Category: Nýjast

Ingibjörg Isaksen, alþingismaður og formaður þingflokks Framsóknar, var málshefjandi í umræðu um orkuöryggi á Alþingi.

Ingibjörg kom inn á að Íslendingar hafi raunverulegan möguleika til þess að verða fyrsta landið sem verður óháð jarðefnaeldsneyti, en erum núna að flytjum við inn jarðefnaeldsneyti fyrir um 300 milljarða kr. á ári. Markmiðin í loftslagsmálum eru metnaðarfull og hagvöxtur framtíðarinnar mun byggjast á grænni orku. Sjálfbærni er eftirsóknarvert markmið hvort heldur sé í eldsneyti eða fæðuöryggi þjóða. Það má sjá þegar orkumarkaðir erlendis eru í uppnámi og orkuöryggi er ógnað.

„Á ársfundi Landsvirkjunar á dögunum kom fram að Landsvirkjun hafi þurft að hafna mörgum umhverfisvænum og áhugaverðum verkefnum vegna þess að raforkukerfi Landsvirkjunar er fullnýtt. Einnig kom fram að það væri mikil umframeftispurn í kerfinu,“ sagði Ingibjörg.

Rammaáætlun sem við náðum að losa um á síðasta ári þarfnast yfirferðar og einfalda þarf leyfisferli. Ferlið frá umsókn til lokafrágangs virkjunar tekur allt að tíu til fimmtán ár.

Mikil þörf er fyrirsjáanleg fyrir tímabundin búsetuúrræði handa umsækjendum um alþjóðlega vernd hér á landi. Ríkisstjórnin samþykkti á fundi sínum í morgun að senda þingflokkum stjórnarflokkanna drög að frumvarpi sem veitir heimild til að gera viðeigandi breytingar á húsnæði, sem ekki hefur verið ætlað til búsetu, til að unnt sé að nota það sem úrræði fyrir umsækjendur um alþjóðlega vernd. Með frumvarpinu er gefin heimild til að veita tímabundnar og skilyrtar undanþágur frá skipulags- og byggingarlöggjöf og skipulagi. Undanþágur eru bundnar við að húsnæði verði notað á vegum opinberra aðila fyrir umsækjendur um alþjóðlega vernd og uppfylli m.a. viðeigandi kröfur til brunavarna, öryggis og hollustuhátta. Heimild til að veita undanþágu gildir til 1. júní 2025.

Í fyrra sótti metfjöldi fólks um alþjóðlega vernd hér á landi, ekki síst í kjölfar innrásar Rússlands í Úkraínu. Frá áramótum hafa síðan um 1.300 manns sótt um vernd á Íslandi. Það eru helmingi fleiri en sóttu um vernd allt árið 2021. Samhliða eru búsetuúrræði á vegum Vinnumálastofnunar, sem þjónustar umsækjendur, nær fullnýtt og gengið hefur erfiðlega að finna hentugt húsnæði til leigu. Frumvarpið gerir stofnuninni kleift að breyta t.a.m. skrifstofuhúsnæði í eigu ríkisins, sem stendur autt, í tímabundið búsetuúrræði fyrir umsækjendur um alþjóðlega vernd.

Frumvarpið er liður í samhæfingu aðgerða stjórnvalda vegna móttöku flóttafólks. Það var unnið í innviðaráðuneytinu í samvinnu við félags- og vinnumarkaðsráðuneytið  og forsætisráðuneytið.

„Ríkisstjórninni þótti nauðsynlegt að veita Vinnumálastofnun svigrúm til að útvega húsnæði sem skjótum hætti. Það er mikilvægt að vanda til verka þegar um er að ræða löggjöf sem dregur tímabundið úr kröfum til húsnæðis sem ætlað er til búsetu. Ætlunin er að stytta ferla til að heimila breytta notkun húsnæðis til búsetu. Gerðar verða viðeigandi kröfur til brunavarna, öryggis og hollustuhátta húsnæðis í samræmi við fyrirhugaða notkun þess sem tímabundið búsetuúrræði,“ segir Sigurður Ingi Jóhannsson, innviðaráðherra.

Skipulagsstofnun heimilað að veita undanþágur

Með frumvarpinu getur Skipulagsstofnun, með beiðni frá Vinnumálastofnun og umsögn hlutaðeigandi sveitarfélags, veitt tímabundna undanþágu frá einstökum greinum skipulags- og byggingarlöggjafar. Eftir atvikum einnig frá skipulagi hlutaðeigandi sveitarfélags, til að heimila tímabundið breytta notkun húsnæðis til búsetu, að uppfylltum skýrum skilyrðum.

