Category: Greinar

Categories
Fréttir Greinar

Ein­hver sú besta for­vörn sem við eigum

Deila grein

10/11/2024

Ein­hver sú besta for­vörn sem við eigum

Öflugt og fjölbreytt félagsstarf í heimabyggð skapar grunn fyrir einstaklinga til að blómstra og gefa af sér til samfélagsins. Ein af stóru spurningunum sem við skulum ávallt hafa í huga er „Hvernig get ég gefið af mér til samfélagsins?“ Mér þykir ekkert sjálfsagðara en að gefa af mér til samfélagsins sem ól mig upp og mótaði mig. Mín leið til að gefa af mér til samfélagsins hefur fram að þessu fyrst og fremst verið í gegnum ungmennafélagshreyfinguna.

Að mínu mati er ungmennafélagshreyfingin eitthvað það besta sem við eigum í íslensku samfélagi. Út um land allt vinnur hreyfingin ómetanlegt starf sem styrkir og eflir samfélögin með frábæru og fjölbreyttu félags- og íþróttastarfi. Störf sem oft á tíðum eru unnin í sjálfboðavinnu. Enda sjálfboðaliðinn eitthvað það mikilvægasta sem til er í hverju samfélagi.

Skipulagt íþrótta- og æskulýðsstarf er svo frábært á margan hátt en þar eru veigamestu þættirnir efling félagslegrar, andlegrar og líkamlegrar heilsu. Það er því afar mikilvægt að auka þátttöku barna og ungmenna í íþrótta- og æskulýðsstarfi. Samhliða því þarf að tryggja að öll börn geti stundað félags- og íþróttastarf. Í þessu samhengi munu ný stofnaðar svæðisstöðvar Íþróttasambands Íslands (ÍSÍ) og Ungmennafélags Íslands (UMFÍ) um land allt gegna lykilhlutverki. Verkefni sem Ásmundur Einar Daðason, mennta- og barnamálaráðherra, leiddi af mikilli snilld.

Eitt af megin verkefnum svæðisstöðvanna er að auka þátttöku barna og ungmenna í íþróttastarfi. Þar er sérstaklega horft til fatlaðra barna, barna af tekjulægri heimilum og barna af erlendum uppruna. Stofnun svæðisstöðva er samstarfsverkefni ÍSÍ, UMFÍ og stjórnvalda og er jafnframt einn liður í því stóra verkefni sem stjórnvöld vinna að í lögum um farsæld barna.

Einnig má líta á stofnun svæðisstöðvanna sem mikilvægt byggðaþróunarmál, þá sérstaklega fyrir minni byggðarlög sem reiða sig á fáar hendur í skipulögðu íþrótta- og æskulýðsstarfi. Svæðisstöðvarnar munu styðja við og þar af leiðandi efla félög á hverjum stað. Ef samfélag ætlar að vaxa þarf ákveðin þjónusta að vera til staðar. Eitt af því fyrsta sem fjölskyldufólk horfir til er hvaða tómstundir eru í boði fyrir börnin. Þess vegna skiptir miklu máli að styðja við íþrótta- og æskulýðsstarf um land allt.

Stuðningur við ungmennafélagshreyfinguna má ekki vera vanmetin, hann skilar sér margfalt til baka í blómlegra og heilbrigðara samfélagi. Þessi stuðningur hefur kannski aldrei verið mikilvægari en núna enda skipulagt íþrótta- og æskulýðsstarf einhver sú besta forvörn sem við eigum í íslensku samfélagi.

Sigurður Eyjólfur Sigurjónsson, starfar sem íþrótta- og æskulýðsfulltrúi og skipar 5. sæti á lista Framsóknar í Suðurkjördæmi.

Greinin birtist fyrst á visir.is 10. nóvember 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Ís­lenskur land­búnaður er ekki að­eins arf­leifð heldur líka fram­tíð okkar Ís­lendinga

Deila grein

09/11/2024

Ís­lenskur land­búnaður er ekki að­eins arf­leifð heldur líka fram­tíð okkar Ís­lendinga

Íslenskur landbúnaður er ekki aðeins hluti af arfleifð okkar heldur einnig ómissandi þáttur í framtíð landsins, sjálfstæði og fæðuöryggi þjóðarinnar. Hann er grunnstoð blómlegrar byggðar og efnahagslegs stöðugleika fyrir komandi kynslóðir, auk þess að vera burðarás í sjálfbærni og loftslagsaðgerðum. Hann er samofinn menningu okkar og styður beint við vaxandi greinar líkt og ferðaþjónustu sem til langs tíma hvílir á náttúrufegurð landsins og braðgóðum mat úr héraði. Öflugur og fjölbreyttur landbúnaður er líka undirstaða heilsu og velferðar, þar sem heilnæmi innlendrar framleiðslu stuðlar að langlífi og vellíðan þjóðarinnar.

Stuðningur við landbúnað í takt við hagsmuni almennings

Með því að efla landbúnaðinn og sýna honum þann metnað sem hann á skilið, tryggjum við framtíð landsins okkar á fjölþættan hátt. Það er metnaður og markmið sem ætti að sameina okkur öll. Til að ná slíkri framtíðarsýn er nauðsynlegt að við leggjum rækt við þau skilyrði sem bændur þurfa til að starfa af öryggi og árangri. Þeir þurfa hagstæðari fjármögnunarskilyrði, betri afkomu, hvata fyrir nýliðun og stuðning við sjálfbærar ræktunaraðferðir. Þetta er lykilatriði á tímum þar sem fólki fjölgar en bændum fækkar og hlutfall innflutnings matvæla eykst. Tíminn til að snúa vörn í sókn er ekki á morgun – heldur núna. Íslenskur landbúnaður er ekki fortíðin heldur framtíðin – grunnur sem er þjóðinni allri mikilvægur og okkur má ekki standa á sama um heldur ber að hlúa að.

Landbúnaðarland er takmörkuð auðlind

Landbúnaðarland er takmörkuð auðlind, sérstaklega á Íslandi, þar sem náttúruleg skilyrði til ræktunar eru viðkvæm og bundin við ákveðin svæði. Góðar jarðir eiga að fá þá virðingu sem verðmæt auðlind á skilið og lög og stefnumótun ættu að endurspegla það. Þetta er sérlega mikilvægt nú, þar sem samkeppni um landnotkun eykst stöðugt. Það birtist í tugum vindorkuverkefna sem áhugi er á að reisa um allt land. Við sjáum það í jarðarkaupum til kolefnisbindingar sem munu færast enn í aukana. Við sjáum það í ásókn í auðlindaríkar jarðir vegna jarðhita og vatns. Og við sjáum það í metnaði og auknum umsvifum nýrra greina líkt og ferðaþjónustu.

Í þessu samkeppnisumhverfi er mikilvægt að hafa skýra sýn á framtíð landbúnaðarlands, svo þessi sjónarmið verði sterk í heildarmyndinni, ekki út undan. Með því móti má viðhalda framleiðslugetu landsins og tryggja að við getum áfram ræktað og framleitt mat fyrir þjóðina, á sama tíma og stuðlað er að fjölbreyttu atvinnulífi og styrkri byggð um landið.

