Author: Einar Gunnar

Alþingi hefur samþykkt

• þingsályktun um aðgerðir vegna skuldavanda íslenskra heimila.

Þar er kveðið á um markvissar aðgerðir til þess að mæta skuldavanda íslenskra heimila, sem til er kominn vegna hinnar ófyrirsjáanlegu höfuðstólshækkunar verðtryggðra húsnæðislána, sem leiddi af hruni fjármálakerfisins.

• Um flýtimeðferð dómsmála sem tengjast skuldvanda heimilanna.

„Ég fagna því að Alþingi hafi afgreitt þingsályktunartillöguna sem gerir ráð fyrir því að með heildstæðum hætti verði nú tekið á stöðu mála varðandi skuldavanda heimila hér á landi. Nú förum við á fulla ferð á næstu vikum og mánuðum við að vinna frekar á grundvelli samþykktar Alþingis en um mjög viðamikið og brýnt málefni er að ræða. Við munum reyna til þrautar að koma fram með lausnir sem koma ekki síst til móts við skilvísa skuldara sem hafa lengi mátt búa við óréttlæti og ójafnræði“, segir Sigmundur Davíð Gunnlaugsson, forsætisráðherra.
Frétt forsætisráðuneytisins um málið

Eygló Harðardóttir, félags-og húsnæðismálaráðherra, segir að nýtt frumvarp sem á að afnema skerðingar á greiðslum til lífeyrisþega, sé eitthvað sem þessum hópi hafi verið lofað. Hún segir mjög mikilvægt að taka þetta fyrsta skref núna á sumarþingi. Greiðslur um 7.000 lífeyrisþega munu hækka, frítekjumark vegna atvinnutekna ellilífeyrisþega hækkar verulega og lífeyristekjur munu ekki lengur skerða grunnlífeyri.
Árið 2009 voru gerðar ýmsar breytingar á lögum um almannatryggingar og lögum um málefni aldraðra sem leiddu til umtalsverðra skerðinga á kjörum aldraðra og öryrkja. Breytingarnar fólust meðal annars í því að fjármagnstekjur voru látnar skerða að fullu tekjutengdar greiðslur í stað 50% skerðingar áður og eins var frítekjumark ellilífeyrisþega vegna atvinnutekna lækkað umtalsvert. Lífeyrissjóðstekjur voru teknar inn í útreikning við ákvörðun grunnlífeyris og gátu þannig skert grunnlifeyrinn.
Hætt verður að skerða grunnlífeyri vegna lífeyristekna
Verði frumvarp félags- og húsnæðismálaráðherra að lögum aukast framlög ríkisins til almannatrygginga um 850 milljónir króna á þessu ári og um 1,6 milljarða árið 2014 þegar áhrif breytinganna eru komin fram að fullu. Greiðslur hækka hjá um 7.000 lífeyrisþegum, þar af eru um 2.500 einstaklingar sem ekki hafa fengið greiðslur að undanförnu vegna tekjuskerðinga en öðlast rétt til lífeyris á ný.
Frumvarp ráðherra er fyrsta skrefið til þess að draga til baka skerðingar frá árinu 2009 í samræmi við stefnu ríkisstjórnarinnar. Auk þess er hafin vinna við afnám annarra skerðinga og á það meðal annars við um lækkun skerðingarhlutfalls tekjutryggingar úr 45% í 38,35%. Heildaráhrif af væntanlegum bótahækkunum þegar þær verða að fullu komnar til framkvæmda árið 2014 eru áætluð um 4,6 milljarðar króna.
Helstu breytingarnar sem felast í frumvarpi félags- og húsnæðismálaráðherra til breytinga á lögum um almannatryggingar og lögum um málefni aldraðra eru þessar:

• Frítekjumark vegna atvinnutekna ellilífeyrisþega við útreikning tekjutryggingar hækkar úr 480.000 kr. á ári í 1.315.200 kr. á ári.
• Lífeyrissjóðstekjur munu ekki lengur skerða grunnlífeyri almannatrygginga.
• Eftirlitsheimildir Tryggingastofnunar eru auknar og aðgangur stofnunarinnar að upplýsingum sem taldar eru nauðsynlegar við ákvörðun bóta er rýmkaður. Með því móti er stuðlað að því að greiðslur til lífeyrisþega verði réttari og að draga megi úr bótasvikum.
• Hækkanir á greiðslum til lífeyrisþega samkvæmt framantöldum breytingum taka gildi 1. júlí næstkomandi og koma til framkvæmda 1. ágúst.

