Categories
Fréttir Greinar

Öryggismál verða áfram á oddinum

Deila grein

12/09/2024

Öryggismál verða áfram á oddinum

Á und­an­förn­um 15 árum hef­ur ferðaþjón­usta átt stór­an þátt í því að renna styrk­ari stoðum und­ir ís­lenskt efna­hags­líf. Vöxt­ur henn­ar hef­ur aukið fjöl­breytni at­vinnu­lífs­ins um allt land og skapað ný tæki­færi fyr­ir fólk og fyr­ir­tæki. Vexti nýrr­ar at­vinnu­grein­ar fylgja áskor­an­ir sem mik­il­vægt er að fást við. Þannig leiðir til að mynda fjölg­un ferðamanna af sér verk­efni sem snúa að ör­ygg­is­mál­um og slysa­vörn­um. Eitt af for­gangs­mál­un­um í menn­ing­ar- og viðskiptaráðuneyt­inu á þessu kjör­tíma­bili hef­ur verið að styrkja um­gjörð ferðaþjón­ust­unn­ar í víðum skiln­ingi og búa henni hag­felld skil­yrði til þess að vaxa og dafna með sjálf­bær­um hætti til framtíðar í sátt við nátt­úru, menn og efna­hag. Í þings­álykt­un um ferðamála­stefnu og aðgerðaáætl­un til 2030, sem samþykkt var í júní 2024 og unn­in var í breiðri sam­vinnu fjölda hagaðila, er á nokkr­um stöðum að finna áhersl­ur sem lúta að ör­ygg­is­mál­um í ferðaþjón­ustu. Öryggi ferðamanna snert­ir mála­flokka sem heyra und­ir ýmis ráðuneyti, stofn­an­ir og sam­tök, og úr­bæt­ur á því sviði krefjast sam­starfs og sam­hæf­ing­ar þvert á stjórn­völd og at­vinnu­líf.

Í aðgerðaáætl­un ferðamála­stefnu er að finna sér­staka aðgerð sem snýr að bættu ör­yggi ferðamanna.

Mark­miðið er skýrt: að tryggja ör­yggi ferðamanna um land allt, eins og kost­ur er, hvort sem um er að ræða á fjöl­sótt­um áfanga­stöðum eða á ferð um landið al­mennt. Sér­stak­ur starfs­hóp­ur mun á næstu vik­um taka til starfa til þess að fylgja þess­ari aðgerð eft­ir, en verk­efni hans er að greina ör­ygg­is­mál í ferðaþjón­ustu, vinna að fram­gangi þeirra og tryggja sam­tal á milli aðila. Í því sam­hengi mun hóp­ur­inn meðal ann­ars skoða upp­lýs­inga­gjöf, hvernig skrán­ingu slysa og óhappa er háttað, áhættumat á áfanga­stöðum, upp­færslu viðbragðsáætl­un­ar, fjar­skipta­sam­band, viðbragðstíma viðbragðsaðila og sam­ræmda og skýra upp­lýs­inga­gjöf til ferðamanna. Starfs­hóp­ur­inn starfar á víðum grunni en hann skipa full­trú­ar Ferðamála­stofu, menn­ing­ar- og viðskiptaráðuneyt­is, dóms­málaráðuneyt­is, heil­brigðisráðuneyt­is, innviðaráðuneyt­is, um­hverf­is-, orku- og lofts­lags­ráðuneyt­is og Sam­taka ferðaþjón­ust­unn­ar. Miðað er við að starfs­hóp­ur­inn hafi víðtækt sam­ráð í starfi sínu, meðal ann­ars við aðrar stofn­an­ir, sveit­ar­fé­lög, fag­fé­lög, mennta­stofn­an­ir og ferðaþjón­ustu­fyr­ir­tæki. Miðað er við að hóp­ur­inn skili til­lög­um sín­um í áföng­um og að fyrstu skil verði 1. des­em­ber 2024. Við erum staðráðin í því að efla Ísland sem áfangastað í víðum skiln­ingi þess orð, og byggja á þeim góða grunni sem hingað til hef­ur verið lagður. Alltaf má hins veg­ar gera bet­ur og það er mark­miðið með því að hrinda nýrri ferðamála­stefnu í fram­kvæmd, meðal ann­ars með ör­ygg­is­mál­in áfram á odd­in­um.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, menn­ing­ar- og viðskiptaráðherra og vara­formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 12. september 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Ofbeldið skal stöðvað

Deila grein

03/09/2024

Ofbeldið skal stöðvað

Þjóðin er harmi sleg­in eft­ir að frétt­ir bár­ust af því að eitt okk­ar, Bryn­dís Klara Birg­is­dótt­ir, 17 ára, lést í kjöl­far al­var­legra áverka sem henni voru veitt­ir. Það er þyngra en tár­um taki að þetta hafi gerst í okk­ar sam­fé­lagi. Sorg­in er enn erfiðari þar sem um er að ræða unga mann­eskju sem átti bjarta framtíð fyr­ir sér. Öll þjóðin finn­ur fyr­ir missin­um og sárs­auk­an­um í svona harm­leik.

Í gegn­um tíðina höf­um við búið í sam­fé­lagi þar sem tíðni al­var­legra glæpa er lág í alþjóðleg­um sam­an­b­urði. Hins veg­ar hafa á und­an­förn­um árum reglu­lega borist frétt­ir af al­var­leg­um at­vik­um hjá ungu fólki þar sem gróft of­beldi hef­ur fengið laus­an taum­inn og vopn­um er beitt, hvort sem það er inn­an veggja skóla, skemmti­staða eða á al­manna­færi. Það gef­ur auga­leið að þessi þróun er al­gjör­lega óviðun­andi og við verðum öll að stöðva hana. Að sama skapi verðum við að skilja hvað veld­ur þess­ari breyt­ingu til að geta breytt sam­fé­lag­inu til betri veg­ar. Að und­an­förnu hafa stjórn­völd í aukn­um mæli sett þunga í að mæta þess­um nýja veru­leika og munu gera það sem þarf til að stöðva þessa þróun. Þetta er eitt stærsta sam­fé­lags­verk­efni okk­ar og er ég sann­færð um að þjóðarátak gegn of­beldi muni skila okk­ur ár­angri og gera sam­fé­lagið ör­ugg­ara. Ísland er sterkt sam­fé­lag og hef­ur tek­ist á við mikl­ar áskor­an­ir í gegn­um tíðina. Við ætl­um okk­ur að vinna bug á þess­ari þróun og snúa henni við – og það get­um við. Slíkt hef­ur tek­ist í öðrum lönd­um og þangað þurf­um við meðal ann­ars að líta. Öll finn­um við hvernig harm­leik­ur sem þessi slær okk­ur og við vilj­um ekki að slíkt end­ur­taki sig. Sam­vinna fjöl­marga aðila mun skipta máli á þeirri veg­ferð sem er fram und­an. Hvort sem um er að ræða lög­reglu­yf­ir­völd, frí­stunda­heim­ili, skóla­sam­fé­lagið í víðu sam­hengi, for­eldra, fé­lags­miðstöðvarn­ar, heil­brigðis­kerfið, fé­lagsþjón­ust­una, barna­mála­yf­ir­völd, íþrótta­fé­lög, lista­fólkið okk­ar og síðast en ekki síst unga fólkið sjálft.