Þetta kallar á skýran lagaramma og stefnu sem tryggir gæði og varðveislu landbúnaðarlandsins. Í Noregi þurfa erlendir aðilar, bæði innan og utan Evrópska efnahagssvæðisins (EES), að sækja um leyfi til að eignast landbúnaðarland. Með þessari nálgun vinna Norðmenn að því að tryggja að landbúnaðarland haldist í innlendri nýtingu, með sjálfbærni og fæðuöryggi þjóðarinnar að leiðarljósi. Við Íslendingar ættum að taka þessa hugsun til fyrirmyndar í okkar eigin stefnumótun.

Langtímahugsun lykilatriði

Ég hef áður fjallað um mikilvægi þess að móta skýra stefnu um jarðakaup erlendra aðila (sjá Jarðakaup í nýjum tilgangi). Við þurfum að viðhalda langtímahugsun og finna lausnir þar sem nýting náttúruauðlinda þjónar almannahagsmunum. Ólík nýting getur vel farið saman án þess að ganga á rétt hvors annars. Bújarðir eiga að vera metnar sem samfélagslega verðmætar auðlindir, ekki sem söluvörur fyrir hvern sem er og hvað sem er. Samhliða þessu þarf að skapa skilyrði sem gera landbúnaðinn að eftirsóttum starfsvettvangi, fullan af nýsköpun og krafti metnaðarfulls fólks um allt land.

Þannig getum við byggt sjálfbæran grunn fyrir íslenskan landbúnað, sem mun bæði þjóna komandi kynslóðum og skapa örugg og góð störf fyrir ungt fólk sem vill helga sig búskapnum. Landbúnað sem við erum öll stolt af og er í sókn á Íslandi um ókomna tíð.

Halla Hrund Logadóttir, orkumálastjóri og skipar 1. sæti Framsóknar í Suðurkjördæmi.

Greinin birtist fyrst á visir.is 9. nóvember 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Fram­sókn setur heimilin í fyrsta sæti

Deila grein

08/11/2024

Fram­sókn setur heimilin í fyrsta sæti

Kæri lesandi.

Þann 30. nóvember göngum við að kjörborðinu og veljum okkur fólk til að vera í forystu fyrir íslenskt samfélag næstu fjögur ár. Í þessum kosningum leggjum við í Framsókn þann árangur sem flokkurinn hefur náð í dóm kjósenda og leggjum fram stefnu okkar og framtíðarsýn fyrir íslenskt samfélag. Í þessari grein fjalla ég um hugmyndir okkar um heimilin.

Hagsmunir heimilanna

Frá því ég tók við stjórnartaumunum í fjármála- og efnahagsráðuneytinu hef ég lagt mikla áherslu á að horft verði á efnahagsmálin út frá hagsmunum heimilanna. Þar eru húsnæðismálin í aðalhlutverki. Á síðustu árum hefur Framsókn byggt upp húsnæðiskerfi að norrænni fyrirmynd þar sem áhersla er lögð á að það séu grundvallarréttindi allra að hafa öruggt þak yfir höfuðið. Sterkari rammi utan um leigumarkaðinn með skýrari réttindum leigjanda er eitt af því sem náðst hefur fram á síðustu árum. Það markaði tímamót þegar Framsókn setti fram fyrstu húsnæðisstefnu sem var samþykkt á þingi síðasta vor og felur í sér umbætur sem ég hef tekið eftir að hafa meira að segja ratað inn í loforðalista annarra flokka. En eins og sagt var í minni sveit: Það er ekki eftir það sem búið er.

Árangur í baráttunni við verðbólgu

Þegar ég settist í stól fjármála- og efnahagsráðherra var það þrennt sem ég lagði megináherslu á. Í algjörum forgangi var að sigrast á verðbólgu með ábyrgum ríkisfjármálum og erum við strax farin að sjá árangurinn af stefnu ríkisstjórnarinnar með lækkun stýrivaxta. Ég lagði einnig mikla áherslu á að leita leiða til að lækka vaxtakostnað ríkisins. Þessi fyrstu tvö áherslumál skipta allan almenning miklu máli en hið þriðja er þó ekki síður mikilvægt: Að skapa grundvöll fyrir óverðtryggð húsnæðislán með lágum föstum vöxtum til lengri tíma.

Evran ekki möguleg án inngöngu í ESB

Það hefur ekki farið fram hjá neinum síðustu áratugina að þegar verðbólga vex og vextir hækka verulega þá hefst hávær umræða um upptöku nýs gjaldmiðils. Það er auðvitað eðlilegt að fólk vilji leita leiða til að auðvelda sér mánaðamótin. Og því er ekki að neita að þeir vextir sem við búum við í dag eru ekki ásættanlegir. Það verður þó að hafa í huga í umræðum um verðbólgu og vexti að upptaka evru er hvorki ákjósanleg og það sem augljósara er, ekki möguleg nema með inngöngu í Evrópusambandið og öllu því sem það ferðalag felur í sér.

Svarið við hárri verðbólgu er leiðinlegt því svarið er einfaldlega ábyrgari hagstjórn.

Óverðtryggð íbúðalán á föstum vöxtum til langs tíma

Fyrir nokkru setti ég af stað vinnu sem miðar að því að skapa grundvöll fyrir því að íslensk heimili geti tekið óverðtryggð húsnæðislán til lengri tíma á föstum hagstæðum vöxtum. Þessi vinna er nú á fyrsta stigi en þó ljóst að til eru leiðir sem gera þetta mögulegt. Við erum nefnilega ekki ein í heiminum og getum lært af nágrannaþjóðum þegar að þessum mikilvæga málaflokki kemur.

Stóra myndin er sú að bankar geta fjármagnað húsnæðislán á óverðtryggðum vöxtum til lengri tíma en þeir bjóða upp á í dag. Með breyttum reglum og þróaðri fjármálamarkaði er hægt að auðvelda bönkum að bjóða upp á slík lán. Stjórnvöld geta bætt regluverkið og liðkað fyrir á fjármálamarkaði til að tryggja hvoru tveggja, líkt og gert er í nágrannalöndum okkar. Slíkt fyrirkomulag er þekkt og ætti ekkert að vera því til fyrirstöðu að tryggja hér á landi. Það er hagsmunamál heimilanna að festa vaxtakjör til lengri tíma þannig að húsnæðislántakendum sé ekki refsað afurvirkt þegar vextir hækka. Fyrirsjáanleiki við fjármögnun húsnæðis skiptir heimilin máli.

Ódýrari matarkarfa

Matarinnkaup eru stór hluti af heimilsbókhaldinu og hefur fólk fundið fyrir hækkunum á henni síðustu misserin. Virðisaukaskattur á matvæli er nú 11%. Við í Framsókn viljum lækka matarreikning heimilanna og lækka virðisaukaskatt á matvælum.

Lækkun mun einnig hafa jákvæð áhrif á matvælaframleiðslu í landinu. Mikilvægt er að ná fullum tökum á verðbólgunni áður en kemur að lækkun. Framsókn horfir til þess að lækkunin komi fram um mitt kjörtímabil.