Lagt er til að undanþágur Skipulagsstofnunar verði til 18 mánaða. Einnig er lagt til að stofnunin geti synjað um undanþágu mæli heildstætt mat á aðstæðum gegn því að hún verði veitt. Fáist undanþága þarf ekki að afla sérstaklega byggingarleyfis fyrir breyttri notkun húsnæðisins til búsetu eða ráðast í breytingar á aðal- og deiliskipulagi, enda uppfylli húsnæðið skilgreind skilyrði um öryggi, brunavarnir og hollustuhætti ásamt fleiru.

Standi til að nýta húsnæðið sem tímabundið búsetuúrræði í lengri tíma en 18 mánuði beri þó að hefja ferli við öflun tilskilinna leyfa og þurfa þau að liggja fyrir innan þriggja ára frá því að undanþága var veitt til að húsnæðið verði áfram nýtt til búsetu.

Vinnumálastofnun starfrækir nú þegar margvísleg tímabundin búsetuúrræði fyrir umsækjendur um alþjóðlega vernd. Frumvarpinu er sem fyrr segir ætlað að fjölga þeim úrræðum enn frekar. Fái einstaklingur umsókn sína samþykkta flytur viðkomandi í varanlegt húsnæði.

• Frétt um samhæfingarteymi um móttöku flóttafólks (23. mars 2023)
• Vefsvæði stjórnvalda um móttöku flóttafólks – þ.á m. mælaborð með tölfræði

Ítarefni: Hvaða skilyrði þarf að uppfylla?

Uppfylla þarf eftirfarandi skilyrði fyrir undanþágur á vegum Skipulagsstofnunar. 

a. Vottorð vegna öryggis- og lokaúttektar húsnæðisins liggi fyrir í samræmi við áður samþykkta notkun þess.
b. Húsnæðið uppfylli kröfur byggingarreglugerðar sem gerðar eru til brunavarna, öryggis og hollustuhátta sem og kröfur reglugerðar um hollustuhætti í samræmi við fyrirhugaða notkun húsnæðisins áður en það er tekið í notkun til búsetu. Húsnæðið sé ekki á landnotkunarsvæði sem skilgreint er sem iðnaðarsvæði samkvæmt skipulagsreglugerð.
c. Húsnæðið sé ætlað til búsetu að hámarki 250 einstaklinga en þó ekki fleiri en húsrúm leyfir, sbr. b-lið.
d. Húsnæðið sé í nálægð við skóla ef um er að ræða tímabundið búsetuúrræði sem m.a. er ætlað börnum.
e. Nærumhverfi húsnæðis uppfylli að lágmarki þrjú eftirfarandi skilyrða:

• Húsnæðið sé í göngufæri við verslun og þjónustu.
• Húsnæðið sé í göngufæri við almenningssamgöngur.
• Húsnæðið sé innan fjölbreyttrar og blandaðrar byggðar þar sem fjölbreytt þjónusta er í boði.
• Húsnæðið sé innan eða í jaðri íbúðabyggðar.
• Húsnæðið sé í göngufæri við friðsæl og heilnæm útivistarsvæði.

Lagt er til í frumvarpinu að Vinnumálastofnun miðli gögnum til viðbragðsaðila til að tryggja réttar upplýsingar um íbúa í tímabundnu búsetuúrræði. Þá er lagt til  að sveitarfélag tilkynni lóðarhöfum og nágrönnum í grenndinni, sem taldir eru eiga hagsmuna að gæta, um breytta notkun húsnæðisins til búsetu áður en húsnæðið er tekið í notkun.

Heimild: stjr.is

Sigurður Ingi Jóhannsson, innviðaráðherra, flutti ávarp á ráðstefnu sveitar- og héraðsstjórna í Evrópuráðinu í Strassborg í gær. Þar kynnti hann áherslur Íslands í formennsku sinni í Evrópuráðinu, ítrekaði mikilvægi sveitar- og héraðsstjórnaþingsins, ræddi meðal annars samráðsgátt íslenskra stjórnvalda, mikilvægi grænna skrefa stjórnvalda og helstu áskoranir sem íslensk stjórnvöld standa frammi fyrir á sveitarstjórnarstigi. Að lokum svaraði Sigurður Ingi spurningum fulltrúa þingsins og tók þátt í umræðum um fyrirhugaðan leiðtogafund Evrópuráðsins sem fer fram í Reykjavík 16.-17. maí.