Tök­um hönd­um sam­an og snú­um þess­ari þróun við sem sam­fé­lag. Að því sögðu sendi ég fjöl­skyldu og vin­um Bryn­dís­ar mín­ar inni­leg­ustu samúðarkveðjur.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, menn­ing­ar- og viðskiptaráðherra og vara­formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 3. september 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Höfuðborg full af menningu

Deila grein

24/08/2024

Höfuðborg full af menningu

Haldið er upp á það í dag að Reykja­vík­ur­borg fékk kaupstaðarrétt­indi hinn 18. ág­úst 1786. Af því til­efni er venju sam­kvæmt blásið til Menn­ing­ar­næt­ur í Reykja­vík þar sem ís­lensk menn­ing í víðum skiln­ingi fær notið sín fyr­ir aug­um og eyr­um gesta. Í hug­um margra mark­ar Menn­ing­arnótt enda­lok sum­ars­ins og þar með upp­haf hausts­ins sem von­andi verður okk­ur öll­um gæfu­ríkt. Eitt af því sem er­lend­ir gest­ir nefna við mig í sam­töl­um um Ísland er hversu blóm­legt menn­ing­ar­líf fyr­ir­finnst í Reykja­vík. Slíkt ger­ist ekki af sjálfu sér eins og við vit­um. Um ald­ir hafa Íslend­ing­ar verið fram­sýn­ir þegar kem­ur að því að styðja við lista­menn og búa menn­ing­unni sterka um­gjörð til þess að vaxa og dafna. Með hverju ár­inu sem líður njót­um við rík­ari ávaxta af þeirri stefnu, með hverj­um lista­mann­in­um sem stíg­ur fram á sjón­ar­sviðið og fang­ar at­hygli okk­ar sem hér búum, en ekki síður um­heims­ins.

Ragn­ar Kjart­ans­son, Lauf­ey, Björk, Kal­eo, Hild­ur Guðna­dótt­ir, Vík­ing­ur Heiðar og Of Mon­sters and Men hafa til dæm­is getið sér stór­gott orð er­lend­is og rutt braut­ina fyr­ir ís­lenska menn­ingu í heim­in­um. Okk­ur Íslend­ing­um leiðist ekki að fagna vel­gengni okk­ar fólks á er­lendri grundu. Árang­ur sem þessi sam­ein­ar okk­ur og fyll­ir okk­ur stolti. Fyrr­nefnd­ir lista­menn eiga það sam­merkt að hafa sprottið upp úr frjó­um jarðvegi lista- og menn­ing­ar sem hlúð hef­ur verið að ára­tug eft­ir ára­tug hér á landi. Á Menn­ing­arnótt í Reykja­vík gefst fólki kost­ur á að kynna sér þá miklu grósku sem grasrót menn­ing­ar­lífs hér á landi hef­ur upp á að bjóða. Mynd­list og tónlist, hönn­un og arki­tekt­úr, sviðslist­ir og bók­mennt­ir – það geta all­ir fundið eitt­hvað við sitt hæfi.

Á und­an­förn­um árum hafa stjórn­völd stigið veiga­mik­il skref á þeirri veg­ferð að styrkja um­gjörð menn­ing­ar­lífs­ins í land­inu enn frek­ar. Nýtt ráðuneyti þar sem menn­ing­ar­mál fengu aukið vægi varð loks­ins að veru­leika, stefn­ur og al­vöruaðgerðir til að styðja við hin ýmsu list­form hafa raun­gerst – og fleiri slík­ar eru á leiðinni. Ný tón­list­armiðstöð og ný sviðlistamiðstöð sem hafa tekið til starfa, unnið hef­ur verið að upp­bygg­ingu menn­ing­ar­húsa á lands­byggðinni, fjölg­un lista­manna­launa og auk­inn stuðning­ur við kynn­ingu á ís­lenskri menn­ingu hér­lend­is og er­lend­is eru aðeins örfá dæmi um það sem hef­ur verið áorkað. List­inn er lang­ur. Menn­ing­arnótt er eitt af þeim sviðum þar sem afrakst­ur vinn­unn­ar brýst fram og fram­kall­ar gleði og eft­ir­minni­leg­ar stund­ir hjá fólki. Ég óska Reyk­vík­ing­um og gest­um þeirra gleðilegr­ar Menn­ing­ar­næt­ur og hvet sem flesta til þess að mæta og taka þátt.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, menn­ing­ar- og viðskiptaráðherra og vara­formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 24. ágúst 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Stórmál sem þarf að klára

Deila grein

15/08/2024

Stórmál sem þarf að klára

Auðlind­ir og nýt­ing þeirra er eitt af stærstu hags­muna­mál­um hvers þjóðrík­is og gæta ber þeirra í hví­vetna. Það stytt­ist í að Alþingi komi sam­an að nýju eft­ir sum­ar­leyfi til þess að fjalla um hin ýmsu mál­efni. Fyr­ir þing­inu að þessu sinni mun meðal ann­ars liggja fyr­ir frum­varp um rýni á fjár­fest­ing­um er­lendra aðila vegna þjóðarör­ygg­is og alls­herj­ar­reglu. Með orðinu rýni í þessu sam­hengi er átt við grein­ing­ar og mat á því hvort að viðskiptaráðstaf­an­ir sem tryggja er­lend­um aðilum eign­araðild, veru­leg áhrif eða yf­ir­ráð yfir at­vinnu­fyr­ir­tækj­um eða fast­eigna­rétt­ind­um hér á landi, ógni þjóðarör­yggi eða alls­herj­ar­reglu.