Réttlátari húsnæðismarkaður

Sá fyrirsjáanleiki sem fylgir óverðtryggðum lánum á föstum vöxtum til langs tíma er mikilvægur þegar kemur að húsnæðismarkaðnum. Til að skapa réttlátari húsnæðismarkað viljum við í Framsókn byggja á því norræna húsnæðismódeli sem flokkurinn hefur fært í lög á síðustu árum. Við viljum auka fjármagn til hlutdeildarlána til að ungt fólk og tekju- og efnaminna geti eignast húsnæði með þátttöku ríkisins. Hlutdeildarlánin virka þannig að ríkið að gefnum ákveðnum skilyrðum eignast 20% í íbúðinni og þurfa einstaklingar þá einungis að reiða fram 5% af húsnæðisverði til að eignast þak yfir höfuðið.

Við höfum á síðustu árum horft fram á framboðsvanda á húsnæðismarkaði. Allt að þriðjungur nýbygginga síðustu misserin hefur verið reistur fyrir tilstuðlan hins opinbera í gegnum hlutdeildarlánakerfið og almenna íbúðakerfið. Við viljum í samstarfi við sveitarfélög auka framboð, ekki ólíkt því sem er í bígerð í Reykjanesbæ þar sem ríkisland er nýtt til að byggja 800 íbúðir. Þá viljum við stuðla að uppbyggingu hagkvæmar íbúða með sérstökum skattalegum hvötum til húsbyggjenda líkt og lagt er til í nýrri skýrslu Gylfa Zoega og Sigurðar Jóhannessonar um stöðu efnahagsmála.

Við í Framsókn munum á næstu dögum og vikum kynna betur áherslur okkar og sýn fyrir framtíðina. Hægt er að kynna sér stefnu okkar á xb.is

Sigurður Ingi Jóhannsson, formaður Framsóknar og fjármála- og efnahagsráðherra.

Greinin birtist fyrst á visir.is 8. nóvember 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Allt mannanna verk – orkuöryggi á Ís­landi

Deila grein

08/11/2024

Allt mannanna verk – orkuöryggi á Ís­landi

Raforka er ein af grunnþörfum okkar samfélags og er afhendingaröryggi raforku ekki aðeins grundvallarþjónusta heldur einnig lykilþáttur í daglegu lífi landsmanna og í efnahagslegum vexti og velferð landsins. Það hefur varla vafist fyrir neinum að það sé skortur á raforku hér á landi, sem hamlar frekari vexti og veldur áhyggjum sérfræðinga. Þeir hafa í langa hríð bent á að næstu ár gætu orðið erfið vegna hugsanlegra raforkuskerðinga og takmarkaðs framboðs á raforku.

Leyfum staðreyndum að segja söguna

Umræða um orkumál hefur breyst á undanförnum árum. Sú orðræða að hér sé til næg raforka er að snúast upp í andhverfu sína og einstaklingar og fyrirtæki eru að átta sig á því að það þarf aukna raforku ef við viljum sjá samfélagið okkar vaxa og dafna. Raforka er ríflega fjórðungur þeirrar orku sem notuð er á Íslandi ef miðað er við frumorkunotkun, en innflutt olía er um 15% af orkunotkun á Íslandi. Við erum langt frá því að vera sjálfstæð í orkumálum þegar við notum olíu fyrir meira en 100 milljarða árlega til að knýja verðmætaskapandi starfsemi. Já, það er rétt að heimilin nota einungis um 5% raforkunnar, og tryggja þarf að heimilin fái áfram raforku á sanngjörnu og viðráðanlegu verði. Hins vegar má verðið ekki vera svo lágt að mikil sóun verði í kerfinu þar sem við göngum að raforkunni sem vísri. Hins vegar er það yfirlýst markmið okkar að heimili, ásamt smærri fyrirtækjum, hafi ávallt greitt aðgengi að raforku þó svo að það komi til skerðinga, en í slíkum tilfellum eru það stórnotendur sem líða skerðinguna.

Undanfarin ár hefur staðan í lónum verið lægri en oft áður, sem hefur kallað á tíðari og lengri skerðingar gagnvart stórnotendum. Sumir myndu segja, „er það ekki allt í lagi? Fyrirtækin mega alveg við því,“ og gera líklega ráð fyrir því þar sem þau eru með samning um skerðanlega raforku, sem er mjög mikilvægur til að fullnýta kerfið okkar.

Skerðingar hafa afleiðingar

Í mínum huga snýst þetta um hvernig samfélag við viljum búa í. Frekari skerðingar á stórnotendur hafa afleiðingar. Framleiðsla minnkar samhliða því að útflutningur minnkar, sem leiðir til þess að útflutningstekjur lækka. Vegna skerðinga á afhendingu raforku á fyrri hluta ársins töpuðust útflutningstekjur upp á 14-17 milljarða króna. Í þessu ástandi neyðast fyrirtæki eins og fiskimjölsverksmiðjur til að keyra starfsemi sína áfram á olíu.

Sviðsmyndin er einföld; græn orka út og mengandi orka inn = öfug orkuskipti og glötuð tækifæri til atvinnuuppbyggingar.

Skortur á raforku hefur því víðtæk áhrif, ekki síst á atvinnulífið á landsbyggðinni, þar sem mikilvægar þjónustugreinar treysta á stöðuga raforkuafhendingu. Með því að tryggja fyrirtækjum stöðugan aðgang að endurnýjanlegri raforku tryggjum við tækifæri til frekari vaxtar um land allt, sinnum skyldum okkar gagnvart markmiðum í loftlagsmálum og verðum minna háð sveiflum í alþjóðlegu orkuverði.

Aðgerðir fyrir framtíðina

Það er ýmislegt sem þarf að gera til að afstýra skorti á raforku og tryggja áframhaldandi vöxt.

Við þurfum að huga að eflingu flutningskerfisins. Sterkara og öflugra flutningskerfi tryggir öruggan flutning raforkunnar um land allt og gerir okkur kleift að besta heildarnýtingu raforkukerfisins.

Við þurfum að draga úr sóun. Við þurfum að bera virðingu fyrir auðlindunum okkar og nýta þær skynsamlega til að draga úr losun og stuðla að sjálfbærni.

Við þurfum að leysa flækjur hvað varðar feril framkvæmda frá umsókn alveg til nýtingar. Það er brýnt að næsta ríkisstjórn taki til og einfaldi leyfisveitingaferli fyrir virkjanir, sem er orðið allt of flókið og tímafrekt. Rafræn þjónusta og samræmd vefgátt leyfisveitinga myndu spara tíma og auka skilvirkni. Slík aðgerð er nauðsynleg

Við þurfum að auka orkuframleiðslu á Íslandi. Við búum við aragrúa tækifæra hér á landi og við eigum að nýta möguleika vatnsafls, vindorku, jarðvarma og nýrrar tækni sem gæti opnað dyr að nýjum orkuöflum. Auka þarf framboð nýrra virkjana, halda áfram með fyrstu skrefin í vindorku. Marka þarf stefnu í vindorkumálum en mikilvægt er að huga að staðsetningu vindorkuvera og horfa frekar til færri staða en fleiri. Um leið þurfum við að átta okkur á því að þó vindorkan hjálpi til, þá er hún ekki endanleg lausn við framboðsskorti á raforku, enda þarf að sveiflujafna hana að hluta til með fyrirsjánlegu afli, en þar er vatnsaflið raunhæfasti kosturinn.

