Category: Nýjast

Categories
Fréttir Greinar

Tími til um­bóta í byggingar­eftir­liti

Deila grein

13/05/2025

Tími til um­bóta í byggingar­eftir­liti

Húsnæðismál eru eitt stærsta hagsmunamál almennings. Þegar fólk fjárfestir í íbúð, leggur það oft stærstu fjárhagslegu skuldbindingu ævi sinnar undir. Þá skiptir öllu máli að sú íbúð sé örugg, vönduð og án leyndra galla. Því miður hefur íslenskt kerfi í mannvirkjagerð um árabil dregist aftur úr og núverandi fyrirkomulag byggingareftirlits veitir hvorki neytendum næga vernd né stuðlar að faglegri og skilvirkri uppbyggingu.

Ný skýrsla Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar, sem unnin var í framhaldi af vinnu sem ég sem innviðaráðherra beitti mér fyrir, dregur þetta skýrt fram. Þar er lagður fram vegvísir að breyttu eftirliti á Íslandi, sem setur fram djörf en nauðsynleg markmið fyrir íslenskan mannvirkjaiðnað.

Um er að ræða kerfisbreytingar sem lúta að ytra eftirliti, ábyrgð í framkvæmd og tryggingum. Meðal tillagna er að leggja niður byggingarstjórakerfið, koma á fót óháðum skoðunarstofum sem framkvæma eftirlit og festa í sessi lögbundna byggingargallatryggingu sem verndar kaupanda, jafnvel ef byggingaraðili verður gjaldþrota. Þessar breytingar eru ekki einungis til að auka gæði í mannvirkjagerð – þær eru líka efnahagslega skynsamlegar.

Kostnaður vegna byggingargalla er nú metinn á að minnsta kosti 25 milljarða króna árlega. Með því að færa ábyrgð til þeirra aðila sem raunverulega ráða yfir verkinu – hönnuða, iðnmeistara og einkum verkeiganda – má draga úr ósýnilegum áhættuþáttum sem valda skaða fyrir neytendur og samfélagið í heild. Lögbundin byggingargallatrygging, að danskri fyrirmynd, getur þar orðið lykilatriði.

Skýrslan undirstrikar einnig mikilvægi stafrænnar þróunar, samræmingar umsóknarferla og gagnsæis í framkvæmdum. Með því að nýta Mannvirkjaskrá sem miðlægt kerfi má einfalda stjórnsýsluna, draga úr kostnaði og tryggja rekjanleika. Þetta eru raunhæfar og framkvæmanlegar tillögur sem eiga sér fyrirmynd í árangursríkum breytingum á rafmagnseftirliti frá árinu 1997.

Umbætur af þessu tagi gerast ekki á einni nóttu. Þær krefjast samráðs, aðlögunar og samstöðu. En með réttum skrefum má byggja upp kerfi sem umbunar vönduðum aðilum og ver neytendur gegn dýrum og oft ósýnilegum byggingargöllum.

Nú er rétti tíminn til að hrinda þessum breytingum í framkvæmd. Húsnæðis- og mannvirkjastofnun hefur lagt traustan grunn. Næsta skref er pólitísk forysta og breið samstaða um að framtíð mannvirkjagerðar á Íslandi eigi að byggjast á ábyrgð, gagnsæi og hagsmunum almennings. Það er mikilvægt að nú verði unnið hratt og vel að framgangi málsins sem snýr að grundvallarhagsmunum fyrir alla landsmenn.

Sigurður Ingi Jóhannsson, formaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst á visir.is 13. maí 2025.

Categories
Greinar

Borg þarf breidd, land þarf lausnir

Deila grein

12/05/2025

Borg þarf breidd, land þarf lausnir

Ég var svo dásamlega lánsöm að alast upp á heimili þar sem rætt var um stjórnmál og enn lánsamari með það að ekki voru öll sammála. Við borðið hjá ömmu þar sem ég dvaldi öllum mögulegum stundum voru sjónarmið sósíalista yfir í frjálshyggju og allt þar á milli rædd yfir kaffinu. Fólk ræddi málin, hækkaði stundum röddina en naut þess jafnframt að verja tíma saman og borða saman. Ef til vill hef ég öðlast skilning á því að hversu ólíkar skoðanir fólks geta verið við það að alast upp við frjáls og óheft skoðanaskipti. Fólk fær drifkraft frá ólíkum hlutum og hefur misjafna sýn á lífið, þó það sé úr sömu fjölskyldunni. Alla tíð hef ég litið á það sem gjöf að í stjórn landsins sé fólk sem er fulltrúar þessarar fjölbreytni.

Það er að mínu viti ómögulegt að ætla að stýra landi eða sveitarfélagi út frá einni stefnu, því þá þjónum við bara einum hópi fólks. Við erum samfélag mismunandi heima, ólíkrar reynslu og fjölbreyttra skoðanna. Til að skapa trúverðugt og traust samfélag þar sem við þjónum breiðum hópi fólks þá þarf að vera fjölbreytni, ólíkar lausnir og fjölbreyttar leiðir að markmiðum. Borgin má og á að vera fjölbreytt. Fólk þarf að hafa val um það hvort það vill nýta sér þær samgöngur sem eru í boði en þær þurfa þá einnig að vera raunverulegur valkostur fyrir fólk. Einnig á fólk að geta valið hvort það vill búa á svæði umkringt litlum grænum svæðum eða á þéttbýlum reit þar sem þú getur skokkað á náttsloppnum í næstu verslun því mjólkin gleymdist.