Gild­andi lög­gjöf um þessi mál er kom­in til ára sinna og er for­gangs­mál að úr því verði bætt enda er Ísland orðið eft­ir­bát­ur helstu sam­an­b­urðaríkja í þess­um efn­um. Þannig hafa til að mynda flest ríki á Evr­ópska efna­hags­svæðinu og aðild­ar­ríki Efna­hags- og fram­fara­stofn­un­ar­inn­ar (OECD) sett lög­gjöf sam­bæri­lega þeirri sem lögð er til með frum­varp­inu. End­ur­spegl­ar þessi þróun í sam­an­b­urðarlönd­um okk­ar meðal ann­ars fjöl­breytt­ar og sí­breyti­leg­ar áskor­an­ir í ör­ygg­is­mál­um sem opið og alþjóðlegt viðskiptaum­hverfi get­ur leitt af sér, meðal ann­ars ógn­um sem geta steðjað að grund­vall­ar ör­ygg­is­hags­mun­um ríkja og spretta af fjár­magns­hreyf­ing­um milli landa. Í tíð minni sem ut­an­rík­is­ráðherra árið 2016 fékkst samþykkt fyrsta þjóðarör­ygg­is­stefn­an fyr­ir Ísland sem stjórn­völd­um var falið að fylgja eft­ir, en í henni er meðal ann­ars lögð áhersla á að vernda virkni mik­il­vægra innviða og styrkja áfallaþol sam­fé­lags­ins gagn­vart hvers kyns ógn við líf og heilsu fólks, um­hverfi, eign­ir og innviði.

Leiðar­stefið í frum­varp­inu um rýni á fjár­fest­ing­um er­lendra aðila er samþætt­ing sjón­ar­miða um mik­il­vægi er­lendra fjár­fest­inga fyr­ir efna­hags­lífið ann­ar­s­veg­ar og hins veg­ar að er­lend­ar fjár­fest­ing­ar í mik­il­væg­um innviðum og ann­arri sam­fé­lags­lega mik­il­vægri starf­semi, sem skil­greind eru sem viðkvæm svið, séu í sam­ræmi við þjóðarör­yggi og alls­herj­ar­reglu. Þar und­ir falla meðal ann­ars innviðir sem tengj­ast orku, hita­veitu, vatns- og frá­veitu, sam­göng­um, flutn­ing­um, fjar­skipt­um, sta­f­ræn­um grunn­virkj­um, fjár­mála­kerfi, vörn­um lands­ins, stjórn­kerfi, land­helg­is­gæslu, al­manna­vörn­um, lög­gæslu, neyðar- og viðbragðsþjón­ustu, rétt­ar­vörslu og heil­brigðis­kerfi. Einnig út­veg­un eða fram­leiðsla á mik­il­væg­um aðföng­um, þ.m.t. í tengsl­um við orku eða hrá­efni eða vegna fæðuör­ygg­is. Að sama skapi nær frum­varpið yfir nýt­ingu vatns­orku, jarðvarma, vindorku, náma og annarra jarðefna í þjóðlend­um, en ýms­ar hindr­an­ir eru í nú­gild­andi lög­gjöf um nýt­ingu nátt­úru­auðlinda, meðal ann­ars í gegn­um leyf­is­veit­inga­ferli og tak­mörk­un­um á er­lendu eign­ar­haldi, líkt og í sjáv­ar­út­vegi. Und­ir viðkvæm svið sam­kvæmt frum­varp­inu fell­ur einnig meðhöndl­un mik­il­vægra trúnaðar­upp­lýs­inga og veru­legs magns viðkvæmra per­sónu­upp­lýs­inga sem og þjón­usta á sviði netör­ygg­is í þágu mik­il­vægra innviða svo dæmi séu tek­in.

Mik­il­vægt er að fram­kvæmd rýn­inn­ar sé skil­virk og slái í takt við það sjón­ar­mið að er­lend fjár­fest­ing er mik­il­væg ís­lensku hag­kerfi. Það er brýnt að Alþingi klári þetta stór­mál á kom­andi þingi, þar sem ís­lensk­ir hags­mun­ir verða hafðir að leiðarljósi.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, menn­ing­ar- og viðskiptaráðherra og vara­formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 15. ágúst 2024.

Categories
Fréttir Greinar

„Stökktu í djúpu laugina! Áfram Ísland”

Deila grein

07/08/2024

„Stökktu í djúpu laugina! Áfram Ísland”

Ólymp­íu­leik­arn­ir í Par­ís standa sem hæst um þess­ar mund­ir. Við erum stolt af okk­ar ís­lensku þátt­tak­end­um, sem hafa staðið sig afar vel og náð tak­marki sínu sem íþrótta­fólk. Tvennt er mér sér­stak­lega hug­leikið í tengsl­um við leik­ana: ann­ars veg­ar frammistaða og viðtal við sund­kapp­ann Ant­on Svein Mckee, og hins veg­ar banda­ríska fim­leika­kon­an Simo­ne Biles.

Ant­on Sveinn McKee komst áfram í undanúr­slit í 200 metra bring­u­sundi og synti á 2:10,36 sem var ní­undi besti tím­inn í und­an­rás­un­um. Hann náði hins veg­ar ekki að kom­ast í úr­slit og hafnaði í 15. sæti. Þetta er einkar góður ár­ang­ur hjá íþrótta­mann­in­um sem hef­ur æft þrot­laust síðustu ár. Viðtalið sem var tekið við hann hjá RÚV fangaði at­hygli mína, og sér­stak­lega þá skila­boðin hans til allra sem vilja láta drauma sína ræt­ast. Ant­on talaði um mik­il­vægi þess að gef­ast aldrei upp, sama hversu erfiðar aðstæður geta verið. Hann minnti á að ár­ang­ur næst ekki á einni nóttu, held­ur þarf feiki­lega vinnu og hug­rekki til að stíga út fyr­ir þæg­ind­aramm­ann. Sam­hliða því ræddi hann um veg­ferðina á Ólymp­íu­leik­ana og það þroska­ferli. Skila­boð Ant­ons voru að lífs­ins veg­ur snýst ekki endi­lega að ná sett­um mark­miðum, held­ur frem­ur að gera ávallt sitt besta.

