Category: Nýjast

Categories
Fréttir

Á ferð um landið – kjördæmavika Framsóknar

Deila grein

20/02/2025

Á ferð um landið – kjördæmavika Framsóknar

Þingflokkur Framsóknar er að leggja upp með metnaðarfulla fundaröð í kjördæmaviku. Við verðum með opna fundi Framsóknar um land allt ásamt því að heimsækja fólk og fyrirtæki.

Þingflokknum er mikilvægt að hlusta á raddir kjósenda með reglubundnum hætti. Þannig byggjum við okkur öllum samfélag sem við erum stolt af, tryggjum fólki góð lífskjör og treystum búsetu í landinu. Það er og verður meginverkefni okkar í þingflokki Framsóknar nú sem endranær.

Drög að dagskrá opinna funda (nánar í einstaka viðburðum og á framsokn.is):

Sunnudagur 23. febrúar:

Kl. 14:00 – Borgarbyggð – Hótel Vesturland
Kl. 20:00 – Patreksfjörður – Félagsheimilið

Mánudagur 24. febrúar:

Kl. 10:30 – Ísafjörður – Edinborgarhúsið
Kl. 17:00 – Blönduós – Glaðheimar
Kl. 20:00 – Sauðárkrókur – Kaffi Krókur

Þriðjudagur 25. febrúar:

Kl. 10:15 – Dalvík – Hóllinn, menningarhúsinu Bergi
Kl. 12:00 – Akureyri – Lionssalurinn, Skipagötu
Kl. 16:00 – Eyjafjarðarsveit – Hrafnagilsskóli
Kl. 20:00 – Húsavík – Hlynur, salur eldri borgara

Miðvikudagur 26. febrúar:

Kl. 12:00 – Egilsstaðir – Tehúsið
Kl. 14:00 – Reyðarfjörður – Þórðarbúð, björgunarsveitarhúsið
Kl. 20:00 – Hornafjörður – Golfskálinn

Fimmtudagur 27. febrúar:

Kl. 12:00 – Kirkjubæjarklaustur – Systrakaffi
Kl. 14:30 – Vík í Mýrdal – Félagsheimilið Leikskálar
Kl. 17:00 – Hvolsvöllur – N1, Hlíðarenda
Kl. 20:00 – Selfoss – Framsóknarhúsið, Eyravegi

Laugardagur 1. mars:

Kl. 10:00 – Mosfellsbær – Bjarkarholti 2 (áður Háholti 14) 2. hæð
Kl. 11:00 – Kópavogur – Framsóknarsalurinn, Bæjarlind 14

Mánudagur 3. mars:

Kl. 17:00 – Hafnarfjörður – Kænan veitingastofa

Fimmtudagur 6. mars:

Kl. 17:00 – Reykjavík – Grand Hótel, Sigtúni

Mánudagur 10. mars:

Kl. 19:30 – Reykjanesbær – Framsóknarhúsið, Hafnargötu

Categories
Fréttir Greinar

Ný ríkisstjórn og framtíð orkumála á Íslandi

Deila grein

20/02/2025

Ný ríkisstjórn og framtíð orkumála á Íslandi

Að lok­inni þing­setn­ingu, sem fram fór 4. fe­brú­ar sl. og þar sem ný rík­is­stjórn hef­ur lagt fram þing­mála­skrá vorþings, er rétt að minna á eina mik­il­væg­ustu áskor­un sam­tím­ans: orku­mál. Orku­mál hafa um langa hríð verið mikið deilu­efni á Alþingi, en í ljósi þjóðar­hags­muna er nauðsyn­legt að nálg­ast þau af meiri skyn­semi og trausti en verið hef­ur, bæði varðandi nýt­ingu auðlinda og nátt­úru­vernd. Það er von mín að umræða um orku­mál á kom­andi árum verði mark­viss og lausnamiðuð og byggi á sam­eig­in­leg­um lang­tíma­sjón­ar­miðum, öll­um til hags­bóta.

Hraðar breyt­ing­ar á orku­markaði

Ef við horf­um til síðasta ára­tug­ar sést glöggt hversu sveiflu­kennd þróun eft­ir­spurn­ar og fram­boðs á orku get­ur verið. Á þessu tíma­bili var ál­verið í Helgu­vík blásið af. Fram­boð á raf­orku var nægt og orku­verð lágt. Heims­far­ald­ur­inn sem skall á árið 2020 dró enn frek­ar úr eft­ir­spurn eft­ir orku.

Eft­ir COVID-19 far­ald­ur­inn tók orku­markaður­inn stakka­skipt­um. Verð á áli og ra­f­ræn­um gjald­miðlum hækkaði, iðnaður sótti fram og stríð í Evr­ópu ýtti enn frek­ar und­ir eft­ir­spurn eft­ir raf­orku. Á sama tíma varð raf­orku­skort­ur hér á landi vegna verstu vatns­ára í sögu Lands­virkj­un­ar. Nú hef­ur staðan aft­ur lag­ast vegna auk­inna rign­inga, en þessi öfga­fullu og sveiflu­kenndu tíma­bil minna okk­ur á að breyt­ing­ar ger­ast hratt og geta haft víðtæk áhrif. Á kjör­tíma­bil­inu munu svo verða enn frek­ari breyt­ing­ar. Þannig mun ís­lenski raf­orku­markaður­inn þró­ast til sam­ræm­is við reglu­gerðir Evr­ópu­sam­bands­ins (ESB). Síðast en ekki síst munu sum­ar þeirra virkj­ana sem fyrri rík­is­stjórn samþykkti koma til fram­kvæmda.

