Category: Greinar

Nýlega bárust fregnir af því að bandaríska risaverslunarkeðjan Costco hygði á landvinninga á Íslandi. Að vanda fór samfélagsumræðan út um víðan völl af þessu tilefni, ekki síst fyrir tilstuðlan fjölmiðla. Mátti halda í byrjun að nú yrði slakað til fyrir verslunarrisann með lagasetningum sem væru til þess fallnar að breyta rekstrarskilyrðum verslunar stórlega, m.a. með tilslökunum í sölu áfengis og innflutnings á hráu kjöti.

Nú þegar umræðan hefur róast virðist svo sem Costco hafi áhuga á að hasla sér völl á Íslandi á þeim forsendum og innan þess regluverks sem íslensk stjórnvöld setja. Því ber að fagna. Sá sem hér ritar hefur haldið því fram bæði í ræðu og riti að helsta von Íslendinga um samkeppni sé fólgin í innflutningi á kaupmönnum og fagnar því hugmyndum Costco um rekstur á Íslandi.

Núverandi fákeppni hefur verið og er ein mesta ógnin við íslenska neytendur og afkomu þeirra. Verstu einkenni fákeppninnar hafa undanfarin misseri kristallast í því að innflutt vara hefur lækkað mjög óverulega þrátt fyrir allnokkra styrkingu íslensku krónunnar. Þessi staðreynd hefur ekki komist á dagskrá því kaupmönnum hefur tekist að snúa allri umræðu um verslun á Íslandi að landbúnaðarkerfinu, vörugjöldum og tollum. Í þeirri umræðu er öllu blandað saman og menn velja sér rök hverju sinni líkt og af hlaðborði. Hvergi minnast kaupmenn á að samkvæmt erlendum könnunum er ofmönnun í íslenskri verslun allt að 20% og að óvíða eru jafn margir fermetrar í verslun á íbúa og hér á Íslandi auk þess sem ótakmarkaður afgreiðslutími eykur kostnað og hækkar þar með vöruverð.

Verði tilkoma Costco á íslenskan markað til þess að auka samkeppni og hagkvæmni í verslun ber að fagna komu fyrirtækisins til Íslands. Nauðsynlegt er þó að svara nokkrum spurningum sem vakna við komu fyrirtækisins. Hverjir eru innlendir samstarfsaðilar Costco og hugsanlegir meðeigendur? Sérstaka athygli hafa vakið hófstillt viðbrögð forstjóra Haga, sem hefur yfirgnæfandi markaðshlutfall hér á landi, við yfirvofandi samkeppni. Getur verið að Hagar eða aðilar þeim tengdir eigi aðild að fyrirhugaðri verslun Costco? Svör við þessum spurningum og fleiri slíkum verða að liggja fyrir áður en hægt er að fagna komu Costco til Íslands.

Þorsteinn Sæmundsson

Greinin birtist í Morgunblaðinu 15. júlí 2014.

PS: Ertu á Facebook? Því ekki að verða aðdáandi Framsóknar.

Byggðaþróun- og byggðamál hafa verið ofarlega í umræðunni undanfarin ár. Samþjöppun byggðar og tilflutningur á störfum hefur orðið til þess að minni samfélög út um landið standa frammi fyrir því að atvinnulíf verður einhæft og stoðirnar veikjast.

Árum saman hefur verið talað um að þessari þróun verði að snúa við, en hægt hefur gengið. Hið opinbera hefur til þess þrjár leiðir; efla starfsemi á þess vegum á viðkomandi stað, flytja verkefni eða stofnanir.

Menn hafa séð á bak opinberum störfum sem flutt hafa verið suður. Þetta hefur gerst án mikillar umræðu eða athygli. Samfélagið er að breytast, störf breytast og þróast. En svo öfugsnúið sem það nú er þá hefur eðlisbreyting og nútímavæðing starfa ekki orðið til þess að þau haldist frekar út um landið heldur hefur þeim fjölgað á höfuðborgarsvæðinu.

