu. Kjarni þingræðisreglunnar er að ríkisstjórn hafi meirihluta þings að baki sér. Reglan snýst ekki um þingrof heldur kann samþykkt vantrausts að leiða til þingrofs.

Augljóslega er verið að móta orðræðuna á Ríkisútvarpinu. Þegar farið var yfir fréttir vikunnar að morgni föstudagsins 1. apríl með þeim Páli Magnússyni fyrrverandi sjónvarpsstjóra og Sigurði G. Guðjónssyni lögmanni. Þar talaði umsjónarmaður morgunútvarps um „vörn“ forsætisráðherra þegar hann vék að þeim upplýsingum sem hann hafði veitt. Ekki var rætt um að neinn væri í „sókn“ í málinu!

Á sama tíma var Óðinn Jónsson búinn að kalla aftur til leiks Vilhjálm Árnason, heimspekiprófessor á Morgunvakt Rásar 1. Vilhjálmur flutti erindi sitt enn á ný og sagði að vegna trausts og trúverðugleika í íslenskum stjórnmálum séu aflandsfélagsmál forystumanna mjög slæm. Stjórnmálamenn verði að vanda sig.

„Einmitt vegna þessa trausts eða trúverðugleika, sem er mikilvægast að byggja upp, eru þessi mál svona ótrúlega slæm. Ekki bara það að upp hafi komist um forystumenn í stjórnmálum sem ættu að vera til fyrirmyndar í málum sem þetta varðar. Þeir stjórnmálamenn sem veljast til forystu þurfa að vanda sig, sérstaklega ef þeir eiga peninga. Þeir þurfa að fara varlega í þessum málum og alls ekki haga sér á þann hátt sem þeir ætlast til þess að borgararnir geri ekki. Þarna eru ákveðnar kröfur, ákveðnar fórnir sem menn í svona stöðum verða að færa, ef þeir líta svo á að séu fórnir,“ sagði Vilhjálmur.

Í þessu samhengi er er rétt að ánýja hversu forsætisráðherrahjónin hafa vandað sig í meðferð arfshluta Önnu Sigurlaugar og hverju hún hefur til fórnað. Af framansögðu sést að aftur og aftur er kallað í sömu álitsgjafanna á meðan Ríkisútvarpið kýs að hundsa algerlega þá sem hafa tjáð sig um málið eða benda á staðreyndir án þess að vera neikvæðir í garð ráðherra.

Undanfarna daga hefur verið auglýstur rækilega sérstakur aukaþáttur Kastljóss sem verður sýndur í sjónvarpi sunnudaginn 3. apríl klukkan 18.00. Þar segir að Kastljós, ásamt Reykjavík Media, muni fjalla um íslenska stjórnmálamenn og aflandsfélög í skattaskjólum. Greiningin byggi á gögnum alþjóðlegra samtaka rannsóknarblaðamanna (ICIJ), þýska dagblaðsins Süddestuche Zeitung og fleiri miðla.

Í kynningu Ríkisútvarpsins segir að umrædd gögn og fyrirspurnir vegna þeirra hafi orðið til þess að eiginkona forsætisráðherra tilkynnti að hún ætti slíkt félag á bresku Jómfrúaeyjum. Síðar hafi komið í ljós að félagið hefði lýst kröfum upp á hálfan milljarð í föllnu bankana. Gögnin tengi einnig Bjarna Benediktsson, fjármálaráðherra, og Ólöfu Nordal, innanríkisráðherra, við aflandsfélög.

Í frétt á heimasíðu Ríkisútvarpsins segir:
,,Í kjölfar þess var einnig greint frá því að Vilhjálmur Þorsteinsson, gjaldkeri Samfylkingarinnar, ætti félag í Lúxemborg. Hann sagði félagið full skattað og allt uppi á borðum en sagði engu að síður af sér í gær. Tenging ráðherranna við aflandsfélög hefur verið harðlega gagnrýnd. Stjórnarandstaðan boðar vantrauststillögu og fer fram á þingrof.“

Fréttastofa Ríkisútvarpsins hefur þannig dögum saman fjallað um einkafjármál forsætisráðherrahjónanna eftir að eiginkona forsætisráðherra upplýsti um að fjölskylduarfleið hennar væri geymd erlendis. Fjölskylduarfleið sem eiginkona forsætisráðherra hefur greitt skatta af alla tíð á Íslandi, ólíkt sumum sem ríkisútvarpið kýs að fjalla einhverja hluta vegna ekkert um.