En umfram allt þurfum við að vera tilbúin að hlusta hvert á annað. Með virðingu og hlustun getum við setið við sama borðið og notið samverunnar þrátt fyrir ólíkar skoðanir. Ef við hlustum, heyrum við líka að um margt erum við sammála. Það þarf að moka snjóinn þegar það snjóar, hvort heldur fyrir gangandi, hjólandi eða akandi svo við komumst leiðar okkar. Það þarf einnig að hirða sorpið því okkur líður betur í hreinni og vel hirtri borg. Það þarf að huga að innviðum því við viljum ekki að fólk þurfi að stunda vinnu sína eða nám í óheilnæmu umhverfi.

Það er nefnilega þannig að það er meira sem sameinar okkur en sundrar ef við erum tilbúin að hlusta.

Af hverju framsókn?

Þegar ég er í kringum Framsóknarfólk, þá er ég í kringum fólk sem skilur einnig að borg þarf breidd. Landið þarf lausnir. Fólk sem skilur og setur í fólk og fjölskyldur í forgang. Framsóknarfólk skilur að jafnrétti og fjölbreytileiki eru ekki bara hugtök, heldur lykillinn að hamingjusömu samfélagi. Kannanir hafa sýnt að Framsóknarfólk er hamingjusamara og það kemur mér ekki á óvart.

Ásta Björg Björgvinsdóttir, formaður Framsóknarflokksins í Reykjavík og varaborgarfulltrúi.

Greinin birtist fyrst á visir.is 11. maí 2025.

Categories
Fréttir Greinar

Aldrei aftur

Deila grein

10/05/2025

Aldrei aftur

Ég man svo vel eftir ritgerð sem ég skrifaði sem nemandi í háskólanum um þjóðarmorðin í Rwanda.

Þegar ég fór yfir söguna greiptist hún fast í huga mér. Þar féllu þúsundir Tútsa fyrir framan augu heimsins og enginn svaraði kallinu. Slátrun Tútsa var síðar staðfest sem þjóðarmorð. Í kjölfar þess stigu fjöldi ríkja fram og leiðtogar heimsins kepptust við að segja; aldrei aftur. Aldrei aftur munum við láta söguna þróast með þessum hætti.

Í dag virðist sagan þó endurtaka sig á Gaza. Og aftur horfir heimurinn þögull á hryllingsmynd í beinni.

Í aðdraganda þeirra kosninga sem haldnar á Íslandi á síðasta ári kepptust leiðtogaefni um að fara yfir hvernig þau myndu leggja hönd á plóg kæmust þau til valda. Hvernig þau ætluðum að nýta rödd sína og áhrif sem boðberar friðar, beita sér í samvinnu við Norðurlöndin og svo lengi mætti telja.

Síðan þá hefur afar lítið gerst þó svo að staðan hafi hríðversnað – en frá því í janúar hafa yfir 30 þúsund látið lífið, mest konur og börn.

Það er ekki boðlegt að leiðtogaefni keppist um að stíga fram sem friðardúfur í aðdraganda kosninga og þegi svo þunnu hljóði úr valdastóli. Afboði sig á mikilvægan friðarviðburð í Auschwitz, gefist strax upp á að ná saman með Norðurlöndum um aðgerðir, og tjái sig takmarkað fyrr en allt í einu um Eurovision þegar þátttaka þjóða í keppninni liggur þegar fyrir.

Sameiginleg yfirlýsing ráðherra í vikunni var þó jákvæð ljóstíra úr dimmum dal deyfðar á málinu miðað við yfirlýsingar. Vert er að undirstrika að allir gera sér grein fyrir að staðan er afar flókin og krefst mikillar vandvirkni.

Kæru ráðamenn þjóðar vor; verið sannar í orðum ykkar og gjörðum. Þið eruð fyrirmyndir, ekki síst fyrir unga fólkið okkar um hvað loforð og yfirlýsingar í raun þýða. Þeim fylgir ábyrgð. Nú þarf að rísa undir þeirri ábyrgð.

Hvar standið þið og þjóðin öll þegar nemendur framtíðarinnar rýna í söguna?

Halla Hrund Logadóttir, þingmaður Framsóknarflokksins.

Greinin birtist fyrst á visir.is 10. maí 2025.

Categories
Fréttir Greinar

Samvinnuhreyfingin á Íslandi

Deila grein

10/05/2025

Samvinnuhreyfingin á Íslandi

Sam­einuðu þjóðirn­ar hafa helgað þetta ár sam­vinnu­hreyf­ing­um um all­an heim und­ir yf­ir­skrift­inni „Sam­vinna um betri heim“. Þar er horft til já­kvæðra sam­fé­lags­legra áhrifa sam­vinnu­fé­laga og hvernig þau hafa leyst marg­ar áskor­an­ir sam­tím­ans, einkum á sviði efna­hags- og fé­lags­mála.