Sigurður Ingi fundaði jafnframt með Mariju Pejčinović Burić, framkvæmdastjóra Evrópuráðsins, og Leendert Verbeek, forseta sveitar- og héraðsstjórnarþingsins. Á báðum fundum var rætt um formennsku Íslands í Evrópuráðinu, leiðtogafundinn í Reykjavík og mikilvægi vettvangs sveitar- og héraðsstjórna í Evrópuráðinu. Ráðherra átti jafnframt fund með Attila-Zoltán Cseke, ráðherra þróunarmála, innviða og stjórnsýslu í Rúmeníu þar sem áskoranir vegna eldgosa og skipulagsmál voru til umræðu.  

Á þriðjudagskvöld opnaði Sigurður Ingi tónleika í dómkirkju Strassborgar en þeir eru hluti af menningardagskrá formennsku Íslands í Evrópuráðinu. Þar fluttu íslenski tenórinn Benedikt Kristjánsson, þýski sembal- og orgelleikarinn Elina Albach, og ítalski slagverksleikarinn Philipp Lamprecht sérstaka endurgerð af Jóhannesarpassíu Bachs.

Formennska Íslands í Evrópuráðinu 

Ísland tók formlega við formennsku í Evrópuráðinu í nóvember 2022. Helsta markmið formennskunnar verður að efla grundvallargildi Evrópuráðsins – lýðræði, réttarríkið og mannréttindi. Þar að auki eru formennskuáherslur Íslands umhverfismál, réttindi barna og ungmenna og jafnrétti.

Þetta er í þriðja sinn sem Ísland fer með formennsku í Evrópuráðinu frá inngöngu árið 1950 en áður leiddi Ísland starfsemina 1955 og 1999. Formennskunni lýkur formlega með leiðtogafundi í Reykjavík sem forsætis- og utanríkisráðherra boða til 16.-17. maí nk. Um er að ræða fjórða leiðtogafund Evrópuráðsins frá upphafi. Hann verður fjölmennasti leiðtogafundur og ráðherrafundur sem haldinn hefur verið á Íslandi.

Nánari upplýsingar um formennsku Íslands í Evrópuráðinu má finna í formennskubæklingi Íslands.

Um Evrópuráðið

46 ríki með um 700 milljónir íbúa eiga aðild að Evrópuráðinu (e. Council of Europe, CoE). Markmið ráðsins er að standa vörð um mannréttindi, lýðræðislega stjórnarhætti og réttarríki í álfunni, og jafnframt að efla lífsgæði Evrópubúa. Evrópuráðið var stofnað í kjölfar síðari heimsstyrjaldarinnar, m.a. með það að markmiði að stuðla að stöðugleika og koma með því í veg fyrir annað stríð í álfunni. Evrópuráðið vinnur á grundvelli alþjóðasamninga sem gerðir eru á vettvangi ráðsins. Ráðið vinnur m.a. að mannréttindamálum, lýðræðismálum, réttarfarsmálum, jafnrétti, tjáningarfrelsi, umhverfismálum, sveitarstjórnarmálum og mennta- og menningarmálum. Evrópuráðið hefur staðið að gerð um 200 alþjóðasamninga á ýmsum sviðum sem hafa jafnframt haft áhrif í öðrum heimshlutum. Mannréttindadómstóll Evrópu, sem er ein af lykilstofnunum á sviði mannréttinda í heiminum, framfylgir mannréttindasáttmála Evrópu. 

• Ávarp Sigurðar Inga Jóhannssonar, innviðaráðherra á ráðstefnu sveitar- og héraðsstjórna í Evrópuráðinu í Strassborg

Heimild: stjr.is

„Í dag kynnti seðlabankastjóri tólftu stýrivaxtahækkunina í röð. Peningastefnunefnd ákvað að hækka stýrivexti um heila prósentu og flestir landsmenn, ef ekki allir, eru nú orðnir meðvitaðir um það hvaða afleiðingar þetta hefur á rekstur heimila,“ sagði Ágúst Bjarni Garðarsson, alþingismaður, í störfum þingsins.

„Þetta hækkar auðvitað lánin, matarkarfan er dýrari og veski landsmanna léttast almennt. Afleiðingar þessa eru auðvitað margþættar. Þetta er þungt högg fyrir marga en auðvitað hefur þetta kannski hvað mest áhrif á einstaklinga og húsnæðismarkaðinn og þá sem eru að taka sín fyrstu skref hvað varðar húsnæðiskaup, starfsframa og stofnun fjölskyldu,“ sagði Ágúst Bjarni.