Ég hef fylgst afar vel með fim­leik­um frá unga aldri. Ég æfði sjálf fim­leika og fylgd­ist náið með Nadiu Comă­neci í Moskvu 1980 og svo Mary Lou Rett­on í Los Ang­eles 1984. Báðar voru stór­kost­leg­ar í fim­leik­um og afar gam­an að fylgj­ast með þeim. Simo­ne Biles er í dag fremsta fim­leika­kona ver­ald­ar og það hafa verið al­gjör for­rétt­indi að fylgj­ast með henni þessa Ólymp­íu­leika og hversu sterk hún hef­ur komið til baka eft­ir áfallið í Tókýó. Heim­ildaþátt­ur­inn á streym­isveit­unni Net­flix um hana er líka einkar áhuga­verður, en þar er farið yfir ævi­skeið henn­ar og hvernig hún fjall­ar um þau áföll sem hún hef­ur upp­lifað. Markverðast er þó hversu op­in­skátt hún ræðir þessi mál og hvernig hún hef­ur sigr­ast á hverri áskor­un og endað sem eitt stærsta nafn fim­leika­sög­unn­ar.

Það sem ger­ir Simo­ne Biles enn sér­stæðari er hæfn­in henn­ar til að vera opin um and­legu heils­una sína. Í Tókýó 2020 tók hún þá erfiðu ákvörðun að draga sig úr keppni til að gæta eig­in heilsu, sem vakti mikla at­hygli og umræður um mik­il­vægi and­legs heil­brigðis í íþrótt­um. Hún hef­ur síðan þá orðið tákn fyr­ir mik­il­vægi þess að setja and­lega heilsu í for­gang, jafn­vel þegar und­ir er mik­ill þrýst­ing­ur að utan.

Þetta íþrótta­fólk á það sam­eig­in­legt að vera ein­lægt, ein­beitt og vinnu­samt. Eig­in­leik­ar sem búa til traust­an jarðveg fyr­ir að ná ár­angri. Loka­orðin frá Ant­oni Sveini, þegar hann hvet­ur okk­ur öll til að elta drauma okk­ar með því að: „Stökkv­um í djúpu laug­ina. Áfram Ísland!“

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, menn­ing­ar- og viðskiptaráðherra og vara­formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 6. ágúst 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Þjóð­há­tíð í Eyjum fagnar 150 ára af­mæli

Deila grein

03/08/2024

Þjóð­há­tíð í Eyjum fagnar 150 ára af­mæli

Þjóðhátíð í Eyjum hefur verið fastur liður í menningarlífi Vestmannaeyinga síðan árið 1874. Þessi árlega hátíð, sem á rætur sínar að rekja til 1000 ára afmæli Íslands, er nú einn af helstu menningarviðburðum landsins og þúsundir Íslendingar sækja ár hvert. Þjóðhátíð í Vestmannaeyjum hef­ur verið hald­in í ág­úst­mánuði síðan árið 1916, að und­an­skildu 2020 og 2021 vegna heims­far­ald­urs­ins.

Í bók Brynleifs Tobíassonar, Þjóðhátíð 1874, má finna fallega lýsingu á hátíðarhöldunum. Fram kemur að Þjóðhátíð eyjaskeggia væri haldin í Herjólfsdal, þar sem Herjólfur, fyrsti landnámsmaður Vestmannaeyja, reisti sér bæ. Dalurinn, sem er á þrjá vegu luktur hamrafjöllum, 600-700 feta háum, er eins og náttúrulegt leiksvið fyrir hátíðina. Höfundur segir m.a.: ,,Hinn 2. ágúst 1874 voru saman komin í dalnum um 400 manns. Tjöld voru reist þar yfir vistum, fólk kom til að snæða og drekka kaffi, sumir tóku að dansa, en aðrir hófu söng, og sátu menn þar við góða skemmtun fram undir miðnætti. Veður var bjart og logn í dalnum, og fór hátíðin fram með góðri gleði og bestu reglu.”

Frá þessum fyrstu hátíðarhöldum hefur Þjóðhátíð í Eyjum vaxið og dafnað og stendur hátíðin í þrjá daga og inniheldur fjölbreytta dagskrá sem samanstendur af tónleikum, leiksýningum, íþróttaviðburðum og fjölskylduskemmtun. Brekkusöngurinn er einn af hápunktum hátíðarinnar en þá safnast Eyjamenn og gestir saman í söng og kveikja í bálkesti sem lýsir upp dalinn. Þjóðhátíðarlag er samið fyrir hverja hátíð og telja margir að það sé einn af lykilþáttunum í að skapa þjóðhátíðarstemmninguna. Hefðin skapaðist árið 1933 en þá orti Árni Guðmundsson úr Eyjum kvæðið Setjumst hér að sumbli og Oddgeir Kristjánsson samdi lag við textann. Oddgeir hélt svo áfram að semja þjóðhátíðarlögin nánast óslitið þar til að hann féll frá árið 1966 en þeir Árni í Eyjum, Ási í Bæ og Loftur Guðmundsson skiptust á að semja textana. Frá árinu 1969 hafa tæplega 50 manns komið að lagasmíðum og textaskrifum þjóðhátíðarlaganna. Þjóðhátíðarlagið fyrir árið 2024 heitir Töfr­ar og er samið af Hall­dóri Gunn­ari Páls­syni og Klöru Elías­dótt­ur, sungið af tónlistarkonunni Jóhönnu Guðrúnu Jónsdóttur.

Íþróttafélögin í Vestmannaeyjum hafa haft veg og vanda af hátíðinni. Árið 1916 fór fram fyrsta Þórsþjóðhátíðin og seinna meir fóru Íþróttafélagið Þór og Knattspyrnufélagið Týr að halda hátíðina til skiptis. Týr á oddatölu og Þór á sléttri tölu. Eins og gefur að skilja, þá lögðu félögin mikinn metnað í að gera Þjóðhátíðina sem veglegasta og mikil samkeppni á milli þeirra. Í árslok 1996 voru Þór og Týr sameinuð í ÍBV og frá árinu 1997 hefur ÍBV staðið fyrir Þjóðhátíð í Herjólfsdal. Þúsundir sjálfboðaliða bera þjóðhátíðina uppi og eiga þeir allir miklar þakkir skildar.

Þjóðhátíð í Eyjum er því ekki aðeins hátíð fyrir Eyjamenn, heldur fyrir allt Ísland. Hún er tákn um samstöðu og gleði, og minnir okkur á mikilvægi þess að halda í hefðirnar okkar og njóta þeirra saman. Með hverju ári styrkist þessi einstaka hátíð og heldur áfram að vera ljósið í menningarlífi Vestmannaeyja.