Framsókn vinnur í þágu framtíðarinnar

Í ljósi breytinganna sem við sjáum í heiminu í dag er ljóst að tíminn til aðgerða er núna. Hvert þreif í átt að sjálfbærum orkuskiptum og orkuöryggi skiptir öllu máli fyrir framtíð okkar og láta okkur í té að lifa í samfélagi sem er ekki aðeins sterkt heldur einnig tilbúið að mæta áskorunum tímans. Við þurfum að standa saman og hlusta á sérfræðinga á sviði orkumála, til að tryggja nægt framboð á raforku, orkuöryggi og gæði raforu til framtíðar. Orkumál okkar eru ekki aðeins tal um megavött og gígavattstundir heldur grundvallarþáttur sem hefur áhrif á alla þætti lífsins.

Við í Framsókn erum reiðubúin til þess að standa vörð um og efla orkuöflun landsins. Slík verkefni skapa ekki aðeins störf, heldur stuðla að auknu orkuöryggi sem hefur jákvæð áhrif á hagkerfið í heild sinni.

Ingibjörg Isaksen, þingflokksformaður Framsóknar og oddviti lista flokksins í Norðausturkjördæmi

Greinin birtist fyrst á visir.is 8. nóvember 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Húsnæðismál eru hagstjórnarmál

Deila grein

07/11/2024

Húsnæðismál eru hagstjórnarmál

Stærsta verk­efni efna­hags­stjórn­ar­inn­ar er að ná niður vöxt­um og verðbólgu. Það hef­ur verið ánægju­legt að sjá aðgerðir til að ná niður verðbólgu skila ár­angri. Þannig hef­ur hún lækkað úr 10,2% þegar hún mæld­ist hæst, niður í 5,1%. Síðasta vaxta­ákvörðun Seðlabank­ans var já­kvætt skref í átt að lægri vöxt­um, en lægri vext­ir eru stærsta hags­muna­mál heim­ila og fyr­ir­tækja. Það hef­ur eng­um dulist að hús­næðisliður­inn hef­ur vegið þungt í verðbólgu­mæl­ing­um und­an­far­in miss­eri en vísi­tala neyslu­verðs án hús­næðis var um 2,8% í síðustu mæl­ingu.

Ýmsu hef­ur verið komið til leiðar á und­an­förn­um árum í hús­næðismál­um. Þannig hef­ur ríkið til dæm­is stutt mynd­ar­lega við upp­bygg­ingu í al­menna íbúðakerf­inu með stofn­fram­lög­um sem eru ætluð til að treysta hús­næðis­ör­yggi og tryggja viðráðan­leg­an hús­næðis­kostnað tekju­lægri heim­ila. Hlut­deild­ar­lán­un­um var einnig komið á, sem nýt­ast til dæm­is fyrstu kaup­end­um. Hús­næðisstuðning­ur fyr­ir for­eldra í leigu­hús­næði var auk­inn. Sér­stak­ur vaxt­astuðning­ur, sam­tals upp á 5,5 ma. kr., var greidd­ur út 2024 vegna vaxta­gjalda af íbúðalán­um 2023, en stuðning­ur­inn náði til 56 þúsund ein­stak­linga. Heim­ild­ir líf­eyr­is­sjóða til fjár­fest­inga í íbúðar­hús­næði voru rýmkaðar veru­lega. Hús­næðis­ör­yggi og rétt­arstaða leigj­enda var auk­in með breyt­ingu á húsa­leigu­lög­um. Sveit­ar­fé­lög fengu aukn­ar heim­ild­ir til að tíma­binda upp­bygg­ing­ar­heim­ild­ir til að tryggja að bygg­ingaráform gangi eft­ir. Rekstr­ar­leyf­is­skyld gist­ing í íbúðar­hús­næði var gerð óheim­il og eft­ir­lit með heimag­ist­ingu aukið.

Þrátt fyr­ir að mikið hafi verið byggt á und­an­förn­um árum og hlut­fall þeirra sem eiga eigið hús­næði aldrei verið hærra, þarf að byggja meira. Þar skipt­ir höfuðmáli að tryggja næg­ar bygg­ing­ar­hæf­ar lóðir í sveit­ar­fé­lög­um, sér­stak­lega á höfuðborg­ar­svæðinu. Ríki og sveit­ar­fé­lög hafa verið að taka hönd­um sam­an með þetta að mark­miði. Má þar nefna að Reykja­vík reið á vaðið og und­ir­ritaði tíma­móta­samn­ing við ríkið um hús­næðis­upp­bygg­ingu um 16.000 íbúða á næstu 10 árum, eða allt að 2.000 íbúða á ári næstu fimm árin. Í borg­inni hafa hús­næðis- og lóðamál verið sett í for­gang með Fram­sókn í broddi fylk­ing­ar, meðal ann­ars með því að ryðja nýtt land. Má til dæm­is nefna nýj­ar lóðir sem unnið er að á Kjal­ar­nesi og í Úlfarsár­dal ásamt Keldna­land­inu, sem er í um­hverf­is­mati, en um 2.600 íbúðir eru í bygg­ingu í borg­inni og um 12.000 íbúðir eru á lóðum sem eru í skipu­lags­ferli. Slík skipu­lags­vinna á hendi sveit­ar­fé­lag­anna verður að ganga smurt fyr­ir sig enda er verk­efnið fram und­an að tryggja að upp­bygg­ingaráform raun­ger­ist. Hag­stæðari fjár­mögn­un­ar­kostnaður sem mun fylgja lækk­andi stýri­vöxt­um skipt­ir einnig höfuðmáli í því sam­hengi. Hús­næðismál eru stórt hag­stjórn­ar­mál og á hús­næðismarkaði þarf að ríkja heil­brigt jafn­vægi. Aukið fram­boð á hús­næði er lyk­ill­inn að auknu jafn­vægi á markaðnum í dag.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, menn­ing­ar- og viðskiptaráðherra og vara­formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 7. nóvember 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Við erum að ná árangri

Deila grein

07/11/2024

Við erum að ná árangri

Íslensku menntaverðlaunin heiðra þau sem eru leiðandi í íslensku skólasamfélagi. Einstökum fyrirmyndum er veitt sú viðurkenning sem þau eiga skilið og mikilvægu framlagi þeirra til menntamála á Íslandi er fagnað. Þau sem hljóta verðlaunin gegna lykilhlutverki í að styrkja eldmóð og hvatningu allra þeirra sem vinna að uppbyggingu og þróun menntakerfisins hér á landi.

Tilnefningar til verðlaunanna í ár endurspegla þá nýsköpun og metnað sem einkennir íslenskt skólasamfélag – ekki síst þá elju og fagmennsku sem kennarar um land allt sýna á degi hverjum. Þannig minna verðlaunin okkur á það grundvallarhlutverk sem kennarar gegna í íslensku samfélagi, sem hjarta menntakerfisins.

Íslensku menntaverðlaunin 2024 varpa skýru ljósi á þá þróun og fjölbreytni sem íslenskt menntakerfi hefur tileinkað sér. Fellaskóli hlaut verðlaunin fyrir framúrskarandi starf með börnum af erlendum uppruna, þar sem áhersla er lögð á tengsl við fjölskyldur og jöfn tækifæri fyrir alla nemendur til að njóta sín og þróa hæfileika sína. Verkefnið endurspeglar virði fjölmenningar og veitir öðrum skólum innblástur til að styðja fjölbreyttan nemendahóp á eigin forsendum.

Verkmenntaskólinn á Austurlandi fékk verðlaun fyrir verkefni sem opnar grunnskólanemendum dyr að fjölbreyttu iðn- og verknámi framhaldsskólans, og stuðlar þannig að sveigjanleika og tengingu við atvinnulífið. Kennarinn Hrafnhildur Sigurðardóttir í Sjálandsskóla hlaut verðlaunin fyrir nýstárlegar kennsluaðferðir í útinámi, þar sem hún leggur áherslu á tengsl við náttúru og samvinnu við nemendur. Helgafellsskóli fékk verðlaun fyrir verkefnið Snjallræði, þar sem nemendur á öllum skólastigum takast á við skapandi hönnunaráskoranir sem þjálfa þá í gagnrýninni hugsun og hópvinnu. Hvatningarverðlaun hlutu Bergmann Guðmundsson, verkefnisstjóri við Brekkuskóla og Hans Rúnar Snorrason, kennari við Hrafnagilsskóla í Eyjafjarðarsveit. Þeir hafa með leiðsögn og stuðningi eflt kennara og nemendur um allt land til að nýta upplýsingatækni á markvissan hátt. Framlag þeirra styrkir kennsluhætti og eykur færni skólanna í að nota tæknina á skapandi og gagnlegan hátt, sem er mikilvægt fyrir framtíð íslenskrar menntunar.

Íslensku menntaverðlaunin minna okkur á að við þurfum menntakerfi sem horfir fram á veginn, ekki til fortíðar. Við þurfum kerfi sem tekur mið af fjölbreyttum nemendahópum, sveigjanleika í námsleiðum og kennsluaðferðum sem henta samfélagi í hraðri þróun. Hugmyndir um gamaldags kennsluhætti, aðgreiningu nemenda eða samræmd próf sem meta færni nemenda örfáum sinnum yfir námsferilinn eru ekki þær lausnir sem undirbúa börnin okkar fyrir þann breytilega heim sem mun mæta þeim.

Umræða um skólakerfið hefur verið hávær síðustu misserin, ég fagna því að fleiri stjórnmálaflokkar séu loksins að átta sig mikilvægi þess að fjárfesta tíma og fjármunum í börnin okkar. Á sama tíma hef ég áhyggjur af skammsýnum hugmyndum, einfeldningslegum lausnum á flóknum áskorunum sem byggja á úreltri hugmyndafræði og draga okkur áratugi aftur í tímann.

Skólinn er staður fyrir öll börn, hann er okkar helsta og mikilvægasta jöfnunartæki. Horfum til framtíðar!

Ásmundur Einar Daðason, mennta- og barnamálaráðherra og skipar 1. sæti fyrir Framsókn í Reykjavíkurkjördæmi norður.

Greinin birtist fyrst á visir.is 7. nóvember 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Á að banna rauða jóla­sveininn?

Deila grein

06/11/2024

Á að banna rauða jóla­sveininn?

Það er virkilega ánægjulegt að þrumuræða Sigurðar Inga í leiðtogaumræðum á RÚV hafi vakið fólk til umhugsunar um hvert umræðan um útlendingamál er komin, þar sem öllu er blandað saman.

Framsóknarfólk um land allt hefur haft miklar áhyggjur af vaxandi kröfum Sjálfstæðismanna er snýr að þessum málaflokki, aðgreiningu barna í skólum og flóttamannabúðir. Það er eins og það sé komin einhver keppni við Miðflokkinn, sem toppaði vitleysuna einmitt í tíðræddum þætti með orðunum um að við „ættum ekki að hjálpa Rússum að tæma Úkraínu“, ég skil vel að langlundargeð Sigurðar Inga hafi sprungið.

Að auki höfum við horft upp á það að Flokkur fólksins hefur ýjað að því að skella í lás á landamærunum og að við hverfum algjörlega frá því að taka á móti fólki í neyð. Sömuleiðis hefur daður Samfylkingar og Kristrúnar Frostadóttur við auknar kröfur komið okkur á óvart.

Lítið vandamál í stóra samhenginu

Svo því sé haldið til haga þá er Framsóknarfólk ekki að tala um að galopna landamærin eða gefa einhvern afslátt af öryggi og löggæslu í landinu, nú eða leggja ekki áherslu á íslenskukennslu og menningu þjóðar. Því fer fjarri. Það er brýnna nú en oft áður að auka löggæslu og efla gæslu á landamærum. Í því verkefni megum við engan tíma missa.

25% þjóðarinnar eru annað hvort innflytjendur eða íslenskir ríkisborgarar sem eru afkomendur innflytjenda að öllu eða sumu leyti. Það er nú bara þannig að 98% þeirra sem hafa komið til landsins á undanförnum árum er fólk frá Evrópu sem kemur hingað að vinna í gegnum EES samninginn og síðan eru það 2% sem koma frá stríðshrjáðum svæðum. Staðreyndin er sú að einungis 0,24% er að koma annars staðar frá. Hluti þeirra sem koma ekki frá Evrópu gegnum EES eða frá Úkraínu er síðan fólk sem t.d. giftist hingað til lands og kemur frá löndum eins og Bandaríkjunum, Argentínu, Filipseyjum og Ástralíu bara svo eitthvað sé nefnt.

Þurfum að bregðast við, þegar þörf er á

Alvarleiki umræðunnar, sem hefur fengið að vaxa óáreitt, felst í því að setja alla undir sama hatt og tala um eitthvað stórkostlegt útlendingavandamál. Við sættum okkur ekki lengur við að þessi stóri hópur sé gerður hornreka í íslensku samfélagi og talað um sem eitthvert vandamál . Við þurfum að aðgreina umræðuna. Við þurfum að bregðast við, þar sem þörf er á. Það á ekki við um þau 98% sem hingað hafa komið á undanförnum árum, eru í vinnu og borga til samfélagsins skatta og gjöld. Það á ekki við um þá sem hingað hafa komið frá stríðshrjáðum svæðum og Alþingi Íslendinga samþykkti samróma að opna landamærin fyrir, eins og nágranna þjóðir okkar gerðu.

Við þurfum að bregðast við þeim áskorunum sem eru í hælisleitendakerfinu okkar en í kjölfar nýrrar lagasetningar hefur kostnaður í þeim málaflokki farið úr 28 ma.kr. á ári í 14 ma.kr., fer hratt lækkandi og umsóknum hefur fækkað verulega.

