Categories
Fréttir Greinar

Notum ís­lensku

Deila grein

05/07/2023

Notum ís­lensku

Ef þér er almennt sama hvort þjónustan sem þú færð er á íslensku eða ensku eru allar líkur á að hún verði til framtíðar á ensku. Við skulum samt hafa það á hreinu að ensk tunga er ekki óvinur íslenskunnar, heldur er það doðinn og andvaraleysið sem skapa ógn við samtíð og framtíð tungumálsins okkar.

Fá málefni eru mér jafn hugleikin og mikilvægi íslenskunnar, hún er grunnur alls sem við gerum og stöndum fyrir. Kunnátta og færni í tungumálinu ákvarða oft þau tækifæri og framgang sem börn og ungmenni njóta til framtíðar.

Í ráðherratíð minni hef ég sett málefni íslenskunnar í öndvegi og leitast við að auka samvinnu og samstöðu um aðgerðir sem stuðla að verndun og þróun tungumálsins. Íslenskan er ekkert venjulegt málefni og þróun hennar verður ekki stýrt með ríkisafskiptum. Tungumál eru í senn verk okkar allra og verkfæri, þau hverfast ekki um afskipti – heldur samskipti.

Andófið eykst

Við þurfum alvöru viðhorfsbreytingu gagnvart tungumálinu okkar. Við verðum í sameiningu að vinda ofan af þeim doða og misskildu þjónustulund sem hefur orðið til þess að enska er álitin sjálfsagt mál svo víða í samfélaginu. Þeim fjölgar stöðugt sem stíga fram og andæfa þessari þróun; benda á fáránleika þess að auglýsingum og markaðsefni á ensku sé beint að íslenskumælandi neytendum, að þjónusta sé ekki í boði á íslensku og að almannarými séu uppfull af skilaboðum á ensku og íslenskan sé þar í öðru sæti.

Þetta er líka slæm þróun, sem þarf að stöðva. Þessi framvinda á sér ýmsar skýringar og afsakanir en að mínu mati kristallast í henni blanda af metnaðar- og andvaraleysi varðandi stöðu íslenskunnar. Og mögulega smá Indriði líka, hver á annars að passa upp á íslenskuna? Á ég að gera það?

Brú fortíðar og framtíðar

Tungumálið geymir sjálfsskilning okkar og sögu. Okkur hefur verið treyst fyrir einstakri menningararfleifð og við verðum að standa okkur betur í að varðveita hana og færa áfram til komandi kynslóða. Sá þráður er einna skýrastur í bókmenntunum – frá norrænu goðafræðinni til Njálu og Hávamála – að Ferðalokum, Svartfugli, Sjálfstæðu fólki, Sálminum um blómið, Karitas án titils, Kleifarvatni, Mánasteini, Draumalandinu, Sextíu kílóum af sólskini og Hamingju þessa heims. Við eigum fjársjóð af sögum og heimsmynd í þessu tungumáli. Hefur þú leitt hugann að því hvernig sú heimsmynd liti út ef við hættum að hugsa á íslensku?

Þróun má snúa við

Staðan er flókin en hún er ekki alslæm. Fjölmargir einstaklingar, fyrirtæki og félagasamtök hafa lagt sín lóð á vogarskálarnar til þess að auka veg tungumálsins og árétta mikilvægi þess. Undanfarin misseri hef ég átt ótal uppbyggileg samtöl við fólk úr atvinnulífinu, skólasamfélaginu, stjórnkerfinu, rannsakendur og frumkvöðla um áskoranir íslenskunnar og leiðir til úrbóta – þetta er fólk af ólíkum uppruna og á mismunandi aldri en rauði þráðurinn er sá sami – það er samfélagslegt verkefni að tryggja framtíð íslenskunnar og þar er ekki í boði að skila auðu.

Fyrirtæki í landinu eru afar mikilvæg í því samhengi – þeirra miðlun og samskipti móta samfélag okkar á svo mörgum sviðum og því er ein þeirra 18 aðgerða í þágu tungumálsins sem við kynnum nú til umsagna í Samráðsgátt sérstaklega miðuð að þeim. Ég vonast til góðrar samvinnu við atvinnulíf, sveitarfélög og þriðja geirann í því verkefni sem ber vinnuheitið „Íslenska er sjálfsagt mál“ en markmið þess er að auka sýni- og heyranleika íslensku í almannarýmum í samvinnu atvinnulífs og stjórnvalda.

Verkefni sem þetta vinnst með seiglu, ástríðu og því að vera opin fyrir hugmyndum og samvinnu. Í menningar- og viðskiptaráðuneytinu höfum við haft ýmsar hugmyndir til skoðunar í vetur, m.a. möguleika þess að hvetja rekstraraðila til þess að skrá heiti sín á íslensku.

Orð til alls fyrst

Umsagnafrestur vegna aðgerðanna 18 er til 10. júlí nk. Drög þeirra eru mótuð samstarfi fimm ráðuneyta en markmið aðgerðaáætlunarinnar er forgangsraða verkefnum stjórnvalda þegar kemur að verndun og þróun tungumálsins næstu þrjú ár. Ég hvet sem flesta til þess að kynna sér málið og miðla sínum hugmyndum til okkar. Að vinna að framgangi íslenskunnar og tryggja stöðu hennar í heimi örra tæknibreytinga og fólksflutninga er samvinnuverkefni sem kallar ótal hendur til góðra verka.

Fyrir þau sem ekki hafa tíma fyrir Samráðsgáttir og umsagnaskrif vil ég ennfremur árétta: Við höfum val um það á hverjum degi að nota tungumálið okkar og forgangsraða í þágu þess; njótum á íslensku, mótum og nýtum tungumálið á skapandi hátt. Einfaldlega – notum íslenskuna. Og sýnum með því að okkur sé ekki sama.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, menningar- og viðskiptaráðherra og varaformaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst á visir.is 5. júlí 2023.