Á sama tíma hafa forsætisráðherrahjónin gert ítarlega grein fyrir máli sínu. Ljóst er að að þeim er vegið af fádæma hörku og öllum sem þekkja til vinnubragða á fréttastofu ríkisútvarpsins (þar sem ráðherrann starfaði um tíma) verður ljóst að ekki er ætlunin að afla frétta með eltingarleik við ráðherrann heldur atast í honum á sama hátt og stjórnarandstaðan gerir. Ráðherrann hefur ekki viljað taka þátt í þeim gráa leik og rætt við aðra fjölmiðla: Fréttablaðið, útvarpsstöð og fjölmiðlamann á Bylgjunni sem sérhæfir sig í pólitískum fréttum auk þess sem forsætisráðherrahjónin hafa ritað ítarlega greinargerð í formi spurninga og svara og birta á netinu.

Upplýsingar um málið hafa þannig komist rækilega til skila án þess að þær hafi farið í gegnum Ríkisútvarpið. Flestum er ljóst að nálgun Ríkisútvarpsins er pólitísk og mótast af óvild í garð forsætisráðherra sem rennir aðeins stoðum undir þá skoðun að rót eltingarleiksins við ráðherrann sé pólitísk og því ófagleg með vísan til lögbundins hlutverks fréttastofunnar. Heiðarleiki stjórnmálamanna hér eða annars staðar ræðst ekki af því hvort þeir tala við einn fjölmiðil en ekki annan, jafnvel ríkisfjölmiðil. Vandi fréttastofunnar er meiri í þessu máli en forsætisráðherrans sem hefur gert skýra grein fyrir málinu. Það er skýlaus krafa þeirra sem búa við nauðungaráskrift að Ríkisútvarpinu að það birti aflandseignalistann í heild sinni tafarlaust.

Þorsteinn Sæmundsson

Greinin birtist á www.visir.is 2. apríl 2016.

Í Kastljósi í gærkvöldi ræddu Vigdís Hauksdóttir og Steingrímur J. Sigfússon um endurreisn bankanna í tíð síðustu ríkisstjórnar. Steingrímur lét að því liggja að ekki væri ástæða til að fara ofan í það hvernig staðið var að endurreisn bankanna á síðasta kjörtímabili þar sem komið hefði út sérstök skýrsla um endurreisn bankanna og farið hefði fram umræða um hana á Alþingi. Ég man vel eftir þessari umræðu vegna þess að hún fór fram 1. júní 2011, en það var daginn sem ég gekk til liðs við Framsóknarflokkinn.

En hvað var sagt við umræður um áðurnefnda skýrslu?

Lilja Mósesdóttir sem á síðasta kjörtímabili var ein af okkar öflugustu þingmönnum þegar kom að efnahagsmálum og baráttunni við erlenda kröfuhafa hafði m.a. þetta að segja í þessari umræðum:

„…Þegar ég ákvað stuttu fyrir kosningar 2009 að bjóða mig fram fyrir hönd Vinstri hreyfingarinnar – græns framboðs trúði ég að forystu VG væri best treystandi til að reisa við efnahagslífið með hagsmuni almennings að leiðarljósi. Aldrei grunaði mig að formaður VG myndi ásamt forystu Samfylkingarinnar verða uppvís að því að gæta hagsmuna erlendra kröfuhafa, eins og Breta, Hollendinga og vogunarsjóða, í Icesave-málinu og nú við endurreisn bankakerfisins….Skjaldborg um bankanna skapar ekki velferð og hagvöxt. Það gerir hins vegar skjaldborg um heimilin og fyrirtækin. Endurreisn bankakerfis á forsendum vogunarsjóða en ekki hagsmuna almennings er vinstri stjórn til ævarandi skammar…“

Í þessari umræðu spurði Sigmundur Davíð Gunnlaugsson þáverandi fjármálaráðherra Steingrím J. Sigfússon að eftirfarandi spurningu:

„…Hefði ekki verið ráð að nota tækifærið sem gafst á meðan þessi eignasöfn voru lágt metin á heimsmarkaðsverði og láta íslenskan almenning og fyrirtæki njóta góðs af því, þau áttu inni vegna þeirra áhrifa sem efnahagskrísan hafði valdið?“

Þá svaraði Steingrímur J. Sigfússon þáverandi fjármálaráðherra :

„…Ég veit ekki hversu rækilega þarf að reyna að útskýra að slíkt sé ekki hægt í svona ferli þegar menn verða að ganga út frá grundvallarreglunum sem ég hef farið yfir hér, þegar stjórnarskrá er í gildi þar sem eignarréttur er til staðar og varinn og verndaður og þegar stjórnvöld í ofanálag hafa heitið því að viðhafa sanngjarna málsmeðferð í svona uppgjöri….“

Skýrara verður það ekki. Jöhönnustjórnin taldi að ekki væri hægt að gera það sem Framsóknarflokkurinn vildi gera. Það var nefnilega búið að lofa kröfuhöfum „sanngjörnu“ uppgjöri!!

Er nema von að Árni Páll Árnason formaður Samfylkingarinnar hafi nýverið skrifað bréf til flokksmanna þar sem hann sagði m.a. að forgangsröðun í þágu kröfuhafa hafi verið ein af mistökum síðasta kjörtímabils. Er ekki kominn tími til að fá öll spilin á borðið og kanna hvað það var sem réði för þegar farið var gegn almenningi og kröfuhöfum lofað að ekki yrði tekið á þeim?

Ríkistjórn Framsóknarflokks og Sjálfstæðisflokks snéri strax af þessari braut. Byrjað var á því að afnema undanþágu fallinna fjármálafyrirtækja frá því að greiða bankaskatt og í framhaldinu hófst vinna sem miðaði að því að innlendar eignir þrotabúanna yrðu afhentar Íslendingum. Það er sérstakt að hlusta á þingmenn úr röðum núverandi stjórnarandstöðu setja uppgjör ríkisstjórnar Framsóknarflokks og Sjálfstæðisflokks við kröfuhafana sem eina af ástæðum þingrofstillögu sinnar. Umræðurnar verða hinsvegar kærkominn vettvangur til að ræða breytta stefnu og þá staðreynd að erlendir kröfuhafar eru að færa ríkissjóði hundruði milljarða. Nokkuð sem kallað var poppúlismi fyrir síðustu kosningar.

Ásmundur Einar Daðason

Greinin birtist á https://blog.pressan.is/asmundurd 1. apríl 2016.

Ísland er í einstakri stöðu. Atvinnuþátttaka hefur sjaldan verið jafn mikil og nú. Í raun hefur atvinnuleysi ekki verið minna síðan árið 2008 og getur jafnvel farið niður í eitt til tvö prósent í sumar þegar störfum innan ferðaþjónustunnar fjölgar.

Í heildina hafa skapast um 15.000 ný störf á Íslandi frá árinu 2013. Þar hafa störf innan ferðaþjónustunnar sitt að segja en innan hennar hafa á síðustu fimm árum, samkvæmt mælingum Hagstofunnar, orðið til 7.500 ný störf. Fram kemur í Félagsvísum 2015 að samhliða fjölgun starfa fækkar þeim sem atvinnulausir eru. Árið 2014 voru atvinnuleitendur 9.300 á móti 13.700 árið 2010 þegar afleiðingar efnahagshrunsins fóru að skila sér af fullum þunga. Til marks um að við höfum rétt úr kútnum má benda á að langtímaatvinnuleysi minnkar ört. Milli áranna 2013 og 2014 fækkaði körlum sem höfðu leitað vinnu í tólf mánuði eða lengur um helming eða úr 1,2 prósentum í 0,6 prósent. Hlutfall kvenna lækkaði úr 1,0 prósenti í 0,7 prósent.

Atvinnutækifærum fjölgar og fjölbreytni starfa eykst. Vöntun á störfum eru ekki okkar helstu áhyggjur í dag heldur miklu fremur þær að fólk vanti til að sinna þeim. Í raun er staðan þannig að flestum, sem vilja og getu hafa, stendur starf til boða.