Sam­vinnu­hreyf­ing­in á Íslandi á ræt­ur að rekja til árs­ins 1882, þegar Kaup­fé­lag Þing­ey­inga var stofnað. Á þess­um tíma höfðu kjör bænda versnað veru­lega, einkum vegna hás vöru­verðs og ein­ok­un­ar kaup­manna. Bænd­ur vildu tryggja sér betri viðskipta­kjör með því að sam­ein­ast um vöru­kaup og sam­eig­in­lega sölu afurða. Stofn­un fé­lags­ins markaði upp­haf nýrr­ar fjölda­hreyf­ing­ar meðal Íslend­inga og inn­an fárra ára­tuga spruttu kaup­fé­lög upp víða um land.

Fyrstu kaup­fé­lög­in voru hluti af þjóðern­is­vakn­ingu og sjálf­stæðis­bar­áttu 19. ald­ar. Fjöldi sam­vinnu­fé­laga var stofnaður, einkum á Norður­landi og Aust­ur­landi. Þar má nefna Kaup­fé­lag Eyf­irðinga (KEA), stofnað 1886, og Kaup­fé­lag Skag­f­irðinga (KS), stofnað 1889, auk fjöl­margra smærri fé­laga um land allt. Áhrif hreyf­ing­ar­inn­ar voru víðtæk og um tíma var þriðjung­ur þjóðar­inn­ar fé­lag­ar í sam­vinnu­fé­lög­um.

Fram­gang­ur sam­vinnu­hreyf­ing­ar­inn­ar skipti sköp­um fyr­ir efna­hags­lega þróun Íslands á 20. öld. Efna­hags­leg framþróun Íslands varð hraðskreiðari og bjó til meiri jöfnuð vegna sam­vinnu­hug­sjón­ar­inn­ar. Sam­vinnu­hreyf­ing­in kom að mörg­um mik­il­væg­um fé­lags­leg­um verk­efn­um, til dæm­is í hús­næðismál­um, þar sem bygg­ing­ar­sam­vinnu­fé­lög reistu fjöl­býl­is­hús víða um þétt­býli. Þannig ruddi hreyf­ing­in braut­ina fyr­ir at­vinnuþróun og innviðaupp­bygg­ingu í fjöl­mörg­um byggðarlög­um, oft í sam­starfi við bænda- og verka­lýðshreyf­ing­ar.

Sam­vinnu­fé­lög eru stofnuð af ein­stak­ling­um til að vinna að sam­eig­in­leg­um hags­mun­um og eru jafn­an rek­in á lýðræðis­leg­um grunni. Hagnaði þeirra er ráðstafað til sam­eig­in­legra sjóða og upp­bygg­ing­ar frem­ur en að vera greidd­ur út sem arður. Meg­in­mark­miðið er að byggja upp nærsam­fé­lagið og veita fé­lags­mönn­um hag­kvæma þjón­ustu. Níu kaup­fé­lög eru starf­andi í dag og eru öll að efla nærsam­fé­lag sitt.

Sam­vinnu­formið á enn fullt er­indi í nú­tíma­legt ís­lenskt rekstr­ar­um­hverfi. Með samþykkt nýrr­ar lög­gjaf­ar á síðasta þingi hef­ur stofn­un sam­vinnu­fé­laga verið ein­földuð; lág­marks­fjöldi stofn­enda var lækkaður úr 15 í 3 aðila. Á sama tíma og gervi­greind mun hafa djúp­stæð áhrif á vinnu­markaðinn gef­ast ný tæki­færi til ný­sköp­un­ar og at­vinnu­upp­bygg­ing­ar með aðstoð sam­vinnu­fé­laga.

Stærstu breyt­ing­ar á vinnu­markaði í ára­tugi eru fram und­an. Ísland býr yfir öll­um for­send­um til að nýta gervi­greind­ina til að auka hag­vöxt og vel­sæld. Til þess þarf sam­vinnu­hug­sjón­ina – nú meira en nokkru sinni fyrr.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, vara­formaður Fram­sókn­ar og fv. viðskiptaráðherra.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 10. maí 2025.

Categories
Greinar

Tími kominn til að endurmeta þéttingarstefnuna

Deila grein

09/05/2025

Tími kominn til að endurmeta þéttingarstefnuna

Fyr­ir­sögn­in kann að valda óánægju hjá Sam­fylk­ing­ar­fólki en staðreynd­irn­ar tala sínu máli. Þétt­ing byggðar í Reykja­vík gagn­ast borg­ar­bú­um ekki. Síðastliðin 15 ár hef­ur stefna borg­ar­yf­ir­valda verið að þétta byggð til að nýta bet­ur innviði í grón­um hverf­um og til að gera borg­ar­línu mögu­lega. Þetta hef­ur leitt til fjölda vanda­mála sem ekki verður leng­ur horft fram hjá.

Mark­miðið með þétt­ing­unni var að nýta bet­ur þau mann­virki sem þegar eru fyr­ir hendi, allt frá skol­p­lögn­um til skóla og sam­göngu­kerfa, en marg­ir þess­ara innviða eru fyr­ir löngu orðnir úr­elt­ir og sprungn­ir. Dæmi um þetta eru leik- og grunn­skól­ar með myglu­vanda sem þarf að end­ur­byggja frá grunni. Vax­andi um­ferðarteppa á helstu stof­næðum borg­ar­inn­ar á há­anna­tíma er annað aug­ljóst merki um innviðakerfi sem ræður ekki við álagið.