Eins og fram kemur í Þjóðhátíðarlagi ársins: ,, Það eru töfrar inni í Herjólfsdal, ég skil hjartað alltaf eftir þar”. Þá efast ég ekki um að margir munu upplifa mikla töfra í Vestmannaeyjum núna um helgina.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, menningar- og viðskiptaráðherra og varaformaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst á visir.is 2. ágúst 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Atlantshafsbandalagið í 75 ár og varnarmálastefna fyrir Ísland

Deila grein

13/07/2024

Atlantshafsbandalagið í 75 ár og varnarmálastefna fyrir Ísland

Eitt það mik­il­væg­asta í líf­inu er góð vinátta, sem reyn­ist traust þegar á reyn­ir. Við kynn­umst mik­il­vægi vináttu strax í bernsku og vit­um líka að brýnt er að velja vini gaum­gæfi­lega. Atlants­hafs­banda­lagið er varn­ar­banda­lag vinaþjóða sem aðhyll­ast lýðræði og frelsi. Í ár fögn­um við 80 ára lýðveldi Íslands og get­um litið stolt yfir far­inn veg, en það er ekki að ósekju held­ur hafa far­sæl­ar ákv­arðanir sem tekn­ar voru á fyrstu árum lýðveld­is­ins varðað þá veg­ferð. Ein giftu­rík­asta ákvörðun lýðveld­is­tím­ans var tek­in á Alþingi hinn 30. mars 1949 um að Ísland skyldi ger­ast stofnaðili Atlants­hafs­banda­lags­ins. Þáver­andi for­sæt­is­ráðherra, Bjarni Bene­dikts­son, und­ir­ritaði síðan stofn­sátt­mála þess í Washingt­on DC fimm dög­um síðar, hinn 4. apríl, ásamt 11 öðrum þjóðarleiðtog­um.

75 ára far­sælt varn­ar­banda­lag

Ákvörðunin var um­deild á sín­um tíma og þótti sum­um ekki sjálfsagt á upp­hafs­ár­um kalda stríðsins að Ísland tæki jafn­skýra af­stöðu til þess að skipa sér í sveit annarra vest­rænna lýðræðis­ríkja með þeim skuld­bind­ing­um sem því fylgja. Það var hins veg­ar hár­rétt ákvörðun fyr­ir herlausa þjóð að mynda banda­lag með ríkj­um sem voru til­bú­in að verja Ísland ef aft­ur kæmi til átaka, og að sama skapi tryggja banda­lagsþjóðum aðstöðu á hernaðarlega mik­il­vægri legu Íslands í Norður-Atlants­haf­inu. Fimmta grein stofn­sátt­mála Atlants­hafs­banda­lags­ins um að árás á eitt aðild­ar­ríki sé árás á þau öll fel­ur í sér afar mik­il­væga vörn og fæl­ing­ar­mátt. Til allr­ar ham­ingju hafa ekki orðið átök né stríð gegn aðild­ar­ríkj­um Atlants­hafs­banda­lags­ins í 75 ár af því tagi sem ein­kenndu fyrri hluta tutt­ug­ustu ald­ar og er ég ekki í nokkr­um vafa um að sam­vinna þess­ara ríkja hafi stuðlað að friði og vel­sæld í Evr­ópu. Aðild­ar­ríki Atlants­hafs­banda­lags­ins eru orðin 32 og rík­ur vilji er hjá fleiri ríkj­um til aðild­ar.

Skelfi­legt árás­ar­stríð í Evr­ópu og stækk­un Atlants­hafs­banda­lags­ins

Hræðilegt stríð geis­ar í Úkraínu og verður vá­legra með degi hverj­um. Tugþúsund­ir hafa fallið og millj­ón­ir eru á flótta um alla Evr­ópu. Hjörtu manna um alla ver­öld haga sér eins í gleði og sorg og er eng­um blöðum um það að fletta að harm­ur úkraínsku þjóðar­inn­ar er mik­ill. Ísland hef­ur tekið á móti yfir fjög­ur þúsund ein­stak­ling­um frá Úkraínu og er það vel. Þetta stríð er áminn­ing um mik­il­væg þess að standa vörð um gildi lýðræðis­ins, sem eru því miður ekki sjálf­sögð víða um heim. Ég hef þá trú að því fleiri ríki sem aðhyll­ist frelsi og lýðræði, því betra fyr­ir frið um all­an heim. Ófriður og stríð bitna ætíð verst á sak­laus­um borg­ur­um og svipta ungt fólk æsku sinni og sól­ar­sýn. Meg­inþung­inn þarf að vera á að koma á sann­gjörn­um friði sem fyrst og koma í veg fyr­ir stig­mögn­un átaka. Í raun og sann hef­ur Rúss­land það í hendi sér. Rúss­land hóf þetta stríð og get­ur lokið því hvenær sem er með því að hætta árás­um og draga herlið sitt til baka en því miður er fátt sem bend­ir til þess að sú leið verði val­in á þess­ari stundu. Atlants­hafs­banda­lagið hef­ur stutt við Úkraínu í átök­un­um við Rúss­land. Stjórn­völd í Úkraínu hafa ít­rekað lýst yfir áhuga á að verða aðild­ar­ríki banda­lags­ins. Það er afar skilj­an­legt og er nauðsyn­legt að vinna að út­færslu á því. Aðild­ar­ríkj­um Atlants­hafs­banda­lags­ins hef­ur fjölgað á und­an­förn­um ára­tug­um í kjöl­far falls hins ill­ræmda járntjalds. Nú síðast bætt­ust við Finn­land og Svíþjóð í kjöl­far árás­ar Rúss­lands á Úkraínu, aðild þess­ara ríkja er sögu­leg og þótti nán­ast óhugs­andi fyr­ir nokkr­um árum. Raun­sætt end­ur­mat á stöðu ör­ygg­is­mála í Evr­ópu varð til þess að rík­in tvö ákváðu að sækja um um aðild og ganga í banda­lagið með sterk­um póli­tísk­um stuðningi inn­an­lands ásamt því að al­menn­ing­ur í báðum lönd­um fylkti sér á bak við ákvörðun­ina. Á sín­um tíma þótti aðild Nor­egs að banda­lag­inu vera lang­sótt af því að landa­mæri rík­is­ins væru við Rúss­land. Hins veg­ar var það svo að Norðmenn töldu afar vara­samt að hverfa aft­ur til hlut­leys­is­stefnu í ut­an­rík­is­mál­um eft­ir seinni heims­styrj­öld­ina.