Með tilkomu netsins og nýrrar tækni hefur þjónusta breyst en mörg störf má allt eins vinna utan höfuðborgarsvæðisins eins og þar.

Í stjórnarsáttmála núverandi ríkisstjórnar stendur: »Mikilvægt er að stuðla að fjölbreyttum atvinnutækifærum um allt land, m.a. með dreifingu opinberra starfa.«

Það þarf því ekki að koma á óvart þegar ráðherrar ríkisstjórnarinnar tilkynna ákvarðanir um flutning starfa líkt og gerðist í liðinni viku. Við getum haft allskonar skoðanir á því hvernig er að málum staðið og ekki skal vanmeta stöðu þeirra sem nú standa frammi fyrir breytingum á starfsumhverfi.

En við hljótum að geta verið sammála um það að til að byggja hér upp sterkt samfélag þurfa innviðirnir að vera sterkir um allt land. Sterk höfuðborg þarf styrka landsbyggð og við þurfum öll að vinna saman að því að nýta tækifæri framtíðarinnar með því að stuðla að jafnvægi byggðar. Við þurfum hvert á öðru að halda.

Starfshópi, sem skipaður hefur verið, eru ætlaðir 18 mánuðir til að vinna að undirbúningi og skipulagningu þessa verkefnis. Í honum sitja tveir starfsmenn ráðuneytisins og þrír starfsmenn Fiskistofu. Verkefnið felst ekki í því að flytja alla starfsemina. Stefnt er að því að tölvudeild Fiskistofu verði áfram rekin á höfuðborgarsvæðinu og reiknað er með að þar verði starfsstöð sem þjónar suðvestursvæðinu.

Það er von mín að starfsemi á öllum starfsstöðvum stofnunarinnar, þ.e. í Vestmannaeyjum, Stykkishólmi, á Akureyri, Ísafirði, Höfn og í Reykjavík farnist vel og þær komi enn sterkari út úr þessi ferli.

Að flytja höfuðstöðvar Fiskistofu til Akureyrar er áskorun og vil ég óska öllum þeim sem að því verkefni koma góðs gengis.

Þórunn Egilsdóttir

Greinin birtist í Morgunblaðinu 8. júlí 2014

PS: Ertu á Facebook? Því ekki að verða aðdáandi Framsóknar.

Fréttir berast um að bandaríska verslunarkeðjan COSTCO vilji hasla sér völl hér á landi. Vonandi verða þau tíðindi til þess að vitræn umræða skapist um matvörumarkaðinn á Íslandi, samkeppni, hreinleika vöru, gæði íslenskra afurða og fleira.

Lengi hafa ákveðin fyrirtæki á matvælamarkaði haft markaðsráðandi stöðu á Íslandi og ráða því miklu um vöruverð og vörugæði. Margoft hefur verið reynt að hafa áhrif á lyfjafyrirtæki til lækkunar lyfjaverðs – en lítið hefur áunnist. Þá hefur olíufélögunum verið legið á hálsi fyrir samráð og fákeppni. Ef umræða um hugsanlega komu COSTCO hingað til lands verður þess valdandi að við tökum til á þessum sviðum er það vel.

Hins vegar óttast undirrituð sjúkdómahættu af óheftum innflutningi á hráu kjöti frá löndum sem við vitum að meðhöndla dýr með allt öðrum hætti en gert er hér á landi. Vitað er að þau eru sumstaðar sprautuð með lyfjum til að auka afurðirnar, m.a. með hormónum. Dæmi um búfjársjúkdóma hræða.

Heilbrigði matvara
Langlífi okkar Íslendinga er talið ekki síst koma til af fæðu okkar og umhverfi, hreinleika og gæðum. Nýverið birtist það álit virtra erlendra sérfræðinga að við værum með einstakt heilsufæði fólgið í fiskinum, kjötinu og mjólkinni. Heilsufæði sem hefur áhrif á að við lifum lengur en flestar aðrar þjóðir.

