Category: Fréttir

„Hæstv. forseti. Í gær kom Bankasýsla ríkisins fyrir hv. fjárlaganefnd og staðfesti það sem fram kemur í bréfi sem stílað er á hæstv. fjármála- og efnahagsráðherra, að forsvarsmönnum bankans hafi ekki tekist að svara gagnrýni og að fagleg ásýnd bankans hafi beðið hnekki. Bankasýslan gerir þá kröfu á bankaráð Landsbankans að bregðast við með viðeigandi hætti.
Ég ætla ekki að ráða í það hér hvaða ráðstafanir bankaráðs eru viðeigandi svo traust megi endurheimta. Það er sannarlega vandmeðfarið, eins og segir í grein í Kjarnanum um þetta verkefni, en þar segir jafnframt að við stjórnmálamenn verðum líka að líta í eigin barm þegar kemur að uppbyggingu fjármálamarkaðarins. Þar segir jafnframt að þrátt fyrir að margt hafi tekist mjög vel, meðal annars við uppbyggingu Landsbankans, verðum við stjórnmálamenn að taka til okkar þá ábyrgð sem við berum á traustari ramma, jafnræði og lagaskyldum og opnu og gagnsæju söluferli á eignum og afskriftum skulda. Höfum við gert nóg eða gætt nægjanlega að þeim sjónarmiðum? Um það verðum við að spyrja okkur. Svar Kjarnans við því er: Nei.
Því miður er Borgunarmálið staðfesting á því. Það er augljóst að við verðum að læra og gera betur. Nýlegt dæmi um slíkt viðfangsefni og ábyrgð er sú lagalega umgjörð sem nauðsynlegt er að búa umsýslu fjár og eigna sem komið er til vegna stöðugleikaframlags fjármálafyrirtækja. Þar hefur hv. efnahags- og viðskiptanefnd lagt sig í líma við að tryggja skýra lagalega umgjörð og áréttar að þar skuli stofnað fyrirhugað félag undir fjármála- og efnahagsráðuneyti við fullnustu og sölu verðmæta sem leggi áherslu á gagnsæi, hlutlægni, jafnræði og hagkvæmni þar sem ákvæði stjórnsýslu- og upplýsingalaga liggja til grundvallar og í fullu samræmi við 45. gr. laga um opinber fjármál. Sýnir það dæmi að við erum meðvituð um þá ábyrgð og viljum gera betur.“
Willum Þór Þórsson  í störfum þingsins 15. mars 2016.

„Hæstv. forseti. Það var ánægjulegt að geta nú í hádeginu afhent hæstv. félags- og húsnæðisráðherra skýrslu nefndar um endurskoðun laga um almannatryggingar, svokallaðrar Pétursnefndar sem heitir í höfuðið á Pétri heitnum Blöndal, þeim mikla sómamanni sem gegndi lengi forustu í þeirri nefnd.
Fjölmargir hafa komið að þessari vinnu. Samvinna í nefndinni var yfir höfuð góð þó að nokkuð drægi úr henni á síðustu metrunum, því miður. En þó er ljóst að niðurstöður skýrslunnar eru ávísun á mestu breytingar sem gerðar hafa verið á almannatryggingakerfinu á Íslandi í áratugi ef af verður. Breytingarnar snúa að einföldun almannatryggingakerfisins, sveigjanlegum starfslokum og upptöku starfsorkumats í stað örorkumats.
Það er næsta víst að þó að tillögurnar séu flestar mjög góðar sem fram koma í skýrslunni er enn þá margt ógert. Enn skortir á að við höfum greint nægilega vel vandamál einstakra hópa innan þessara stóru hópa, aldraðra og öryrkja. Það er ekki hægt að tala um þessa hópa sem eitt mengi vegna þess að aðstaða þeirra er mjög mismunandi. Það er núna verk okkar í framhaldi af skýrslunni að vinna enn betur að því að kanna sérstaklega stöðu þeirra sem verst standa innan þessara hópa og grípa þá til sérstakra ráða til þess að þeir megi búa við betri lífskjör.
Heilt yfir er ekki laust við að maður geti verið ánægður með að skýrslan skuli nú loksins vera fram komin. Ég vona sannarlega að í framhaldinu muni fylgja frumvörp frá hendi ráðherra sem uppfylla það sem hér er sett fram.“
Þorsteinn Sæmundsson í störfum þingsins 1. mars 2016.