Hús­næðis­kostnaður úr bönd­un­um

Eitt helsta lof­orð þétt­ing­ar­stefn­unn­ar var að hægt yrði að byggja ódýr­ari íbúðir þar sem innviðir væru þegar fyr­ir hendi. Það lof­orð hef­ur ekki staðist. Þvert á móti hef­ur lóðaverð í grón­um hverf­um rokið upp, sem og bygg­ing­ar­kostnaður. Í stærstu þétt­ing­ar­verk­efn­un­um, á borð við Lauga­veg/​Suður­lands­braut og í Voga­hverfi, hef­ur borg­in sjálf keypt lóðir fyr­ir háar fjár­hæðir sem end­ur­spegl­ast í íbúðaverði þar sem fer­metra­verð fer nú yfir eina millj­ón króna.

Þessi þróun kem­ur sér­stak­lega illa niður á ungu fólki sem vill kaupa sitt fyrsta hús­næði og stofna fjöl­skyldu. Leigu­verð hef­ur einnig hækkað mikið og ekki er ósenni­legt að þessi þróun hafi áhrif á fæðing­artíðni í land­inu með al­var­leg­um lang­tíma­af­leiðing­um fyr­ir ís­lenskt sam­fé­lag.

Eins­leit byggð og vannýtt rými

Meiri­hluti nýrra íbúða í þétt­ing­ar­verk­efn­um er í fjöl­býl­is­hús­um, sem leiðir til eins­leitr­ar byggðar. Íbúar kvarta yfir skugga­varpi, skertu út­sýni og tak­mörkuðu aðgengi að græn­um svæðum. Þá standa þjón­ustu- og versl­un­ar­rými oft tóm þar sem ekki er næg­ur fjöldi viðskipta­vina í hverf­un­um né bíla­stæði fyr­ir þá sem búa ekki á staðnum. Hlíðar­enda­hverfið og Snorra­braut­in eru góð dæmi um að hug­mynd­in um „15 mín­útna hverfi“ geng­ur illa upp í raun­veru­leik­an­um.

Tóm versl­un­ar­rými á jarðhæð fjöl­býl­is­húsa eru ekki aðeins sjón­meng­un, held­ur sóun á dýr­mætu rými. Verk­tak­ar neyðast svo til að velta kostnaði þeirra yfir á aðrar íbúðir í hús­inu, sem hækk­ar enn frek­ar fast­eigna­verð.

Sam­göngu­vandi og bíla­stæðaskort­ur

Bíla­stæðum hef­ur verið vís­vit­andi fækkað, þrátt fyr­ir að 70% borg­ar­búa noti einka­bíl til dag­legra ferða. Nýj­ar íbúðir eru hannaðar með færri en einu bíla­stæði á íbúð sem kem­ur illa við fjöl­skyld­ur og eldri borg­ara sem geta ekki nýtt strætó. Hér er lík­lega kom­in ein af ástæðunum fyr­ir því hvers vegna nýj­ar íbúðir á þétt­ing­ar­reit­um selj­ast illa, eins og komið hef­ur fram í fjöl­miðlum. Á sama tíma hafa stór sam­göngu­verk­efni taf­ist um ár­araðir. Sunda­braut, Miklu­braut­ar­stokk­ur og aðrir nauðsyn­leg­ir innviðir sitja á hak­an­um á meðan fjár­mun­um er varið í dýr­ar hug­mynd­ir eins og borg­ar­línu og göngu­brýr sem eru ólík­lega að fara að leysa um­ferðar­vand­ann. Al­menn­ings­sam­göng­ur eru mik­il­væg­ar til að tryggja val­frelsi fólks til að velja þann sam­göngu­máta sem það kýs og létta á um­ferð en það má ekki setja fókus­inn á upp­bygg­ingu al­menn­ings­sam­gangna á kostnað þess að leysa um­ferðar­vanda borg­ar­inn­ar. Reykja­vík er strjál­býl borg á alþjóðavísu en hér er verið að reyna að inn­leiða dýr­ar sam­göngu­lausn­ir eins og gert er í er­lend­um stór­borg­um sem eru byggðar þétt vegna nauðsynj­ar en ekki vegna mis­ráðinn­ar stefnu.

Óánægja íbúa og val­frelsi

Þétt­ing­ar­stefn­an er núna byrjuð að teygja sig aust­ar í borg­ina á svæði þar sem borg­ar­bú­ar leituðu í til að fá að vera nær nátt­úr­unni og fá meira rými. Verið er að reyna að inn­leiða þétt­ing­ar­stefn­una í Grafar­vogi í óþökk íbúa auk þess sem uppi eru þétt­ingaráform í Breiðholti sem eru byrjuð að valda ugg hjá íbú­um. Fólkið sem býr þarna flutt­ist í út­hverfi til að fá rými og frið. Það á því ekki að koma á óvart að óánægja íbúa skuli fyr­ir­finn­ast. Þetta sýn­ir hversu mik­il­vægt það er að hlusta á íbúa og við í Fram­sókn ber­um einnig ábyrgð á að það hef­ur ekki alltaf tek­ist nógu vel.

Tími til að staldra við

Of­uráhersla á að þétta byggð hef­ur leitt til ósjálf­bærs hús­næðis­kostnaðar, slakr­ar nýt­ing­ar á rými, van­fjár­magnaðra innviða, meiri um­ferðar­vanda og vax­andi óánægju borg­ar­búa. Það vilja ekki all­ir búa í blokk­um í þéttri byggð og það ber að virða það sjón­ar­mið.