Meðan ég var matvörukaupmaður og varaformaður Kaupmannasamtakanna lagðist ég eindregið gegn sölu áfengis í matvöruverslunum. Ég er enn sömu skoðunar. Þá velti ég vöngum yfir hvaða áhrif lausasölulyf í almennum hillum stórmarkaða myndu hafa.

Það er gott ef umræðan um komu verslunarrisans COSTCO til landsins verður til þess að við kryfjum til mergjar matvöru- og olíumarkaðinn, sem og áfengissölu í almennum matvöruverslunum. Sama gildir um lyfjamarkaðinn. Jafnframt er til bóta að hófstillt en opinská umræða fari fram um innflutning á hráu kjöti og hugsanlegar afleiðingar þess. Mikilvægast er að við mótum sjálf heildstæða verslunarstefnu byggða á reynslu okkar en með vitneskju 21. aldar í farteskinu, en látum ekki aðra stjórna för.

Sigrún Magnúsdóttir

Greinin birtist í Morgunblaðinu 7. júlí 2014

PS: Ertu á Facebook? Því ekki að verða aðdáandi Framsóknar.

Í dag, 1. júlí, tekur gildi fríverslunarsamningur Íslands og Kína. Felur samningurinn í sér sóknarfæri fyrir Íslendinga og íslensk fyrirtæki.

Mikið hefur verið rætt um tækifæri til útflutnings vegna samningsins en hann mun ekki síður gagnast heimilunum. Á undanförnum misserum hefur t.d. netverslun frá Kína stóraukist og er nú meira flutt til Íslands frá vefsíðunni Aliexpress en Ebay. Með samningnum fellur niður 15 prósenta tollur af fatnaði og skótaui framleiddu í Kína, sem ætti að skila sér í lækkuðu vöruverði.

Samningurinn hefur þegar fært okkur forskot í atvinnusköpun en forsvarsmenn Silicor Material segja hann hafa verið eina helstu ástæða þess að Ísland varð fyrir valinu fyrir staðsetningu sólarkísilverksmiðju á Grundartanga.

Nú þegar starfa um 20 íslensk fyrirtæki í Kína og segja þau fjölda tækifæra fyrir okkur að miðla því sem við gerum best, t.d. íslenskum matvælum og þekkingu á nýtingu hreinnar orku.

Ekki dugar að gera einn samning. Framsóknin á vettvangi EFTA heldur áfram í fjölgun fríverslunarsamninga. Góð og traust viðskipti við sem flestar þjóðir þarf að tryggja enda felast í því hagsmunir Íslands. Það er stefna ríkisstjórnarinnar.

Gunnar Bragi Sveinsson

Greinin birtist í Fréttablaðinu 1. júlí 2014

PS: Ertu á Facebook? Því ekki að verða aðdáandi Framsóknar.

Nú er um eitt ár frá því ég settist inn á þing sem þingmaður Framsóknarflokksins. Þetta fyrsta ár mitt á þingi, hefur liðið hratt og verið einstaklega viðburða – og lærdómsríkt. Í starfinu hef ég fengið að kynnast mörgu sem ég hefði líklega ekki fengið að kynnast, hefði ég ekki gefið kost á mér til þessara starfa. Í starfinu er tekist á við hin ýmsu verkefni og marg oft þarf að hoppa út fyrir þægindarammann við vinnslu verkefna, það hefur gert mér gott.

Skuldamálin komumst í gegn

Verkefnin sem ég tókst á við í þinginu s.l. vetur var m.a. að tala fyrir aðgerðum er varða skuldavanda íslenskra heimila með verðtryggð húsnæðismál. Afar ánægjulegt var að sjá þetta helsta mál framsóknarmanna komast í gegnum þingið og sjá þann fjölda sem nú þegar hefur sótt um leiðréttingu sinna mála. Það er augljóst að aðgerðin virðist skipta fólk miklu máli miðað við fjölda umsókna og því ber að fagna. Aldrei mun ég samt skilja hvers vegna stór hluti þingmanna stjórnarandstöðunnar greiddu atkvæði gegn þessum aðgerðum.