„Hæstv. forseti. Þessa dagana heyrum við fréttir af gríðarlegum hagnaði viðskiptabankanna þriggja. Samanlagt tóku þeir inn 80 milljarða króna hagnað á síðasta ári og er hagnaður þeirra þriggja frá hruni 370 milljarðar. Þessi hagnaður kemur á sama tíma og þessir sömu viðskiptabankar hafa verið að bæta við þjónustugjöldum og í mörgum tilfellum að hækka þau þjónustugjöld sem fyrir voru. Má þar meðal annars nefna úttektargjald, hraðbankagjald, svargjald bankaþjónustu, greiðslugjald, kortagjald og svona er hægt að telja áfram. Þessir gjaldaliðir eru um 30 talsins og hv. þm. Framsóknarflokksins Karl Garðarsson gerir ágætlega grein fyrir þeim í færslu á Eyjunni. Í færslu hans kemur jafnframt fram að fólki blöskri og það sé búið að fá nóg. Það er ekki annað hægt en að taka heils hugar undir þau orð hans þegar kemur að þessum þáttum í bankakerfinu. Við þurfum að skapa nýtt og heiðarlegra bankakerfi.
Herra forseti. Hér þarf að aðgreina á milli fjárfestingar- og viðskiptabanka. Hér þarf að afnema verðtryggingu og taka um leið á því vaxtaumhverfi sem við búum við. Í því samhengi gæti líka verið afar gagnlegt að líta til hugmynda hv. þm. Frosta Sigurjónssonar um breytt peningakerfi. Á meðan sú vinna er í gangi eiga forsvarsmenn þessara fjármálastofnana að sýna sóma sinn í því að leyfa neytendum landsins að finna fyrir þeim gríðarlega hagnaði sem fjármálastofnanirnar hafa náð. Það ættu þeir að geta gert með því að kalla til baka þær hækkanir sem orðið hafa á þjónustugjöldum eða fækka þeim þjónustuliðum sem rukkað er fyrir og að lækka vexti. Það gæti orðið gríðarleg kjarabót fyrir heimili landsins.“
Elsa Lára Arnardóttir í störfum þingsins 1. mars 2016.

Hlutfall kvenna á vinnumarkaði hefur hækkað úr 76,5% árið 2004 í 78,5% árið 2014 en hlutfall karla á vinnumarkaði hefur lækkað lítillega, samkvæmt nýjum Félagsvísum. Hlutfall eldra fólks á vinnumarkaði hefur hækkað á sama tímabili, úr 63,3% í 67,2%. Meðalfjöldi vinnustunda á viku hefur lækkað bæði hjá konum og körlum og í öllum aldurshópum.
Í nýuppfærðum Félagsvísum sem voru birtir fyrir skömmu má lesa ýmsar upplýsingar um atvinnuþátttöku fólks, eftir kyni, aldri og menntunarstigi.
Ef atvinnuþátttaka hér á landi er skoðuð í norrænum samanburði, líkt og gert er í nýlegri skýrslu Nososko (norræn samanburðartölfræði á sviði félagsmála), má sjá að fleiri eru virkir á vinnumarkaði á Íslandi en annars staðar á Norðurlöndunum og auk þess eru Íslendingar virkir lengur fram eftir árum. Það er ekki fyrr en við 65 ára aldur íslenskra karlmanna að atvinnuþátttaka þeirra fer niður fyrir 80%. Þessi skil verða miklu fyrr hjá hinum Norðurlandaþjóðunum, eða við 53 ára aldur í Danmörku og Finnlandi en við 60 ára aldur í Noregi og Svíþjóð. Atvinnþátttaka kvenna hérlendis er einnig meiri en á hinum Norðurlöndunum og þær vinna lengur fram eftir ævinni en norrænar stallsystur þeirra.
Eygló Harðardóttir, félags- og húsnæðismálaráðherra segir ánægjulegt að sjá hve atvinnuþátttaka hér á landi er mikil og að eldra fólk skuli í vaxandi mæli vera virkt á vinnumarkaði fram eftir aldri. ,,Það væri áhugavert að vita hvað veldur þar mestu en þarna kunna að skipta máli þættir eins og bætt heilsa eldra fólks og félagslegir og efnahagslegir þættir. Sú staðreynd að vinnustundum fækkar held ég að sé mjög jákvæð. Það hefur lengi verið bent á þörfina fyrir aukið jafnvægi milli vinnu og einkalífs og það er ótvírætt liður í því að fjölga samverustundum foreldra og barna. Þeim stundum hefur fjölgað eins og sést í Félagsvísunum og kostir þess eru ótvíræðir.”

