Category: Fréttir

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, menningar- og viðskiptaráðherra, var gestur í Bítinu á Bylgjunni og ræddi forskotið er Ísland er komið með í heimi gervigreindar. En menningar- og viðskiptaráðuneytið hefur gefið út leiðarvísi sem fjallar um hvernig íslensk máltækni hefur náð fótfestu í heimi gervigreindarinnar og ávinning samstarfs íslenskra stjórnvalda og þeirra samstarfsaðila við tæknifyrirtækið Open AI. Leiðarvísirinn er gefin út á íslensku og ensku í samstarfi við íslenska gervigreindar- og máltæknifyrirtækið Miðeind og Almannaróm, miðstöð máltækni á Íslandi ber heitið Íslenska-nálgunin: Hvernig stuðla má að fjölbreytni tungumála og menningar á sviði gervigreindar.

„Þetta er lykillinn að því að tungumálið okkar lifi og ég hef stundum líkt því við þegar var verið að þýða Biblíuna yfir á hin ýmsu tungumál, þá náðu tungumálin að lifa í stað þess að hafa þetta allt á latínu. Þetta er bara nákvæmlega sama vegferðin og eftir þessu er tekið, en við erum ekki alveg komin í mark,“ sagði Lilja Dögg.

Umsjónmaður Bítisins, Heimir Karlsson, lagði spurningu fyrir gervigreindina á meðan viðtalinu stóð, þar sem hann spurði hvað hún myndi sjálf gefa sér í einkunn fyrir íslensku, frá 0 upp í 10. Svarið sem hann fékk var athyglisvert, „ég myndi gefa mér sjálfri 7 í einkunn í íslensku. Ég get yfirleitt svarað spurningum og notað rétt málfar en er ekki fullkomin og gæti gert smávægilegar villur í flóknari samhengi“.

Íslenska-nálgunin var kynnt tæknisamfélaginu á málþingi Open AI sem haldin var í tilefni af Allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna í New York á mánudaginn. Inntak málþingsins var að setja áherslu á að leysa flókin samfélagsvandamál með hjálp gervigreindar og stuðla þannig að heimsmarkmiðum Sameinuðu þjóðanna.

Lilja Dögg var gestur í pallborðsumræðum fyrirtækisins um fjölbreytni menningar- og tungumála í gervigreind. Sam Altman, forstjóri OpenAI, og Anna Makanju aðstoðarframkvæmdastjóri alþjóðamála Open AI voru gestgjafar viðburðarins og stýrði Anna pallborðsumræðunum. Aðrir þáttakendur voru Robert Opp, strafrænn þróunarstjóri UNDP, Gabriela Ramos, aðstoðarframkvæmdastjóri félags- og hugvísinda, UNESCO, Max K gervigreindarsérfræðingur hjá UNESCO og Dr. ‘Bosun Tijani, samskipta-, nýsköpunar- og stafrænn efnahagsráðherra Nígeríu.

„Með því að tryggja að nýjasta tækni sé aðgengileg á íslensku getum við teygt okkur í allar áttir. Ég er full af tæknilegu hugrekki eftir að hafa séð þann árangur sem náðst hefur með aðstoð gervigreindar í flóknum verkefnum þar sem aukin tækifæri og jöfnuður verða raunhæfur kostur með tilkomu gervigreindarinnar. Tækifærin eru svo mörg og ávinningurinn getur verið gríðarlegur. Velgengnisssögur dagsins í dag spanna allt frá aukinni uppskeru til stórbætts árangurs í menntun og heilbrigðismálum. Með samhentu átaki í máltækni eru stjórnvöld að tryggja að landsmenn geti tekið þátt í nýjustu tækni – á íslensku,“ segir Lilja Dögg.