Við eigum að hafa stjórn á landamærunum en ekki loka þeim. Við eigum að taka við fólki frá stríðshrjáðum löndum, sérstaklega börnum og þeirra foreldrum sem þrá frið. Við eigum að gefa öllum börnum tækifæri á að læra tungumálið, eignast vini og verða hluti af samfélaginu en ekki aðskilja þau frá „okkar“ börnum eins og þau séu ekki þess verðug að vera með „okkar“ börnum.

Aðrir menningarheimar

Þrumuræða Sigurðar Inga féll ekki af himnum ofan, heldur endurspeglar hún vaxandi áhyggjur meðal Framsóknarfólks með umræðuna í samfélaginu. Meðan aðrir flokkar hafa ekki viljað styðja okkur í að leggja meira fjármagn til menningar og tungu íslensku þjóðarinnar þá hafa þeir haft miklar áhyggjur af „blöndun menningarheima“, hvað sem það á nú að vera. Munum að við erum jú þjóð innflytjenda frá Norðurlöndum, Bretlandi og Írlandi. Samvinnuhjarta Framsóknarfólks slær með menningu þjóðarinnar, en rétt eins og við eigum okkar jólasveina, Grýlu og Leppalúða, þá höfum við líka tekið á móti rauða jólasveininum. Í raun er það þannig að rétt eins og menningarstraumar fljóta um heiminn og auðga líf okkar, þá kemur fólk líka til Íslands sem auðgar menningu okkar og líf.

Rétt eins og okkur dettur ekki í hug að banna rauða jólasveininn þá á okkur ekki að detta í hug að banna fólki af erlendum uppruna að koma og njóta þess að búa á Íslandi. Er ekki bara best að búa á Íslandi? Síðustu ár hafa Íslendingar líka snúið aftur heim í meira mæli en frá landinu og eitthvað hlýtur það að segja okkur.

Það er ekki útlendingavandamál á Íslandi, heldur tækifæri til að vaxa sem þjóð í auðlegð og menningu.

Stefán Vagn Stefánsson, þingmaður og oddviti Framsóknar í Norðvesturkjördæmi

Greinin birtist fyrst á visir.is 6. nóvember 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Eigum við ekki bara að klára þetta

Deila grein

06/11/2024

Eigum við ekki bara að klára þetta

Við sem foreldrar eigum það til að leita leiða til þess að gera fleiri ábyrga fyrir börnunum okkar. Sem er eðlilegt, því það þarf heilt þorp til þess að ala upp barn. Foreldrar þurfa að nýta sér alls konar þjónustu í uppeldi barna og sem foreldri vil ég að þessi þjónusta sé hnökralaus. Menntakerfið, íþróttastarf, geðheilbrigðisþjónusta og svo mætti lengi telja. En það þýðir ekki að ég geti sett ábyrgðina á uppeldi barnsins míns alfarið á þau sem sjá um að veita barninu mínu framangreinda þjónustu, þau eiga að koma að því með mér.

Með mér er svolítið lykilatriði að mínu mati, ábyrgð okkar sem foreldra á uppeldi barnanna okkar byrjar og endar hjá okkur. Aðrir styðja við það með þeim úrræðum sem standa barninu til boða. Þá þarf kjark og þor, mikla vinnu og eljusemi til að koma með breytingar á fyrirliggjandi kerfum og það er einmitt það sem Ásmundur Einar Daðason, mennta- og barnamálaráðherra, hefur unnið streitulaust að allt kjörtímabilið. Förum aðeins yfir hvað þarf að vera í lagi svo börnunum líði vel og foreldrar upplifi traust innan kerfisins og hvað var í býgerð þegar kjarkleysið dundi yfir samstarfsflokka okkar í ríkisstjórn.

Menntakerfið og mat á árangri

Við viljum að börnin okkar fái framúrskarandi menntun sem er byggð á traustum grunni samskipta milli heimilis og skóla. Það þýðir að við viljum að skólinn kenni börnunum okkar það sem stendur í aðalnámskrá, allt frá því að læra að lesa og reikna og yfir í rökhugsun, lífsleikni og heimilisfræði, svo eitthvað sé nefnt. Gott og vel. En hvernig ætlum við að meta þann árangur sem af þeirri kennslu kemur? Samræmd próf voru mælikvarði um árabil og við sem munum eftir þeim munum líka eftir kvíðahnútnum sem fylgdi þessu risastóra orði samræmd. Þetta var orð sem maður skyldi ekki alveg hvað þýddi eða hvers vegna við værum að taka þessi próf. Fyrir mitt leyti var það aldrei útskýrt fyrir barninu sem var að taka það í fyrsta skipti. Samræmd próf sem slík eru góð, gefa okkur yfirsýn yfir hvernig við erum að standa okkur þegar kemur að menntun barnanna okkar. En það er samt sem áður þannig að samfélagið verður stöðugt að endurskoða og endurmeta þær mælingar sem eiga að meta árangur í menntakerfinu. Þar tók Ásmundur Einar af skarið og afnam samræmdu prófin í þeirri mynd sem þau voru og hóf vinnu við að finna betri og nútímalegri aðferð við að meta námsárangur. Frumvarp um samræmt námsmat var á leið inn í þingið á haustmánuðum en vegna uppgjafar ákveðinna flokka innan ríkisstjórnarinnar var allt sett á ís. Það verður því að vera fyrsta verk á nýju kjörtímabili að halda áfram með þessa vinnu.

Námsgagnaútgáfa

Traustar upplýsingar byggðar á rannsóknum skipta sköpum þegar við tölum um námgsagnaútgáfu. Það námsefni sem lagt er fyrir börnin okkar í skólanum þarf að vera gagnlegt og fróðlegt með þeim útgangspunkti að þau skilji viðfangsefnið hverju sinni. Ljóst er að námsgögn eru víða orðin úreld og því var orðið tímabært að uppfæra þau. Tækniþróun og notkun starfrænna lausna í menntun er nú orðinn raunverulegur valkostur fyrir kennara og styður við heilbrigða skjánotkun. Foreldrar geta þannig kennt börnum að nota skjái sem fræðslutól en ekki að heilalaust hámhorf á YouTube sé eina gagnið við þessi tæki. Það mætti lengi telja upp kosti þess að nota stafrænar lausnir í kennslu og með tækninni er hægt að auka fræðsluefni til barna. Allt ofangreint átti að verða að veruleika en fyrir þinginu lá frumvarp mennta- og barnamálaráðherra um breytingar í námsgagnaútgáfu. Það þarf að klára svo við getum gert betur og meira þegar kemur að fræðsluefni fyrir börn.

Inngildandi nálgun í skólakerfinu

Hér var um að ræða ný heildarlög um skipulag starfshátta, stuðnings- og þjónustu við börn í því skyni að tryggja þeim jöfn tækifæri til framúrskarandi menntunar. Þetta frumvarp var hluti af endurbótum og nýrri nálgun í menntakerfinu og er hluti af stofnun Miðstöðvar menntunar og skólaþjónustu. Þetta er mál sem ég hef mikla trú á að komi til með að gagnast börnunum okkar sama hvaða áskoranir þau glíma við í sínu daglega lífi. Eins og í öllu því sem Ásmundur Einar stendur fyrir þá fór fram víðtækt samráð við vinnslu þessara mála, alveg eins og þegar farsældarlögin voru í vinnslu og fleiri virkilega góð mál.