Unnið er að úrbótum á leigumarkaði

Í vetur sat ég í Verkefnisstjórn um framtíðarskipan húsnæðismála. Þar var m.a. unnið að úrbótum á leigumarkaði og komið fram með tillögur þess efnis. Þar má m.a. nefna lækkun skatta á leigutekjur með það að markmiði að fjölga íbúðum á leigumarkaði. Vitað er til þess að talsverður hluti húsnæðis er í svartri leigu til ferðamanna. Ef við náum að auka framboð þá eru nokkrar líkur á að leiguverð lækki. Jafnframt eru hugmyndir uppi um að taka upp stofnstyrkjakerfi í stað niðurgreiðslu vaxta við uppbyggingu leigufélaga. Samkvæmt útreikningum ætti það að geta lækkað leiguverð um allt að 20 %. Nú þegar er hafin vinna við að koma þessum tillögum, sem og öðrum frá Verkefnisstjórninni, í vinnslu og vonir standa til að þær verði orðnar að frumvörpum eigi síðar en í lok október á þessu ári.

Hvað er framundan?

Af mörgu er að taka, en það eru mörg mikilvægt verkefni sem bíða. Nú vinn ég að málum sem lögð verða fram þegar þing kemur saman í haust. Eitt þeirra er skrifleg fyrirspurn sem ég lagði reyndar fram á lokadögum vorþingsins en náði ekki fram að ganga. Fyrirspurnin fjallar um skráningu viðskiptasögu einstaklinga hjá fjármálastofnunum. En margir höfðu samband síðasta vetur og sögðu að erfitt væri að fá upplýsingar hver staða þeirra væri gagnvart fjármálastofnunum, eftir að hafa klárað greiðsluaðlögunarsamninga.

Að mínu mati er afar þarft að endurskoða neysluviðmið og hver þau þurfa að vera að lágmarki.Vinna þarf að nýjum útreikningum og hafa þar inn í allan húsnæðiskostnað. Það  er staðreynt að stór hluti af tekjum okkar fer í að borga af húsnæði, sama hvort um eign eða leiguhúsnæði er um að ræða. Mikilvægt er að allir hluteigandi aðilar vinni saman að þessu verkefni.

Auk þessa eru fjölda mörg verkefni sem vinna þarf að. Nýta þarf sumarið vel, vinna þingmál og byggja brýr. Láta vita hver ég er og ég sé í starfinu til að vinna fyrir alla þá sem hér búa. Það er mitt markmið í sumar.

Elsa Lára Arnardóttir

Greinin birtist í DV 17. júní 2014

PS: Ertu á Facebook? Því ekki að verða aðdáandi Framsóknar.

Undirrituð hefur átt sæti í atvinnu-og hafnaráði Reykjanesbæjar sl. fjögur ár. Samstarfið í ráðinu hefur verið til fyrirmyndar. Fyrsta árið okkar fór í ná nauðasamningum við kröfuhafana því eins og flestir vita þá skuldar hafnarsjóður nú ríflega sjöþúsund milljónir króna. Stærstur hluti þeirrar upphæðar er tilkominn vegna framkvæmda við Helguvík, sumir segja ótímabærra en ég læt það liggja á milli hluta hvort svo hafi verið. Nú berast fregnir að því að kísilfyrirtækið United Silicon hyggist hefja lóðaframkvæmdir í Helguvík í dag; er allt að fara af stað? Vonandi.

Lóðaframkvæmdir og hvað svo?

Síðasti fundur hafnarráðs var haldinn í sl. viku. Við vorum sammála að margt hefði gerst á þessum fjórum árum í atvinnumálum, t.a.m. atvinnuuppbygging á Reykjanesi, stækkun Flugstöðvarinnar og gróskumikið starf á Ásbrú. En á hinn bóginn hefðu við öll viljað sjá atvinnulífið í Helguvík verða að veruleika á þessum tíma, en svo varð því miður ekki.