Ísland þarf að stíga öld­una

„Hver sá sem ræður yfir Íslandi hef­ur ör­lög Eng­lands, Kan­ada og Banda­ríkj­anna í hendi sér“! Þannig ritaði þýski land­herfræðing­ur­inn Karl Haus­hofer og Winst­on Churchill vitnaði oft í þessi orð til að sann­færa Banda­rík­in um mik­il­vægi þess að taka yfir varn­ir Íslands í seinni heims­styrj­öld­inni. Churchill var sann­færður um að til að tryggja sig­ur banda­manna þyrftu Banda­rík­in að taka þátt og fyrsta skrefið þyrfti að vera að sjá til þess að sjó­leiðin yfir Atlants­hafið væri ör­ugg. Banda­rík­in taka yfir varn­ir Íslands í júlí 1941, áður en form­leg þátt­taka þeirra í seinni heims­styrj­öld­inni varð að veru­leika. Í fram­hald­inu hefst far­sælt sam­starf Banda­ríkj­anna og Íslands sem leiðir svo af sér tví­hliða varn­ar­samn­ing sem und­ir­ritaður var árið 1951 og var sam­komu­lag um fram­kvæmd hans síðast upp­fært 2016. Varn­ar­sam­starfið við Banda­rík­in er lyk­il­stoð í vörn­um Íslands ásamt aðild að Atlants­hafs­banda­lag­inu. Ljóst er í mín­um huga að brýnt er að Ísland sinni þessu sam­starfi af alúð og virðingu. Íslend­ing­ar eru friðsöm þjóð og tala alltaf fyr­ir slíku enda er friður for­senda fram­fara. Að mínu mati er mik­il­vægt að styrkja stoðir okk­ar á vett­vangi Atlants­hafs­banda­lags­ins og móta löngu tíma­bæra varn­ar­mála­stefnu fyr­ir Ísland.

Framtíð Atlants­hafs- banda­lags­ins

Á sama tíma og veiga­mik­ill leiðtoga­fund­ur Atlants­hafs­banda­lags­ins fór fram í höfuðborg Banda­ríkj­anna í vik­unni, var loftið lævi blandið þar sem Rúss­ar hafa staðið fyr­ir mann­skæðum árás­um á Kænug­arð, meðal ann­ars á barna­spítala. Ein af meg­inniður­stöðum fund­ar­ins var að auka stuðning við úkraínsk stjórn­völd og halda bar­átt­unni áfram en ákveðin óvissa er þó uppi vegna banda­rísku for­seta­kosn­ing­anna í haust. Don­ald Trump, f.v. for­seti og fram­bjóðandi, leiðir í flest­um skoðana­könn­un­um og hef­ur hann ít­rekað að Evr­ópu­ríki verði að taka meiri ábyrgð á eig­in vörn­um og ekki gefið skýr skila­boð um áfram­hald­andi stuðning Banda­ríkj­anna við Úkraínu. Lík­legt er að ein­angr­un­ar­sinn­um muni vaxa ásmeg­in, ef Trump sigr­ar í nóv­em­ber. Staðan var ekki ósvipuð hjá fyrr­um for­seta Banda­ríkj­anna, Frank­lin D. Roosevelt, í seinni heims­styrj­öld­inni en þá var lít­ill stuðning­ur við þátt­töku Banda­ríkj­anna í því stríði fram að árás Jap­ana á Pe­arl Har­bor. Þátt­taka Banda­ríkj­anna í seinni heims­styrj­öld­inni skipti sköp­um um að lýðræðis­ríki sigruðu hin fasísku and­lýðræðis­legu öfl sem aft­ur lagði grunn­inn að þeim opnu þjóðfé­lög­um á Vest­ur­lönd­um sem við þekkj­um í dag. Afar brýnt er að framtíð Atlants­hafs­banda­lags­ins sé tryggð til framtíðar enda hef­ur þetta varn­ar­sam­starf sýnt fram á mik­inn ávinn­ing fyr­ir aðild­ar­rík­in. Ísland hef­ur aukið fram­lag sitt á síðustu árum og er það mik­il­vægt fyr­ir ör­yggi og varn­ir lands­ins. Hér þarf þó að gera bet­ur eins og ís­lensk stjórn­völd hafa skuld­bundið sig til, nú síðast á ný­af­stöðnum leiðtoga­fundi í Washingt­on.

Öll þessi upp­rifj­un á sög­unni á þess­um tíma­mót­um er ekki að ástæðulausu held­ur er hún áminn­ing um mik­il­vægi þess að Ísland haldi áfram að skipa sér í sveit með lýðræðis­ríkj­um á vett­vangi Atlants­hafs­banda­lags­ins. Á þess­um tíma­mót­um er viðeig­andi að rifja upp forna speki Há­va­mála:

Vin sín­um
skal maður vin­ur vera,
þeim og þess vin.
En óvin­ar síns
skyldi engi maður
vin­ar vin­ur vera.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, menn­ing­ar- og viðskiptaráðherra og vara­formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 13. júlí 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Auðlegð þjóða

Deila grein

08/07/2024

Auðlegð þjóða

Á und­an­förn­um rúm­um ára­tug hef­ur um­tals­verður ár­ang­ur náðst í efna­hags­mál­um á Íslandi eft­ir högg fjár­mála­áfalls­ins haustið 2008. Aðferðafræði stjórn­valda gagn­vart þrota­bú­um hinna föllnu banka skipti þar sköp­um þar sem rík­is­sjóður Íslands leysti til sín verðmæti upp á hundruð millj­arða króna sem nýtt­ust meðal ann­ars við skulda­leiðrétt­ingu heim­il­anna, upp­bygg­ingu innviða sam­fé­lags­ins og veru­lega lækk­un skulda rík­is­sjóðs. Á sama tíma hef­ur hag­vöxt­ur verið þrótt­mik­ill heilt yfir sem og kaup­mátt­ar­aukn­ing launa.