Í leiðarvísinum leggur Ísland til að unnið verði að stofnun alþjóðlegs samstarfsverkefnis fyrir tungumál og menningarheima sem hafa ekki náð fótfestu í nýrri tækni. Í slíku samstarfi yrði komið á alþjóðlegum gagnreyndum aðferðum og þróuð mælipróf fyrir getu mállíkana í slíkum tungumálum. Slíkt samstarf myndi einnig auðvelda gagnasöfnun og geymslu gagna og styðja við rannsóknir á sviði fjölmenningarlegrar og margmála gervigreindar. Slíkt verkefni ætti að fela í sér aðkomu hagsmunaaðila frá gervigreindarfyrirtækjum, rannsókna- og fræðasamfélaginu, ríkisstjórnum og fulltrúum samfélagsins, svo og alþjóðlegum stofnunum á borð við UNESCO.

Samstarfið skilar gríðarlegum árangri

Ísland og OpenAI hófu samstarf sitt við að þjálfa ChatGPT í íslensku árið 2022. Ráðist var í samstarfið í kjölfar heimsóknar sendinefndar forseta Íslands og menningar- og viðskiptaráðherra til Bandaríkjanna þar sem hún fundaði meðal annars með Sam Altman, forstjóra OpenAI. Miðeind kom að samstarfinu fyrir hönd Íslands og hefur fyrirtækið unnið náið með OpenAI; deilt með því íslenskum gögnum úr máltækniáætlunum stjórnvalda, veitt líkaninu endurgjöf í þjálfun og mælt bæði skilning þess á íslensku og færni í að mynda réttar setningar á íslensku. Árangurinn af máltæknivinnu Íslands er ótvíræður en allar mælingar á færni líkana OpenAI milli uppfærslna sýna stórbætta íslenskugetu þeirra. Sjá nánar. 

Yfirlýst markmið OpenAI með samstarfinu við Ísland hefur ávallt verið að komast að því hvaða aðferðir nýttust best við að kenna stóru mállíkani eins og ChatGPT tungumál sem fáir tala. Samstarfið hefur leitt ýmislegt í ljós, bæði hvaða aðferðir virðast nýtast best en einnig hvaða aðferðir virka illa. Í leiðarvísinum er helsti lærdómur Íslands af samstarfinu dreginn saman og farið yfir það máltæknistarf sem unnið hefur verið hér á landi frá árinu 2019, þegar máltækniáætlun 1 var sett í gang. Með henni fjárfestu stjórnvöld í gagnasöfnun fyrir íslenska tungu og þróun nauðsynlegra tæknilegra innviða fyrir tungumálið og heldur sú vinna áfram að gefa og byggir Máltækniáætlun 2 á þeim árangri en sú áætlun gildir til 2026.

Berglind Sunna Bragadóttir hefur verið ráðin starfsmaður þingflokks Framsóknar. 

Berglind er fædd árið 1992 og uppalin á Suðurnesjunum. Hún er með B.A.-próf í heimspeki, hagfræði og stjórnmálafræði frá Háskólanum á Bifröst. Berglind hefur um árabil starfað við markaðsstörf, hún gegndi hlutverki verkefnastjóra og síðar upplýsinga- og kynningarstjóra hjá Keili 2019-2021, verkefnastjóra kynningarmála hjá Fræðslusetrinu Starfsmennt 2022-2023 og hefur starfað sem sérfræðingur við markaðsdeild Icelandair frá júní 2023. 

Berglind hefur alla tíð verið virk í trúnaðar- og félagsstörfum. Hún mun gegna störfum varaformanns Sambands ungra Framsóknarmanna (SUF) og gjaldkera Landssambands Kvenna í Framsókn fram að þingum þeirra nú í haust. Þá er hún formaður skólanefndar Menntaskólans við Sund sem og formaður námsstyrkjanefndar.

Berglind hefur störf undir lok árs og tekur við af Sonju Lind Estrajher Eyglóardóttur sem nýverið hóf störf sem aðstoðarmaður Willums Þórs Þórssonar heilbrigðisráðherra.

Ásmundur Einar Daðason, mennta- og barnamálaráðherra, mælti fyrir frumvarpi til laga á Alþingi um námsgögn, ný heildarlög. Frumvarpið er liður í innleiðingu menntastefnu til ársins 2030 en fjölbreytt námsgögn eru ein af megináherslum menntastefnunnar. Eins felur það í sér umtalsverðar breytingar á útgáfu námsgagna og sumir hafa talað um að þær séu líklega þær mestu sem hafa orðið í áratugi, nái frumvarpið fram að ganga á Alþingi.

