Category: Nýjast

Jóhann Friðrik Friðriksson, varaþingmaður, flutti ræðu í störfum þingsins þar sem hann gagnrýndi skort á skýrum upplýsingum um aukinn varnarbúnað á Íslandi. Hann spurði hvað felist í auknum varnarbúnaði og hvort hann væri af hálfu íslenskra stjórnvalda eða annarra ríkja. „Hvað felst í auknum varnarbúnaði hér á landi? Er hann af hálfu okkar, íslenskra stjórnvalda? Er hann af hálfu annarra ríkja? Þetta skiptir gríðarlega miklu máli,“ sagði hann.

Áhyggjur af fjármögnun öryggismála

Jóhann Friðrik lýsti áhyggjum sínum af fjármögnun Landhelgisgæslunnar, lögreglu og almannavarna varðandi þjóðaröryggismál. Hann benti á að forsætisráðherra hafi eyrnamerkt 900 milljónir í Landhelgisgæsluna, sem hann sagði vera jákvætt skref, en að það þurfi að raungerast. „Ég hef verulegar áhyggjur af því hvernig hlutirnir blasa við varðandi fjármögnun Landhelgisgæslunnar, lögreglu og almannavarna varðandi þjóðaröryggismál sem tengjast okkar varnarmálum beint,“ sagði hann.

Aukið samstarf við Evrópusambandið

Jóhann Friðrik benti á að öryggismál í Evrópu kalli á aukið samstarf á milli ríkisstjórnar og Alþingis og upplýsingagjöf til þjóðarinnar. Hann vísaði til samtals utanríkisráðherra við fréttamann RÚV. „Þar kom fram að sækjast ætti eftir því að fjölga stoðum undir varnir landsins með auknu samstarfi við Evrópusambandið og sækjast eftir ákveðnum öryggistryggingum. Þetta er einmitt það sem við þurfum að ræða hér á þingi, hvað felst í því,“ sagði hann og bætti við: „Staðan er bara þannig að öryggismál í Evrópu kalla á aukið samstarf á milli ríkisstjórnar og þings og upplýsingagjöf til þjóðarinnar.“

Áskorun til ríkisstjórnarinnar ‒ tryggja skýra upplýsingagjöf til þjóðarinnar

Að lokum skoraði Jóhann Friðrik á ríkisstjórnina og þingið að halda samtali um öryggismál áfram og tryggja skýra upplýsingagjöf til þjóðarinnar. „Ég vil bara brýna ríkisstjórn og þing til þess að halda slíku samtali áfram og það skiptir máli að upplýsingagjöf frá stjórnvöldum um þennan málaflokk sé skýr,“ sagði hann.

Fida Abu Libdeh, varaþingmaður, gagnrýndi skort á stuðningi við Suðurnes í ræðu í störfum þingsins. Hún spurði hvort svæðið væri sniðgengið og ef svo væri, hvers vegna. „Við verðum að spyrja: Er verið að sniðganga Suðurnes, og ef svo er, hvers vegna? Ef ekki, af hverju eru þessi tækifæri þá ekki nýtt?“ sagði hún.

Menntunarstigið það lægsta á landinu

Fida lagði sérstaka áherslu á menntamál og benti á að menntunarstigið á Suðurnesjum sé það lægsta á landinu og brottfall úr framhaldsskólum hátt. „Nemendur af erlendum uppruna fá ekki þann stuðning sem þau þurfa. Íslenskukennslan er ófullnægjandi. Það er engin móttökuleið til að aðlagast skólakerfinu. Þessi hópur týnist í kerfinu og við látum það gerast,“ sagði hún.