Í vik­unni birti tíma­ritið The Econom­ist efna­hags­leg­an sam­an­b­urð á milli ríkja heims fyr­ir árið 2023, byggðan á þrem­ur mæli­kvörðum sem tíma­ritið tel­ur að gefi fyllri mynd í slík­um sam­an­b­urði. Þeir eru; lands­fram­leiðsla á mann í banda­ríkja­döl­um, jafn­v­irðismæli­kv­arðinn (e. Purchasing Power Pa­rities, PPP) til að um­reikna lands­fram­leiðslu ein­stakra landa þegar til­lit er tekið til verðlags og lands­fram­leiðslu á hverja vinnu­stund til að mæla af­köst vinnu­afls. Í þess­um sam­an­b­urði tíma­rits­ins er Ísland í 7. sæti á heimsvísu á eft­ir Nor­egi sem leiðir list­ann, Lúx­em­borg, Kat­ar, Belg­íu, Dan­mörku og Sviss. Árang­ur sem þessi er vissu­lega ánægju­leg­ur og er ekki sjálf­sagður, þrátt fyr­ir að það sé vissu­lega rými til þess að gera enn bet­ur.

Þessi staðreynd breyt­ir því ekki að lægri verðbólga er for­gangs­mál efna­hags­stjórn­ar lands­ins um þess­ar mund­ir. Öll sam­an­b­urðarríki Íslands hafa glímt við tals­verða verðbólgu á und­an­förn­um árum, en á tíma­bili mæld­ist verðbólga næst­lægst á Íslandi. Hins veg­ar hef­ur hún reynst þrálát­ari hér á landi en í helstu sam­an­b­urðarríkj­um sem end­ur­spegl­ast meðal ann­ars í háum stýri­vöxt­um Seðlabanka Íslands. Já­kvæð teikn hafa þó verið í verðbólguþró­un­inni en í síðustu mæl­ingu Hag­stof­unn­ar fór hún í fyrsta sinn und­ir 6% í tvö og hálft ár þegar hún mæld­ist 5,8% í júní­mánuði. Traust sam­spil pen­inga­stefnu Seðlabanka Íslands, op­in­berra fjár­mála og aðila vinnu­markaðar­ins er lyk­il­for­senda þess að hægt sé að stuðla að stöðugu verðlagi og skapa skil­yrði fyr­ir lækk­un verðbólgu og vaxta, en það er stærsta ein­staka hags­muna­mál fólks og fyr­ir­tækja í land­inu. Á þeirri veg­ferð hef­ur auk­in for­gangs­röðun í op­in­ber­um fjár­mál­um verið viðhöfð sem kall­ast á við aðgerðir stjórn­valda í þágu lang­tíma­kjara­samn­inga á vinnu­markaði, sem snúa að því að fjár­festa í fólki. Að sama skapi er brýnt að komið verði í veg fyr­ir að kostnaðar­verðbólga á hús­næðismarkaði festi sig í sessi og verði að sjálf­stæðu vanda­máli í ís­lensku hag­kerfi. Þar þurfa um­fangs­mikl­ar aðgerðir á fram­boðshlið hag­kerf­is­ins að raun­ger­ast þar sem nægj­an­legt magn af bygg­ing­ar­hæf­um lóðum til hraðrar upp­bygg­ing­ar þarf að vera til staðar – sam­hliða bættu fjár­mögn­un­ar­um­hverfi sem lægra vaxta­stig myndi leiða af sér.

Þrátt fyr­ir að hægst hafi á hag­kerf­inu á und­an­förn­um mánuðum er staða Íslands samt sem áður sterk í alþjóðleg­um sam­an­b­urði. Stjórn­völd þurfa samt sem áður að vera enn frek­ar á tán­um til að tryggja að ár­ang­ur þeirra aðgerða sem ráðist hef­ur verið í raun­ger­ist og skili sér til fólks og fyr­ir­tækja í land­inu. Með dugnaði, elju og hug­viti mun okk­ar farn­ast vel til framtíðar.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, menn­ing­ar- og viðskiptaráðherra og vara­formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 8. júlí 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Afkastamikill þingvetur að baki

Deila grein

29/06/2024

Afkastamikill þingvetur að baki

Þinglok urðu á 154. lög­gjaf­arþingi Alþing­is um síðustu helgi. Þar með lauk viðburðarík­um þing­vetri þar sem fjöl­mörg mál komu til kasta lög­gjaf­ans. Sem menn­ing­ar- og viðskiptaráðherra lagði ég fram 11 frum­vörp og þings­álykt­un­ar­til­lög­ur sem voru af­greidd. Má þar til dæm­is nefna þings­álykt­un­ar­til­lögu um nýja ferðamála­stefnu til árs­ins 2030 sem var samþykkt en með stefn­unni er leiðin fram á við mörkuð til þess að styrkja um­gjörð þess­ar­ar stærstu gjald­eyr­is­skap­andi at­vinnu­grein­ar þjóðarbús­ins. Stjórn­völd eru staðráðin í styðja við þróun ferðaþjón­ust­unn­ar hér á landi, stuðla að sam­keppn­is­hæfni henn­ar og tryggja að hún vaxi í sátt við nátt­úru og menn. Þá samþykkti Alþingi einnig þings­álykt­un­ar­til­lög­ur mín­ar um aðgerðaáætl­un í mál­efn­um ís­lenskr­ar tungu og nýja mál­stefnu um ís­lenskt tákn­mál sem mun stuðla að auk­inni framþróun þess. Íslensk­an hef­ur mikið verið til umræðu á und­an­förn­um miss­er­um sem er fagnaðarefni. Það ligg­ur fyr­ir að tungu­málið okk­ar stend­ur frammi fyr­ir áskor­un­um af áður óþekktri stærð sem bregðast verður við með skipu­lögðum hætti.