Gjaldfrjáls námsgögn

„Uppbygging frumvarpsins tekur að nokkru leyti mið af lögum um námsgögn en í því felast nokkur mikilvæg nýmæli og breytingar sem ég ætla hér að fara yfir. Þar ber helst að nefna að í frumvarpinu er lagt til að öllum börnum að 18 ára aldri standi til boða gjaldfrjáls námsgögn í leik-, grunn- og framhaldsskólum á Íslandi.

• Frumvarp til laga um námsgögn.

Markmið með gjaldfrjálsum námsgögnum er að tryggja jöfn tækifæri allra barna til náms, sem er jafnframt í samræmi við áherslur barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna og við eitt af markmiðum gildandi menntastefnu. Hingað til hafa gjaldfrjáls námsgögn einvörðungu átt við skyldunám í grunnskóla en í frumvarpinu felst sú grundvallarbreyting að aðgangur að gjaldfrjálsum námsgögnum verður einnig tryggður á leikskóla- og framhaldsskólastigi,“ sagði Ásmundur Einar.

„Þetta er enn eitt skrefið í því að tryggja öllum börnunum okkar jöfn tækifæri í skólakerfinu okkar. Það hlýtur að vera leiðarstef allra þeirra sem hafa hag barnanna okkar fyrir brjósti að tryggja að kostnaður verði aldrei steinn í götu þeirra þegar kemur að menntun og þetta er í raun meðal þeirra grundvallarréttinda sem barnasáttmálinn kveður á um. Risavaxið framfaraskref var tekið með því að tryggja gjaldfrjálsar skólamáltíðir og er sá sem hér stendur stoltur af því að halda áfram á þeirri pólitísku braut að tryggja að efnahagur komi ekki niður á skólagöngu barna.“

Ræða Ásmundar Einars í heild sinni á Alþingi:

Deila

Prenta grein

Ágúst Bjarni Garðarsson, alþingismaður, er fyrsti flutningsmaður þingsályktunar um skattalega hvata vegna launa keppnis- og afreksíþróttafólks. Markmið tillögunnar er að skapaður verði hvati með skattkerfinu fyrir fyrirtæki til þess að ráða til starfa hjá sér keppnis- og afreksíþróttafólk. Með því hafa fyrirtæki bæði aukinn sveigjanleika til þess að koma til móts við mismunandi þarfir og aðstæður íþróttamanna og aukinn hvata til þess.

Tillögugreinin orðast svo:

„Alþingi ályktar að fela mennta- og barnamálaráðherra í samvinnu við fjármála- og efnahagsráðherra að skipa starfshóp sem fái það verkefni að útfæra skattalega hvata til launagreiðenda, hvort sem er á opinberum eða almennum markaði, vegna launa keppnis- og afreksíþróttafólks. Markmiðið er að keppnis- og afreksíþróttafólk fái greidd laun að hluta eða að fullu frá launagreiðanda þegar það þarf að mæta á æfingar eða íþróttamót og launagreiðandi fái skattaívilnun á móti greiddum launum.
Ráðherra geri grein fyrir niðurstöðum starfshópsins í lok maímánaðar 2025.“

• Tillaga til þingsályktunar um skattalega hvata vegna launa keppnis- og afreksíþróttafólks.

Ræða Ágústs Bjarna í heild sinni á Alþingi:

Deila

Prenta grein

Halla Signý Kristjánsdóttir, alþingismaður, gerði að umtalsefni í störfum þingsins að hafin sé sala á áfengi í gegnum vefverslun Hagkaups. „Viðskiptavinum gefst nú tækifæri til að kaupa áfengi á netinu og sækja í Skeifuna um leið og þeir kaupa ostinn og mjólkina, sem þeir geta gert í Skeifunni allan sólarhringinn.“

„Hér hefur mammon náð lífeyrissjóðunum á sitt band og Hagar eru að stórum hluta í almenningseigu. Þetta er ekki fyrsta netverslunin hér á landi heldur fylla þær brátt tuginn þrátt fyrir að smásala á áfengi sé ólögleg fyrir utan ÁTVR,“ sagði Halla Signý.