„Ungt fólk á varla séns í núverandi aðstæðum.“

„Húsnæðismarkaðurinn sem hefur verið í mikilli grósku undanfarin ár er botnfrosinn. Margir berjast í bökkum við að eiga fyrir afborgunum og sumir neyðast jafnvel til að selja eignir sem þó getur reynst erfitt á tímum sem þessum, eins og markaðurinn er í dag.

Hlutfall fyrstu kaupenda á fasteignamarkaðnum má ætla að sé nálægt 0%. Þetta er sláandi tala þó að hún komi kannski ekki á óvart miðað við nýliðna atburði. En á tímum hækkandi verðbólgu og vaxta stoppar lífið samt sem áður ekki. Við sjáum því margt ungt fólk, ungt fjölskyldufólk og aðra fyrstu kaupendur, í pattstöðu. Það verður að finna sér heimili en húsnæðisverð og lánakjör og aðrar aðstæður leyfa það ekki,“ sagði Ágúst Bjarni.

Hvað er til ráða?

„Það gefur augaleið að grípa þurfi fyrstu kaupendur og gera sérstakar ráðstafanir til að leysa úr þeim hnút sem við erum komin í. Við getum horft til rýmkunar á reglum og kröfum hvað varðar veitingu hlutdeildarlána til fyrstu kaupenda. Við getum breytt reglum er varða veðsetningu á lánum fyrstu kaupenda svo að auðveldara sé að festa kaup á húsnæði. Það eru ýmis verkfæri til staðar og spurningin er nú að nýta þau,“ sagði Ágúst Bjarni að lokum.

---

Ræða Ágústs Bjarna í heild sinni á Alþingi:

Sjötíu ára afmæli Neytendasamtanna er fagnað í dag – Lilja Dögg Alfreðsdóttir, menningar- og viðskiptaráðherra, mætti færandi hendi á skrifstofur Neytendasamtakanna með afmælistertu.

„Neytendasamtökin hafa staðið vaktina í 70 ár en starf samtakanna skipta neytendur svo sannarlega máli. Það er sérstaklega mikilvægt að huga vel að neytendamálum á tímum hárrar verðbólgu,“ sagði Lilja Dögg að tilefni tímamótanna.

„Í slíku ástandi vex þörfin á öflugu neytendaeftirliti, enn þurfa allir að vera á tánum gagnvart verðlagningu á vörum og þjónustu. Slíkt skiptir máli fyrir lífskjörin í okkar góða landi. Ég óska Neytendasamtökunum til hamingju með þennan merkisáfanga og hlakka til áframhaldandi samstarfs við þau,“ sagði Lilja Dögg.

Lilja Dögg færði samtökunum fimm og hálfa milljón króna frá ríkisstjórninni og ráðuneyti sínu. Ragnar Þór Ingólfsson, formaður VR stéttarfélags, var einnig með í för og færði samtökunum fjórar milljónir frá VR.

Lilja Dögg segir í viðhorfsgrein í Fréttablaðinu í dag að umbætur í neytendavernd verði „ekki náð nema með náinni og góðri samvinnu stjórnvalda og Neytendasamtakanna“.

„Ég hef þá bjargföstu trú að árangur náist þegar við öll leggjumst saman á árarnar og róum í sömu átt. Það er til að mynda mikilvægt að neytendur séu á tánum gagnvart verðlagningu á vöru og þjónustu og fyrirtæki hækki ekki verð umfram það sem eðlilegt getur talist. Slíkt skiptir máli fyrir lífskjörin í okkar góða landi.

Það er mín von að Neytendasamtökin haldi áfram að vera það frumkvæðisafl í neytendamálum sem samtökin hafa verið og haldi atvinnurekendum og stjórnvöldum við efnið til langrar framtíðar.“

Fram koma við þessi ánægjulegu tímamót að fjármunirnir séu eyrnamerktir úttektar, sem Neytendasamtökin hafa lengi reynt að hrinda í framkvæmd, á tryggingamarkaðnum á Íslandi, greiningu á því hvers vegna tryggingariðgjöld eru svo miklu hærri hér á landi en í nágrannalöndum okkar.

Breki Karlsson, formaður Neytendasamtakanna, sagði ánægjulegt að finna stuðningi bæði í orði og á borði. Úttektin væri nærri því að vera fullfjármagnaða og telur Breki að vonir standi til að önnur launþegasamtök muni koma með fjárstuðning fyrir því sem upp á vantar, en áætlað er að úttektin muni kosta um 12 milljónir króna.