Eft­ir tæp­lega þriggja ára setu í um­hverf­is- og skipu­lags­ráði sé ég æ bet­ur að stefna borg­ar­inn­ar varðandi þétt­ingu þarfn­ast end­ur­mats. Það þarf að draga úr þétt­ingaráform­um í grón­um hverf­um og hlusta bet­ur á ósk­ir borg­ar­búa. Við þurf­um að fjár­festa meira í sam­göngu­innviðum eins og Sunda­braut sem mun leiða til þess að hægt verður að brjóta nýtt bygg­ing­ar­land og reisa íbúðir sem fólk hef­ur efni á, í hverf­um þar sem fólk vill búa, með fjöl­breyti­leika og val­frelsi að leiðarljósi.

Aðalsteinn Haukur Sverrisson, borg­ar­full­trúi Fram­sókn­ar og sit­ur í um­hverf­is- og skipu­lags­ráði Reykja­vík­ur­borg­ar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 9. maí 2025.

Categories
Greinar

Stækkun og endurbætur á félagsaðstöðu eldri borgara í Víðilundi

Deila grein

08/05/2025

Stækkun og endurbætur á félagsaðstöðu eldri borgara í Víðilundi

„Aldur er bara tala“ – ætti sannarlega að vera viðhorf hverrar manneskju í dag, enda viljum við búa þannig um hnútana að allir geti verið virkir og hraustir í sínu lífi, eins og framast er unnt. Aftur á móti, þegar kemur að ýmsum lykilþáttum í uppbyggingu samfélagsins, þá á sama viðhorf kannski ekki alveg við. Jú, aldur er ekkert annað en tala (sem breytist einu sinni á ári, og ekkert við það að athuga), en hópur eldri borgara á Akureyri er hins vegar ört stækkandi og það er tölfræði sem má ekki hundsa!

Með fjölguninni fylgja bæði áskoranir og tækifæri til að skapa betri lífsgæði fyrir alla sem vilja njóta lífsins við góða heilsu fram á efri ár. Þess vegna lögðum við áherslu á það, fyrir síðustu kosningar, að efla félagsmiðstöðvar eldri borgara og stækka þjónustukjarnana. Til að fylgja þessum áherslum eftir þá lögðum við fram tillögu, við upphaf kjörtímabilsins, um stækkun á samkomusalnum í félagsmiðstöðinni Birtu. Tillögunni var því miður hafnað. Meirihluti bæjarstjórnar hefur í staðinn boðið eldri borgurum að nýta sal Naustaskóla. Þetta getur verið ágætis lausn í einhverjum tilvikum en samrýmist hins vegar illa því starfi sem er unnið þar á dagvinnutíma.

Löngu tímabærar endurbætur

Félag eldri borgara (EBAK) hefur verið ötult við að minna á sig og minna á þörfina fyrir bætta aðstöðu. Ef ekki gengur að stækka samkomusalinn í Birtu, þá er tími til kominn að skoða aðra möguleika í stöðunni og vinna slíkt hratt og örugglega. Annar kostur er að horfa til aðstöðunnar í félagsmiðstöðinni Sölku í Víðilundi. Þar hefur lengi verið ákall um að bæta vinnurýmin í kjöllurum húsanna og um leið bæta aðgengis- og öryggismál. Til að bregðast við þessu ákalli, þá munum við leggja það til á næsta bæjarstjórnarfundi að stofnaður verði vinnuhópur, með öllum hlutaðeigendum, um bætta félagsaðstöðu í Víðilundi.

Eitt af meginverkefnum hópsins verður að framkvæma forathugun á aðstöðunni, eins og hún er í dag, og skoða lausnir sem tengja saman í einni framkvæmd; stækkun á matsal, endurbætur á félags- og vinnuaðstöðu í kjöllurum, og betri útiaðstöðu með öruggu aðgengi. Í þessari vinnu mætti t.d. meta hversu hagkvæmt það sé að reisa nýja viðbyggingu út frá matsalnum, sem tengir þá um leið kjallara húsanna (en þeir eru aðskildir í dag). Í slíkri framkvæmd mætti koma fyrir sameiginlegri lyftu, og hugsanlega grafa kjallarana upp að hluta og tengja þannig félagsaðstöðuna við útisvæðið.

Allt eru þetta auðvitað útfærsluatriði sem þyrfti að vinna í nánu samstarfi við húsfélögin í Víðilundi og EBAK.

Maður er manns gaman

Ljóst er að þörfin fyrir öfluga og aðgengilega félagsaðstöðu fyrir eldri borgara á Akureyri mun bara halda áfram að aukast. Félögum í EBAK hefur fjölgað um 40% á síðustu þremur árum (eru nú um 2800 talsins) og samkvæmt mannfjöldaspá Hagstofunnar mun fólki 60 ára og eldri fjölga um 37% á næstu 20 árum á Akureyri.

Þessi þróun kallar sannarlega á framsýna og markvissa stefnumótun af hálfu sveitarfélagsins þegar kemur að uppbyggingu félagsaðstöðu – og að orðum fylgi gjörðir.

Sunna Hlín Jóhannesdóttir og Gunnar Már Gunnarsson, bæjarfulltrúar Framsóknar á Akureyri.

Greinin birtist fyrst á vikubladid.is 8. maí 2025.

