Category: Fréttir

Silja Dögg Gunnarsdóttir, alþingismaður, fór sérstaklega yfir norrænt samstarf í umræðu um skýrslu um utanríkismál á Alþingi í vikunni, en Silja Dögg gegnir embætti formanns Íslandsdeildar Norðurlandaráðs fyrir hönd Alþingis.
„Norrænt samstarf er og hefur lengi verið hornsteinn utanríkisstefnu Íslendinga. Norðurlandaráð er þingmannavettvangur í opinberu norrænu samstarfi og mörg þeirra réttinda sem eru sameiginleg á Norðurlöndunum eiga rætur að rekja til Norðurlandaráðs sem stofnað var árið 1952. Markmið Norðurlandaráðs er að auka samstarf norrænna ríkja með markvissri hugmyndavinnu og tilmælum sem beint er til norrænu ráðherranefndarinnar og ríkisstjórna Norðurlandanna.
Utanríkisráðherrar Norðurlandanna funda mjög reglulega og sendiskrifstofur Íslands eru í góðum samskiptum við norræna kollega heima og að heiman á vettvangi Sameinuðu þjóðanna sem og annarra alþjóðastofnana. Þess má geta að Norðurlöndin starfrækja sendiráð sín á sameiginlegu sendisvæði í Berlín. Það hefur gefist afar vel.
En hvaða þýðingu hefur norræn samvinna fyrir Ísland? Samstarf á vettvangi Norðurlandaráðs skiptir Ísland afar miklu máli. Ísland er auðvitað smáríki og því veitir norrænt samstarf okkur ákveðna fótfestu á alþjóðavettvangi. Við erum samstiga öðrum Norðurlöndum í helstu áskorunum og álitamálum í hinu alþjóðlega umhverfi. Þannig tala Norðurlöndin oft einum rómi, t.d. þegar kemur að öryggismálum, umhverfis- og loftslagsmálum og jafnréttismálum. Norðurlandaþjóðirnar deila einnig sameiginlegri sýn á ákveðin grundvallargildi eins og mikilvægi mannréttinda, lýðræðis og réttarríkisins og um friðsamlega lausn deilumála. Á þessum sviðum eru Norðurlandaþjóðir í fararbroddi á heimsvísu og leggja áherslu á að deila þekkingu sinni til að efla samfélög í öðrum heimshlutum.“
Og áfram hélt Silja Dögg, „pólitísk fótfesta, öflug utanríkisviðskipti og samstarf um menningu, menntun, vísindi og þróun eru kostir norræns samstarfs í hnotskurn og styrkurinn felst í því hversu ótrúlega margir taka þátt í samvinnunni á hverjum degi. Við erum án efa sterkari saman. Íslendingar hafa haft mörg stór hlutverk í norrænu samstarfi á þessu ári. Þar höfum við gegnt formennsku í norrænu ráðherranefndinni, formennsku í samstarfi norræna utanríkisráðherra, sem kallast N5, og samstarfi utanríkisráðherra Norðurlanda og Eystrasaltsríkja, NB8, ásamt því að taka sæti í stjórn Alþjóðabankans í Washington DC í fyrir hönd NB8-hópsins.“