Categories
Fréttir Greinar

Skarpleikur hugsunar

Deila grein

30/06/2023

Skarpleikur hugsunar

Það er göm­ul saga og ný að veðurguðirn­ir eigi það til að stríða okk­ur að sum­ar­lagi, þvert á vænt­ing­ar okk­ar um sól­ríka tíð um allt land. Sum­arið 2023 hef­ur ekki skorið sig úr hvað þetta varðar fyr­ir stór­an hluta lands­manna, en þeirr­ar gulu hef­ur verið saknað af mörg­um. Það þýðir þó ekki að láta deig­an síga enda ým­is­legt hægt að gera hér á landi óháð því hvernig viðrar. Á sól­rík­um jafnt sem vot­um degi er til­valið að kíkja á eitt af þeim fjöl­mörgu söfn­um og sýn­ing­um sem eru í land­inu. Heim­sókn á safn eyk­ur skarp­leika hugs­un­ar og and­lega auðlegð.

Á Íslandi eru hátt í 50 viður­kennd söfn starf­rækt, að sýn­ing­um frá­töld­um sem skipta mörg­um tug­um. Í ár höf­um við verið minnt á það hversu sam­gró­in safna­menn­ing er ís­lensku þjóðinni, en fyrr á ár­inu var haldið upp á 160 ára af­mæli Þjóðminja­safns Íslands en safnið telst stofnað 24. fe­brú­ar 1863 og hef­ur í fyll­ingu tím­ans vaxið með þjóðinni og tekið breyt­ing­um. Þjóðminja­safnið gegn­ir lyk­il­hlut­verki sem eitt þriggja höfuðsafna þjóðar­inn­ar, með því að ann­ast söfn­un, skrá­setn­ingu, varðveislu og rann­sókn­ir á menn­ing­ar­arfi þjóðar­inn­ar ásamt því að styðja við byggðasöfn og önn­ur minja­söfn.

Um liðna helgi náði annað safn merk­is­áfanga, þegar Lista­safn Ein­ars Jóns­son­ar fagnaði því að 100 ár voru frá opn­un þess, en það var fyrsta lista­safnið sem opnað var al­menn­ingi hér á landi. All­ar göt­ur síðan hef­ur það sett mark sitt á borg­ar­brag­inn og hleypt gest­um inn í undra­ver­öld Ein­ars.

Söfn eru minni þjóða þar sem nú­tím­inn get­ur speglað sig í fortíðinni og stuðlað þannig að fræðslu, skiln­ingi og vit­und um menn­ing­ar- og nátt­úruarf­inn. Þannig leggja söfn sitt af mörk­um til sam­fé­lags­legr­ar umræðu en sterk tengsl safna, safn­kosts of sam­fé­lags fela í sér drif­kraft og verðmæta­sköp­un. Það er mik­il­vægt að tryggja gott aðgengi fólks að söfn­um og stuðla að því að miðla sög­unni til kom­andi kyn­slóða með skil­merki­leg­um hætti. Á þetta er meðal ann­ars lögð áhersla í stjórn­arsátt­mála rík­i­s­tjórn­ar­inn­ar þar sem fram kem­ur að aðgengi að menn­ingu óháð bú­setu sé lyk­il­atriði og und­ir­strikað að hlut­verk stjórn­valda sé að skapa skil­yrði fyr­ir fjöl­breytni, sköp­un og frum­kvæði á sviði lista og menn­ing­ar­arfs.

Sem mik­il­væg­ir innviðir hafa söfn einnig stutt við ferðaþjón­ust­una og aukið þá afþrey­ingu sem er í boði fyr­ir alla þá er­lendu gesti sem heim­sækja landið okk­ar – og miðlað þannig sögu okk­ar og menn­ingu út fyr­ir land­stein­ana. Það skipt­ir máli fyr­ir okk­ur sem þjóð.

Stjórn­völd eru staðráðin í að halda áfram að stuðla að sterk­ari um­gjörð safn­a­starfs í land­inu, meðal ann­ars með því að fylgja eft­ir stefnu­mörk­un um safn­astarf.

Ég hvet lands­menn til að kíkja við á söfn­un­um okk­ar í sum­ar og njóta þannig þeirr­ar merki­legu menn­ing­ar sem þau hafa að geyma.

Höf­und­ur er menn­ing­ar- og viðskiptaráðherra og vara­formaður Fram­sókn­ar.

Höf­und­ur: Lilja Dögg Al­freðsdótt­ir

Categories
Fréttir Greinar

Langþráðir samningar fyrir fólkið í landinu

Deila grein

29/06/2023

Langþráðir samningar fyrir fólkið í landinu

Í vikunni bárust þau gleðilegu tíðindi að Sjúkratryggingar Íslands og Læknafélag Reykjavíkur hafi náð samkomulagi um þjónustu sérgreinalækna. Hér er um að ræða langtímasamning til 5 ára og mun hann taka að fullu gildi þann 1. september næstkomandi. Samningurinn markar tímamót sem tryggir gott og jafnt aðgengi að mikilvægri læknisþjónustu óháð efnahag í samræmi við stefnu stjórnvalda. Það má með sanni segja að hér hafi verið lyft grettistaki en líkt og flestir vita hafa sérgreinalæknar verið samningslausir síðan í janúar 2019. Willum Þór Þórsson, heilbrigðisráðherra, hefur lagt ríka áherslu á að finna samningsgrundvöll við sérfræðilækna og það hefur nú tekist með góðum árangri. Það að samningar hafi náðst er farsælt fyrir alla er koma að borðinu, þó sérstaklega fólkið í landinu.