Nú berast fréttir af því að United Silicon, sem er eitt þeirra fyrirtækja sem hafa fest sér lóð á svæðinu, ætli að hefja jarðvegsframkvæmdir í dag, 28. maí. Hafnarstjóri sendi starfsmönnum hafnarráðs þann 27. maí tölvupóst þar sem segir: „United Silicon hafa tilkynnt að þeir muni byrja að jarðvegsskipta inn á lóð sinni sem þeir keyptu 2012. ÍAV hf. munu trúlega byrja á morgun við framkvæmdirnar. Reykjaneshöfn mun ekki semja við ÍAV við holræsalagnir í Helguvík fyrr en greiðsla berst frá U.S. eins og við ræddum um á síðasta stjórnarfundi.“

Veruleikinn- Staðan er óbreytt

Ég verð að viðurkenna að ég veðraðist aðeins upp við þessar framkvæmdafréttir fjölmiðla. Það skyldi þó ekki vera að nú væru hlutirnir að fara að gerast, þremur dögum fyrir kosningar? Þegar betur er að gáð þá er staðan óbreytt í Helguvík. United Silicon á eftir að greiða Reykjaneshöfn 100 milljónir, sem er fyrsta afborgun. Greiðslan er ekki gjaldfallin en eigendur United Silicon munu ekki greiða þessa upphæð fyrr en raforkusamningur við Landvirkjun hefur verið fullgildur. Menn stefna á að það verði gert fyrir júnílok.

Látum verkin tala

Við vonum svo sannarlega öll að atvinnuuppbygging í Helguvík fari af stað sem fyrst. Enn sem komið er eru samningar ekki í höfn. Reynsla sl. 4 ára í atvinnu-og hafnaráði hefur kennt mér að viljayfirlýsingar og yfirlýsingar almennt hafa lítið gildi. Það borgar sig ekki að hlaupa upp til handa og fóta um leið og einhver segist vera með hugmynd eða hafa áhuga. Það sem skiptir raunverulega máli eru undirritaðir samningar og að menn greiði hafnarsjóði það sem þeim ber. Aðeins þá trúi ég að verkefnin verði að veruleika.

Spörum ótímabærar yfirlýsingar og látum verkin tala. X-B fyrir breytingar í Reykjanesbæ!

Silja Dögg Gunnarsdóttir, fulltrúi Framsóknar í atvinnu-og hafnarráði og alþingismaður.

Þegiðu háttvirtur þingmaður, Vigdís Hauksdóttir. Svo mæltist Steingrími J. á lokamínútum klukkustundar ræðu á lokametrum þingsins nú í vor. Síðan sakaði hann forseta þingsins um að sitja sofandi í forsetastól. Aðeins eitt orð skapaði þennan ofsa hjá þingmanninum: »Landsbankabréfið«. Allt byrjaði þetta með samningi 15. desember 2009 þegar Steingrímur J. Sigfússon var fjármálaráðherra. Hann samþykkti að Nýi Landsbankinn gæfi út 260 milljarða skuldabréf til þrotabús gamla Landsbankans í evrum, pundum og bandaríkjadollurum. Eftir að Hæstiréttur dæmdi gengislánin ólögleg komu fram áhyggjur af því að bankinn gæti ekki staðið undir skuldabréfinu. Það voru m.ö.o. færðar handónýtar eignir án nokkurra efnislegra fyrirvara inn í Nýja Landsbankann. Á þessum tíma var nokkuð sjáanlegt að gengistryggð lán væru ólögleg eins og seinna kom á daginn og varað var við. Auk þess var gefið út 92 milljarða skilyrt skuldabréf og er það m.a. ástæða þess að ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur og Steingríms J. Sigfússonar gaf það út á blaðamannafundi þann 3. desember 2010 að meira yrði ekki gert fyrir heimilin, slík var harkan í innheimtuaðgerðum. Saman standa þessi bréf í 350-360 milljörðum í erlendum gjaldeyri sem ekki er til. Þetta er klafi um háls þjóðarinnar um langa framtíð. Hin hliðin og nátengt þessu máli eru Icesave-samningar Steingríms sem að lokum og eftir mikla baráttu voru dæmdir sem ólögvarin krafa. Eftir að fundargerðir frá þessum tíma voru birtar þá er augljóst að allan tímann var verið að friða erlenda kröfuhafa, fórna þjóðarhag og ganga í berhögg við neyðarlögin. Ekki er hægt að hugsa þá hugsun til enda hefði Steingrímur J. náð sínu fram í báðum málum. Því er von að fyrrverandi fjármálaráðherra sem hefur landað svo »glæsilegum samningum« við alþjóðlega fjármálaheiminn fari af hjörum þegar kvenkyns þingmaður uppi á Íslandi truflar handritið og hvísli í hliðarsal Alþingis »Landsbankabréfið«.