Í gær voru 60 ár, upp á dag, frá því að Rannveig Þorsteinsdóttir varð fyrst allra íslenskra kvenna til að öðlast málflutningsréttindi fyrir Hæstarétti Íslands.
Rannveig Þorsteinsdóttir var alþingismaður Framsóknarflokksins 1949 til 1953. Í Húsfreyjunni frá 1959 segir svo frá: „FÖSTUDAGINN 10. apríl gerðist sá atburður, að íslenzk kona lauk málflutningi í síðasta prófmáli sínu fyrir hæstarétti. Þessi kona var Rannveig Þorsteinsdóttir, sem öllum lesendum „Húsfreyjunnar” er vel kunn. Að loknum málflutningi, mælti forseti hæstaréttar, Árni Tryggvason, nokkur orð, lýsti því fyrir hönd réttarins, að málflutningurinn hefði verið fullnægjandi próflausn, óskaði Rannveigu til hamingju og bauð hana velkomna í hóp hæstaréttarlögmanna, einkum með tilliti til þess, að hún er fyrsta íslenzka konan, sem prófi þessu lýkur og hlýtur þessi réttindi.“
Í minningarorðum á Alþingi í janúar 1987 mælti forseti sameinaðs þings svo: „Rannveig Þorsteinsdóttir, hæstaréttarlögmaður og fyrrv. alþingismaður, andaðist á Reykjalundi í fyrradag, sunnudaginn 18. janúar, 82 ára að aldri.
Rannveig Þorsteinsdóttir var fædd 6. júlí 1904 á Sléttu í Mjóafirði. Foreldrar hennar voru hjónin Þorsteinn sjómaður þar Sigurðsson bónda, síðast að Hestgerði í Suðursveit, Gíslasonar og Ragnhildur Hansdóttir bónda á Keldunúpi á Síðu Jónssonar.
Hún hóf nám í kvölddeild Samvinnuskólans 1922, settist í eldri deild skólans haustið 1923 og lauk burtfararprófi vorið 1924. Næsta vetur var hún í framhaldsdeild skólans. Tveimur áratugum síðar hóf hún að nýju skólanám, lauk stúdentsprófi utanskóla í Menntaskólanum í Reykjavík árið 1946 og lögfræðiprófi í Háskóla Íslands vorið 1949. Héraðsdómslögmaður varð hún 1952 og hæstaréttarlögmaður 1959. Afgreiðslumaður Tímans var hún 1925-1936 og jafnframt stundakennari við Samvinnuskólann 1926-1933. Hún var bréfritari við Tóbaksverslun Íslands 1934-1946. Frá 1949 rak hún málflutningsskrifstofu í Reykjavík til 1974.
Rannveig Þorsteinsdóttir var í stjórn Kvenfélagasambands Íslands 1947-1963, formaður þess frá 1959, og hún var formaður Félags íslenskra háskólakvenna og Kvenstúdentafélags Íslands 1949-1957. Árið 1949 var hún kjörin alþingismaður Framsfl. í Reykjavík og sat á þingi til 1953, á fjórum þingum þess kjörtímabils, en áður hafði hún verið þingskrifari frá 1942 til 1948. Dómari í verðlagsdómi Reykjavíkur var hún frá 1950 nokkur ár. Hún sat oft sem varafulltrúi á ráðgjafarþingi Evrópuráðsins á árunum 1951-1964. Hún var í happdrættisráði Háskóla Íslands 1951-1977, í útvarpsráði 1953-1956 og síðar nokkra mánuði milli alþingiskosninganna árið 1959 og í yfirskattanefnd Reykjavíkur var hún 1957-1963.
Rannveig Þorsteinsdóttir hóf störf sín að félagsmálum í ungmennafélagshreyfingunni og hún var síðar mörg ár í stjórn Ungmennafélags Íslands. Hún var áhugasöm um réttindi kvenna og í samtökum þeirra var hún skipuð til forustu. Í málflutningsskrifstofu hennar áttu konur stuðning vísan ef á þurfti að halda. Hún var forkur dugleg til allra verka og það er ekki allra að hverfa úr föstu starfi um fertugt og ljúka menntaskóla- og háskólanámi á skömmum tíma.
Nú eru liðnir rúmir þrír áratugir síðan hún hvarf af Alþingi eftir fjögurra ára setu. Störf sín hér vann hún með röggsemi og dugnaði svo sem önnur ævistörf. Síðustu æviárin hlaut hún þó að draga sig í hlé sökum vanheilsu.“
Frétt í Tímanum frá 15. apríl 1959:

Jóhann Friðrik Friðriksson, forseti bæjarstjórnar Reykjanesbæjar, segir í yfirlýsingu, í dag, að Suðurnesin standi „mjög vel saman, traust er á milli fólks og gleði þrátt fyrir mótbyr. Ég er viss um það að Suðurnesin ná fljótt fyrri styrk.“
Unnið hefur verið að því af hálfu Reykjanesbæjar að kortleggja áhrifin af gjaldþroti WOW í góðu samstarfi við sveitarfélögin á Suðurnesjum.
Síðan segir Jóhann Friðrik, „við höfum átt fundi með ýmsum hagsmunaaðilum, sér í lagi bæjarstjóri og starfsmenn auk framkvæmdastjóra SSS og hafa viðtökur verið góðar og ljóst að ekki stendur á viðbrögðum. Öll þessi vinna er þverpólitísk og er ánægjulegt að finna þann mikla samvinnuanda sem ríkir meðal aðila.“

Húsnæðismál eru meðal megin áherslumála ríkisstjórnarinnar enda er öruggt húsnæði, óháð efnahag og búsetu, ein af grundvallarforsendum öflugs samfélags. Á undanförnum árum hefur íbúðaverð og leiguverð íbúða farið mjög hækkandi og ungt fólk og tekjulágir eiga erfiðara með að eignast húsnæði en áður. Hlutfall þeirra sem leigja hefur því aukist á sama tíma og kannanir sýna að langflestir leigjendur myndu fremur kjósa að búa í eigin húsnæði. Verkefnisstjórn um aðgerðir sem lækka þröskuld ungs fólks og tekjulágra inn á húsnæðismarkaðinn var skipuð af félags- og barnamálaráðherra þann 27. desember 2018 og tók þegar til starfa. Skipan starfshópsins er liður í því að fylgja eftir ákvæðum í stjórnarsáttmála ríkisstjórnarinnar er varða húsnæðismál ungs fólks og tekjulágra.
Starfshópinn skipa Frosti Sigurjónsson, formaður, Hermann Jónasson, Íbúðalánasjóði, Bergþóra Benediktsdóttir, tiln. af forsætisráðuneytinu og Anna B. Olsen og til vara Sigurður Páll Ólafsson bæði tiln. af fjármálaráðuneytinu. Starfsmaður hópsins er Ólafur Heiðar Helgason, sérfræðingur hjá fjármála- og efnahagsráðuneytinu.
Starfshópurinn hefur unnið fyrstu drög að tillögum en með fyrirvörum um nánari útfærslu, greiningu á kostnaði og áhrifum. Tillögurnar miða meðal annars að því að hraða öflun höfuðstóls og létta afborgunarbyrði lána hjá ungu fólki og tekjulágum hópum. Í tillögum starfshópsins er meðal annars að finna ný úrræði og breytingar á gildandi úrræðum svo þau beinist með markvissari hætti að þeim hópum sem eiga í erfiðleikum með að eignast íbúð.

