Category: Fréttir

Ólafur Reynir Guðmundsson hefur verið ráðinn nýr starfsmaður þingflokks Framsóknar.

Ólafur Reynir er með embættisprófi í lögfræði frá Háskóla Íslands, MPA gráðu frá Harvard og MBA gráðu frá IE Business School. Hann er jafnframt menntaður píanóleikari og hef stundað tónlistarnám og haldið tónleika bæði hérlendis og erlendis.

Ólafur Reynir starfaði sem lögfræðingur hjá Ferðamálastofu frá árinu 2018 og þar áður hjá fjármála- og efnahagsráðuneytinu frá árinu 2011. Ólafur kom þar m.a. að gerð núgildandi laga um opinber fjármál. Auk starfa hjá stofnunum á borð við Skipulagsstofnun, hefur Ólafur starfað hjá Accenture, (Noregi) og Citibank (Hollandi).

Ólafur Reynir er kvæntur Auði Hrefnu Guðmundsdóttur, framkvæmdastjóra UN Global Compact á Íslandi og á tvö börn, Ásgeir (10 ára) og Hrefnu (5 ára).

Við bjóðum Ólaf velkominn til starfa.

Halla Hrund Logadóttir, alþingismaður, flutti í dag jómfrúarræðu sína í störfum þingsins á Alþingi. Sagði hún að í umræðu um orkumál verði að hafa í huga að staða mála geti breyst hratt. Fyrir áratug hafi álverið í Helguvík verið blásið af. Það hafi verið nægt „framboð af raforku á lágu verði og heimsfaraldurinn hjálpaði þar til því að hagkerfi heimsins drógust saman. Þetta gjörbreyttist hins vegar, eins og við þekkjum, á stuttum tíma eftir Covid. Bitcoin hækkaði í verði, álverð hækkaði í verði, landeldi kom inn á markaðinn og eftirspurn jókst hratt,“ sagði Halla Hrund.

„Hvað mun það þýða fyrir okkur hér á Íslandi, fyrir eftirspurn hér? Það er eitthvað sem við þingmenn þurfum að þekkja. Mig langar þó að brýna sérstaklega nýja ríkisstjórn til að setja orkuöryggi almennings í forgang og beini því sérstaklega til nýs ráðherra að hafa stórt samfélagshjarta í þessum málaflokki, setja áherslu á jarðhitaleit, fæðuöryggi og það að tengja saman dreifðari byggðir sem sannarlega þurfa á því að halda.“

Ræða Höllu Hrundar í heild sinni á Alþingi:

„Virðulegi forseti. Kæri þingheimur og kæra þjóð. Ég óska nýrri ríkisstjórn velfarnaðar í störfum sínum og ekki síst í orkumálunum sem þegar hafa orðið bitbein í þessum sal. Megi traust ríkja í nýtingu okkar fjölbreyttu og verðmætu auðlinda og ekki síður í náttúruvernd, orði sem ég hef saknað að sé nefnt með skýrum hætti hér í þingsal. Í áframhaldandi umræðu um orkumál þarf að hafa í huga að staða mála getur breyst hratt. Horfum áratug aftur í tímann. Þá var álverið í Helguvík blásið af, það var nægt framboð af raforku á lágu verði og heimsfaraldurinn hjálpaði þar til því að hagkerfi heimsins drógust saman. Þetta gjörbreyttist hins vegar, eins og við þekkjum, á stuttum tíma eftir Covid. Bitcoin hækkaði í verði, álverð hækkaði í verði, landeldi kom inn á markaðinn og eftirspurn jókst hratt. Við sáum líka eftirspurn aukast hratt vegna áskorana í Evrópu, orkukrísunnar og í ofanálag var fólksfjölgun hér á landi að aukast mikið. Samtímis var minna af orku í boði því að lón Landsvirkjunar voru sögulega lág, sem hefur reyndar breyst undanfarið með slagveðrinu sem hefur gengið yfir.

Ég segi þetta því að það hafa orðið miklar sviptingar bara á síðustu fimm árum og síðustu fimm ár eru eins og eitt kjörtímabil rúmlega í lengd. Þetta er því góð áminning um að ytri þættir geta breyst hratt sem hafa mikil áhrif á okkar orkumál. Bandaríkin og Evrópa tilkynntu t.d. nýlega um umfangsmiklar fjárfestingar í orkuinnviðum og gervigreind. Og ég spyr: Hvað mun það þýða fyrir okkur hér á Íslandi, fyrir eftirspurn hér? Það er eitthvað sem við þingmenn þurfum að þekkja. Mig langar þó að brýna sérstaklega nýja ríkisstjórn til að setja orkuöryggi almennings í forgang og beini því sérstaklega til nýs ráðherra að hafa stórt samfélagshjarta í þessum málaflokki, setja áherslu á jarðhitaleit, fæðuöryggi og það að tengja saman dreifðari byggðir sem sannarlega þurfa á því að halda. Um leið þarf að gæta að nýtni, nýsköpun og náttúruvernd sem mun reyna á með tilkomu vindorku. Sláum samvinnutón í orkumálum, vinnum þau faglega án upphrópana og ásakana því það er það sem Ísland á skilið.“

Þingflokkur Framsóknar hefur sett fram þrjú sérstök forgangsmál á þessum þingvetri. Þetta eru tillögur um óverðtryggð fasteignalán á föstum vöxtum til langs tíma, um jarðakaup erlendra aðila og um orkuöryggi almennings.

Sigurður Ingi Jóhannsson, alþingismaður og formaður Framsóknar, leggur fram tillögu um „að fela fjármála- og efnahagsráðherra að vinna að aðgerðaáætlun sem miði að því að óverðtryggð fasteignalán á föstum vöxtum til langs tíma standi einstaklingum til boða. Ráðherra kynni Alþingi aðgerðaáætlunina eigi síðar en haustið 2025.“ Markmið tillögunnar er að tryggja að bankar geti boðið fasteignakaupendum hér á landi upp á óverðtryggð lán á föstum vöxtum til langs tíma enda er það réttlætismál fyrir neytendur á Íslandi. Slíkt fyrirkomulag þekkist á Norðurlöndum og víðar og treystir fyrirsjáanleika við fjármögnun húsnæðis.

• Sjá nánar: Tillaga til þingsályktunar um óverðtryggð fasteignalán á föstum vöxtum til langs tíma.

„Íslenskir bankar eru of smáir til að eiga þess kost að bjóða fram slíka fjármálaþjónustu, þar sem þeir eru að hluta bundnir af eigin fjármögnunarkjörum. Íslenska ríkið og lífeyrissjóðir eru að vissu leyti í yfirburðastöðu á íslenskum fjármálamarkaði og geta með einfaldari hætti og á hagstæðari kjörum haft aðgang að langtímafjármögnun.

Viðfangsefnið gengur út á að bankar geti fjármagnað húsnæðislán á óverðtryggðum vöxtum til lengri tíma en þeir bjóða upp á í dag. Með breyttum reglum og þróaðri fjármálamarkaði, til að mynda í gegnum vaxtaskiptasamninga, en það eru samningar þar sem aðilar skiptast á föstum og breytilegum vaxtagreiðslum af tilteknum höfuðstól yfir ákveðið tímabil, er hægt að auðvelda bönkum að bjóða upp á slík lán,“ segir í greinargerð með tillögunni.

Halla Hrund Logadóttir, alþingismaður, leggur fram tillögu um að skipaður verði sérfræðihópur „sem útfæri frekari breytingar á lögum með það að markmiði að takmarka jarðakaup erlendra aðila hér á landi. Starfshópurinn skili drögum að frumvarpi sem lagt verði fram af atvinnuvegaráðherra eigi síðar en á haustþingi 2025.“

• Sjá nánar: Tillaga til þingsályktunar um jarðakaup erlendra aðila.

„Fram hefur komið að kaup erlendra aðila á jörðum til útflutnings á jarðefnum eru í undirbúningi á Mýrdalssandi. Upphaflega hugsunin á bak við lög um nýtingu jarðefna var m.a. að bændur og Vegagerðin hefðu auðvelt aðgengi að möl og sandi til að byggja fjárhús og leggja vegi. Lögunum var ekki ætlað að stuðla að útflutningi jarðefna. Þá hafa jarðir verið seldar með vatnsréttindum til félaga í erlendri eigu. Vatnalögum, nr. 15/1923, var m.a. ætlað að tryggja sveitarfélögum aðgengi að vatni. Þau gerðu ekki ráð fyrir að vatn væri mikilvæg verðmæti í hlýnandi heimi sem flest önnur ríki hafa kortlagt út í ystu æsar. Áhugi á jarðakaupum í tilgangi orkunýtingar og innviða fer vaxandi en dæmi um slíkt má finna í vatnsafli, vindi og jarðhita. Græna orkan er olía framtíðarinnar og eignarhald á slíkum auðlindum þarf að hugsa til langs tíma. Erlendir aðilar hafa einnig verið að kaupa jarðir sem hafa að geyma mikilvægt ræktarland sem getur sett takmarkanir á nyt þess í landbúnaði og matvælaframleiðslu í framtíðinni.