Alþjóðleg­ar áskor­an­ir og áhrif á Ísland

Örar breyt­ing­ar á orku­markaði und­ir­strika mik­il­vægi þess að við séum vak­andi fyr­ir þróun á alþjóðleg­um mörkuðum. Banda­rík­in og Evr­ópa hafa til­kynnt gríðarleg­ar fjár­fest­ing­ar í orku­fram­leiðslu og innviðum fyr­ir gervi­greind og spurn­ing­ar vakna um hvaða áhrif þær muni hafa á Ísland. Verðum við eft­ir­sótt­ara land fyr­ir orku­frek­an iðnað? Hver verður sam­keppn­is­hæfni Íslands í ljósi auk­inn­ar fjár­fest­ing­ar í orku­geir­an­um ann­ars staðar? Þetta eru spurn­ing­ar sem við þurf­um að ræða og svara af yf­ir­veg­un og skyn­semi.

Setj­um sam­fé­lags­áhersl­ur í for­gang

Orku­saga Íslands er sam­tvinnuð sögu ungr­ar sjálf­stæðar þjóðar sem leitaði leiða til að bæta lífs­kjör. Við byggðum hita­veit­ur, virkj­an­ir og byggðalínu og tryggðum orku­ör­yggi al­menn­ings í lög­um. Gleym­um ekki sam­fé­lags­áhersl­um nú þegar frjáls orku­markaðar ryður sér til rúms.

Tryggj­um orku­ör­yggi al­menn­ings á nýj­an leik til að koma í veg fyr­ir verðhækk­an­ir líkt og í Evr­ópu. For­gangs­röðum fjár­magni með áherslu á hita­veit­ur og jarðhita­leit, sér­stak­lega á köld­um svæðum. Ýtum und­ir að ein­angraðir staðir, eins og Vest­f­irðir og Vest­manna­eyj­ar, fái sterk­ara flutn­ings­kerfi, sem skipt­ir lyk­il­máli fyr­ir at­vinnu­líf og íbúa. Sköp­um hvata þannig að ný orku­fram­leiðsla efli at­vinnu­tæki­færi um allt land, í takt við ólík mark­mið stjórn­valda, allt frá mat­væla­fram­leiðslu til orku­skipta, en fari ekki til hæst­bjóðenda hverju sinni. Að setja slík­ar sam­fé­lags­áhersl­ur í for­gang kall­ar á skýra póli­tíska sýn og ná­kvæmni í inn­leiðingu stefnu. Þær geta hins veg­ar eflt mögu­leika íbúa og aukið verðmæta­sköp­un at­vinnu­lífs um allt land.

Ný­sköp­un og nátt­úru­vernd í orku­stefnu

Ný­sköp­un, ork­u­nýtni og nátt­úru­vernd þurfa einnig að vera lyk­il­hug­tök í orkupóli­tík framtíðar­inn­ar, ekki síst nú þegar umræðan um vindorku er að aukast. Vindorka get­ur orðið mik­il­væg viðbót við orku­fram­leiðslu lands­ins, en henni fylgja nýj­ar áskor­an­ir sem þarf að tak­ast á við af ábyrgð á grunni heild­stæðrar stefnu­mót­un­ar með verðmæti nátt­úru í huga.

Sam­vinna í orku­mál­um

Orku­mál eiga ekki að vera vett­vang­ur fyr­ir skot­graf­ir og upp­hróp­an­ir. Við þurf­um sam­vinnu, fag­lega nálg­un og lausnamiðaða stefnu sem trygg­ir hags­muni bæði nú­ver­andi og kom­andi kyn­slóða. Framtíð Íslands á það skilið.

Megi traust ríkja í nýt­ingu okk­ar ein­stöku og fjöl­breyttu auðlinda á grunni virðing­ar fyr­ir nátt­úru og um­hverfi.

Ég óska nýrri rík­is­stjórn velfarnaðar í störf­um sín­um.

Halla Hrund Logadóttir, þingmaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 20. febrúar 2025.

Categories
Fréttir Greinar

Friður felst í því að efla varnir

Deila grein

20/02/2025

Friður felst í því að efla varnir

Þess er minnst um heim all­an að 80 ár eru síðan seinni heims­styrj­öld­inni lauk en hún fól í sér mestu mann­fórn­ir í ver­ald­ar­sög­unni. Víða hef­ur verið háð stríð eft­ir seinni heims­styrj­öld­ina en ekk­ert í lík­ind­um við hana. Öll vit­um við að friður er far­sæl­ast­ur og býr til mesta vel­meg­un í sam­fé­lagi manna.

Mikið upp­nám hef­ur ríkt í alþjóðastjórn­mál­un­um eft­ir ör­ygg­is­ráðstefn­una í München um síðustu helgi. Ýmsir hafa haft á orði að heims­mynd­in sé gjör­breytt vegna hvatn­ing­ar stjórn­ar Banda­ríkj­anna um að Evr­ópa taki á sig aukn­ar byrðar í ör­ygg­is- og varn­ar­mál­um. En á þessi afstaða Banda­ríkj­anna að koma á óvart?

Skila­boðin hafa alltaf verið skýr um að Evr­ópa þyrfti að koma frek­ar að upp­bygg­ingu í eig­in ör­ygg­is- og varn­ar­mál­um. Í kjöl­far stór­felldr­ar inn­rás­ar Rúss­lands í Úkraínu fyr­ir þrem­ur árum hef­ur Evr­ópu ekki tek­ist að styrkja varn­ir sín­ar í takt við um­fang árás­ar Rúss­lands, að und­an­skild­um ríkj­um á borð við Pól­land og Eystra­salts­rík­in. Evr­ópa hef­ur held­ur ekki náð að styðja við Úkraínu í þeim mæli sem þurfti til að stöðva Rúss­land. Í merki­legu viðtali sem tekið var við Jens Stolten­berg við brott­hvarf hans úr stóli fram­kvæmda­stjóra Atlants­hafs­banda­lags­ins lagði hann ríka áherslu á mik­il­vægi þess að ríki í Evr­ópu myndu styrkja og auka sam­starf í ör­ygg­is- og varn­ar­mál­um ásamt því að staða Atlants­hafs­banda­lags­ins yrði styrkt.