• Skýrsla starfshópsins

Jón Helgason, fyrrverandi ráðherrra og alþingsmaður, er látinn. Jón lést í fyrradag, 2. apríl. Hann var alþingismaður Suðurlands 1974–1995 og varaþingmaður Suðurlands mars-apríl 1972. Jón var landbúnaðar-, dóms- og kirkjumálaráðherra 1983-1987 og landbúnaðarráðherra 1987-1988.
Jón var fæddur í Seglbúðum í Landbroti 4. október 1931, sonur Helga Jónssonar (fæddur 29. apríl 1894, dáinn 22. maí 1949) bónda og Gyðríðar Pálsdóttur (fædd 12. mars 1897, dáin 15. maí 1994) húsmóður. Jón giftist Guðrúnu Þorkelsdóttur (fædd 21. apríl 1929) húsmóður, dóttir Þorkels Sigurðssonar og Bjarneyjar Bjarnadóttur. Börn Jóns og Guðrúnar eru: Björn Sævar Einarsson (fóstursonur, 1962), Helga (1968) og Bjarni Þorkell (1973).
Jón Helgason, tók stúdentspróf frá Menntaskólanum í Reykjavík 1950. Stóð fyrir búi móður sinnar í Seglbúðum nokkur ár að námi loknu. Bóndi þar síðan 1959. Sá um sauðfjárræktarbú í Seglbúðum 1950–1980. Stundakennari við unglingaskólann á Kirkjubæjarklaustri 1966-1970. Endurskoðandi Kaupfélags Skaftfellinga 1951-1972 og stjórnarformaður þess 1972-1983.
Í félagsstörfum var Jón formaður Félags ungra framsóknarmanna og síðan Framsóknarfélags Vestur-Skaftafellssýslu 1955-1974. Í hreppsnefnd Kirkjubæjarhrepps 1966-1986, oddviti 1967-1976. Sýslunefndarmaður 1974-1978. Í fyrstu stjórn Samtaka sunnlenskra sveitarfélaga. Fulltrúi á Búnaðarþingi 1973-1975 og á fundum Stéttarsambands bænda 1961-1975, í stjórn þess og Framleiðsluráðs 1972-1979. Í stjórn Rafmagnsveitna ríkisins 1978-1983. Í stjórn Endurbótasjóðs menningarstofnana 1990-2002. Sat á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna 1975 og 1988. Fulltrúi Íslands á fundum þingmannanefndar EFTA 1977, 1980-1981 og 1991. Í Norðurlandaráði 1978. Í Vestnorræna þingmannaráðinu 1991-1994. Í stjórn Stofnlánadeildar landbúnaðarins frá 1990. Formaður Búnaðarfélags Íslands 1991-1995. Í lýðveldishátíðarnefnd 1994. Í Þingvallanefnd 1994-1995.
Við Framsóknarmenn minnumst ráðherra og alþingismanns með djúpri virðingu og þakklæti fyrir störf í þágu Framsóknarflokksins og þjóðarinnar.
Framsóknarfólk vottar aðstandendum innilega samúð.

Þórarinn Ingi Pétursson, varaþingmaður, segir í yfirlýsingu í dag, að stóra verkefnið sé „að gera íslenskan landbúnað samkeppnishæfan gagnvart þeim innflutningi sem framundan er. Við þurfum að finna haldbæra lausn sem tryggir öflugar varnir.“
En á Alþingi í gær var mælt fyrir frumvarpi til laga um breytingu á lögum um matvæli og lögum um dýrasjúkdóma (innflutningur á búfjárafurðum). Þórarinn Ingi kom í ræðu sinni inn á „mikilvægi þess að afurðastöðvar í kjötiðnaði geti sameinast til þess að mæta þeim áskorunum sem framundan eru í íslenskum landbúnaði. Staða okkar er mjög sérstök þegar kemur að hreinleika landbúnaðarafurða og hana þurfum við að verja.“
„Við þurfum líka að huga að upprunamerkingu matvæla svo neytendur geti tekið upplýsta ákvörðun. Ég trúi því að íslenskir neytendur vilji áfram kaupa hágæða vöru framleidda af íslenskum bændum,“ sagði Þórarinn Ingi.

Ágúst Bjarni Garðarsson, formaður bæjarráðs Hafnarfjarðar, segir í yfirlýsingu í gær að Hafnarfjarðarbæjar hafi skrifað undir samstarfssamning við UNICEF og að sveitarfélagið muni hefja vinnu við að innleiða Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna. „Við stefnum að því að hljóta viðurkenningu sem barnvænt sveitarfélag UNICEF á Íslandi,“ segir Ágúst Bjarni.
„Börn eru í for­grunni hjá Hafn­ar­fjarðarbæ og með þess­um samn­ing við UNICEF á Íslandi vilj­um við færa þá áherslu yfir í orð og ferla. Barna­sátt­mál­inn er og verður okk­ar viðmið og rauður þráður í þjón­ust­unni gagn­vart börn­um og fjöl­skyld­um í bæn­um. Það þarf heilt þorp til að ala upp barn og þar spil­ar sveit­ar­fé­lagið stórt hlut­verk. Við vilj­um skapa sam­fé­lag þar sem börn­um á öll­um aldri líður vel og fái notið per­sónu­legr­ar þjón­ustu, hvatn­ing­ar og stuðnings í gegn­um sín upp­vaxt­ar­ár. Ég hlakka til sam­starfs­ins og þess að leggja enn frek­ar lín­urn­ar í þess­um mála­flokki.“
„Ég tek heilshugar undir þessi orð bæjarstjóra,“ segir Ágúst Bjarni.