Vigdís Hauksdóttir

Greinin birtist í Morgunblaðinu 23. maí 2014.

PS: Ertu á Facebook? Því ekki að verða aðdáandi Framsóknar.

Í ár gegnir Ísland formennsku í Norrænu ráðherranefndinni. Formennskuáætlun Íslands ber yfirskriftina „Gróska og lífskraftur“ og eru þessi hugtök grunngildin í stærstu formennskuverkefnum okkar.

Norræna lífhagkerfið er eitt þessara verkefna en það gengur út á að leita leiða til að nýta betur lífrænar auðlindir okkar og þannig draga úr sóun þeirra hráefna sem þær gefa af sér. Lífrænar auðlindir eru einfaldlega allar lifandi auðlindir sem gefa af sér hráefni á borð við fiskafla, beitilönd, landbúnaðarafurðir og skóga sem nýtt eru til verðmætasköpunar.

Tryggja þarf heilbrigði vistkerfanna til að þau geti staðið af sér það álag sem fylgir athöfnum jarðarbúa og náttúruhamförum af ýmsu tagi. Eitt þeirra verkefna sem ráðist hefur verið í undir yfirskrift Norræna lífhagkerfisins kallast „Vistheimt gegn náttúruvá“ (ERMOND) en það er leitt af Landgræðslu ríkisins og Veðurstofunni. Markmið þess er að greina á hvern hátt sé hægt að auka þanþol vistkerfa gegn náttúruvá. Þátttakendur í verkefninu eru stofnanir frá öllum Norðurlöndunum sem sinna náttúruvá og endurheimt vistkerfa.

Þetta verkefni er afar mikilvægt, ekki síst í ljósi þess að árlega hafa náttúruhamfarir áhrif á líf og lífsafkomu um 200 milljóna jarðarbúa, tugþúsundir farast og eignatjón er gríðarlegt. Manntjón er mest í fátækari ríkjum heims, en í vestrænum ríkjum er tjón einnig tilfinnanlegt, svo sem vegna snjóflóða, storma, eldgosa og vatnsflóða.

Vaxandi áhugi er á að nýta betur getu vistkerfa til að draga úr náttúruvá. Vitað er að votlendi og óshólmasvæði draga mjög úr flóðahættu og skóglendi binda eldfjallaösku og hindra þannig að hún valdi spjöllum.

Skynsamleg nýting og uppbygging á lífauðlindum getur þannig stuðlað að því að draga úr náttúruvá, ef hún er skipulögð með það í huga. Verkefninu „Vistheimt gegn náttúruvá“ er ætlað að stuðla að því að nýta þau tækifæri sem búa í norrænum vistkerfum til að draga úr náttúruvá.

Á Norðurlöndum er að finna mikið hugvit og skapandi hugsun og með norrænu samstarfi hafa Norðurlöndin sýnt svo ekki verður um villst að þau hafa allar forsendur til að vera í fararbroddi á mörgum sviðum. Markmiðið með formennskuáætlun Íslands og þeim verkefnum sem unnið er að innan ramma hennar er að styrkja stöðu Norðurlandanna enn frekar á þessu sviði.

Sigurður Ingi Jóhannsson

Greinin birtist í Fréttablaðinu 21. maí 2014

PS: Ertu á Facebook? Því ekki að verða aðdáandi Framsóknar.