Íþróttamálin

Ný heildarlög um íþróttir voru á lokametrunum sem svöruðu kröfum nútímans til íþrótta meðal annars með tilliti til fagmennsku, aukinnar þekkingar og þess mikilvæga hlutverks sem íþróttir hafa í samfélaginu. Þar er horft sérstaklega til stöðu barna og ungmenna í íþróttum, jafnrétti til iðkunar, íþróttamannvirkja og fleira.

Framkvæmdaráætlun um afreksíþróttir sem unnin var í þverpólitísku samráði og skilaði þeirri vinnu að komin var tímasett innleiðingaráætlun til að betur styðja við afreksstarf í íþróttum hér á landi. Eitthvað sem lengi hefur verið kallað eftir og skiptir sköpum því við erum, og eigum að vera, fremst á meðal jafningja í stuðningi við afreksíþróttafólkið okkar, fyrirmyndir barnanna okkar, sem vinnur dag og nótt að því að ná markmiðum sínum.

Frístunda og félagsstarf

Það lá fyrir að lögfesta frístunda og félagsstarf barna, í því skyni að festa það í sessi sem grunnþjónustu við íbúana. Mikilvægi forvarna sem eiga sér stað innan frístundageirans verður seint fullþakkað. Lagaumhverfið þurfti að færa til nútímalegra horfs. Þar þurfti meðal annars að styrkja lagaumgjörð utan um frístunda- og félagsstarf barna og ungmenna innan sveitarfélaganna og styrkja stöðu ungmennaráðs í hverju sveitarfélagi. Þetta mál styður við markmið Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna um virka þátttöku ungs fólks í samfélaginu.

Allt þetta og fleira þarf að halda áfram að vinna að og ég sé ekki fyrir mér að við munum gera það án þess að Ásmundur Einar Daðason verði þar áfram í fararbroddi fyrir stórar kerfisbreytingar í þágu barna og ungmenna. Þar liggur kjarkurinn, eldmóðurinn og hjartað. Það hefur enginn annar flokkur tekið jafn stór skref og barist jafnmikið fyrir bættri þjónustu eins og hann hefur gert. Höfum það í huga þegar við göngum til kosninga. Börnin okkar eru framtíðin, við gerum okkur grein fyrir því. Höldum áfram þessari vegferð og búum til trausta framtíð fyrir þau.

Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir, þingmaður og frambjóðandi Framsóknar í Reykjavík norður.

Greinin birtist á visir.is 6. nóvember 2024.

Categories
Greinar

Búum til „vanda­mál“ – leysum það með sam­ræmdum prófum

Deila grein

05/11/2024

Búum til „vanda­mál“ – leysum það með sam­ræmdum prófum

Umræða um skólastarf hefur verið hávær frá því í vor. Viðskiptaráð var leiðandi í þeirri umræðu en framkvæmdarstjóri þess talaði um „neyðarástand“ í grunnskólum landsins. Nú sjáum við að tilgangurinn helgar meðalið. Sjálfstæðisflokkurinn boðar „umbreytingu á menntakerfinu.“ Þetta á að gera m.a. með að taka aftur upp samræmd próf. Leysum vanda framtíðar með því að beita aðferðum fortíðar. Menntamálaráðherrar Framsóknar, Lilja D. Alfreðsdóttir og Ásmundur Einar Daðason, eiga það sameiginlegt að þykja vænt um íslenska menntakerfið. Í skrifum sjálfstæðismanna birtist ekki væntumþykja heldur vilji til að tala niður skólakerfi með undirliggjandi tón um að einkavæða það.

Niðurstöður úr Pisa gefa vissulega tilefni til að endurskoða og setja í forgang viðbrögð til að auka árangur menntakerfis okkar. Yfirvöld hafa sett af stað faglega vinnu, bæði til greiningar og til að bregðast við. Ásmundur Einar Daðason, mennta-og barnamálaráðherra, hefur unnið að því hörðum höndum að endurskoða menntakerfið heildstætt. Úr þeirri vinnu, sem hófst árið 2020, kom m.a. nýtt matsferli sem leysir gömlu samræmdu prófin af hólmi.

Hlutverk matferilsins er tvíþætt:

  • Tryggja heildstæða og skýra mynd af stöðu hvers barns í námi og framförum þess jafnt og þétt yfir skólagönguna, m.a. með að markmiði að það fái viðeigandi kennslu og stuðning þegar þörf er á. Til þess fá skólar aðgang að fjölbreyttum matstækjum og verkfærum. Upplýsingarnar sem við það skapast eiga jafnframt að nýtast nemendum og forráðamönnum þeirra og stuðla að trausti í samstarfi heimila og skóla um nám við hæfi hvers og eins barns.
  • Afla upplýsinga um stöðu skólakerfisins í heild, með skyldubundnu samræmdu námsmati, þannig að stefnumótandi aðilar, sem og aðrir, geti fylgst með þróun námsárangurs yfir tíma og greint styrkleika og mögulegar áskoranir, bæði í einstökum sveitarfélögum og á landsvísu.

Matsferilinn hefur í för með sér bætt aðgengi foreldra, barna, skóla og menntayfirvalda að upplýsingum um stöðu og framvindu barnsins í gegnum skólakerfið sem og stöðu menntakerfisins í heild sinni. Allt frá leikskóla til framhaldsskóla. Þannig er betur hægt að stuðla að árangursríkum snemmtækum stuðningi og tryggja að börn fái aðstoð um leið og þörf vaknar, sem er lykilþáttur í því að draga úr eða koma í veg fyrir frekari námsvanda á síðari stigum. Þetta er algjörlega ný og heildstæð nálgun.

Innleiðing matsferilsins hefur þegar farið af stað. Matsferillinn mun nýtast kennurum mun betur í starfi. Verið er að færa skólasamfélagið fram um marga áratugi. Þetta er unnið í samráði við kennara sjálfa.

Sjálfstæðisflokkurinn vill takast á við nútímann með því að horfa í baksýnispegilinn. Nota gamlar aðferðir til að mæla getu nemanda. Pólitískar herferðir sem beinst hafa gegn skólakerfinu gleyma að benda á nokkrar staðreyndir. Íslenskt samfélag hefur gerbreyst hratt undanfarin ár. Við höfum þurft að aðlagast um leið og við tökumst á við breytt samfélag. Heimsfaraldurinn umturnaði kennslu þar sem íslenskt skólasamfélag opnaði faðminn fyrir nemendum. Þetta gerðu þeir með því að hólfa niður og skipuleggja skólastarfsemi á einni helgi. Í samræmi við þessa þrautseigju sýna rannsóknir að íslenskum nemendum líður almennt vel í skólanum. Nemendum finnst þau almennt tilheyra í skólanum og sýna sjálfstæði í vinnubrögðum, ásamt því að treysta kennurum sínum.

Hagsæld okkar til framtíðar grundvallast á gæðum menntunar. Við þurfum vissulega að horfast í augu við vandamálin en framtíðin krefst þess að við horfum fram á veginn – en ekki í baksýnisspegilinn.