Categories
Fréttir

„Austurland skilar sínu – nú þarf að skila til baka“

Deila grein

08/05/2025

„Austurland skilar sínu – nú þarf að skila til baka“

Jónína Brynjólfsdóttir, varaþingmaður, kallaði eftir því á Alþingi að ríkisstjórnin heimili tafarlaust útboð á Fjarðarheiðargöngum. Göngin séu lykilatriði í því að tryggja samgöngur og atvinnuöryggi á Austurlandi.

Samgöngubót sem hefur dregist of lengi

Haustið 2017 skipaði þáverandi samgönguráðherra verkefnahóp til að undirbúa ákvörðun um Seyðisfjarðargöng. Nú, átta árum síðar, liggur hönnun fyrir og verkefnið bíður útboðs. Jónína segir tímanum komið og að tafirnar verði ekki lengur réttlættar.

„Ég hvet því ríkisstjórnina og ráðherra eindregið til þess að heimila útboð á Fjarðarheiðargöngum strax í haust.“

Alþingi og sveitarfélög þegar búin að samþykkja stefnuna

Sagði Jónína Alþingi þegar hafa markað stefnu í þessa átt með samþykkt samgönguáætlunar. Þar eru Fjarðarheiðargöng nefnd sem næstu forgangsgöng eftir Dýrafjarðargöng. Þá hafi svæðisskipulag Austurlands, sem samþykkt var samhljóða af öllum sveitarstjórnum árið 2022, sérstaklega lagt áherslu á mikilvægi hringtengingar Austurlands.

Göngin lykilatriði í byggðaþróun og útflutningi

Tvær óháðar úttektir sem verkefnahópurinn lét vinna staðfesta nauðsyn ganganna. Þær muni ekki aðeins rjúfa vetrareinangrun Seyðisfjarðar heldur styrkja atvinnulíf og byggð í landshlutanum.

Jónína benti einnig á mikilvægi Austurlands fyrir útflutning og gjaldeyristekjur þjóðarinnar:

„Austfirðingar skapa nær fjórðung af öllum vöruútflutningi landsins. Þar verða til yfir 20% útflutnings á sjávarafurðum og um 35% af álframleiðslu landsins. Þegar ferðaþjónustan er tekin með hækkar hlutfall Austurlands í heildargjaldeyristekjum þjóðarinnar verulega.“

Tími til að bregðast við

Jónína segir ríkið nú eiga að sýna í verki að það standi við orð sín um jöfn tækifæri og eflingu landsbyggðarinnar. Göngin séu tilbúin í útboð – nú þurfi aðeins pólitískan vilja til að ráðast í verkið.

„Austurland skilar sannarlega sínu í sameiginlega sjóði. Nú er komið að ríkinu að standa við bakið á svæðinu.“

Categories
Fréttir

„Þingið má ekki vera stimpilpúði ríkisstjórnarinnar“

Deila grein

08/05/2025

„Þingið má ekki vera stimpilpúði ríkisstjórnarinnar“

Sigurður Ingi Jóhannsson, formaður Framsóknar, gagnrýnir harðlega þróunina sem hann segir grafa undan sjálfstæði Alþingis og lýðræðislegum ferlum. Í störfum þingsins á Alþingi varaði Sigurður Ingi við því að framkvæmdarvaldið væri farið að hafa of mikil áhrif á störf þingsins og að þróunin færi í ranga átt.

„Staðan á auðvitað að vera þannig að framkvæmdarvaldið kemur með mál til þingsins og afhendir þinginu og þingið tekur við þeim til þess að vinna vinnuna,“ sagði Sigurður Ingi. „Á síðustu árum hefur það færst í vöxt að þingið hefur verið að biðja ráðuneytin um að vinna vinnu […] Það getur verið varasamt að fara of langt.“

Fjármálaáætlun illa unnin og skortur á gögnum

Eitt af þeim málum sem Sigurður Ingi gagnrýndi sérstaklega er hvernig fjármálaáætlun var lögð fram. Þar vantaði nauðsynleg fylgigögn sem skylt er að leggja fram samkvæmt lögum.

„Fjármálaáætlun kom inn í þingið illa unnin, þeim lögbundnu gögnum sem áttu að fylgja var ekki skilað til þingsins og þinginu sagt að það fengi þau bara einhvern tíma seinna,“ sagði hann og bætti við að slíkt sýndi skort á virðingu fyrir Alþingi.

Lýðræðið látið mæta afgangi í stjórnarskipunum

Sigurður Ingi gagnrýndi einnig hvernig gengið hefur verið fram í skipan stjórna ríkisfyrirtækja, þar sem hefðbundin samráð við þingflokka hafi verið sniðgengin:

„Það er bara einn maður sem ákveður hvernig þær stjórnir eigi að vera. Áður fyrr var leitað til flokkanna á þingi um tilnefningar til þess að lýðræðið hefði einhvern tilgang.“

Lögbrot vegna vanrækslu á skipan stjórnar

Sigurður Ingi telur það sérstaklega alvarlegt þegar ráðherra bregðast lögboðnum skyldum. Hann bendir á að félagsmálaráðherra hafi brotið jafnréttislög – og nú einnig lög um skipan stjórnar Tryggingastofnunar með því að láta það vera að skipa stjórn þar til frumvarp verði lagt fram síðar.