Ávinningur fyrir samfélagið allt

Einn helsti ávinningur samningsins sem nú hefur verið undirritaður er umtalsverð lækkun á greiðsluþátttöku almennings í þjónustu sérfræðilækna. Ætla má að með nýjum samningi muni greiðsluþátttaka almennings lækka um allt að 3 milljarða króna á ári. Hér er um að ræða mikilvægt skref í þá átt að stuðla að heilbrigðisjöfnuði og tryggja að allir hafi jafnan aðgang að sérfræðilæknum. Þess utan verður komið á fót samráðsnefnd aðila frá Sjúkratryggingum Íslands og Læknafélagi Reykjavíkur sem mun vinna í sameiningu að heildstæðri þjónustu- og kostnaðargreiningu og reglulegri endurskoðun gjaldskrár. Auk þess myndar samningurinn sterka umgjörð utan um starfsemi sérfræðilækna sem mun aftur stuðla að framþróun og nýsköpun þjónustunnar. Það er óhætt að segja að þessir samningar marki nýtt upphaf frá stöðnun síðustu ára.

Aukið aðgengi að þjónustu sérfræðilækna á landsbyggðinni

Í kjölfarið á þessum samningum telur undirrituð afar brýnt að áfram verði haldið í samningagerð við sérfræðilækna svo þeir sjái hag sinn í því að sinna þjónustu einnig út á land. Markmiði með þeim samningum ætti að vera að jafna aðgengi að þjónustu sérfræðilækna á landsbyggðinni þannig að treysta megi að þjónusta þeirra sé einnig hluti af heilbrigðisþjónustu í nærumhverfi. Þá þarf að skilgreina hvaða þjónusta eigi að vera hluti af nærumhverfi og efla þjónustuna í samvinnu við lækna, sjúkratryggingar og heilbrigðisumdæmi á hverjum stað.

Staðreyndin er sú að þjónusta sérfræðilækna á landsbyggðinni hefur átt undir högg að sækja síðustu ár sökum lítillar nýliðunar og óhagstæðra skilyrða. Staðan er nú þannig að íbúar landsbyggðarinnar þurfa að miklu leyti að sækja sér þjónustu sérfræðilækna á höfuðborgarsvæðið. Undirrituð telur afar mikilvægt að skoða verði af fullri alvöru hvort færa megi þjónustu sérfræðilækna í auknum mæli á heilbrigðisstofnanir á landsbyggðinni einhverja daga á ári, vikur eða mánuði, allt eftir eðli og þörf þjónustunnar á hverjum stað fyrir sig. Þannig má spara bæði ferðalög sjúklinga, ferðakostnað og kolefnisspor ásamt því að bæta þjónustu.

Svo það sé mögulegt að veita þjónustu með þessum hætti þarf að kortleggja og greina þörf eftir þjónustu sérfræðilækna á landsbyggðinni meðal annars eftir fólksfjölda og aldursgreiningu og gera heilbrigðisstofnunum á landsbyggðinni færi á að bjóða upp á þjónustu sérfræðilækna í samræmi við þarfir íbúa í hverju heilbrigðisumdæmi. Má í því samhengi nefna aðgengi að barnalæknum, geðlæknum, háls- nef- og eyrnalæknum, fæðingar- og kvensjúkdómalæknum, öldrunarlæknum, hjartalæknum og innkirtlalæknum. Er hér ekki tæmandi talið. Miklir möguleikar eru fólgnir í fjarheilbrigðisþjónustu en sumt er þó þess eðlis að best væri ef þjónustan væri veitt í nærumhverfi.

Sparnaður fyrir samfélagið

Víða í kringum landið eru heilbrigðisstofnanir þar sem sérfræðilæknar gætu nýtt aðstöðu til þess að taka á móti sjúklingum í viðtöl eða eftir atvikum í aðgerðir. Þá mætti einnig byggja upp skilgreinda sérfræðiklasa á landsbyggðinni þar sem þjónusta sérfræðilækna færi fram t.d. fyrir vestan, austan og norðan. Sú sem hér skrifar leggur ekki mat á það hverslags rekstrarform væri ákjósanlegast fyrir klasa sem þessa. Mestu máli skiptir að þjónustan sé til staðar á hverjum stað og skapaður sé hvati fyrir sérfræðilækna til þess að bjóða upp á þjónustu sína á landsbyggðinni.

Með því að auka aðgengi að þjónustu sérfræðilækna á landsbyggðinni bætum við þjónustu við íbúa á stóru svæði sem og búsetuskilyrði. Það er bæði hagræði fyrir sjúkratryggingar sem og sjúklingana sjálfa að flytja frekar þjónustu sérfræðilækna á landsbyggðina þar sem því verður við komið í stað þess að flytja fjölda sjúklinga á höfuðborgarsvæðið.

Ingibjörg Isaksen, þingflokksformaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst á visir.is 29. júní 2023.

Categories
Fréttir

Willum Þór kynnir nýjan samning við sérgreinalækna – stórt samfélagslegt mál

Deila grein

27/06/2023

Willum Þór kynnir nýjan samning við sérgreinalækna – stórt samfélagslegt mál

Willum Þór Þórsson heilbrigðisráðherra kynnti nýjan fimm ára samning sérlækna við Sjúkratrygginar Íslands á ríkisstjórnarfundi í morgun.

„Þetta eru mikil ánægjuleg tímamót. Þetta er mjög stórt samfélagspólitískt mál. Þetta er auðvitað í stjórnarsáttamála, áform um að jafna aðgengi að heilbrigðisþjónustu. Þetta er stór liður í því,“ sagði Willum Þór

„Þetta er samningur sem gerður er í góðri sátt þar sem horft er til framtíðar og hvernig og við þróum þjónustuna í takt við þjónustuþörf samfélagsins,“ sagði Willum Þór ennfremur.