• Nánar: Samstarf við UNICEF á Íslandi

Willum Þór Þórsson, alþingismaður, var málshefjandi í sérstakri umræðu um stöðu Íslands í neytendamálum á Alþingi í gær. Willum Þór fór yfir að mikilvægt væri að neytendamál væru ekki aðeins rædd á vettvangi þingsins er fram koma lagafrumvörp eða þingsályktanir „heldur ekki síður að við veltum því upp hver staða þessara mála er, hver staða íslenskra neytenda er í raun í samanburði við Norðurlöndin t.d. og í öðrum alþjóðlegum samanburði.“
Síðustu áratugina hafi hagsmunir neytenda og neytendaréttur hefur verið að fá meira vægi í löggjöf á Vesturlöndum og þótt margt jákvætt hafi áunnist hér á Íslandi eru „neytendamál og neytendavernd engu að síður enn brotakenndur málaflokkur á Íslandi.“
„Lög og reglur eiga að tryggja rétt neytenda, aukinheldur að gera neytendum kleift að ná fram rétti sínum. Margbreytileiki viðskipta og umfang er augljós og munur á því að kaupa til að mynda gallabuxur úti í búð sem reynast vera gallaðar þegar heim kemur eða fjárfesta í húsnæði með leyndan galla eða útkljá ágreiningsefni á leigumarkaði þegar leigutaki þarf að leita réttar gagnvart leigusala,“ sagði Willum Þór.
Ræða Willum Þórs Þórssonar, alþingismanns, á Alþingi 19. mars 2019.

Ný frumvörp um úrskurðarnefndir á sviði neytendamála er ætlað „að tryggja neytendum aðgang að skilvirkri og faglegri málsmeðferð við lausn ágreinings neytenda við seljendur og treysta umgjörð um lausn deilumála utan dómstóla.“
„Einnig liggur fyrir þinginu þingsályktunartillaga um skilarétt, inneignarnótur og gjafabréf og þar er brýnt að uppfæra og samræma verklagsreglur. Þá veltir maður fyrir sér hversu upplýstir neytendur eru um rétt sinn — við tölum oft um neytendavitund í því efni — og um hvert þeir geti leitað og hversu aðgengileg þjónustan er.“
„Hvernig umhverfi höfum við búið neytendum á sviði réttar og verndar? Það eru upplýsingar, fræðsla, lög, reglur og stofnanaumgjörð. Neytendastofa gegnir mikilvægu lagalegu hlutverki á sviði neytendaréttar. Hún sinnir eftirliti í neytendamálum, stuðlar að fræðslu til almennings um neytendamál og tekur við kvörtunum og ábendingum neytenda og sinnir jafnframt kærunefnd lausafjár- og þjónustukaupa. Neytendasamtökin eru frjáls félagasamtök og sinna vel öflugu starfi við að gæta hagsmuna neytenda og tala máli þeirra. Á vegum samtakanna er líka starfrækt neytendaaðstoð sem er sérstök þjónusta fyrir alla og er hún fjármögnuð að hluta til með opinberu fé. Til marks um umfangið og mikilvægi málaflokksins, vil ég segja, bárust neytendaaðstoðinni 6.000 erindi árið 2016. Allsherjarréttarlegt eftirlit með háttsemi aðila á neytendamarkaði er svo fyrst og fremst í höndum Neytendastofu og Fjármálaeftirlits.“
Að lokum sagði Willum Þór, „eftir standa stórar spurningar, hvort neytendamál hafi hreinlega fengið nægt vægi hér á Íslandi og hvað hæstv. ráðherra hyggst fyrir til að auka vægi málaflokksins, hvað við getum lært af Norðurlöndunum til að mynda á þessu sviði, og eins og formaður Neytendasamtakanna, Breki Karlsson, kallaði nýverið eftir í umræðu um verðlagsmál matvöru, hvort ekki skorti hreinlega heildarstefnu fyrir málaflokkinn.“

Líneik Anna Sævarsdóttir, alþingismaður, gerði loðnubrest og samning við Færeyinga að umtalsefni í óundirbúnum fyrirspurnatíma á Alþingi í gær. Áður hefur Líneik Anna gert loðnubrest að umtalsefni í störfum þingsins þann 28. febrúar sl.
Loðnubrestur hefur víðtæk áhrif í íslensku samfélagi. „Bein áhrif eru á uppsjávarfyrirtækin sem og fjölda fyrirtækja um land allt sem þjónusta þau, m.a. við landanir og flutninga. Þar fyrir utan tapa einstaklingar og heimili mikilvægum tekjum. Þá verða einstök sveitarfélög og ríkissjóður fyrir miklu tapi og gæti tap ríkissjóðs numið 4-5 milljörðum kr.,“ sagði Líneik Anna.
„Sveitarfélagið þar sem áhrifin eru hvað mest í krónum talið er Fjarðabyggð. Áætlað er að sveitarsjóður og hafnarsjóður Fjarðabyggðar verði samanlagt af 260 millj. kr. en áhrifin geta verið hlutfallslega meiri í ýmsum minni sveitarfélögum þar sem þol fyrir sveiflum er minna. Þegar þessar tekjur vantar þýðir það að laun starfsmanna í sjávarútvegi í Fjarðabyggð lækka um 13% og tekjur íbúa sveitarfélagsins að meðaltali um 5% eða alls um 1,2 milljarða kr. Þá er velta fyrirtækja sem þjónusta sjávarútveginn talin lækka um 600 milljónir,“ sagði Líneik Anna.
„Í þessari stöðu er það sérstakt fagnaðarefni að nú liggur fyrir nýtt fiskveiðisamkomulag við Færeyjar, en síðustu vikur hefur þurft að sækja kolmunna um langan veg eða á alþjóðlegt hafsvæði við Írland.
Ég spyr því: Hvað felst í samkomulaginu við Færeyinga? Má vænta samfellu í samningum við Færeyinga næstu árin? Eru einhverjar breytingar frá síðasta samningi frá árinu 2018? Hafa einhverjar viðbótarrannsóknir verið skipulagðar á loðnustofninum á þessu ári umfram það sem hefðbundið er?
Að lokum: Eru einhver tækifæri til að bregðast við tekjutapi samfélaga vegna loðnubrests, t.d. með aukningu í aflaheimildum í öðrum tegundum eða með því að sækja hráefni með einum eða öðrum hætti út fyrir íslensku lögsöguna?“
Kristján Þór Júlíusson, sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra, sagði það „alveg rétt að þetta mun hafa töluvert mikil áhrif á þau sveitarfélög, fyrirtæki, einstaklinga og fjölskyldur sem tengjast uppsjávarútgerð í landinu, það er óumdeilt, og sömuleiðis á sveitarsjóði og ríkissjóð.“
„Samkomulagið við Færeyjar er gott og hér er spurt hvort vænta megi meiri samfellu. Já, þetta er tímamótasamkomulag að því leyti að hingað til hafa einungis verið gerðir árssamningar, en nú höfum við gert samkomulag til tveggja ára, sem gerir skipulagningu betri og meiri.“