„Ég stæði ekki hér ef þetta væri almenn vara eins og sokkar eða hveiti. Við erum að tala um að aðgengi að áfengi hefur aukist og ný vídd opnast við að þú hafir aðgengi að því allan sólarhringinn. Það er staðreynd að óhófleg áfengisneysla er böl fólks á öllum aldri. Það er talað um að 150 manns látist á hverju ári vegna þess. Fjölskyldur splundrast og ofbeldi eykst.

Íslenska forvarnamódelið er þekkt og hefur skilað góðum árangri í baráttunni gegn áfengis- og tóbaksnotkun. Það má segja að það sé orðin útflutningsvara. Haldnar hafa verið ráðstefnur á erlendri grundu þar sem íslenska módelið hefur verið kynnt og árangurinn af því. En hér heima eru öfl sem ætla að hunsa það út frá hugmyndafræði um frelsi einstaklingsins. Frelsi einstaklingsins getur aldrei orðið meira en það öryggi sem hann býr við.

ÁTVR vinnur nú undir strangri löggjöf sem lýtur að því að áfengi sé ekki venjuleg vara heldur vara sem við þurfum að halda frá ungu fólki. ÁTVR er bundið af því að þeir hafi fasta álagningu á áfengi og álagning reiknist af innkaupsverði þeirra frá birgjum. Hagar flytja inn áfengi og eru þá líklega meðal birgja ÁTVR. Og nú eru Hagkaup, sem eru í eigu Haga, komin í samkeppni við ÁTVR um smásölu áfengis á Íslandi.

Virðulegi forseti. Það er margt skrýtið í kýrhausnum,“ sagði Halla Signý að lokum.

Ræða Höllu Signýjar í heild sinni á Alþingi:

Deila

Prenta grein

Lilja Rannveig Sigurgeirsdóttir, alþingismaður, gerði að umræðuefni í störfum þingsins stöðu vegakerfisins og það augljósa að þeir séu ekki gerðir fyrir þá þungu umferð, þann fjölda bíla eða þá atvinnuvegi sem um þá aka í dag. Það að ekki hafi tekist að samþykkja nýja samgönguáætlun skapi ýmiss konar vandræði, áframhaldandi gott viðhald og að uppbygging sé á áætlun.

„Við búum svo vel að því að hafa samgönguáætlun þar sem forgangsröðun þingsins kemur fram hvað varðar framkvæmdir í vegamálum. Samgönguáætlun var lögð fram hér á síðasta löggjafarþingi. Hún kláraðist því miður ekki og við sjáum að það hefur skapað ýmiss konar vandamál. Það er ljóst að fyrri samgönguáætlun á að vera enn í gildi,“ sagði Lilja Rannveig.

„En varðandi þessi mál vil ég nefna sérstaklega stöðuna í mínu kjördæmi, Norðvesturkjördæmi. Framkvæmdir á Vestfjörðum eru núna stopp. Malarvegir eru flestir á Vesturlandi og Norðvesturlandi og sumir vegir sem hafa bundið slitlag bera einfaldlega ekki þá umferð sem á þeim er og þeim var breytt í malarvegi aftur. Þetta gerðist í sumar í Dalabyggð og hefur nú að mestu verið lagfært. En það er ljóst að þetta getur gerst aftur. Það er ljóst að uppbygging vega í Norðvesturkjördæmi er nauðsynleg og það þarf að gæta að því að það svæði verði ekki undir í samgönguáætlun sem á að koma fram hér í haust.

Vegir eru lífæðar samfélaga og þess vegna þarf fólk að geta treyst á það að viðhald og uppbygging þeirra séu á áætlun og að áætlanir standist,“ sagði Lilja Rannveig að lokum.

Ræða Lilju Rannveigar í heild sinni á Alþingi:

Deila

Prenta grein