Sjúkratryggingar Íslands og Læknafélag Reykjavíkur hafa náð samkomulagi um þjónustu sérgreinalækna. Samningurinn er langtímasamningur til 5 ára og tekur samningurinn að fullu gildi 1. september 2023. Samningurinn stuðlar að umtalsverðri lækkun á greiðsluþátttöku almennings í þjónustu sérfræðilækna og myndar styrka umgjörð um starfsemi sérfræðilækna sem stuðlar bæði að framþróun þjónustunnar og auknu aðgengi að henni.

Í samningnum er aukið fjármagn til þjónustu sérgreinalækna um 4,2 milljarða á ársgrundvelli en megin hluti þeirra hækkunar er tilkomin vegna verðlags- og launaþróunar. Aukin þátttaka Sjúkratrygginga í kostnaði þjónustunnar leiðir til lægri kostnaðar fyrir sjúklinga þar sem aukagjöld, sem lögð hafa verið á þjónustuna undanfarin ár, falla niður. Ætla má að með nýjum samning lækkar greiðsluþáttaka almennings um allt að 3 milljarða á ári. Samningurinn felur í sér mikinn ávinning fyrir almenning og tryggir jafnt aðgengi að þjónustu sérfræðilækna óháð efnahag. Með samningnum er bundinn endi á þá óvissu og óhagræði sem hlotist hefur af samningsleysi undanfarinna ára en sérgreinalæknar hafa verið samningslausir síðan í janúar 2019.

Á samningstímanum verður unnið að ýmsum samstarfsverkefnum sem er ætlað að efla umgjörð starfsemi sérgreinalækna með það að markmiði að auka þjónustu við sjúklinga og tryggja að starfsemi sérgreinalækna endurspegli öra þróun læknavísinda. Samningnum er ætlað að styðja við framþróun í þjónustu sérfræðilækna með sérstakri áherslu á nýsköpun, stafræna þróun og fjarðheilbrigðisþjónustu Samningurinn felur í sér ýmis nýmæli þessu til stuðnings og ber helst að nefna sértaka hvata til lækna að vinna innan svonefndra starfsheilda sem sinna gæðamálum, stuðla að bættu aðgengi að þjónustu og styðja við þverfaglega teymisvinnu. Jafnframt verður komið verður á fót samráðsnefnd aðila frá Sjúkratryggingum Íslands og Læknafélagi Reykjavíkur mun vinna í sameiningu að heildstæðri þjónustu- og kostnaðargreiningu og reglulegri endurskoðun gjaldskrár.

Categories
Fréttir

Allir umsækjendur fá boð um skólavist í dag – starfsbrautir í fleiri framhaldsskóla en áður!

Deila grein

23/06/2023

Allir umsækjendur fá boð um skólavist í dag – starfsbrautir í fleiri framhaldsskóla en áður!

Ásmundur Einar Daðason, mennta- og barnamálaráðherra, segir að þau börn sem sóttu um nám á starfsbrautum framhaldsskóla fái boð um skólavist. Hann hefur lagt mikla áherslu á að öll börn fái boð um skólavist eins fljótt og auðið er. Mennta- og barnamálaraðuneytið ásamt Menntamálastofnun, í samvinnu við framhaldsskóla, hafa unnið að því síðustu vikur að tryggja að svo verði.

Liggur nú fyrir að öll börn sem sóttu um nám á starfsbraut fá boð um skólavist. Starfsbrautin er ætluð nemendum sem hafa fengið umtalsverða sérkennslu í grunnskóla og hafa ekki forsendur til að stunda nám á öðrum brautum.

„Umsóknum um nám á starfsbrautum hefur fjölgað mikið undanfarin ár. Það er afar mikilvægt að við tökum vel utan um þennan viðkvæma hóp og tryggjum þátttöku ólíkra hópa, ekki bara i menntakerfinu heldur samfélaginu öllu,“ segir Ásmundur Einar.

Til þess að koma betur til móts við sem flest börn í framhaldskólakerfinu verða opnaðar starfsbrautir í Kvennaskólanum og Menntaskólanum í Reykjavík næsta haust auk þess sem nær allir framhaldsskólar stækka brautir sínar frá því sem verið hefur. Þetta er í fyrsta sinn sem Kvennaskólinn og MR innrita nemendur á starfsbraut.

„Ég er sérstaklega ánægður með góð viðbrögð skólafólks um land allt og finn fyrir miklum vilja til þess að tryggja að skólakerfið mæti öllum börnum. Það er mikið gleðiefni að Kvennaskólinn og Menntaskólinn í Reykjavík ætli að innrita nemendur á starfsbraut í fyrsta sinn í sögu skólanna,“ segir Ásmundur Einar.

Jafnframt hefur Verzlunarskóli Íslands lýst yfir vilja til að skoða uppbyggingu starfsbrautar í skólanum frá haustinu 2024. Þá hefur ráðherra sett af stað vinnu sem miðar að því að koma þessum málum í betri farveg til framtíðar.

Categories
Fréttir Greinar

Stór­felld upp­bygging hag­kvæmra í­búða

Deila grein

23/06/2023

Stór­felld upp­bygging hag­kvæmra í­búða

Miklar áskoranir hafa verið á húsnæðismarkaði síðustu misseri meðal annars vegna mikillar fólksfjölgunar og nú síðast vegna samdráttar á markaði vegna verðbólgu. Sigurður Ingi Jóhannsson, innviðaráðherra, kynnti fyrr í vikunni áætlun um stórfellda uppbyggingu hagkvæmra íbúða fyrir tekju- og eignaminni. Um er að ræða aðgerðir sem hafa það að markmiði að bregðast við krefjandi stöðu sem skapast hafa vegna verðbólgu. Fyrirhugað er að byggja töluvert fleiri íbúðir á árunum 2023-2025 frá því sem áður var áætlað eða alls 2.800 íbúðir í stað 1.250 og af þeim verða byggðar 800 íbúðir strax á þessu ári. Þá hefur ríkisstjórnin ákveðið að tvöfalda framlög til stofnlána til leiguíbúða innan almenna íbúðakerfisins og hlutdeildarlána til íbúðarkaupa. Fjármögnun hefur verið tryggð með svigrúmi í fjármálaáætlun og hliðrun annarra verkefna, því ekkert til fyrirstöðu en að taka fram verkfærin og fara af stað.