Þróunin vekur upp margs konar spurningar um nauðsyn þess að styrkja lagaramma og stjórnsýslu þessara málaflokka,“ segir í greinargerð tillögunnar.

Halla Hrund Logadóttir, alþingismaður, leggur einnig fram tillögu um að stjórnvöld leggji „fram frumvarp sem tryggi orkuöryggi almennings og stuðli um leið að hagkvæmu og stöðugu verðlagi raforku til þessa hóps, eigi síðar en á vorþingi 2025.“

• Sjá nánar: Tillaga til þingsályktunar um orkuöryggi almennings.

„Miklar breytingar hafa orðið á orkuumhverfi Íslands undanfarin ár og eftirspurn eftir endurnýjanlegri orku er sífellt að aukast. Í dag er ekkert því til fyrirstöðu að almenningur í landinu verði hreinlega undir í samkeppninni um raforku bjóði stærri kaupandi betur. Engin lagaleg úrræði eru fyrir hendi til að koma í veg fyrir slíkt ástand. Almenningur er þannig á ystu nöf í ölduróti orkumarkaðarins á meðan stórir raforkunotendur búa við langtímasamninga sem tryggja raforkuþörf þeirra.“

„Áður fyrr bar Landsvirkjun skýra lagalega ábyrgð á því að tryggja orkuöryggi almennings, þ.e. fyrir heimilin og venjuleg fyrirtæki. Þegar orkulöggjöf Evrópusambandsins var fyrst tekin upp í íslenskan rétt var þessi ábyrgð Landsvirkjunar felld úr gildi án þess að nýjar lausnir væru innleiddar. Þó eru margar leiðir færar innan Evrópulöggjafarinnar, ekki síst í kjölfar orkukrísu álfunnar, en þær hafa ekki verið innleiddar í lög hér á landi. Vernd fyrir heimilin í landinu og aðra minni orkunotendur er því ekki séríslensk krafa enda raforka íbúa nauðsynjavara og grunnþjónusta við borgara, sem ekki er hægt að skipta út með hraði.
Færa má sterk rök fyrir því að það sé nauðsynlegt að tryggja bæði heimilum og minni orkunotendum aðgengi að raforku óháð orkuframleiðslu hverju sinni, en þó reynir sérstaklega á þegar umframeftirspurn er til staðar. Þetta er sérlega mikilvægt að útfæra á Íslandi þar sem hér er um að ræða einstakt einangrað raforkukerfi sem fylgir sveiflum í skilyrðum náttúrunnar sjálfrar, orku úr vatnsafli og jarðvarma sameiginlegra auðlinda, og hér er ekki hægt að stóla á varabirgðir annars staðar frá,“ segir í greinargerð tillögunnar.

Ingibjörg Isaksen, alþingismaður og formaður þingflokks Framsóknar, beindi orðum til forsætisráðherra í óundirbúnum fyrirspurnartíma á Alþingi. Sagði hún stöðuna í kjaradeilu kennara alvarlega, deilu þar sem traust var það mikið fyrir kosningar að verkfalli var frestað í von um farsæla niðurstöðu, en er nú rofið.

„Við í Framsókn höfum sýnt að pólitísk inngrip í kjaraviðræður geta verið farsæl en slíkt verður að gerist með skýrum gegnsæjum hætti og í samvinnu allra aðila við borðið. Þess vegna vekur það mikla undrun að kennarar hafi talið samninga vera í höfn en svo slitnaði upp úr viðræðum á síðustu stundu og er talað um að þar hafi pólitíkin skemmt fyrir. Hvaða afskipti höfðu aðilar ríkisstjórnarinnar af viðræðum sem urðu til þess að þær fóru í uppnám? Við getum nefnilega ekki litið fram hjá því hvaða áhrif þessi verkföll hafa og mest bitna þau á börnunum okkar,“ sagði Ingibjörg.