„Við erum hins vegar komin svo nálægt fullri fjármögnun að nú getum við farið að leita tilboða í framkvæmd úttektarinnar,“ sagði Breki við tímamótin.

„Það er ánægjulegt á þessum merkisdegi íslenskra neytenda að finna fyrir þessum ríka stuðningi við neytendur frá bæði launþegahreyfingunni og yfirvöldum, ekki aðeins í orði heldur líka á borði.“

Ríkisstjórn Íslands samþykkti á fundi sínum að veita Neytendasamtökunum þriggja milljóna króna styrk af ráðstöfunarfé sínu í tilefni af 70 ára afmæli samtakanna sem fagnað er í dag.

Markmið styrksins er að styðja við mikilvæg verkefni sem framundan eru hjá Neytendasamtökunum og má þar nefna úttekt þeirra á tryggingamarkaði á Íslandi og réttindum neytenda þegar kemur að tryggingamálum.

Síðastliðið haust voru framlög til Neytendasamtakanna einnig hækkuð í uppfærðum þjónustusamningi menningar- og viðskiptaráðuneytisins við samtökin. Er hækkunin í samræmi við áherslu í stjórnarsáttmála ríkisstjórnarinnar um styrkingu samtaka neytenda.

Ágúst Bjarni Garðsson, alþingismaður, tekur undir og fagnar að baráttumál hans hafi verði tekið fastari tökum.

„Ég hef nú talað fyrir því í töluverðan tíma að ráðast í úttekt á tryggingamarkaðnum hér á landi og fá raunverulegan samanburð við þau lönd sem við berum okkur gjarnan saman við,“ segir Ágúst Bjarni.

Leggjum allt undir í þeirri úttekt sem er framundan

„Við Breki Karlsson, formaður Neytendasamtakanna, áttum svo fund um nákvæmlega þessi mál og önnur fyrir skemmstu og að þessu hefur verið unnið síðan. Frábært að sjá þetta baráttumál mitt raungerast og á Lilja Dögg Alfreðsdóttir, ráðherra, miklar þakkir skildar fyrir að tryggja verkefninu fjármagn í samvinnu við m.a. VR. Ég hlakka til að fylgjast með þessari vinnu og fylgja eftir afurð hennar,“ sagði Ágúst Bjarni.

Halla Signý Kristjánsdóttir, alþingismaður, fór í störfum þingsins yfir þjóðfélagsumræðuna gagnvart sjókvíaeldi. Umræðan hefur farið hátt eftir að Ríkisendurskoðandi birti nýverið skýrslu sína um stjórnsýsluúttekt á greininni. Boston Consulting Group kom einnig fram með skýrsla þars sem metin voru framtíðartækifæri og áskoranir í íslensku lagareldi og greina tækifæri til sjálfbærrar verðmætasköpunar.

Fjölmargar jákvæðar hliðar lagareldis – engin ástæða til skautunar í umræðunni um laxeldi

„Staðreyndin er að sjókvíaeldi er ekki jafn slæmt og það er málað upp í fjölmiðlum. Fiskeldi er sjálfbær matvælaframleiðslulausn til framtíðar. Ef við tölum um próteinframleiðslu er kolefnisfótspor fiskeldis, þar með talið sjókvíaeldis, minna en próteinframleiðsla annarra dýraafurða á landi. Hér á landi eru góð skilyrði fyrir fiskeldi, þ.e. sjálfbær orka, góð vatnaskipti í fjörðum og mikil og góð þekking á lífríki sjávar. Allt þetta er mikilvægt til að fiskeldi vegni vel. Fiskeldið er komið af stað og við höfum alla möguleika á að sjá það dafna í sátt við umhverfi og samfélag,“ sagði Halla Signý.

Ísland getur skapað sér samkeppnisforskot í lagareldi með skýrum ramma utan um eldið segir í skýrslu Boston Consulting Group. Eins verði að sinna eftirliti og rannsóknum í nærumhverfinu og styrkja þarf getu sveitarfélaganna til að fjárfesta í innviðum með endurskoðun á skiptingu skatta og gjalda á milli ríkis og sveitarfélaga.

„Þessi atriði hef ég bent á hér áður og lagt til tillögur þess efnis. Okkar verkefni er að laga þau atriði sem bent hefur verið á í þessum skýrslum, greininni til heilla,“ sagði Halla Signý að lokum.

---

Ræða Höllu Signýjar í heild sinni á Alþingi: