Month: March 2019

Ágúst Bjarni Garðarsson, formaður bæjarráðs Hafnarfjarðar, segir í yfirlýsingu í gær að Hafnarfjarðarbæjar hafi skrifað undir samstarfssamning við UNICEF og að sveitarfélagið muni hefja vinnu við að innleiða Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna. „Við stefnum að því að hljóta viðurkenningu sem barnvænt sveitarfélag UNICEF á Íslandi,“ segir Ágúst Bjarni.
„Börn eru í for­grunni hjá Hafn­ar­fjarðarbæ og með þess­um samn­ing við UNICEF á Íslandi vilj­um við færa þá áherslu yfir í orð og ferla. Barna­sátt­mál­inn er og verður okk­ar viðmið og rauður þráður í þjón­ust­unni gagn­vart börn­um og fjöl­skyld­um í bæn­um. Það þarf heilt þorp til að ala upp barn og þar spil­ar sveit­ar­fé­lagið stórt hlut­verk. Við vilj­um skapa sam­fé­lag þar sem börn­um á öll­um aldri líður vel og fái notið per­sónu­legr­ar þjón­ustu, hvatn­ing­ar og stuðnings í gegn­um sín upp­vaxt­ar­ár. Ég hlakka til sam­starfs­ins og þess að leggja enn frek­ar lín­urn­ar í þess­um mála­flokki.“
„Ég tek heilshugar undir þessi orð bæjarstjóra,“ segir Ágúst Bjarni.

• Nánar: Samstarf við UNICEF á Íslandi

Willum Þór Þórsson, alþingismaður, var málshefjandi í sérstakri umræðu um stöðu Íslands í neytendamálum á Alþingi í gær. Willum Þór fór yfir að mikilvægt væri að neytendamál væru ekki aðeins rædd á vettvangi þingsins er fram koma lagafrumvörp eða þingsályktanir „heldur ekki síður að við veltum því upp hver staða þessara mála er, hver staða íslenskra neytenda er í raun í samanburði við Norðurlöndin t.d. og í öðrum alþjóðlegum samanburði.“
Síðustu áratugina hafi hagsmunir neytenda og neytendaréttur hefur verið að fá meira vægi í löggjöf á Vesturlöndum og þótt margt jákvætt hafi áunnist hér á Íslandi eru „neytendamál og neytendavernd engu að síður enn brotakenndur málaflokkur á Íslandi.“
„Lög og reglur eiga að tryggja rétt neytenda, aukinheldur að gera neytendum kleift að ná fram rétti sínum. Margbreytileiki viðskipta og umfang er augljós og munur á því að kaupa til að mynda gallabuxur úti í búð sem reynast vera gallaðar þegar heim kemur eða fjárfesta í húsnæði með leyndan galla eða útkljá ágreiningsefni á leigumarkaði þegar leigutaki þarf að leita réttar gagnvart leigusala,“ sagði Willum Þór.
Ræða Willum Þórs Þórssonar, alþingismanns, á Alþingi 19. mars 2019.

Ný frumvörp um úrskurðarnefndir á sviði neytendamála er ætlað „að tryggja neytendum aðgang að skilvirkri og faglegri málsmeðferð við lausn ágreinings neytenda við seljendur og treysta umgjörð um lausn deilumála utan dómstóla.“
„Einnig liggur fyrir þinginu þingsályktunartillaga um skilarétt, inneignarnótur og gjafabréf og þar er brýnt að uppfæra og samræma verklagsreglur. Þá veltir maður fyrir sér hversu upplýstir neytendur eru um rétt sinn — við tölum oft um neytendavitund í því efni — og um hvert þeir geti leitað og hversu aðgengileg þjónustan er.“
„Hvernig umhverfi höfum við búið neytendum á sviði réttar og verndar? Það eru upplýsingar, fræðsla, lög, reglur og stofnanaumgjörð. Neytendastofa gegnir mikilvægu lagalegu hlutverki á sviði neytendaréttar. Hún sinnir eftirliti í neytendamálum, stuðlar að fræðslu til almennings um neytendamál og tekur við kvörtunum og ábendingum neytenda og sinnir jafnframt kærunefnd lausafjár- og þjónustukaupa. Neytendasamtökin eru frjáls félagasamtök og sinna vel öflugu starfi við að gæta hagsmuna neytenda og tala máli þeirra. Á vegum samtakanna er líka starfrækt neytendaaðstoð sem er sérstök þjónusta fyrir alla og er hún fjármögnuð að hluta til með opinberu fé. Til marks um umfangið og mikilvægi málaflokksins, vil ég segja, bárust neytendaaðstoðinni 6.000 erindi árið 2016. Allsherjarréttarlegt eftirlit með háttsemi aðila á neytendamarkaði er svo fyrst og fremst í höndum Neytendastofu og Fjármálaeftirlits.“
Að lokum sagði Willum Þór, „eftir standa stórar spurningar, hvort neytendamál hafi hreinlega fengið nægt vægi hér á Íslandi og hvað hæstv. ráðherra hyggst fyrir til að auka vægi málaflokksins, hvað við getum lært af Norðurlöndunum til að mynda á þessu sviði, og eins og formaður Neytendasamtakanna, Breki Karlsson, kallaði nýverið eftir í umræðu um verðlagsmál matvöru, hvort ekki skorti hreinlega heildarstefnu fyrir málaflokkinn.“