„Starf kennara hefur breyst mikið á undanförnum árum. Verkefnin eru orðin fjölbreyttari og krefjandi og ekki aðeins vegna breytinga á námsefni og kennsluháttum og vegna fjölbreyttara samfélags heldur einnig vegna síaukinnar ábyrgðar í velferðarmálum nemenda. Það er mikilvægt að við stöndum með kennurum og styðjum þá í starfi og bætum starfsaðstæður þeirra. Að öðrum kosti heldur fagmenntuðum kennurum áfram að fækka í stéttinni og það er þróun sem við höfum ekki efni á. Menntakerfið er undirstaða samfélagsins og án öflugra kennara verður framtíðin okkar ekki eins björt. Því spyr ég hæstv. forsætisráðherra: Með hvaða hætti hyggst ríkisstjórnin rjúfa þessa stöðnun og koma á ásættanlegum samningum við kennara?“

Sjá nánar: Aðkoma stjórnvalda að kjaradeilu kennara.

Sigurður Ingi Jóhannsson, alþingismaður og formaður Framsóknar, átti orðastað við forsætisráðherra á Alþingi um afstöðu stjórnvalda til Reykjavíkurflugvallar í óundirbúnum fyrirspurnartíma. „Í áratugi hefur Samfylkingin verið með andóf gegn Reykjavíkurflugvelli í borgarstjórn Reykjavíkur, talað ótal sinnum um að nauðsynlegt sé að flugvöllurinn fari og komið alls konar hugmyndum á framfæri sem hafa takmarkað rekstraröryggi og minnkað öryggi flugvallarins, eins og uppbyggingunni á Hlíðarenda, eins og að þráskallast við í meira en áratug,“ sagði Sigurður Ingi.

„Það er almannavarnaástand. Forsætisráðherra, hvað ætlar dómsmálaráðherra að gera í því? Hvað ætlar heilbrigðisráðherra að gera í því að sjúkraflugið er stopp og heilbrigðismál eru upp í loft? Hvað ætlar samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra að gera í stjórnsýslunni sem er með Samgöngustofu og Isavia? Þess vegna spyr ég forsætisráðherra, þetta heyrir undir fleiri ráðuneyti. Hver er stefna Samfylkingarinnar í raun? Það þurfti að sprengja meiri hlutann í Reykjavík til þess að oddviti Samfylkingarinnar í beinni útsendingu í gær fór að tala um að Reykjavíkurflugvöllur væri þar sem hann væri og væri sennilega mikilvægur og ekkert að fara. Það er alveg nýtt hljóð. Er það hin nýja stefna Samfylkingarinnar? Er það vegna þess að núverandi borgarstjóri, Einar Þorsteinsson, er byrjaður að saga niður þessi tré sem er löngu tímabært að saga? Hvort sem þau verða tugir í dag og 500 á næstu tveimur vikum sem borgarstjóri ætlar að hafa forgöngu um þá er það mikilvægt. En hver er stefna ríkisstjórnarinnar með Samfylkinguna í broddi fylkingar?“

Sjá nánar: Afstaða stjórnvalda til Reykjavíkurflugvallar.

Stefán Vagn Stefánsson, alþingismaður, var seinni ræðumaður Framsóknar á Alþingi um stefnuræðu forsætisráðherra á mánudagskvöldið.

Ræða Stefáns Vagns í heild sinni á Alþingi:

„Virðulegur forseti. Kæru Íslendingar. Ég vil í upphafi ræðu minnar byrja á að óska nýkjörnum þingmönnum til hamingju með kjörið og velfarnaðar í störfum þeirra hér á Alþingi. Sömuleiðis vil ég óska nýrri ríkisstjórn farsældar.

Ný þingmálaskrá hefur verið lögð fram af nýrri ríkisstjórn og verð ég að segja að sú skrá kemur á óvart að mörgu leyti. Hér í þessum þingsal á síðasta kjörtímabili var mikið fjallað um störf og málefni þáverandi ríkisstjórnar, eðlilega, og þeir flokkar sem nú sitja í ríkisstjórn gagnrýndu stefnuleysi og stjórnarmál af miklum þunga. Því kemur á óvart að sjá að um helmingur þeirra mála sem eru í nýrri þingmálaskrá eru annaðhvort endurflutt eða voru í undirbúningi í ráðuneytum undir forystu fyrrverandi ríkisstjórnar. Þannig að, virðulegur forseti, staðan var mögulega ekki eins slæm og látið var í veðri vaka hér á Alþingi eða a.m.k. ber ný þingmálaskrá þess ekki merki. Eins er ljóst við yfirlestur þingmálaskrár að eitthvað vantar nú upp á að þau loforð sem gefin voru fyrir kosningar, sum ófrávíkjanleg, séu sýnileg. Mögulega eiga þau eftir að líta dagsins ljós eða voru látin niður falla þar sem enginn flokkur fékk yfir 50% í kosningunum. En þá er það víst þannig að þá gilda loforðin ekki lengur og breytast í markmið eða stefnur sem ekki þarf að standa við. Ónefndur ráðherra sagði eitt sinn fyrir mörgum árum þegar hann var inntur eftir óuppfylltu loforði vestur á fjörðum: Ég meinti það þegar ég sagði það. Það á kannski við hér.