Stöðugleikinn sem náðst hefur skapar störf. En tölurnar hér að ofan eru hvorki sjálfsagðar né sjálfsprottnar. Á þessu kjörtímabili hefur ríkisstjórnin lagt áherslu á að efla þrótt samfélagsins og skapa skilyrði til verðmætasköpunar, til að mynda með lækkun skatta og tryggingargjalds og auknum stuðningi við nýsköpun. Með jafnvægi í ríkisfjármálum, ábyrgri áætlun um losun hafta og ábyrgri hagstjórn hefur myndast aukinn stöðugleiki á Íslandi. Sá stöðugleiki skapar skilyrði fyrir fyrirtækin til aukinna fjárfestinga sem aftur skapa svo fleiri störf.

Grunnforsenda velferðarsamfélags er atvinna. Við viljum að fólk geti valið sér fjölbreyttar leiðir í lífinu og hafi kost á að sinna þeim störfum sem það helst kýs. Það er mikilvægt að stjórnvöld hverju sinni séu meðvituð um nauðsyn þess að styðja við fjölbreytt og vaxandi atvinnulíf. Nú gengur vel og því mikilvægt að halda einbeitingunni. Stefnan er sú að sækja ávallt fram.

Þórunn Egilsdóttir

Greinin birtist í Fréttablaðinu 30. mars 2016.

Það hefur verið ansi merkilegt að fylgjast með umræðunni síðustu viku. Mörg misgáfuleg ummæli hafa verið látin falla um hæfi forsætisráðherra. Í þeirri umræðu eru menn uppteknir af fjárhag eiginkonu hans.  Ég velti því fyrir mér hvar við erum í raun stödd í jafnréttisumræðu þegar hjón eru gerð að einni manneskju þegar  kemur að fjárhag og sjálfstæði. Er það ekki skortur á jafnrétti?  Það er rétt að eiginkona forsætisráðherra er sterkefnuð kona og hefur sú staðreynd lengi legið ljós fyrir. Hvað hún gerir við auð sinn kemur mér bara ekki við svo lengi sem skattar eru greiddir til íslenska ríkisins. Það hefur verið gert og er staðfest opinberlega af endurskoðanda KPMG.

Annað sem ég velti fyrir mér er hvort það sé ekki kostur að einstaklingur sem leiðir þjóðina sé fjárhagslega sjálfstæður, engum háður og því ekki hætta á að hann gangi erinda peningaafla í þjóðfélaginu?

Innkoma Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar í pólítik byggðist á vilja hans til vinna gegn því óréttlæti sem skapaðis við hrunið.  Það er kannski allt í lagi að rifja þetta upp og benda á að hans stærsta áherslumál hefur ávallt verið uppgjör föllnu bankanna og að tryggja það að tap fjármálafyrirtækjanna færðist ekki yfir á íslenskan almenning.

Sigmundur Davíð hefur gengið manna harðast gegn kröfuhöfum og hefur ekkert gefið eftir. Það liggur ljóst fyrir að eiginkona hans tapaði fjárhagslega við framgöngu hans en þjóðin stórgræddi. Undir forystu hans var samþykkt stöðugleikaframlag sem mun færa ríkissjóði um 500 milljarða, beint eða óbeint. Þetta ásamt mörgum fleiri aðgerðum ríkisstjórinnar gerir okkur nú í raun kleift að ræða og fara í alvöru uppbyggingu innviða í samfélaginu. Það verkefni er orðið mjög aðkallandi og gott að geta hafist handa við það.

Ég er nú ekki frá því að staðfestan sem Sigmundur Davíð hefur sýnt, þrátt fyrir háværar úrtöluraddir á köflum,  hafi heldur betur sannað sig. Hann verður seint sakaður um að hafa farið vettlingatökum um kröfuhafa eða gengið eigin erinda. Því treysti ég honum manna best til þess að standa vörð um íslenskt efnahagslíf.

Þórunn Egilsdóttir

Greinin birtist í Markaðnum, fylgiriti Fréttablaðsins, 23. mars 2016.