Ýmsar laga­breyt­ing­ar urðu að veru­leika á sviði viðskipta­mála eins og til dæm­is breyt­ing­ar á lög­um um sam­vinnu­fé­lög sem snúa að því að ein­falda stofn­un sam­vinnu­fé­laga, þannig að lág­marks­fjöldi stofn­enda sam­vinnu­fé­laga fari úr 15 í þrjá og tryggja að eign­um sam­vinnu­fé­laga verði út­deilt til upp­bygg­ing­ar á starfs­svæðum þeirra komið til slita á fé­lög­un­um. Hert var á lög­um um rekstr­ar­leyf­is­skylda gisti­starf­semi þannig að hún skuli vera í samþykktu at­vinnu­hús­næði. Því er ekki leng­ur heim­ilt að gefa út leyfi til rekst­urs gisti­staða í íbúðar­hús­næði. Með breyt­ing­un­um er ekki leng­ur hægt að kaupa íbúðar­hús­næði í þétt­býli og gera það út sem gisti­stað um­fram 90 daga regl­una líkt og gerst hef­ur í miðborg­inni þar sem jafn­vel heilu íbúðablokk­irn­ar hafa breyst í hót­el. Með tím­an­um mun breyt­ing­in auka fram­boð af íbúðar­hús­næði í þétt­býli. Með breyt­ing­um á kvik­mynda­lög­um var tryggð heim­ild fyr­ir nýj­um styrkja­flokki inn­an Kvik­mynda­sjóðs til loka­fjár­mögn­un­ar á um­fangs­mikl­um leikn­um sjón­varpsþáttaröðum. Þannig verður mögu­legt að fjár­magna síðustu 15-20% í fram­leiðslu á stór­um leikn­um sjón­varpsþátt­um og fá hluta styrks­ins aft­ur inn til Kvik­mynda­sjóðs, skili verk­efnið hagnaði sam­kvæmt sett­um viðmiðum styrks­ins. Tíma­bær­ar breyt­ing­ar á lög­um um lista­manna­laun voru samþykkt­ar en fjöldi lista­manna­launa hef­ur staðið óbreytt­ur í 15 ár. Með breyt­ing­un­um verður um­fang lista­manna­launa aukið um 55% á fjór­um árum sem mun gefa fleiri lista­mönn­um tæki­færi til að efla ís­lenska menn­ingu, meðal ann­ars með tveim­ur nýj­um sjóðum; Launa­sjóði kvik­mynda­höf­unda og Veg­semd, sjóði lista­manna 67 ára og eldri.

Það er ánægju­legt og gef­andi að vinna mála­flokk­um menn­ing­ar- og viðskiptaráðuneyt­is­ins braut­ar­gengi en mál­efna­svið ráðuneyt­is­ins eru um­fangs­mik­il og snerta þjóðar­hag með fjöl­breytt­um hætti. Inn­an ráðuneyt­is­ins er und­ir­bún­ing­ur að mál­um næsta þing­vetr­ar þegar haf­inn, mál­um er verður er ætlað að gera gott sam­fé­lag enn betra.

Lilja Dögg Al­freðsdótt­ir, menningar- og viðskiptaráðherra og varaformaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 29. júní 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Sjálfsmynd þjóðarinnar endurspeglast í tungumálinu

Deila grein

19/06/2024

Sjálfsmynd þjóðarinnar endurspeglast í tungumálinu

Ný­af­staðið 80 ára lýðveldisaf­mæli mark­ar ákveðin tíma­mót í sögu þjóðar­inn­ar sem veit­ir til­efni til að líta yfir far­inn veg og horfa fram á við. Íslensk tunga er samof­in þjóðarsál­inni og lék lyk­il­hlut­verk í sjálf­stæðis­bar­áttu þjóðar­inn­ar. Þá jafnt sem nú voru mál­efni tungu­máls­ins fólki hug­leik­in. Á tím­um sjálf­stæðis­bar­átt­unn­ar stóð ís­lensk­an frammi fyr­ir áskor­un­um vegna auk­inn­ar dönsku­notk­un­ar, sér­stak­lega í stjórn­kerf­inu og mennta­kerf­inu. Þannig komu til að mynda lög Íslands út bæði á dönsku og ís­lensku, en danska út­gáf­an ein var und­ir­rituð af kon­ung­in­um og hafði þannig meira vægi í stjórn­skip­an lands­ins. Þessu var harðlega mót­mælt af sjálf­stæðis­sinn­um lands­ins, þ.m.t. Jóni Sig­urðssyni for­seta. Með þessu fyr­ir­komu­lagi væri verið að taka af Íslend­ing­um þeirra nátt­úru­lega rétt, sem lif­andi þjóðtunga eins og ís­lensk­an hefði, og ættu lög­in því ein­göngu að vera á ís­lensku. Án ís­lensk­unn­ar byggi um sig í land­inu önn­ur þjóð og ókunn­ug eins og Jón for­seti hélt fram.

Líkt og á tím­um Jóns, þá stend­ur tungu­málið okk­ar í dag frammi fyr­ir um­fangs­mikl­um áskor­un­um af áður óþekkt­um toga. Í fyrsta lagi, þá er ensk­an mál tækn­inn­ar og hún er alls staðar. Börn eru kom­in í ná­vígi við ensku strax við mál­töku og sér mál­vís­inda­fólkið okk­ar breyt­ing­ar á mál­töku barna vegna þessa. Í öðru lagi hef­ur Ísland breyst mikið sem sam­fé­lag á síðasta ald­ar­fjórðungn­um en inn­flytj­end­ur voru um 1% fyr­ir 30 árum en eru í dag um 16%. Flest­ir hafa komið hingað í leit að betra lífi og jafn­vel ýms­ir sem hafa elt maka sinn hingað til lands og stofnað fjöl­skyldu. Meg­inþorri þessa fólks hef­ur eflt landið með nýrri þekk­ingu og straum­um. Í þriðja lagi, þá reiðir ein stærsta út­flutn­ings­grein­in okk­ar sig á enska tungu í viðskipt­um sín­um en það á reynd­ar líka við um hluta sjáv­ar­út­vegs og bygg­inga­starf­semi.

Til að ná utan um þess­ar áskor­an­ir þýðir ekk­ert annað en að sýna dugnað og metnað! Við get­um sótt fram en á sama tíma varið tungu­málið okk­ar, og náð ár­angri í þágu þess. Við höf­um náð ákveðnum ár­angri, þannig hef­ur ís­lensk­an sótt veru­lega í sig veðrið í heimi tækn­inn­ar. Stærstu tæknifyr­ir­tæki heims hafa tekið mál­tækni­lausn­um Íslands opn­um örm­um og ákveðið að inn­leiða ís­lensk­una í viðmót sín. Frum­kvæði okk­ar í þess­um mál­um hef­ur vakið at­hygli víða. Þá samþykkti Alþingi í vor nýja aðgerðaáætl­un í þágu ís­lensk­unn­ar – þar eru tutt­ugu og tvær aðgerðir sem all­ar miða að því að styrkja tungu­málið. Þá hef­ur umræða um tungu­málið og þróun þess verið lif­andi og al­menn á und­an­förn­um miss­er­um, sem er vel og sýn­ir fram á að okk­ur sem þjóð er virki­lega um­hugað um stöðu Íslensk­unn­ar – rétt eins og kann­an­ir sýna. Við vilj­um að hér verði töluð ís­lenska um ókomna framtíð, og því skipt­ir máli að við vinn­um heima­vinn­una okk­ar vel og höld­um áfram að hlúa að tungu­mál­inu okk­ar.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, menn­ing­ar- og viðskiptaráðherra og vara­formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 19. júní 2024.