Fjármagn skilar sér ekki

Fida benti einnig á að fjármagn skili sér ekki á svæðið og lítil og meðalstór fyrirtæki fái ekki tækifæri til að vaxa. Hún sagði að traustið vanti, en framtíðarsýn sé til staðar. „Við á Suðurnesjum eigum auðlindir, við eigum hugmyndir, við eigum mannauð og við eigum Keili. Keilir er lykillinn að því að tengja saman menntun og atvinnulíf, sérstaklega í tækni og nýsköpun, en verkefnið þeirra bíður svars í ráðuneytinu,“ sagði hún.

Áskorun til ríkisstjórnarinnar

Að lokum skoraði Fida á ríkisstjórnina að hætta að horfa fram hjá Suðurnesjum, styðja við Keili, stækka FS, fjárfesta í menntun og stuðla að fjölbreytileika og sjálfbæru atvinnulífi. „Tækifærin eru á Suðurnesjum og við þurfum pólitískan vilja til að það verði að veruleika,“ sagði hún.

Ingibjörg Isaksen, alþingismaður og formaður þingflokks Framsóknar, efast um að fjárveitingar ríkisstjórnarinnar dugi til að fjölga hjúkrunarrýmum eins og stefnt er að. Í óundirbúnum fyrirspurnum á Alþingi spurði Ingibjörg fjármála- og efnahagsráðherra hvort fjárveitingar í fjármálaáætlun nægi raunverulega til að fjölga hjúkrunarrýmum um 100 á ári, eins og áður hefur verið rætt. Hún bendir á að samkvæmt núverandi áætlun verði aðeins hægt að byggja árlega 70-90 rými miðað við fyrirliggjandi fjármagn. Þá kallaði Ingibjörg eftir svörum um hvort tryggð séu nægileg framlög til reksturs þessara nýju rýma.

Ingibjörg bendir á að núverandi áætlun geri ráð fyrir 2,7 milljarða króna fjárfestingu árið 2026, sem nægi ekki til 100 hjúkrunarrýma miðað við raunverulegan kostnað. Hún vekur einnig athygli á því að uppbygging ein og sér nægi ekki; tryggja þurfi einnig rekstur og þjónustu.

„Er fjármálaáætlunin raunhæf og gerir hún í reynd ráð fyrir 100 nýjum hjúkrunarrýmum á ári eða fleirum? Og ef ekki, hvert er þá raunverulegt markmið ríkisstjórnarinnar varðandi fjölgun hjúkrunarrýma og hvernig er fjármögnun þjónustunnar tryggð?“

Fjármála- og efnahagsráðherra segir að fjárfestingarframlög hafi safnast upp vegna framkvæmda sem ekki hafi náðst að ljúka síðustu ár. Hann telur að með þessum uppsöfnuðu framlögum ásamt nýjum fjárveitingum í fjármálaáætlun sé raunhæft að ná markmiðum um fjölgun hjúkrunarrýma. Hann viðurkennir hins vegar að rekstur nýrra rýma sé ekki að fullu útfærður í áætluninni.

Ingibjörg spurði einnig hvort ríkisstjórnin hygðist halda áfram svokallaðri „leiguleið“, þar sem ríkið gerir langtímasamninga við fasteignafélög um byggingu og leigu hjúkrunarheimila. Hún gagnrýndi tregðu við að koma útboðum af stað. Fjármála- og efnahagsráðherra sagði leiguleiðina áfram vera meðal valkosta en að frekari skýringar þyrfti að sækja sérstaklega til Framkvæmdasýslunnar.

Ljóst er að óvissa ríkir um raunhæfa fjármögnun og framkvæmd fjölgunar hjúkrunarrýma. Ingibjörg krefst skýrari svara og aðgerða ríkisstjórnarinnar til að tryggja markmið um fjölgun rýma verði náð.

• Markmið ríkisstjórnarinnar um fjölgun hjúkrunarrýma.

Fida Abu Libdeh, varaþingmaður, gagnrýndi ríkisstjórnina í störfum þingsins á Alþingi fyrir að standa ekki við yfirlýst markmið sín um að vera málsvari mannréttinda og alþjóðalaga. Hún sagði ríkisstjórnina hafa brugðist loforðum sínum varðandi stuðning við Palestínumenn eftir að Ísrael rauf vopnahlé þann 18. mars síðast liðinn.