Fyr­ir Ísland er mik­il­vægt að vera með sterka banda­menn beggja vegna Atlantsála. Varn­ar­sam­starfið við Banda­rík­in hef­ur auk­ist und­an­far­in miss­eri. Ísland hef­ur tryggt nauðsyn­lega varn­araðstöðu og -búnað fyr­ir loft­rýmis­eft­ir­lit og aðrar NATO-aðgerðir. Banda­rík­in hafa tekið þátt í loft­rým­is­gæslu og stutt við varn­ir Íslands. Báðar þjóðir hafa einnig aukið upp­lýs­ingaflæði, sam­ráð og sam­eig­in­leg­ar æf­ing­ar, m.a. í neyðaraðstoð og tölvu­ör­yggi. Meg­in­mark­miðið hef­ur verið að efla tví­hliða varn­ar­sam­starf og tryggja ör­yggi á Norður-Atlants­hafi.

Ísland er ekki und­an­skilið í þeim efn­um að veita auk­inn stuðning til ör­ygg­is- og varn­ar­mála. Það er brýnt að við sinn­um okk­ar hlut­verki til þess að sinna og efla varn­ir lands­ins inn­an þeirr­ar getu sem er fyr­ir hendi. Við höf­um átt í far­sælu sam­starfi og sam­vinnu við helstu banda­lagsþjóðir okk­ar og mik­il­vægt er að fram­hald verði á því til að styðja við sjálf­stæði þjóðar­inn­ar.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, vara­formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 20. febrúar 2025.

Categories
Fréttir Greinar

Ó­verð­tryggð hús­næðis­lán til 25 ára

Deila grein

19/02/2025

Ó­verð­tryggð hús­næðis­lán til 25 ára

Í gær mælti ég fyrir þingsályktun á Alþingi þess efnis að fasteignakaupendur geti tekið óverðtryggð lán á föstum vöxtum til langs tíma. Um er að ræða gríðarlega mikilvægt hagsmunamál fyrir heimili landsins. Þessi möguleiki er sjálfsagður hjá öðrum Norðurlandaþjóðum en hefur ekki verið tryggður íslenskum neytendum. Stórar fjárhagslegar ákvarðanir á borð við fasteignakaup ættu að byggja á fyrirsjáanleika í afborgunum og hagstæðum kjörum, en íslenskir bankar bjóða ekki upp á sambærileg lán og gerist erlendis.

Þessar aðgerðir hafa verið til umfjöllunar innan fjármálaráðuneytisins og voru hluti af skoðun sem ég hóf fljótlega eftir að ég kom í fjármálaráðuneytið á síðasta ári. Nú liggur fyrir skýrsla, grundvölluð á þeirri vinnu sem ég setti af stað, og mikilvægt að afrakstur þeirrar vinnu nái nú fram að ganga. Við eigum að tryggja íslenskum heimilum sömu valmöguleika og fasteignakaupendur hafa í nágrannalöndunum í stað þess að vera föst í úreltu fjármálafyrirkomulagi sem vinnur gegn þeirra hagsmunum.

Íslenskir bankar eru of smáir og bundnir eigin fjármagnskostnaði, sem gerir þeim erfitt fyrir að veita óverðtryggð lán á hagstæðum kjörum til lengri tíma. Á hinn bóginn er íslenska ríkið og lífeyrissjóðir í sterkari stöðu til að veita slíka fjármögnun, sem gæti útvegað heimilum stöðugri og hagstæðari lánskjör.

Til að bankar geti veitt óverðtryggð fasteignalán til lengri tíma, það er yfir 20 ár, þarf íslenski fjármálamarkaðurinn að þróast. Stjórnvöld hafa hér tækifæri til að bæta regluverk og gera fjármálamarkaðinn sveigjanlegri, svo fjármálastofnanir geti boðið upp á slík lán líkt og í nágrannalöndunum. Áhrif þessarar kerfisbreytingar gæti einnig haft í för með sér lægri vaxtakostnað fyrir ríkissjóð þannig að þar er til mikils að vinna.

Gríðarlegur samfélagslegur ávinningur

Með innleiðingu óverðtryggðra langtímalána á hagstæðum föstum vöxtum fá fasteignakaupendur fyrirsjáanlega fjármögnun og eru ekki berskjaldaðir fyrir hækkandi vöxtum eða verðbólgu. Það veitir heimilum stöðugleika og dregur úr áhættu. Önnur áhrif þessarar kerfisbreytingar að fólk mun síður taka verðtryggð húsnæðislán og færa sig í stöðugra umhverfi.

Eins og áður sagði þá liggja nú fyrir útfærslur á þessari leið en þeirri vinnu var skilað til fjármálaráðuneytisins fyrir nokkrum vikum. Ríkisstjórninni er því ekkert að vanbúnaði að hefja innleiðingu þessarar kjarabótar fyrir íslensk heimili. Við í Framsókn munum fylgja þessu máli fast eftir og kalla eftir aðgerðum til þess að þetta markmið okkar náist.

Sigurður Ingi Jóhannsson, formaður Framsóknarflokksins.

Greinin birtist fyrst á visir.is 19. febrúar 2025.