Mikilvæg verkefni bíða í samgöngumálum en lítið sést á spil nýrrar ríkisstjórnar í þeim efnum. Í mínu kjördæmi, Norðvesturkjördæmi, náðist að setja inn framkvæmdir á Dynjandisheiði og í Gufudalssveit í fjárlög fyrir árið 2025 og mjög mikilvægt að þau verkefni haldi áfram og klárist eins og lagt var upp með. Loforð um tvenn jarðgöng á hverjum tíma eins og hæstv. innviðaráðherra lofaði fyrir kosningar sjást hins vegar ekki og ný samgönguáætlun mun ekki líta dagsins ljós fyrr en mögulega í haust. Það verður áhugavert að sjá nýja forgangsröðun hæstv. ráðherra sem hefur farið mikinn um samgöngubætur, m.a. í Norðvesturkjördæmi, og við sem þar búum væntum þess að sjálfsögðu að það raungerist í nýrri áætlun. Má þar nefna loforð um Álftafjarðargöng, göng um Mikladal og Hálfdán, eða Suðurfjarðagöng, tvöföldun Hvalfjarðarganga og göng undir Klettháls. Öllu var lofað.

Miðað við málflutning hæstv. innviðaráðherra á síðasta löggjafarþingi þá var hann duglegur að ítreka að nóg væri til og ekkert að vanbúnaði. En í upphafi stjórnarmyndunarviðræðna komu oddvitar ríkisstjórnarinnar fram og sögðu að nýjar upplýsingar um stöðu ríkissjóðs til hins verra gerðu það að verkum að ekki væri hægt að fara í þau mál sem lofað hafði verið fyrir kosningar, því miður. Breyttar forsendur. Umræddar upplýsingar lágu hins vegar fyrir við gerð fjárlaga ársins 2025 og fulltrúar allra flokka í fjárlaganefnd voru fullmeðvitaðir um breytta stöðu og því hefði þetta ekki átt að koma fulltrúum ríkisstjórnarinnar neitt á óvart. Upplýsingarnar komu fram fyrir 2. umræðu fjárlaga í nóvember, fyrir kosningar, og þetta er því ódýr eftiráskýring sem stenst enga skoðun.

Af nægu er að taka, virðulegur forseti, og ekki er hægt að fara yfir allt hér á þessum stutta tíma en það er ekki hægt að láta hjá líða að ræða það stórundarlega mál sem er að hæstv. ráðherra, sem hefur opinberlega lýst yfir þeirri skoðun að bókun 35 standist ekki stjórnarskrá Íslands, ætlar nú ekki aðeins að styðja málið heldur er ráðherra í ríkisstjórn sem ætlar að leggja umrætt mál fram, mál sem hæstv. ráðherra hefur fullyrt að standist ekki stjórnarskrá Íslands. Fyrsta mál á dagskrá nýrrar ríkisstjórnar. Hvernig þetta getur gerst er hulin ráðgáta og verður fróðlegt að fylgjast með umræðunni hér í þingsal þegar málið mun koma fram. En hér sannast það að vika er svo sannarlega langur tími í pólitík. Og sýslumannsembættin, virðulegur forseti, að sameina sýslumannsembættin í eitt, að taka burtu eina og æðsta embættismann ríkisins í hverjum landshluta,við í Framsókn styðjum ekki þá vegferð. Við styðjum hins vegar að auka samstarf, verkaskiptingu og samvinnu allra embætta.

Virðulegur forseti. Mig langar hér í lokin að enda á jákvæðum nótum og hvetja nýja ríkisstjórn til dáða. Ég efast ekki um og veit að við öll hér inni erum að vinna af heilindum með það að markmiði að gera Ísland betra í dag en það var í gær. Þó að áherslur og stefnur séu ólíkar er markmiðið það sama. Ég hlakka til samstarfsins á komandi mánuðum og óska þinginu velfarnaðar í sínum störfum fyrir land og þjóð.“