Líneik Anna Sævarsdóttir, alþingismaður, gerði loðnubrest og samning við Færeyinga að umtalsefni í óundirbúnum fyrirspurnatíma á Alþingi í gær. Áður hefur Líneik Anna gert loðnubrest að umtalsefni í störfum þingsins þann 28. febrúar sl.
Loðnubrestur hefur víðtæk áhrif í íslensku samfélagi. „Bein áhrif eru á uppsjávarfyrirtækin sem og fjölda fyrirtækja um land allt sem þjónusta þau, m.a. við landanir og flutninga. Þar fyrir utan tapa einstaklingar og heimili mikilvægum tekjum. Þá verða einstök sveitarfélög og ríkissjóður fyrir miklu tapi og gæti tap ríkissjóðs numið 4-5 milljörðum kr.,“ sagði Líneik Anna.
„Sveitarfélagið þar sem áhrifin eru hvað mest í krónum talið er Fjarðabyggð. Áætlað er að sveitarsjóður og hafnarsjóður Fjarðabyggðar verði samanlagt af 260 millj. kr. en áhrifin geta verið hlutfallslega meiri í ýmsum minni sveitarfélögum þar sem þol fyrir sveiflum er minna. Þegar þessar tekjur vantar þýðir það að laun starfsmanna í sjávarútvegi í Fjarðabyggð lækka um 13% og tekjur íbúa sveitarfélagsins að meðaltali um 5% eða alls um 1,2 milljarða kr. Þá er velta fyrirtækja sem þjónusta sjávarútveginn talin lækka um 600 milljónir,“ sagði Líneik Anna.
„Í þessari stöðu er það sérstakt fagnaðarefni að nú liggur fyrir nýtt fiskveiðisamkomulag við Færeyjar, en síðustu vikur hefur þurft að sækja kolmunna um langan veg eða á alþjóðlegt hafsvæði við Írland.
Ég spyr því: Hvað felst í samkomulaginu við Færeyinga? Má vænta samfellu í samningum við Færeyinga næstu árin? Eru einhverjar breytingar frá síðasta samningi frá árinu 2018? Hafa einhverjar viðbótarrannsóknir verið skipulagðar á loðnustofninum á þessu ári umfram það sem hefðbundið er?
Að lokum: Eru einhver tækifæri til að bregðast við tekjutapi samfélaga vegna loðnubrests, t.d. með aukningu í aflaheimildum í öðrum tegundum eða með því að sækja hráefni með einum eða öðrum hætti út fyrir íslensku lögsöguna?“
Kristján Þór Júlíusson, sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra, sagði það „alveg rétt að þetta mun hafa töluvert mikil áhrif á þau sveitarfélög, fyrirtæki, einstaklinga og fjölskyldur sem tengjast uppsjávarútgerð í landinu, það er óumdeilt, og sömuleiðis á sveitarsjóði og ríkissjóð.“
„Samkomulagið við Færeyjar er gott og hér er spurt hvort vænta megi meiri samfellu. Já, þetta er tímamótasamkomulag að því leyti að hingað til hafa einungis verið gerðir árssamningar, en nú höfum við gert samkomulag til tveggja ára, sem gerir skipulagningu betri og meiri.“

Lilja Alfreðsdóttir, mennta- og menningarmálaráðherra, fór yfir í ræðu á Alþingi í gær viðbrögð stjórnvalda við dómi Mannréttindadómstóls Evrópu.
Að mínu mati er þrennt sem við þurfum að fjalla um. Það er í fyrsta lagi hreinlega réttaröryggi á Íslandi. Í öðru lagi hvort óska eigi eftir því að málið verði tekið til endurskoðunar af hálfu yfirdeildar dómstólsins og í þriðja lagi sú aðferðafræði sem notuð var við val á dómurum. Í framsögu minni mun ég einblína á það sem ég tel að sé brýnast, þ.e. ákvörðun stjórnvalda um að beina málinu til yfirdeildar dómstólsins.
Í mínum huga er afar mikilvægt að við náum að skapa sátt um það hvernig þingheimur, stjórnsýslan og dómstólar vinna úr þessu máli. Við erum öll í þjónustu við almenning og fólkið í landinu verður að geta treyst því að dómskerfið sé traust og öll umgjörð í kringum það. Eins og ég nefndi áðan er það næsta skref að stjórnvöld meti hvort óska eigi eftir því að málið verði tekið til endurskoðunar af hálfu yfirdeildar dómstólsins. Aðilar máls hafa þrjá mánuði til að taka slíka ákvörðun. Mikilvægt er, að mínu mati, að gera ítarlegt mat á þeim hagsmunum sem mæla með því að skjóta málinu til efri deildar og að þeir verði vegnir gegn hagsmunum sem kunna hugsanlega að mæla með því að það verði látið ógert.“
Ræða Lilju Alfreðsdóttur, mennta- og menningarmálaráðherra á Alþingi 18. mars 2019.

„Eins og fram hefur komið hafa stjórnvöld kallað færustu sérfræðinga til ráðgjafar. Brýnt er að allt ferlið í kringum þetta mál sé vandað og til þess fallið að mynda traust. Við getum það í sameiningu fyrir samfélagið. Hins vegar er ekki hægt að taka ákvörðun um málskot án þess að vega og meta áhrifin af því á stöðu Landsréttar og tryggja eðlilegt umhverfi dómstólsins óháð því hvaða ákvörðun verður tekin. Í mínum huga er afar brýnt að Alþingi taki höndum saman í því mikilvæga málefni til að styrkja stoðir réttarkerfisins á Íslandi.
Á sínum tíma var tekin ákvörðun á þingi um það hvernig við færum yfir málið. Framsóknarflokkurinn óskaði eftir meiri tíma til að fara yfir málið vegna þess að það var unnið nokkuð hratt. Við erum að tala um dómstig í landi okkar. Því verðum við núna að bera gæfu til þess að taka höndum saman og vinna í sátt og samvinnu. Fólkið í landinu á það skilið.
Ég hef reyndar fulla trú á því að þingið nái að vinna þannig úr málinu. Það er alveg ljóst að mælingar á trausti til þingsins eru ekki eins og þær ættu að vera og við verðum öll að taka á málinu með þeim hætti að við náum að auka traust á Alþingi Íslendinga. Þetta er mjög gott mál, tel ég, til að vinna að í sameiningu og samvinnu. Hlustum hvert á annað, hvað við erum að segja hér. Þessar umræður, sem eru að beiðni stjórnarandstöðunnar, eru mikilvægar og við eigum að nýta þær. Við eigum að nýta það sem kemur fram í máli þeirra þingmanna sem taka til máls.
Virðulegur forseti. Það kann að vera að mörgum hafi brugðið við þessa niðurstöðu. Hins vegar skiptir það engu máli akkúrat núna. Við verðum að vinna hagsmunamat fyrir Ísland og taka svo ákvörðun í kjölfarið, vega og meta kosti og ókosti. Framsóknarflokkurinn leggur gríðarlega mikla áherslu á að þetta mál sé unnið í samvinnu við allt þingið, að algjört gagnsæi sé í öllum vinnubrögðum. Það er nákvæmlega það sem hefur komið fram í máli hæstv. forsætisráðherra. Ég tel að sá málflutningur sem við heyrðum í framsögu hennar sé mikilvægur. Til þess að auka traust á Alþingi verðum við í sameiningu og samvinnu að ná utan um þetta mál og sýna þjóðinni að Alþingi geti tekið á máli af því tagi af fagmennsku og trúmennsku,“ sagði Lilja Alfreðsdóttir, mennta- og menningarmálaráðherra.

Sigurður Ingi Jóhannsson, samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra, segir í viðtali við Bændablaðið, frá 15. mars, „að tillögu, sem samþykkt var á Alþingi fyrir skömmu, um að ISAVIA taki yfir rekstur allra millilandaflugvalla á Íslandi, sé ætlað að stórauka öryggi í fluginu. Þetta eigi líka að geta leitt til eflingar á uppbyggingu þessara valla sem og annarra innanlandsflugvalla.“
Fyrir um 10 til 12 árum mat erlend ráðgjafarskrifstofa efnahagsleg áhrif flugsins sem 6,6% af landsframleiðslu. Núna eru áhrifin a.m.k. 25% að lágmarki. Hvergi í heiminum er hlutfallið eins hátt og hér á landi. Staðreyndin er sú að menn hafa verið að reyna að auka fjármuni til þessara mála, en engu að síður hefur farþegum fækkað. Fargjöld hafa farið hækkandi, flugfélögin hafa það skítt og flugvellirnir hafa drabbast niður. Með öðrum orðum, það kerfi sem við höfum verið með er ómögulegt.
„Við ætlum að nota þá að hluta í þessa svokölluðu skosku leið. Hún felst í því að endurgreiða allt að 50% af fargjöldum á til að mynda átta leggjum, eða sem svarar vegna fjögurra ferða fram og til baka. Það er til að jafna aðstöðu fólks til að sækja þjónustu sem ákveðið var að byggja upp á höfuðborgarsvæðinu samkvæmt byggðastefnu síðastliðin 150 ár.
Hjá þeim sem farið hafa þessa leið, eins og Skotum og fleirum, hefur ávinningurinn orðið sá að flugfarþegum hefur fjölgað, flugferðum hefur fjölgað, farmiðaverð lækkað og um leið hafa tekjur flugvallanna aukist. Það tikkar því í öll jákvæðu boxin sem í núverandi kerfi tikkar í öll neikvæðu boxin.“
„Ég held að þessar breytingar sem gerðar verða varðandi flugið séu stærri kerfisbreytingar en við höfum nokkru sinni séð,“ segir Sigurður Ingi Jóhannsson samgönguráðherra.

Sveitarstjórnarfulltrúar Framsóknarflokks í Borgarbyggð lögðu fram tillögu á fundi sveitarstjórnar Borgarbyggðar, fimmtudaginn 14. mars, þess efni að foreldrum barna á leikskólaaldri verði gert að láta bólusetja börn sín, vilji þau fá dagvistunarpláss fyrir þau á leikskólum í sveitarfélaginu. Var samþykkt samhljóða á fundi sveitarstjórnar að vísa tillögunni til byggðarráðs og velferðarnefndar.
Tillagan í heild sinni hljóðaði svo:
„Fulltrúar Framsóknarflokksins minna á að bólusetningum barna er ætlað að verja börn gegn alvarlegum smitsjúkdómum. Öllum börnum með lögheimili hér á landi stendur til boða bólusetning gjaldfrjálst. Fulltrúar Framsóknarflokksins leggja til að frá haustinu 2019 verði samþykki fyrir dagvistun í leikskólum Borgarbyggðar háð því að foreldrar eða forráðamenn framvísi skírteini sem staðfestir að börn hafi verið bólusett samkvæmt því skipulagi sem sóttvarnarlæknir leggur fram. Undirrituð óska eftir því að efni bókunarinnar verði vísað inn í byggðarráð til frekari umræðu.“

Ásgerður K. Gylfadóttir, varaþingmaður, ræddi Schengen-samstarfið í umræðum á Alþingi á dögunum. „Ísland hóf þátttöku í Schengen-samstarfinu þann 25. mars árið 2001, fyrir 18 árum. Mikil fjölgun ferðamanna hefur orðið til og frá landinu á þeim tíma, auk mikilla breytinga á komu flóttafólks og hælisleitenda til landsins. Þótt dregið hafi úr ferðamannastraumnum undanfarið, eða hann a.m.k. ekki aukist, er ljóst að verkefnin fram undan eru krefjandi ef við ætlum að uppfylla þær kröfur sem til okkar eru gerðar. Einnig tölum við mikið um á hinu háa Alþingi að fjölga gáttum inn í landið og dreifa ferðamönnum betur um landið, að þeir komi víðar við. Það kallar á enn frekari aðgerðir af hálfu stjórnvalda til að tryggja eftirlit og öryggi við landamæravörslu óháð þróun Schengen-samstarfsins,“ sagði Ásgerður.
Schengen-samstarfið felur í grundvallaratriðum í tvennu, annars vegar afnámi persónubundins eftirlits á innri landamærum Schengen-ríkja og hins vegar mótvægisaðgerðum, sem felast einkum í samræmdum reglum um eftirlit á ytri landamærum Schengen-svæðisins og samvinnu lögregluliða meðal þátttökuríkjanna, þar á meðal rekstri Schengen-upplýsingakerfisins, til að tryggja öryggi borgara á Schengen-svæðinu.
Ræða Ásgerðar K. Gylfadóttur á Alþingi 5. mars 2019:

„Það er nokkuð ljóst að fámenn eyja eins og Ísland nýtur á margan hátt góðs af því að vera í alþjóðasamstarfi eins og Schengen,“ sagði Ásgerður.
„Skýrslan er mjög greinargóð og gefur góða mynd af þeim verkefnum og áskorunum sem felast í samstarfinu. Segja má að kostir og gallar samstarfsins kristallist í sama atriðinu, eins og hefur komið fram í ræðum annarra þingmanna, þ.e. frjálsri för fólks innan svæðisins þar sem almennir ferðamenn njóta þess að sæta ekki landamæraeftirliti við hver og ein landamæri þátttökuríkjanna, en á sama tíma má segja að skipulagðir glæpahópar hafi stærra aðgerðasvæði, geti aukið umsvif sín og stundað afbrot yfir landamæri.“

• Skýrsla dómsmálaráðherra um Schengen-samstarfið.