Árelía Eydís Guðmundsdóttir, formaður Skóla – og frístundarsviðs Reykjavíkurborgar.

Greinin birtist fyrst á visir.is 5. nóvember 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum

Deila grein

04/11/2024

Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum

Forsætisráðherra landsins og formaður Sjálfstæðisflokksins nefndi í viðtali nýlega að hann hefði heyrt dæmi um börn sem neituðu að taka í hönd kvenkennara. Hildur Sverrisdóttir þingflokksformaður flokksins vísaði svo í þessi orð og sagði þau hafa verið til að vekja athygli á menningarlegum áskorunum.

Sem einhver sem hefur sjálf upplifað að vera barn af erlendum uppruna í nýju landi, langar mig að varpa ljósi á hversu hættulegt það getur verið að festa börn í stereótýpur eða búa til sögur sem nýtast í pólitískum tilgangi. Þegar ég kom hingað til Íslands sem sextán ára gömul stúlka frá Palestínu, var ég síður en svo upplitsdjörf. Bakgrunnur minn var flókinn: Faðir minn var blaðamaður sem skrifaði gegn óréttlæti og var reglulega handtekinn, stundum haldið í allt að sex mánuði án dóms eða laga, aldrei lengur því aldrei var hann ákærður fyrir neitt. Barnshugur minn var fullur af ótta um að hann væri verið að pynta og ég óttaðist sífellt hvað myndi gerast næst. Að lokum gafst móðir mín upp á erfiðleikunum og flutti með okkur systkinin til Íslands í leit að öruggara lífi.

Það má vel vera að ég hafi ekki virkað eins og fyrirmyndarbarn á þessum tíma. Ég var táningsstúlka, jafn óörugg og þær eru margar á þessum aldri, en ég var líka í ókunnugu landi þar sem ég þekkti engan, kunni ekki tungumálið, skildi ekki menninguna, var óörugg með húðlitinn minn og klæddi mig öðruvísi en jafnaldrar mínir. Þó að mér hafi gengið vel í raungreinum eins og stærðfræði, gekk mér illa í dönsku og íslensku. Kennararnir mínir gerðu ráð fyrir að erfiðleikarnir væru vegna þess að ég væri útlendingur en löngu seinna kom í ljós að ég var lesblind. Þessir námsörðugleikar áttu ekkert skylt við menningu eða uppruna.

Til að forðast bókleg fög eins og dönsku ákvað ég að læra bifvélavirkjun í Iðnskólanum en þegar ég varð 18 ára neyddi kerfið mig til að hætta í skóla og fara að vinna. Samkvæmt reglum þurfa innflytjendur að sanna framfærslugetu sína þegar þeir teljast fullorðnir, nema foreldrar þeirra hafi háar tekjur – sem er sjaldgæft hjá fólki sem er nýkomið til landsins. Þetta var erfitt, því ég vissi að menntun væri leið mín til betra lífs og þar sem ég gat ekki haldið áfram í skóla fékk ég mikið færri tækifæri til að eignast vini eða taka þátt í félagslífi en og jafnaldrar mínir af íslenskum uppruna. Þannig er staða ungmenna í hópi innflytjenda enn í dag.

Á næstu árum unnum við systurnar hvar sem við gátum – í fiski, í bakaríi og öðrum störfum. Vinnuveitendur þurftu að sækja um dvalarleyfi fyrir okkur og það var erfitt að fá umsagnaraðila eða atvinnu. Við gáfumst samt ekki upp. Við unnum hörðum höndum og sóttum kvöldskóla í FB samhliða vinnu, þar sem við reyndum að komast áfram í náminu. Dagarnir voru langir – 10-12 tíma vinnudagar, og síðan kvöldskóli þar sem ég lærði íslensku á sama stigi og íslenskir nemendur. Ég var þreytt og óörugg og ég hef eflaust ekki horft djúpt í augun á kennurunum mínum eða tekið eftir útréttri hönd þeirra á þessum tíma – frekar en í grunnskóla.

Árið 2007 opnuðust loksins nýjar dyr fyrir mig, þegar ég hóf nám í Háskólabrú Keilis. Þar fékk ég undanþágu frá dönskunni til að klára stúdentinn og það markaði tímamót í lífi mínu. Ég lauk síðan námi í orku- og umhverfisverkfræði frá HÍ og MBA nám við HR, þar sem ég ásamt samnemanda mínum stofnaði GeoSilica. Það sem hófst sem rannsóknarverkefni í háskólanum þróaðist í alvöru fyrirtæki. Nýsköpun kallar á mikla þrautseigju og það er ekkert áhlaupaverkefni fyrir þá sem gefast auðveldlega upp. Orkugeirinn er mjög karllægur og aðeins 2% af nýsköpunarfjármagni rennur til fyrirtækja sem stjórnað er af konum. Þrátt fyrir þetta hefur GeoSilica náð árangri. Í dag er áhersla okkar á Evrópumarkað, þar sem 70% af tekjum okkar koma frá. Það krafðist mikillar vinnu en það hefur borgað sig. Framtíðarmarkmið mitt er að vinna að frekari vexti GeoSilica, en ég legg líka mikla áherslu á að vera virkur þátttakandi í samfélagi fólks af erlendum uppruna og íslensku samfélagi. Ég vil vera fyrirmynd og vekja athygli á mikilvægi þess að hlusta á og virða sjónarmið innflytjenda. Ég verð ævinlega þakklát íslenskum konum sem hafa stutt mig á þessari leið, almenningi sem lét sér ekki standa á sama um mig.

Mér þykir vænt um að hafa getað fært verðmæti til íslensks samfélags. Mér þykir vænt um að geta verið fyrirmynd í augum innflytjendabarna. Mér þykir vænt um að hafa ekki bugast undan kerfi sem gerði mér ekki kleift að vera í námi og eignast vini eins og innfæddir Íslendingar fengu. Ég segi þessa sögu samt ekki til að hreykja mér af verkum mínum, heldur til að minna á að barnið sem ekki vildi taka í hönd kvenkennarans gæti verið að glíma við eitthvað sem er alls óskylt menningu – kannski er eitthvað allt annað sem hvílir á því. Í ár hafa 20 drengir á grunnskólaaldri fengið alþjóðlega vernd hér á landi, utan Úkraínu. Þarf það að vera svo flókið að nálgast barnið sem neitaði að taka í höndina á kennaranum og kanna hvort eitthvað ami að, frekar en að gera þessa hegðun að pólitískri áróðurssögu?

Ég hef þá trú að betra sé að spyrja þau hvort eitthvað ami að og leita leiða til að þau nái að þroska áhugamál sín og styrkleika í þágu samfélagsins. Hver veit nema að barnið sem ekki vildi taka í höndina á kennara sínum muni stofna verðmætt fyrirtæki síðar eða verði jafnvel næsti formaður Sjálfstæðisflokksins? Barn sem vex upp, fær tækifæri til að blómstra, ann samfélaginu sínu og leggur því eitthvað nýtt til.

Fida Abu Libdeh, orku- og umhverfistæknifræðingur og skipar 4. sæti lista Framsóknar í Suðurkjördæmi.

Greinin birtist fyrst á visir.is 4. nóvember 2024.