Stofnframlög og hlutdeildarlán

Stofnlánakerfið hefur þann tilgang að styðja við uppbyggingu leiguíbúða með stofnframlögum frá ríki og sveitarfélögum við uppbyggingu leiguíbúða innan almenna húsnæðiskerfisins. Þegar ríki og sveitarfélög leggja fram stofnframlag til uppbyggingar á vegum óhagnaðardrifinna leigufélaga er mögulegt að skapa grunn fyrir lægra leiguverði. Markmiðið með stofnlánakerfinu er að leigufjárhæð sé í samræmi við greiðslugetu og að hún fari að jafnaði ekki umfram fjórðung tekna. Stofnlánakerfið hefur reynst vel og það er sérstakt fagnaðarefni hvernig verið er með þessum aðgerðum að stórauka fjármagn til bygginu hagkvæmra íbúða fyrir tekju- og eignaminni. Undirrituð telur þessa leið vera bæði skynsamlega og góða.

Þá hefur reglugerð um hlutdeildarlán verið breytt með það að markmiði að auðvelda fólki að kaupa íbúðir. Um er að ræða lánafyrirkomulag þar sem ríkið fjárfestir 20% í eigninni á móti kaupanda. Þetta eru lán sem eru aðeins í boði fyrir fyrstu kaupendur og þá sem hafa ekki átt íbúð undanfarið fimm ár og eru undir tilteknum tekjumörkum. Engir vextir eða afborganir eru af hlutdeildarláni og þegar eignin er seld þá fær ríkið sinn 20% hluta til baka. Með breytingum á reglugerðinni nú hefur hámarksverð íbúða verið hækkað, verðflokkar sveitarfélaga endurskoðaðir og tekjumörk lántaka uppfærð. Þess utan verða hlutdeildarlánum úthlutað mánaðarlega í stað annan hvers mánuð líkt og áður var. Hlutdeildarlán er góður kostur fyrir þá einstaklinga sem vilja eignast eigið húsnæði í stað þess að vera á leigumarkaði.

Samfélagslega mikilvægt

Stjórnvöld og sveitarfélög hafa mikilvægu hlutverki að gegna þegar kemur að uppbyggingu húsnæðis fyrir tekjulægri hópa samfélagsins og eru þessar aðgerðir ríkisstjórnarinnar liður í því að minnka ójöfnuð í samfélaginu. Hér er verið að tryggja húsnæði fyrir þann hóp sem annars ætti erfitt með að koma sér upp heimili og það er næsta víst að það kemur til með að hafa jákvæð áhrif á samfélagið í heild hvort sem er til skemmri eða lengri tíma litið. Með uppbyggingu hagkvæms húsnæðis fyrir tekjulága eru skapaðar aðstæður fyrir einstaklinga að bæta lífskjör sín og stöðu í samfélaginu. Þannig getum við betur stuðlað að því sem samfélag að allir hafi jöfn tækifæri til þess að vaxa og dafna.

Ingibjörg Isaksen, þingflokksformaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst á visir.is 23. júní 2023.

Categories
Fréttir Greinar

2.800 íbúðir fyrir tekju- og eignaminni

Deila grein

22/06/2023

2.800 íbúðir fyrir tekju- og eignaminni

Á þriðju­dag var stór stund í húsa­kynn­um Hús­næðis- og mann­virkja­stofn­un­ar þegar kynnt var þriggja millj­arða út­hlut­un til upp­bygg­ing­ar hag­kvæmra íbúða fyr­ir tekju- og eignam­inni. Á ár­un­um 2023-2025 verða byggðar 2.800 íbúðir fyr­ir þenn­an hóp sem er veru­leg aukn­ing frá fyrri áætl­un­um. Þar af verða 800 byggðar á þessu ári. Þessi út­hlut­un er liður í aðgerðum rík­is­stjórn­ar­inn­ar til að mæta þrýst­ingi á hús­næðismarkaði á krefj­andi verðbólgu­tím­um. Rík­is­stjórn­in hef­ur ákveðið að tvö­falda fram­lög til stofn­lána til leigu­íbúða inn­an al­menna íbúðakerf­is­ins og hlut­deild­ar­lána til íbúðakaupa. Fjár­mögn­un er tryggð með svig­rúmi í fjár­mála­áætl­un og hliðrun annarra verk­efna.

Minni sveifl­ur – meira jafn­vægi

Mik­il­væg­asta verk­efni þess­ara miss­era er að skapa jafn­vægi á hús­næðismarkaði. Við höf­um á síðustu árum og ára­tug­um upp­lifað gríðarleg­ar sveifl­ur á hús­næðismarkaðinum sem hafa ákaf­lega mik­il áhrif á verðbólgu og þar af leiðandi vaxtaum­hverfi fjöl­skyldna og fyr­ir­tækja. Þess­ar miklu sveifl­ur koma verst niður á þeim sem minnst hafa á milli hand­anna.

Stuðning­ur til að eign­ast eða leigja

Við höf­um á síðustu árum verið að búa til nýja um­gjörð til að styðja við ungt fólk og aðra tekju­lága hópa við að eign­ast eða leigja hús­næði á viðráðan­legu verði. Skipta má kerf­inu í tvo hluta. Ann­ars veg­ar er það stofn­lána­kerfið þar sem stutt er við upp­bygg­ingu leigu­íbúða inn­an al­menna hús­næðis­kerf­is­ins. Með því að ríki og sveit­ar­fé­lög leggi til stofn­fram­lög til upp­bygg­ing­ar á veg­um óhagnaðardrif­inna leigu­fé­laga á borð við Bjarg og Bríeti þá er lagður grunn­ur að öfl­ugu al­mennu íbúðakerfi þar sem áhersl­an er lögð á að leigu­fjár­hæð sé að jafnaði ekki um­fram fjórðung tekna. Þar sem ekki er greidd­ur út arður úr leigu­fé­lag­inu þá munu fjár­mun­ir sem safn­ast upp inn­an þeirra verða nýtt­ir til frek­ari upp­bygg­ing­ar á leigu­íbúðum til tekju- og eignam­inni hópa.