Categories
Fréttir Greinar

Pólitísk ábyrgð

Deila grein

19/02/2025

Pólitísk ábyrgð

Ný rík­is­stjórn Kristrún­ar Frosta­dótt­ur hef­ur nú birt þing­mála­skrá sína, en skrá­in fel­ur í sér yf­ir­lit um þau mál sem rík­is­stjórn­in hyggst leggja fram á þing­inu ásamt áætl­un um hvenær þeim verður dreift. Þing­mála­skrá­in hef­ur vakið at­hygli, ekki síst vegna þess að stór hluti henn­ar bygg­ir á mál­um sem þegar voru í und­ir­bún­ingi hjá fyrri rík­is­stjórn. Það vek­ur upp spurn­ing­ar um hversu illa hafi í raun verið stjórnað áður, eins og gefið var í skyn af nú­ver­andi vald­höf­um, í ljósi þess hve margt er nú tekið upp á ný af sömu aðilum og gagn­rýndu fyrri stjórn harðlega. Vit­an­lega gef­ur þetta til kynna að fjöl­mörg mik­il­væg og brýn mál hafi verið í far­vegi og staða þjóðarbús­ins hafi verið góð.

Hvar eru kosn­ingalof­orðin?

Við yf­ir­lest­ur þing­mála­skrár­inn­ar sést að sum af þeim kosn­ingalof­orðum sem voru sett fram með mikl­um þunga fyr­ir kosn­ing­ar eru hvergi sjá­an­leg. Það virðist nefni­lega vera óskráð regla í ís­lensk­um stjórn­mál­um að kosn­ingalof­orð breyt­ast á einni nóttu (eft­ir kosn­ing­ar) í ein­hvers kon­ar stefnu­mark­mið sem ekki þarf að standa við. Það er áhyggju­efni að stjórn­mála­menn skuli ekki axla meiri ábyrgð gagn­vart kjós­end­um sín­um og sýna að lof­orð verði efnd.

Ófyr­ir­séð fjár­málastaða – eða fyr­ir fram þekkt?

Í upp­hafi stjórn­ar­mynd­un­ar­viðræðna var full­yrt að nýj­ar upp­lýs­ing­ar um fjár­hags­stöðu rík­is­ins gerðu nýrri rík­is­stjórn það ómögu­legt að efna gef­in lof­orð. Þetta er sér­stak­lega áhuga­vert í ljósi þess að all­ar upp­lýs­ing­ar um af­komu og efna­hag hins op­in­bera lágu þegar fyr­ir við gerð fjár­laga fyr­ir árið 2025 og voru öll­um flokk­um vel kunn­ar í fjár­laga­nefnd. Þetta vek­ur spurn­ing­ar um hvort stjórn­ar­flokk­arn­ir hafi gefið lof­orð án þess að ætla sér raun­veru­lega að standa við þau, eða hvort þeir hafi ein­fald­lega hunsað fyr­ir­liggj­andi gögn.

Sam­göngu­mál í upp­námi

Sam­göngu­mál hafa verið fyr­ir­ferðar­mik­il í umræðunni, sér­stak­lega í Norðvest­ur­kjör­dæmi. Það er já­kvætt að fram­kvæmd­ir á Dynj­and­is­heiði og í Gufu­dals­sveit eru tryggðar í fjár­lög­um fyr­ir 2025, en lof­orð um tvenn jarðgöng á hverj­um tíma, sem innviðaráðherra gaf fyr­ir kosn­ing­ar, sjást ekki í þing­mála­skránni. Ný sam­göngu­áætlun er ekki vænt­an­leg fyrr en í haust, og ljóst er að for­gangs­röðun verður lyk­il­atriði. Fólk í kjör­dæm­inu hef­ur vænt­ing­ar um að lof­orðin verði efnd og að sam­göngu­bæt­ur verði að veru­leika – ekki aðeins orð á blaði.

Á síðasta lög­gjaf­arþingi var því ít­rekað haldið fram af nú­ver­andi sam­göngu- og sveit­ar­stjórn­ar­ráðherra að nægt fjár­magn væri til staðar til að hefja fram­kvæmd­ir. Þannig voru gef­in lof­orð um Álfta­fjarðargöng, göng um Mikla­dal og Hálf­dán (Suður­fjarðargöng), tvö­föld­un Hval­fjarðargangna og göng und­ir Kletts­háls.

Nú virðist sem tónn­inn sé breytt­ur. Stjórn­mál eiga þó að byggj­ast á ábyrgð, og stjórn­mála­menn verða að standa við gef­in fyr­ir­heit.

Breytt afstaða til stjórn­ar­skrár?

Eitt það furðuleg­asta í störf­um hinn­ar nýju rík­is­stjórn­ar er stefnu­breyt­ing sumra ráðherra varðandi stjórn­ar­skrána. Ráðherra sem áður sagði að bók­un 35 stæðist ekki stjórn­ar­skrá styður nú ekki aðeins málið held­ur er sjálf­ur í rík­is­stjórn sem hyggst leggja það fram. Þetta vek­ur upp spurn­ing­ar um hvort siðferði og prinsipp skipti í raun máli í stjórn­mál­um, eða hvort sjón­ar­mið ís­lenskra flokka breyt­ist ein­fald­lega eft­ir því hvort þeir séu í stjórn eða stjórn­ar­and­stöðu.

Sam­ein­ing sýslu­mann­sembætta

Til­laga um að sam­eina sýslu­mann­sembætt­in í eitt hef­ur einnig vakið mikla umræðu. Þetta myndi þýða að embætt­in, sem gegna gríðarlega mik­il­vægu hlut­verki hins op­in­bera í hverj­um lands­hluta, yrðu sam­einuð í eina miðlæga stofn­un. Við í Fram­sókn telj­um slíkt ekki til fram­fara, en styðjum þess í stað aukið sam­starf embætt­anna, skil­virk­ari verka­skipt­ingu og betri sam­vinnu.

Ábyrgð og sam­vinna í stjórn­mál­um

Þrátt fyr­ir of­an­greind­ar áhyggj­ur og sjón­ar­mið vil ég leggja áherslu á að all­ir þing­menn, óháð flokksaðild, eiga það sam­eig­in­legt að vilja vinna að hags­mun­um þjóðar­inn­ar. Þó að stefn­ur og áhersl­ur séu mis­mun­andi ætti mark­miðið alltaf að vera að gera Ísland betra í dag en í gær. Ég hlakka til sam­starfs­ins á þessu kjör­tíma­bili og vona að stjórn­mála­menn sýni bæði ábyrgð og staðfestu í ákvörðunum sín­um.

Við eig­um ávallt að stefna að því að gera bet­ur. Það á að vera meg­in­regl­an í allri póli­tík.

Stefán Vagn Stefánsson, þingmaður og odd­viti Fram­sókn­ar í Norðvest­ur­kjör­dæmi.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 19. febrúar 2025.

Categories
Greinar

Opið bréf til Daða Más fjármálaráðherra

Deila grein

19/02/2025

Opið bréf til Daða Más fjármálaráðherra

Sæll Daði Már Kristó­fers­son! Þegar þú ung­ur dreng­ur stóðst á hlaðinu í Reyk­holti og horfðir yfir hið fagra hérað Borg­ar­fjörð, þá hreifstu af hinni miklu feg­urð og land­gæðum sem blöstu við í ríki Snorra Sturlu­son­ar! Gróið hérað glæsi­leg lönd bænda og land­búnaðar­ins, jarðhiti, blóm­leg bænda­býli og gott und­ir bú. Þú hef­ur hugsað til Snorra og bók­fell­anna sem naut­in gáfu til að skrifa sögu Íslands og Norður­land­anna. Þú hef­ur heill­ast af þeim tæki­fær­um sem land­búnaður­inn gaf og gæti enn gefið þjóð þinni. Þú hugsaðir um að gam­an væri að mennta þig í land­búnaðarfræðum og árið 2000 út­skrifaðistu með B.Sc.-gráðu í land­búnaðarfræðum frá Land­búnaðar­há­skóla Íslands á Hvann­eyri. Sama ár sótt­ir þú þér meist­ara­gráðu frá Agricultural Uni­versity í Nor­egi, allt eft­ir hag­fræðinámið.

Þú hef­ur sem land­búnaðar­hag­fræðing­ur sinnt land­búnaði og oft flutt góð er­indi og til­lög­ur á bændaþing­um. Nú skrifa ég þér þess­ar lín­ur af því að þú kannt fræðin bet­ur en flest­ir og komn­ar eru upp deil­ur við ESB út af skil­grein­ingu á ost­um sem snýr að öll­um EES-þjóðunum Íslandi, Nor­egi og Sviss. Um er að ræða 85% mjólkurost með jurta­feiti. Spurn­ing­in er und­ir hvort flokk­ast ost­ur­inn, mjólk eða jurta­ríkið? Þú veist jafn­vel og und­ir­ritaður að 45% vín er sterkt vín, að bjór og hvítt og rautt er létt­vín, hvað þá 85% mjólkurost­ur, hann hlýt­ur að vera frá land­búnaði. Nor­eg­ur og Sviss hafa haldið sinni skil­grein­ingu þrátt fyr­ir kröfu­gerð ESB, Nor­eg­ur í 12 ár. Verði niðurstaða þín röng tapa tíu til fimmtán bænd­ur á Íslandi vinnu sinni við að fram­leiða mjólk að talið er. Og ef þú ger­ir mis­tök munu heild­sal­ar gera kröfu um að þú far­ir rangt að á fleiri sviðum í þinni embætt­is­færslu. Ég treysti þér þar til annað kem­ur í ljós, Daði Már.

Sann­leik­ur­inn birt­ist enn og aft­ur

Er þetta er ritað, 17. fe­brú­ar, ligg­ur fyr­ir enn ein niðurstaða dóm­stóla í máli þar sem sjón­ar­miðum þeirra sem sótt hafa ít­rekað að rík­inu var hafnað enn og aft­ur. Þetta snýst um skil­grein­ing­ar skatta- og tolla­yf­ir­valda um toll­flokk­un á pizza­osti, sem eins og fyrr seg­ir er sam­sett­ur af 85% hluta mjólkurosts. Á það þá að vekja undr­un og jafn­vel átök að slík vara kall­ist ost­ur? Sér­fræðing­ar viðkom­andi stofn­ana hafa unnið sitt starf sam­kvæmt skyldu sinni og af sann­fær­ingu við viðkom­andi toll­flokk­un.

Það er skylda hvers manns, og ekki síst stjórn­mála­manna, að gæta að hags­mun­um okk­ar allra. Þeir fel­ast hvað sterk­ast í því að verja markaðs- og fram­leiðslu­hags­muni þjóðar­inn­ar sem og at­vinnu­tæki­færi okk­ar. Það er ekki til­vilj­un ein að okk­ur stærri lönd, og sam­bönd þeirra, verji fyrst og fremst markaðs- og fram­leiðslu­hags­muni sinna þjóða og þá verðmæta­sköp­un sem þeim fylg­ir.

En nú er mál að linni. Þess­ari sneypu­för sem fólg­in er í veg­ferðinni um þenn­an pizza­ost verður að ljúka. Mál­flutn­ing­ur þeirra sem sótt hafa að stofn­un­um rík­is­ins í gegn­um dóm­stóla er bor­inn fram í – að menn halda – fleytifullri fötu sann­leik­ans. En það er ekki svo – fat­an held­ur engu og allt lek­ur úr aft­ur og aft­ur eins og forðum.

Botn­inn er suður í Borg­ar­f­irði!

Guðni Ágústsson, fyrr­ver­andi alþing­ismaður og ráðherra.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 19. febrúar 2025.

Categories
Fréttir

Halla Hrund hvetur til aukinnar nýsköpunar og tækniþróunar

Deila grein

18/02/2025

Halla Hrund hvetur til aukinnar nýsköpunar og tækniþróunar

Halla Hrund Logadóttir, alþingismaður, gagnrýndi á Alþingi skort á áherslu ríkisstjórnarinnar á nýsköpun og tækni þegar kemur að því að efla hagvöxt og atvinnuþróun. Hún sagði að Ísland ætti að horfa til fyrirmynda erlendis og leggja meiri áherslu á að styðja við sprotafyrirtæki og tæknilausnir sem gætu haft afgerandi áhrif á efnahagslega þróun landsins.“

„Á Viðskiptaþingi í síðustu viku var fjallað um það hvernig eitt fyrirtæki í Danmörku væri í raun og veru ábyrgt fyrir þeim hagvexti sem Danmörk hefur upplifað á undanförnum árum.“

„Við þekkjum vel hér á landi að fyrirtæki líkt og Kerecis geta gjörbreytt samfélögum og lagt gríðarlega mikið af mörkum til okkar samfélags. Við þurfum að leggja miklu meiri áherslu á að sá slíkum fræjum því það eru þau sem munu gera það að verkum að fólk mun vilja vinna hér um allt land í framtíðinni,“ sagði Halla Hrund.

Hún lagði sérstaka áherslu á mikilvægi nýsköpunar á landsbyggðinni og nefndi dæmi um fyrirtæki á borð við Kerecis og Marel sem hafi vaxið út frá nýtingu náttúruauðlinda landsins. Hún skoraði á ríkisstjórnina að beina sjónum sínum sérstaklega að svæðum eins og Suðurnesjum, þar sem nægur jarðhiti og græn orka skapa einstök tækifæri til atvinnuuppbyggingar í nýsköpun.

Gervigreind mikilvæg fyrir framþróun og sparnað

Halla Hrund fjallaði einnig um mikla möguleika sem felast í gervigreind og tækniframförum til að auka hagkvæmni og spara í rekstri hins opinbera. „Við eigum stór tækifæri þegar kemur að sparnaðaraðgerðum að horfa til gervigreindarinnar, ekki bara til að greina tillögur heldur einnig til að hraða innleiðingu kerfa og framkvæmda.“

Halla Hrund benti á að þróun gervigreindar hafi tekið veldisvexti undanfarin ár og að sú tækni væri þegar farin að gegna stórt hlutverki í daglegu lífi fólks. „Í dag er hægt að panta lasagna nánast með því að hugsa um það á internetinu og fá vörur heimsendar,“ sagði hún og hvatti stjórnvöld til að nýta þessa tækni betur.

Að lokum hvatti hún ríkisstjórnina til að setja nýsköpun og gervigreind í forgang á stefnuskrá sína og tryggja að Ísland yrði leiðandi í tækniþróun. „Nýtum þessa tækni til að spara og vera leiðandi; setjum nýsköpun og gervigreind á dagskrá.“

Ræða Höllu Hrundar í heild sinni á Alþingi:

„Virðulegi forseti. Ég hef áhyggjur af því að ríkisstjórnin sé ekki að beina sjónum sínum nægilega mikið að tækni og nýsköpun þegar kemur að því að stækka kökuna eins og hefur verið mikið í umræðunni hér á þingi. Á Viðskiptaþingi í síðustu viku var fjallað um það hvernig eitt fyrirtæki í Danmörku væri í raun og veru ábyrgt fyrir þeim hagvexti sem Danmörk hefur upplifað á undanförnum árum. Við þekkjum vel hér á landi að fyrirtæki líkt og Kerecis geta gjörbreytt samfélögum og lagt gríðarlega mikið af mörkum til okkar samfélags. Við þurfum að leggja miklu meiri áherslu á að sá slíkum fræjum því það eru þau sem munu gera það að verkum að fólk mun vilja vinna hér um allt land í framtíðinni.

Mig langar líka að segja að það er gaman þegar við horfum á nýsköpunarsögu Íslands, sama hvort það er Kerecis eða Marel, að þetta eru mörg hver fyrirtæki sem tengjast líka landsbyggðinni. Við erum að tala um fyrirtæki sem beina sjónum sínum að betri nýtingu auðlinda okkar. Mig langar að skora á ríkisstjórnina að horfa t.d. á svæði eins og á Suðurnesjunum þar sem jarðhitinn er nægur, orka er næg og hægt er að taka miklu stærri skref í atvinnuþróun tengdri nýsköpun og þessum auðlindum.

Mig langar líka að segja að við eigum stór tækifæri þegar kemur að sparnaðaraðgerðum, eins og er mikið rætt um hér, að horfa á gervigreindina, ekki bara til að greina tillögur heldur til að spara okkur vinnu þegar kemur að innleiðingu á kerfum, þegar kemur að framkvæmd verkefna. Ef við lítum á hvað hefur gerst í heimi „artificial intelligence“ undanfarið hefur orðið alger veldisvöxtur. Og hvað þýðir það? Fyrir almennan borgara þýðir það að hægt er að panta lasagna nánast með því að hugsa um það á internetinu og fá heimsendar vörur. Nýtum þessa tækni til að spara og vera leiðandi; setjum nýsköpun og gervigreind á dagskrá.“

Categories
Fréttir

„Tugir kúabúa gætu þurft að hætta starfsemi“

Deila grein

18/02/2025

„Tugir kúabúa gætu þurft að hætta starfsemi“

Ingibjörg Isaksen, alþingismaður og formaður þingflokks Framsóknar, ræddi á Alþingi mikilvægt mál sem snertir framtíð íslensks landbúnaðar og fæðuöryggi. Fjármála- og efnahagsráðherra áformar breytingar á tollflokkun osts með viðbættri jurtafitu.