„Það sem verra er, frú forseti, að í samtali í óundirbúnum fyrirspurnatíma á mánudaginn […] tók hæstv. forsætisráðherra undir að það væri eðlilegt að ráðherra skipaði ekki stjórnina vegna þess að fyrirhugað væri að mál kæmi til þingsins, eins og þingið sé stimpilpúði.“

Kallar eftir viðbrögðum umboðsmanns Alþingis

Að lokum hvatti Sigurður Ingi til þess að mál sem þetta yrði tekið til skoðunar af Umboðsmanni Alþingis.

„Þessu verðum við að breyta og ég held að umboðsmaður Alþingis hljóti að skoða nákvæmlega þetta tiltekna mál.“

Categories
Fréttir Greinar

Laxeldi og auðlindir – tryggjum íslensk yfirráð

Deila grein

08/05/2025

Laxeldi og auðlindir – tryggjum íslensk yfirráð

Lax­eldi í sjó hef­ur á und­an­förn­um árum vaxið hraðar en flest­ar aðrar at­vinnu­grein­ar á Íslandi. Þessi ört stækk­andi at­vinnu­grein nýt­ir stór­brotn­ar auðlind­ir okk­ar; hafsvæðið, hreina orku, vatnið og landið sjálft. Í ljósi þess að áður­nefnd­ar auðlind­ir eru tak­markaðar er mik­il­vægt að horfa til framtíðar með lang­tíma­hags­muni þjóðar­inn­ar að leiðarljósi þegar kem­ur að eign­ar­haldi og stjórn þessa geira.

Í dag er staðan sú að stór hluti fyr­ir­tækja í sjókvía­eldi við Íslands­strend­ur er í eigu er­lendra aðila, einkum frá Nor­egi. Er­lend fjár­fest­ing er mik­il­væg ís­lensku sam­fé­lagi, en það má ekki gleym­ast að yf­ir­ráð yfir auðlind­um og lyk­il­innviðum eiga að vera í hönd­um þjóðar­inn­ar sjálfr­ar.

Því er skrefið sem lagt er til í þings­álykt­un­ar­til­lögu, sem ég hef lagt fram á Alþingi ásamt þing­flokki Fram­sókn­ar, um að tak­marka eign­ar­hald er­lendra aðila í sjókvía­eldi við 25% afar mik­il­vægt. Ég vona að aðrir flokk­ar muni styðja við fram­gang þessa mik­il­væga máls á þingi. Þetta mál er í sam­ræmi við aðrar áhersl­ur Fram­sókn­ar­flokks­ins um að tryggja inn­lent eign­ar­hald á bújörðum og for­gang al­menn­ings að raf­orku, og eru þetta þing­mál sem Fram­sókn hef­ur lagt fram á þessu lög­gjaf­arþingi. Mark­miðið er að tryggja yf­ir­ráð þjóðar­inn­ar yfir lyk­i­lauðlind­um sín­um. Með því styrkj­um við sjálfs­for­ræði Íslend­inga yfir at­vinnu­starf­semi sem bygg­ir á þjóðarauði, rétt eins og gert hef­ur verið í sjáv­ar­út­vegi um ára­bil. Við tryggj­um að ábat­inn verði nýtt­ur inn­an­lands til að efla byggðir, stuðla að ný­sköp­un, standa und­ir vax­andi kröf­um um sjálf­bærni og verja nátt­úru lands­ins.

Lög­gjöf í anda þess­ar­ar til­lögu er ekk­ert eins­dæmi. Í Fær­eyj­um hafa sam­bæri­leg­ar regl­ur tryggt að arður­inn af lax­eldi nýt­ist fær­eysku sam­fé­lagi, og reynsl­an þaðan sýn­ir að sjálf­stæð eign­arstaða styrk­ir bæði at­vinnu­grein­ina og sam­fé­lagið sem styður við hana.

Með skýr­um regl­um um eign­ar­hald í lax­eldi tryggj­um við að auðlind­ir okk­ar verði áfram und­ir okk­ar stjórn, að ís­lenskt sam­fé­lag njóti ávinn­ings­ins og að við byggj­um und­ir framtíðar­vel­ferð í sátt við nátt­úr­una. Það er lyk­il­atriði fyr­ir sjálf­stæði okk­ar sem þjóðar og fyr­ir heill næstu kyn­slóða.

Sigurður Ingi Jóhannsson, formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 8. maí 2025.

Categories
Fréttir Greinar

Eigum afganginn

Deila grein

08/05/2025

Eigum afganginn

Það eru góðar frétt­ir fyr­ir borg­ar­búa að á síðasta ári hafi tek­ist að snúa við halla­rekstri borg­ar­inn­ar. Við í Fram­sókn erum ánægð með að áhersl­ur okk­ar um ráðdeild í rekstri hafi skilað þess­um ár­angri.

Árs­reikn­ing­ur árs­ins 2024, sem birt­ur var í borg­ar­stjórn á þriðju­dag, sýn­ir að með kröft­ugu aðhaldi og út­sjón­ar­semi í rekstri tókst að snúa um 5 millj­arða halla frá ár­inu 2023 í tæp­lega 5 millj­arða af­gang á A-hluta. Sam­stæðan, þar sem fyr­ir­tæki borg­ar­inn­ar eru meðtal­in, skil­ar 10,7 millj­örðum í af­gang og er það 14,2 millj­örðum betri niðurstaða en árið áður. Skuldaviðmið lækk­ar og veltu­fé frá rekstri eykst.