Alþingi:
Almannatryggingar og málefni aldraðra (Fylgjast með ferli málsins)
Frumvarp til laga um breytingu á lögum um almannatryggingar, nr. 100/2007, og lögum um málefni aldraðra, nr. 125/1999, með síðari breytingum (frítekjumörk, tekjutengingar og eftirlitsheimildir). (Frumvarpið í pdf-skjali)

Fjölmiðlaumfjöllun:
Í Bítið – Eygló Harðardóttir félagsmálaráðherra sat fyrir svörum
Eygló: Þetta er það sem við lofuðum
„Skýr skilaboð til aldraðra“
Frítekjumörk ellilífeyrisþega þrefaldist
 

Þann 19. júní sl. var útvarpsþáttur á Rás1 um Rannveigu Þorsteinsdóttur, fyrstu þingkonu Framsóknarflokksins. Hann nefnist „Baldursbráin í hvers manns barmi“ og má finna hér: https://www.ruv.is/sarpurinn/%C2%ABbaldursbrain-i-hvers-manns-barmi%C2%BB/19062013
Í þættinum er meðal annars upptaka frá 23. febrúar sl.  en þá var haldin vegleg dagskrá um Rannveigu Þorsteinsdóttur á Hallveigarstöðum.  Þar vörpuðu fram fulltrúar félaga sem Rannveig starfaði með og var í forystu fyrir svipmyndum um hana og störf hennar: Kvenfélagssamband Íslands, Kvenstúdentafélagið, Kvenréttindafélag Íslands, Reykjavíkurklúbbur Soroptimista, UMFÍ, Lögfræðingafélagið og Glímufélagið Ármann.
 
 

Fram er komin á Alþingi aðgerðaáætlun í tíu liðum til þess að taka á skuldavanda heimila á Íslandi. Hún tiltekur markvissar aðgerðir til að taka á skuldavanda íslenskra heimila sem er tilkominn af hinni ófyrirsjáanlegu höfuðstólshækkun verðtryggðra húsnæðislána sem leiddi af hruni fjármálakerfisins. Grunnviðmiðið er að ná fram leiðréttingu vegna verðbólguskots áranna 2007–2010. Um er að ræða almennar aðgerðir óháðar lántökutíma með áherslu á jafnræði og skilvirkni úrræða.
Nokkrir af þeim þáttum sem nauðsynlegt er að horfa til við útfærslu og framkvæmd tillagna um skuldaleiðréttingu eru:

• Kostnaður við aðkomu ríkissjóðs.
• Peningamagn í umferð og áhrif á verðbólgu.
• Áhrif á fjármálakerfið.
• Kostnaður fjármálakerfisins við framkvæmd tillagnanna.

Gert er ráð fyrir að ráðherranefnd um úrlausnir í skuldamálum heimilanna hafa eftirlit með verkefninu í heild en einstakir ráðherrar sem eiga sæti í henni beri ábyrgð á tilteknum aðgerðum. Við vinnuna verður lögð áhersla á að leita eftir víðtækri sátt um þær leiðir sem farnar verða til að ná því markmiði að leysa skuldavanda íslenskra heimila.
Aðgerðirnar eru annars vegar beinar og snúast um framlagningu frumvarpa á næstu vikum og mánuðum og hins vegar tímasettar athuganir sem miða að því að skila skýrum aðgerðaáætlunum í kjölfar greininga sérfræðinga á þeim leiðum sem mögulegar eru til þess að ná því marki að leiðrétta forsendubrestinn sem varð með hruni fjármálakerfisins.
Hér er tillagan í heild sinni, adgerdir-vegna-skuldavanda-heimila.