Hins veg­ar er það hlut­deild­ar­lána­kerfið. Hlut­deild­ar­lán fel­ast í því að ríkið fjár­fest­ir 20% í eign­inni með fyrsta kaup­anda eða kaup­anda sem hef­ur ekki átt eign í til­tek­inn tíma og því þarf kaup­and­inn ein­ung­is að reiða fram 5% kaup­verðs í út­borg­un. Eng­ir vext­ir eða af­borg­an­ir eru af hlut­deild­ar­láni og þegar eign­in er seld þá fær ríkið sinn 20% hluta til baka. Há­marks­verð er á íbúðunum þannig að þær verði eins hag­kvæm­ar eins og kost­ur er með til­skil­inni stærð og her­bergja­fjölda. Þessi sér­eign­ar­leið höfðar til þeirra sem frek­ar vilja eiga en leigja.

Mark­mið að minnka þrýst­ing

Nú er tím­inn fyr­ir stjórn­völd til að stíga inn með stuðning við þá hópa sem erfiðast eiga með að eign­ast hús­næði eða leigja. Auk­inn stuðning­ur við upp­bygg­ingu hús­næðis fyr­ir þessa hópa er sveiflu­jöfn­un­araðgerð sem lækk­ar þrýst­ing­inn sem er á hús­næðismarkaði og minnk­ar lík­urn­ar á mikl­um hækk­un­um þegar fram í sæk­ir. Í fyrsta skipti eru stjórn­völd kom­in með heild­ar­y­f­ir­sýn yfir hús­næðismál­in. Nú liggja fyr­ir upp­lýs­ing­ar um hvernig hús­næði þarf að byggja, fyr­ir hverja og hvar, en einnig hvaða áform eru fyr­ir hendi um íbúðaupp­bygg­ingu. Sú yf­ir­sýn sem hef­ur náðst með nýju innviðaráðuneyti sem hús­næðis-, skipu­lags- og sveit­ar­stjórn­ar­mál heyra und­ir er gríðarlega mik­il­væg. Hið góða sam­starf á milli Hús­næðis- og mann­virkja­stof­un­un­ar, Skipu­lags­stofn­un­ar í sam­starfi við sveit­ar­fé­lög um að gera fer­il hús­næðis­upp­bygg­ing­ar að einu og skil­virku ferli er hryggj­ar­stykkið í því að okk­ur tak­ist að vinda ofan af því ójafn­vægi sem nú rík­ir í hús­næðismál­un­um.

Rétt­læti á hús­næðismarkaði

Nú er rétt ár síðan ég und­ir­ritaði ramma­sam­komu­lag við Sam­band ís­lenskra sveit­ar­fé­laga um sam­eig­in­lega sýn um upp­bygg­ingu íbúðar­hús­næðis og mark­mið um 35 þúsund nýj­ar íbúðir á næstu tíu árum. Hálft ár er liðið frá fyrsta sam­komu­lagi innviðaráðuneyt­is­ins og HMS við Reykja­vík­ur­borg. Þetta þétta sam­starf rík­is og sveit­ar­fé­laga mark­ar tíma­mót í upp­bygg­ingu hús­næðis og mark­ar leiðina að jafn­vægi á hús­næðismarkaði. Jafn­vægi sem mun tryggja meira rétt­læti og ör­yggi á hús­næðismarkaði.

Sigurður Ingi Jóhannsson, innviðaráðherra og formaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 22. júní 2023.

Categories
Fréttir

Bréf frá formanni Þingflokks Framsóknar

Deila grein

21/06/2023

Bréf frá formanni Þingflokks Framsóknar

Í lok síðustu viku var fundum Alþingis frestað til 12. september. Þó svo við þingmenn séum komnir í frí frá þingfundum er ekki þar með sagt að við séum komin í sumarfrí. Nú nýtum við tækifærið til að heyra í ykkur, funda með fólki í kjördæmunum okkar og undirbúa næsta þingvetur. Hér má nálgast minnisblað með yfirliti yfir þingmál þingmanna Framsóknar  síðastliðinn þingvetur. Þar kennir ýmissa grasa sem endurspeglar fjölbreytni þingflokksins.

Verðbólgan er og verður eitt umfangsmesta verkefni stjórnvalda komandi mánaða. Ríkisstjórnin kynnti fyrir hálfum mánuði aðgerðir til að vinna gegn hárri verðbólgu og frekari hækkun vaxta, hægt er að nálgast þær upplýsingar inn á vef stjórnarráðsins. Áður hafði fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar fyrir árin 2024-2028 komið fram og verið skýr varðandi fjármálastefnuna, um umsvif og rekstur hins opinbera og markmið hagstjórnarinnar. Var farið vel yfir það í síðasta bréfi.

Þá kynnti formaður okkar, Sigurður Ingi Jóhannsson, á fundi hjá HMS í gær lið í aðgerðum ríkisstjórnarinnar gegn verðbólgu. Hér er um að ræða áætlun um stórfellda uppbyggingu hagkvæmra íbúða fyrir tekju- og eignaminni. Stefnt að því að byggja 2.800 íbúðir fyrir þennan hóp á árunum 2023-2025 í stað 1.250 íbúða sem áður var áætlað. Þar af verða 800 byggðar þegar á þessu ári. Með þessum aðgerðum sem nú hafa verið kynntar er verið að tvöfalda framlög til stofnlána til leiguíbúða innan almenna íbúðakerfisins og hlutdeildarlána til íbúðarkaupa. Þá hefur reglugerð um hlutdeildarlán verið breytt með það að markmiði að auðvelda fólki að kaupa íbúðir. Hér er um að ræða lán sem eru aðeins í boði fyrir fyrstu kaupendur og þá sem hafa ekki átt íbúð undanfarið fimm ár og eru undir tilteknum tekjumörkum.