Þegar kjör­tíma­bilið hófst var halli borg­ar­sjóðs 16,3 millj­arðar. Það hef­ur því verið stór áskor­un þessa kjör­tíma­bils að hagræða í rekstr­in­um en um leið að bæta og efla mik­il­væga þjón­ustu við borg­ar­búa. Við í Fram­sókn lít­um svo á að for­senda þess að geta bætt þjón­ustu við íbúa sé að reka borg­ina með ábyrg­um hætti.

Við tók­um í taum­ana

Í valdatíð Sam­fylk­ing­ar, VG, Pírata og Viðreisn­ar á síðasta kjör­tíma­bili fjölgaði stöðugild­um hjá borg­inni mjög mikið. Það hef­ur eðli máls sam­kvæmt af­drifa­rík áhrif á rekst­ur borg­ar­inn­ar enda er stærst­ur hluti út­gjalda borg­ar­inn­ar laun til starfs­manna. Þessi vöxt­ur í fjölda stöðugilda var stöðvaður á síðasta ári með beit­ingu ráðning­ar­reglna og betri yf­ir­sýn yfir mönn­un. Í fyrra bætt­ist aðeins við 31 stöðugildi á þess­um stærsta vinnustað lands­ins þar sem fyr­ir eru um 8.600 stöðugildi.

Fyr­ir síðustu kosn­ing­ar lofuðum við í Fram­sókn borg­ar­bú­um að við mynd­um taka í horn­in á ósjálf­bær­um rekstri borg­ar­inn­ar. Það er gott að hafa getað staðið við lof­orðið og leyft töl­un­um að tala sínu máli. Á sama tíma og við höf­um verið í því að hagræða höf­um við for­gangsraðað fjár­fest­ing­um í þágu leik- og grunn­skóla­mála og innviðum fyr­ir hús­næðis­upp­bygg­ingu.

Nú er ár til kosn­inga og tek­inn er við nýr meiri­hluti Sam­fylk­ing­ar og Sósí­al­ista, Pírata, VG og Flokks fólks­ins. Þessi meiri­hluti er skipaður flokk­um sem fá fleiri út­gjalda­hug­mynd­ir en hug­mynd­ir að hagræðingu. Ég hef því mikl­ar áhyggj­ur af því hvað verður um af­gang­inn frá síðasta ári.

Eyðum ekki um efni fram

Það verður að halda áfram á sömu braut. Ekk­ert stjórn­kerfi er meitlað í stein og við verðum ávallt að vera til­bú­in að gera breyt­ing­ar. Við í Fram­sókn vild­um gera nokkuð rót­tæk­ar skipu­lags­breyt­ing­ar sem leitt hefðu til bæði bættr­ar þjón­ustu og hag­kvæm­ari rekstr­ar. Nú­ver­andi borg­ar­stjóri Sam­fylk­ing­ar­inn­ar lagðist gegn þeim hug­mynd­um og því náði málið ekki lengra inn­an síðasta meiri­hluta.

Það var rétt af Fram­sókn að sprengja meiri­hlut­ann og freista þess að mynda nýtt sam­starf með flokk­um sem voru til­bún­ir til að taka nauðsyn­leg­ar ákv­arðanir í rekstr­ar­mál­um, skipu­lags- og hús­næðismál­um og horfa til lengri framtíðar í borg­ar­mál­um. Við í Fram­sókn höf­um efnt lof­orð okk­ar til borg­ar­búa um breyt­ing­ar í fjár­mál­um borg­ar­inn­ar en verk­efn­inu er ekki lokið. Trúnaður okk­ar við kjós­end­ur skipt­ir öllu máli og við erum til­bú­in að leggja allt und­ir til þess að efna orð okk­ar gagn­vart þeim.

Enn eru mik­il­væg verk­efni sem verður að leysa og það ger­um við ekki án fjár­hags­legs svig­rúms. Það þarf að fjár­festa í skóla­kerf­inu svo börn­in okk­ar fái betri mennt­un og kenn­ar­ar búi við betri starfsaðstæður til að sinna starfi sínu.

Við þurf­um að eiga fyr­ir fjár­fest­ing­um í innviðum fyr­ir ný íbúðahverfi og brýnt er að létta und­ir með heim­il­um og fyr­ir­tækj­um með því að lækka fast­eigna­gjöld. Við þurf­um að halda áfram að bæta rekst­ur­inn til þess að geta búið þannig um sam­fé­lag eldra fólks að það lifi ham­ingju­sömu og heil­brigðu lífi og til að geta stutt við fé­lags­starf sem dreg­ur úr ein­mana­leika.

Það er skylda okk­ar að mæta bet­ur vænt­ing­um fólks um borg þar sem ein­falt og gott er að búa. Við í Fram­sókn höf­um sýnt að við kunn­um að taka á mál­um, snúa tapi í hagnað, án þess að skerða mik­il­væga þjón­ustu. Nú þjón­um við borg­ar­bú­um úr stöðu stjórn­ar­and­stöðu og hlökk­um til næstu kosn­inga.

Einar Þorsteinsson, odd­viti Fram­sókn­ar­manna í borg­ar­stjórn.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 8. maí 2025.