„Slík breyting mun ekki aðeins veikja íslenska mjólkurframleiðslu heldur stefna fæðuöryggi landsins í hættu. Hundruð milljóna króna munu færast frá íslenskum bændum til erlendra fyrirtækja og framtíð ungra bænda verður óviss. Tugir kúabúa gætu þurft að hætta starfsemi. Við verðum að spyrja okkur hvort við séum reiðubúin til að fórna okkar eigin framleiðslu, byggðafestu og sjálfbærni fyrir skammtímaávinning örfárra innflutningsaðila,“ sagði Ingibjörg.

Gagnrýndi hún harðlega að íslenska ríkið væri ekki skuldbundið til að fylgja áliti Alþjóðatollastofnunarinnar, þar sem íslenskir dómstólar hefðu þegar kveðið upp aðra niðurstöðu og raunar ákveðið hvernig túlka beri hina íslensku tollskrá. Hún benti á að mörg önnur ríki hefðu neitað að fylgja sambærilegum tilmælum án þess að hafa þurft að glíma við neikvæðar afleiðingar.

„Það er því mikið áhyggjuefni að ríkisstjórnin kjósi að fylgja erlendum hagsmunum frekar en að standa vörð um lífsviðurværi íslenskra bænda. Við þurfum að spyrja okkur líka hvort greining liggi fyrir á efnahagslegum áhrifum þessara breytinga og aukins innflutnings á erlendum mjólkurafurðum.“

Ingibjörg gagnrýndi einnig Félag atvinnurekenda fyrir harðan málflutning og rangfærslur í umræðunni. Fullyrðingar félagsins um að stjórnvöld hafi breytt tollflokkun vegna þrýstings frá hagsmunaaðilum fremur en lagalegrar nauðsynjar standist ekki skoðun.

„Endanleg niðurstaða dómstóla hér á landi hefur skorið úr að umræddur ostur skuli tollflokkaður sem hefðbundinn ostur en ekki jurtaostur og því er íslenska ríkið bundið af þeirri niðurstöðu. Það er skylda okkar að horfa til framtíðar og taka ákvarðanir sem styrkja undirstöður þjóðaröryggis og byggðafestu í landinu,“ sagði Ingibjörg að lokum.

Ræða Ingibjargar í heild sinni á Alþingi:

„Virðulegi forseti. Við stöndum frammi fyrir mikilvægu máli sem snertir framtíð íslensks landbúnaðar og fæðuöryggi okkar allra. Nýleg áform fjármála- og efnahagsráðherra um breytingar á tollflokkun osts með viðbættri jurtafitu munu hafa víðtæk og alvarleg áhrif á íslenska bændur og matvælaframleiðslu í landinu. Slík breyting mun ekki aðeins veikja íslenska mjólkurframleiðslu heldur stefna fæðuöryggi landsins í hættu. Hundruð milljóna króna munu færast frá íslenskum bændum til erlendra fyrirtækja og framtíð ungra bænda verður óviss. Tugir kúabúa gætu þurft að hætta starfsemi. Við verðum að spyrja okkur hvort við séum reiðubúin til að fórna okkar eigin framleiðslu, byggðafestu og sjálfbærni fyrir skammtímaávinning örfárra innflutningsaðila.

Svo er einnig stóralvarlegt mál sem varðar vald og tilgang Alþingis. Það vekur nefnilega athygli að íslenska ríkið er ekki skuldbundið til að fylgja áliti Alþjóðatollastofnunarinnar þar sem íslenskir dómstólar hafa þegar komist að annarri niðurstöðu og raunar ákveðið hvernig túlka beri hina íslensku tollskrá. Fjölmörg ríki hafa neitað að fara sambærilega leið og hafna því að fylgja slíkum tilmælum án neikvæðra afleiðinga. Það er því mikið áhyggjuefni að ríkisstjórnin kjósi að fylgja erlendum hagsmunum frekar en að standa vörð um lífsviðurværi íslenskra bænda. Við þurfum að spyrja okkur líka hvort greining liggi fyrir á efnahagslegum áhrifum þessara breytinga og aukins innflutnings á erlendum mjólkurafurðum.

Það er einnig mikilvægt að hafa í huga að Félag atvinnurekenda hefur verið mjög hávært í þessari umræðu og oft og tíðum með gífuryrðum og rangfærslum. Fullyrðing félagsins um að íslensk stjórnvöld hafi breytt tollflokkun vegna þrýstings frá hagsmunaaðilum fremur en lagalegrar nauðsynjar standast ekki skoðun. Endanleg niðurstaða dómstóla hér á landi hefur skorið úr að umræddur ostur skuli tollflokkaður sem hefðbundinn ostur en ekki jurtaostur og því er íslenska ríkið bundið af þeirri niðurstöðu. Það er skylda okkar að horfa til framtíðar og taka ákvarðanir sem styrkja undirstöður þjóðaröryggis og byggðafestu í landinu.“

Categories
Fréttir

„Við núverandi stöðu verður ekki unað“

Deila grein

18/02/2025

„Við núverandi stöðu verður ekki unað“

Stefán Vagn Stefánsson, alþingismaður, ræddi í störfum þingsins um meðferðarrými og öryggisvistun fyrir ungmenni. En svo virðist vera að ekkert annað húsnæði komi til greina en lögreglustöðin við Flatahraun í Hafnarfirði. „Sömuleiðis er það staðreynd að mörgum meðferðarúrræðum hefur verið lokað á síðustu árum og þar á meðal Háholti í Skagafirði.“

„Í áraraðir var rekið meðferðarheimili í Háholti í Skagafirði en forsvarsmenn Barnaverndarstofu tóku ákvörðun árið 2017 um að loka heimilinu og var það gert án samráðs við sveitarfélagið,“ sagði Stefán Vagn, en hann var formaður byggðarráðs sveitarfélagsins á þeim tíma.