Til þess að við getum ná markmiðum okkar um að ná niður verðbólgu þurfum við að sýna ábyrgð og stíga skref sem styðja við aðgerðir Seðlabankans. Á sama tíma og við ætlum okkur að sporna gegn þenslu höfum við það ávallt að leiðarljósi að verja sérstaklega viðkvæma hópa fyrir áhrifum verðbólgu og vaxtahækkana.

Í lok hvers þingvetrar er haldinn eldhúsdagur

Ræðumenn Framsóknar á eldhúsdegi Alþingis voru undirrituð og Jóhann Friðrik Friðriksson. Í ræðu minni kom ég inn á mikilvægi þess að bæta réttarkerfið og samfélagið þolendum ofbeldis til hagsbóta. Við eigum að skapa öruggan grundvöll fyrir þolendur ofbeldis til að koma reynslu sinni á framfæri og vinna úr henni, stytta málsmeðferðartíma enn frekar. Í máli mínu fór ég einnig inn á þau áhrif sem slaufun getur haft á einstaklinga, þó svo að fólk tengi slaufun við þekkta einstaklinga er hún því miður í öllum lögum samfélagsins. Getur beinst gegn þolanda, meintum geranda auk þess sem hún er farin að sýna sig hjá börnunum okkar og ungmennum sem fylgja fordæmi sinna fyrirmynda og beita útskúfun og jafnvel líkamlegu – eða stafrænu ofbeldi hvort gegn öðru.  Hlutverk samfélagsins hlýtur að vera að finna raunverulegar leiðir til að útrýma ofbeldi og skapa öryggi. Þar til við höfum náð því markmiði viljum við finna jafnvægi þar sem skilningur, ábyrgð og skýrar leiðir til betrunar og sátta eru leiðandi sjónarmið fyrir alla aðila.  Eitt skref í þá átt er fundurinn sem haldinn verður í haust, þar sem við hefjum samtalið, vinnum þvert á ráðuneyti í samvinnu við alla þá aðila sem hlut eiga að máli. 

Jóhann Friðrik fór vel yfir gildi Framsóknar, þar sem við leggjum áherslu á landið allt og höfum í heiðri gildi félagshyggju, samvinnu og lýðræðis. Við fjárfestum í fólki, frá velferð barnanna okkar og yfir í að það sé gott að eldast hér á landi. Allt þar á milli eru áskoranir varðandi fjórðu iðnbyltinguna, hagkerfið og verðbólgu. En að við minnum okkur á að það sé gott að búa á Íslandi.

Þá vil ég nýta hér tækifærið og þakka ykkur sem sáuð ykkur fært um að mæta á vorfund miðstjórnar. Það var ánægjulegt að hitta svo mikið af góðu Framsóknarfólki og má eflaust fullyrða að fáir flokkar standa að svo öflugu baklandi eins og við í Framsókn. Formaðurinn okkar, Sigurður Ingi Jóhannsson, fór  þar yfir aðgerðir í húsnæðismálum sem er eitt af stóru og mikilvægu verkefnum okkar ásamt því að ná niður verðbólgunni.  Einnig taldi hann upp þau mikilvægu mál sem náðu fram að ganga hjá okkar ráðherrum á líðandi þingvetri og starfið fram undan.  Skráning í málefnastarf Framsóknar var kynnt á fundinum og hefur verið opnað fyrir skráningu allra sem skráð eru í Framsókn. Vil ég hvetja ykkur til þátttöku í málefnastarfinu – með því að smella hér má nálgast skráningarformið og val um málefnaflokka.

Fundurinn var í styttri kantinum eins og vorfundir eru gjarnan en engu að síðu mikilvægur. Því eins og formaðurinn sagði, þá á jú einnig að vera gaman að starfa í kringum pólitík. Fólkið í flokknum er það sem gerir starfið skemmtilegt sem sýndi sig með góðu spjalli og skemmtun fram á kvöld.

Í lokin vil ég nefna ákvörðun matvælaráðherra um tímabundna stöðvun veiða á langreyðum eða fram til 31. ágúst. Ákvörðunin kemur á óvart enda skammur fyrirvari þar til áætlaðar veiðar áttu að hefjast. Ykkur til upplýsinga er þingflokkurinn í þéttu samtali varðandi málið, sömuleiðis er formaður atvinnuveganefndar Alþingis Stefán Vagn Stefánsson að undirbúa opinn fund með ráðherra vegna þessa.

Ég vil þakka öllum þeim sem hafa haft samband við þingflokkinn í vetur, mætt á fundi og tekið þátt í starfi flokksins með einum eða öðrum hætti. Það er ómetanlegt fyrir okkur að fá upplýsingar, hvatningu og eins rýni til gagns.

Ég óska ykkur öllum góðra stunda og vona að þið njótið sumarsins með öllu því sem því fylgir með von um að þessi gula láti sjá sig sem oftast og lengst.

Framtíðin er björt með Framsókn!
Með kveðju frá Akureyri,
Ingibjörg Isaksen
Categories
Fréttir Greinar

Björg í þjóðarbú

Deila grein

21/06/2023

Björg í þjóðarbú

Það mun­ar um ferðaþjón­ust­una. Hlut­ur ferðaþjón­ustu í lands­fram­leiðslu árs­ins 2022 nem­ur 7,8% og út­gjöld er­lendra ferðamanna námu 390,4 millj­örðum króna og er áætlað að rúm­lega 18 þúsund ein­stak­ling­ar hafi starfað við ferðaþjón­ustu í fyrra. Það gef­ur auga­leið að fyr­ir lítið opið hag­kerfi er nauðsyn­legt að hafa öfl­ug­ar út­flutn­ings­stoðir eins og ferðaþjón­ust­una. Eft­ir mik­inn sam­drátt er ferðaþjón­ust­an aft­ur orðin sú at­vinnu­grein sem skap­ar mest­an er­lend­an gjald­eyri fyr­ir þjóðarbúið. Síðustu fjóra árs­fjórðunga skilaði grein­in 411 millj­örðum króna í út­flutn­ings­tekj­ur eða tæp­um fjórðungi heild­ar­út­flutn­ingstekna þjóðarbús­ins. Það ger­ir grein­ina að stærstu gjald­eyr­is­skap­andi at­vinnu­grein lands­ins.

Ferðaþjón­ust­an er ein ár­ang­urs­rík­asta byggðaaðgerð Íslands­sög­unn­ar – sjálfsprott­in at­vinnu­upp­bygg­ing um allt land. Á ár­un­um 2009-2019 skapaði ferðaþjón­usta að jafnaði 500 ný störf á ári á lands­byggðinni. Það er gríðarlega mik­il­vægt að þessi þróun tap­ist ekki. Ferðaþjón­ust­an hef­ur einnig átt stór­an þátt í að auka lífs­gæði okk­ar með ríku­legra mann­lífi, ný­stár­legu fram­boði af afþrey­ingu og góðum mat og gefið Íslend­ing­um tæki­færi til að víkka út tengslanet sín svo dæmi séu tek­in. Sá aukni áhugi á Íslandi sem fylg­ir ferðaþjón­ust­unni hef­ur einnig aukið skiln­ing lands­manna á eig­in landi – og varpað ljósi á hversu sér­stakt það er fyr­ir margra hluta sak­ir. Það er ánægju­legt að geta tekið á móti fjölda gesta og deilt með þeim nátt­úru okk­ar, sögu og menn­ingu. Það er mik­il­vægt að ferðaþjón­ust­an fái svig­rúm og tæki­færi til að vaxa enn frek­ar en mark­miðið er sjálf­bær upp­bygg­ing ferðaþjón­ustu til lengri tíma í sátt við nátt­úr­una og menn, sem áfram­hald­andi lyk­il­stoð í okk­ar efna­hags­lífi. Sam­hliða end­ur­reisn ferðaþjón­ust­unn­ar hef­ur fyr­ir­komu­lag gjald­töku í grein­inni verið skoðað með það að mark­miði breikka skatt­stofn­inn og tryggja jafn­ræði aðila á markaði, meðal ann­ars fyr­ir­komu­lag gistinátta­gjalds í sam­vinnu við ferðaþjón­ust­una og sveit­ar­fé­lög­in með það að mark­miði að sveit­ar­fé­lög­in njóti góðs af gjald­tök­unni.

Ýmsir í sam­fé­lag­inu hafa talið að allt það sem ferðaþjón­ust­an legg­ur til sam­fé­lags­legr­ar upp­bygg­ing­ar sé ekki um­tals­vert og líta svo á að vas­ar at­vinnu­grein­ar­inn­ar séu óþrjót­andi. Þeir hinir sömu eru jafn­vel til­bún­ir að stíga skref sem ógna sam­keppn­is­hæfni ferðaþjón­ust­unn­ar og átta sig ekki á hinni þjóðhags­legu heild­ar­mynd. Það er úti­lokað í mín­um huga að samþykkja til­lög­ur um aukna gjald­heimtu eins og OECD legg­ur til í nýrri skýrslu, séu þær þess eðlis að þær stefni í hættu sam­keppn­is­hæfni ferðaþjón­ust­unn­ar.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, ferðamálaráðherra og vara­formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 21. júní 2023.

Categories
Fréttir

Tæpum 1,1 milljarði kr. úthlutað úr Framkvæmdasjóði aldraðra

Deila grein

21/06/2023

Tæpum 1,1 milljarði kr. úthlutað úr Framkvæmdasjóði aldraðra

Willum Þór Þórsson heilbrigðisráðherra hefur úthlutað tæpum 1,1 milljarði króna úr Framkvæmdasjóði aldraðra. Hlutverk sjóðsins er að stuðla að uppbyggingu og efla öldrunarþjónustu um allt land. Alls voru veittir styrkir til 57 verkefna til margvíslegra framkvæmda og endurbóta á hjúkrunarheimilum um allt land, auk nýframkvæmdar við byggingu þjónustumiðstöðvar í Grindavík.

Úthlutanirnar eru í samræmi við tillögur stjórnar Framkvæmdasjóðs aldraðra sem leggur mat á umsóknir í samræmi við reglugerð um sjóðinn og gerir tillögur til ráðherra um úthlutanir úr honum.

Hæsta framlagið að þessu sinni, tæpar 112 milljónir króna, fer til Grindavíkurbæjar til byggingar þjónustumiðstöðvar með félagsaðstöðu fyrir aldraða. Við mat á umsóknum og forgangsröðun úthlutana lagði stjórnin sérstaka áherslu á verkefni sem miða að bættum aðbúnaði íbúa, s.s. breytingu fjölbýla í einbýli, endurbótum á hreinlætisaðstöðu, aðgengismál og endurbætur á öryggiskerfum. Einnig var áhersla lögð á brýn viðhaldsverkefni, bættan aðbúnað í sameiginlegum rýmum íbúa og endurbætur á starfsmannarýmum.

Meðfylgjandi eru upplýsingar um þá aðila sem hljóta framlög úr sjóðnum að þessu sinni og til hvaða verkefna.

Heimild: stjr.is