• Félagsvísar
• Skýrsla Nososko
• Börn og foreldrar verja æ meiri tíma saman

Þeim sem lægstar tekjur hafa og glíma við verulega íþyngjandi húsnæðiskostnað hefur fækkað jafnt og þétt á undanförnum árum. Hlutfall þeirra er nú u.þ.b. 25% en var 30% árið 2011. Þessi tiltekni félagsvísir tilgreinir húsnæðiskostnað þeirra 20% landsmanna sem lægstar hafa tekjurnar. Tekjulágir með verulega íþyngjandi húsnæðiskostnað voru fæstir árið 2008 en gögnin taka til tímabilsins 2004 til 2014. Húsnæðiskostnaður telst verulega íþyngjandi ef hann nemur yfir 40% af ráðstöfunartekjum heimilis.
Aðeins 2,2% tekjuhæstu heimilanna búa við íþyngjandi húsnæðiskostnað. Í félagsvísum er staðan greind eftir heimilisgerð og má þar sjá að algengast er að  fullorðnir karlmenn búi við íþyngjandi húsnæðiskostnað en þessi staða er fátíðust hjá tveimur fullorðnum með eitt eða tvö börn.
Eygló Harðardóttir, félags- og húsnæðismálaráðherra fjallaði m.a. um þetta á Fasteignaráðstefnunni í Hörpu í síðustu viku þar sem húsnæðismarkaðurinn í nútíð og framtíð var til umræðu: „Það er fagnaðarefni að hópur hinna tekjulægstu sem eiga í vandræðum með húsnæðiskostnað sé að minnka. Hann er hins vegar enn allt of stór að mínu mati. Þær breytingar á opinberum stuðningi við húsnæðismál, sem nú eru til umfjöllunar á Alþingi og koma fram í frumvörpum sem ég hef mælt fyrir, munu vonandi stuðla að því að færri þurfi að glíma við húsnæðiskostnað sem gleypir bróðurpartinn af ráðstöfunartekjum þeirra“ segir Eygló Harðardóttir.

Um félagsvísa

Megintilgangur félagsvísa er að birta á einum stað safn tölulegra upplýsinga til að auðvelda stjórnvöldum og almenningi að fylgjast með þróun og breytingum í samfélaginu. Á þriðja tug sérfræðinga frá Háskóla Íslands, Rannsóknum og greiningu, Tryggingastofnun ríkisins, Barnaverndarstofu, Ríkislögreglustjóra, Hagstofu Íslands, velferðarráðuneyti, efnahags- og viðskiptaráðuneyti, mennta- og menningarmálaráðuneyti, Velferðarsviði Reykjavíkurborgar, Félagsvísindastofnun, Ríkisskattstjóra, Alþýðusambandi Íslands, umboðsmanni skuldara, embætti landlæknis, Vinnumálastofnun og Þjóðskrá Íslands tóku þátt í vinnu við gerð félagsvísa.