Háholt stendur nú autt og til stendur að selja það. Sveitarfélagið Skagafjörður fór í breytingar á húsnæðinu 2014 svo það hentaði sem öryggisvistun fyrir unglinga og bregðast þannig við ákvæðum barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna.

„Ég skora á hæstv. ráðherra að setja sig í samband við forsvarsmenn sveitarfélagsins og koma húsnæðinu, sem hefur einmitt verið hannað til þess m.a. að öryggisvista unglinga, aftur í notkun og leysa þar með þá grafalvarlegu stöðu sem uppi er í málaflokknum. Húsnæðið er til staðar og þekking á rekstri fyrir hendi. Hver dagur skiptir máli. Við núverandi stöðu verður ekki unað,“ sagði Stefán Vagn að lokum.

Ræða Stefáns Vagns í heild sinni á Alþingi:

„Virðulegur forseti. Þegar ég sóttist eftir því að komast í störfin í dag var ég með ákveðið málefni í huga sem mig langaði að ræða en hins vegar þegar ég las pistil hv. þm. Jóns Gnarrs fann ég mig knúinn til að koma hérna upp og halda áfram með það brýna málefni sem kom fram í umræddum pistli og snýr að meðferðarrýmum og öryggisvistun fyrir ungmenni. Ég vil einnig þakka hv. þingmanni fyrir að vekja athygli á þeirri stöðu sem uppi er í málaflokknum en nú er svo komið að ekkert húsnæði virðist koma til greina annað en lögreglustöðin við Flatahraun í Hafnarfirði. Sömuleiðis er það staðreynd að mörgum meðferðarúrræðum hefur verið lokað á síðustu árum og þar á meðal Háholti í Skagafirði. Í áraraðir var rekið meðferðarheimili í Háholti í Skagafirði en forsvarsmenn Barnaverndarstofu tóku ákvörðun árið 2017 um að loka heimilinu og var það gert án samráðs við sveitarfélagið. Sá sem hér stendur var einmitt formaður byggðarráðs sveitarfélagsins á þeim tíma og þekkir málið ágætlega. Góður árangur hafði náðst á Háholti og sveitarfélagið m.a. farið í breytingar á húsnæðinu 2014 með það fyrir augum að það hentaði til þess vera með unglinga í öryggisvistun og bregðast þannig við ákvæðum barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna. Nú stendur húsið autt og til stendur að selja það.

Virðulegur forseti. Ég skora á hæstv. ráðherra að setja sig í samband við forsvarsmenn sveitarfélagsins og koma húsnæðinu, sem hefur einmitt verið hannað til þess m.a. að öryggisvista unglinga, aftur í notkun og leysa þar með þá grafalvarlegu stöðu sem uppi er í málaflokknum. Húsnæðið er til staðar og þekking á rekstri fyrir hendi. Hver dagur skiptir máli. Við núverandi stöðu verður ekki unað.“

Categories
Fréttir

Óverðtryggð fasteignalán á föstum vöxtum til langs tíma

Deila grein

18/02/2025

Óverðtryggð fasteignalán á föstum vöxtum til langs tíma

Sigurður Ingi Jóhannsson, alþingismaður og formaður Framsóknar, mælir fyrir tillögu til þingsályktunar um óverðtryggð fasteignalán á föstum vöxtum til langs tíma á Alþingi í dag.

Tillögugreinin hljóðar þannig:
Alþingi ályktar að fela fjármála- og efnahagsráðherra að vinna að aðgerðaáætlun sem miði að því að óverðtryggð fasteignalán á föstum vöxtum til langs tíma standi einstaklingum til boða. Ráðherra kynni Alþingi aðgerðaáætlunina eigi síðar en haustið 2025.

Markmið tillögu þessarar er að tryggja að bankar geti boðið fasteignakaupendum hér á landi upp á óverðtryggð lán á föstum vöxtum til langs tíma.

„Íslenskir bankar eru of smáir til að eiga þess kost að bjóða fram slíka fjármálaþjónustu, þar sem þeir eru að hluta bundnir af eigin fjármögnunarkjörum. Íslenska ríkið og lífeyrissjóðir eru að vissu leyti í yfirburðastöðu á íslenskum fjármálamarkaði og geta með einfaldari hætti og á hagstæðari kjörum haft aðgang að langtímafjármögnun.

Viðfangsefnið gengur út á að bankar geti fjármagnað húsnæðislán á óverðtryggðum vöxtum til lengri tíma en þeir bjóða upp á í dag. Með breyttum reglum og þróaðri fjármálamarkaði, til að mynda í gegnum vaxtaskiptasamninga, en það eru samningar þar sem aðilar skiptast á föstum og breytilegum vaxtagreiðslum af tilteknum höfuðstól yfir ákveðið tímabil, er hægt að auðvelda bönkum að bjóða upp á slík lán,“ segir í greinargerð með tillögunni.

Ávinningur af nýju fyrirkomulagi er margvíslegur:

  • Í fyrsta lagi að íbúðarkaupendur geti fengið hagstæðari fasteignalán og verulega aukinn fyrirsjáanleika.
  • Í öðru lagi, verði farin vaxtaskiptasamningsleið, má búast við að ríkissjóður geti lækkað vaxtakostnað sinn með því að færa vaxtagreiðslur sínar í meira mæli yfir í skammtímavexti, sem eru yfirleitt lægri en langtímavextir.
  • Í þriðja lagi má gera ráð fyrir að verðtryggð lán heyri sögunni til ef óverðtryggð lán á föstum vöxtum til langs tíma standa fasteignakaupendum til boða.