Í aðdraganda kosninga lýstu ráðherrar yfir að Ísland myndi beita sér fyrir mannréttindum, réttlæti og styðja við börn og aðra varnarlausa hópa á átakasvæðum. Fida minnti sérstaklega á yfirlýsingar forsætisráðherra og utanríkisráðherra um að Ísland myndi taka leiðandi hlutverk meðal Norðurlandanna í viðbrögðum við mannréttindabrotum Ísraels.

„En hvað höfum við séð? Þögn. Frá 18. mars, þegar Ísrael rauf vopnahlé, hafa yfir 1.000 manns verið drepnir, þar af 355 börn. Þau sem lifa eru svelt af ásetningi. Ísrael hindrar að matur og lyf og hjálp berist,“ sagði Fida. Hún benti á að nýjustu fréttir greindu frá pyndingum og aftökum heilbrigðisstarfsfólks sem væri dæmi um alvarlega stríðsglæpi. Fida sagði það ekki samræmast yfirlýstri utanríkisstefnu Íslands að þegja þegar slík voðaverk eiga sér stað.

„Virðulegi forseti. Sem kona, sem móðir, sem þingkona fædd og alin upp í Palestínu get ég ekki horft á þessa þögn lengur. Hvað þýðir að vera málsvari mannréttinda ef við þegjum þegar börn eru drepin?“ spurði hún og bætti við að tími orða væri liðinn og nú væri kominn tími aðgerða.

Fida kallaði eftir því að ríkisstjórnin stæði við loforð sín og gripi til markvissra aðgerða. Hún hvatti sérstaklega til þess að Ísland tæki virkan þátt með Suður-Afríku í kærumáli gegn Ísrael og ynni að samræmdum viðskiptalegum þvingunum í samstarfi við Norðurlöndin. Fida sagði þetta skyldu Íslands sem smáríkis sem viðurkenndi sjálfstæði Palestínu árið 2011 og sæti á í mannréttindaráði Sameinuðu þjóðanna.

„Frjáls Palestína,“ sagði Fida að lokum.

***

Ræða Fidu í heild sinni á Alþingi:

„Virðulegi forseti. Nú eru 100 dagar liðnir frá því að ný ríkisstjórn tók við. Í aðdraganda kosninga hétu ráðherrar því að Ísland myndi standa fyrir réttlæti, fyrir mannréttindi, standa með börnum í stríði, með þeim sem ekkert hafa nema vonir. Þar var sagt að Ísland yrði málsvari mannréttinda og alþjóðalaga. En hvað höfum við séð? Þögn. Frá 18. mars, þegar Ísrael rauf vopnahlé, hafa yfir 1.000 manns verið drepnir, þar af 355 börn. Þau sem lifa eru svelt af ásetningi. Ísrael hindrar að matur og lyf og hjálp berist. Nýjustu fréttir segja frá pyndingum og aftökum á heilbrigðisstarfsfólki. Líkin eru falin, merki glæpsins þurrkuð út. Þetta eru ekki bara staðreyndir, þetta eru stríðsglæpir. Ísland, sem segist byggja utanríkisstefnu sína á mannréttindum, þegir.

Virðulegi forseti. Sem kona, sem móðir, sem þingkona fædd og alin upp í Palestínu get ég ekki horft á þessa þögn lengur. Hvað þýðir að vera málsvari mannréttinda ef við þegjum þegar börn eru drepin? Við megum ekki leyfa afskiptaleysi að verða að stefnu Íslands. Tími orða er liðinn. Tími aðgerða er kominn. Ríkisstjórnin verður að standa við eigin loforð. Forsætisráðherra hefur kallað eftir því að Ísland leiði Norðurlöndin í samtali um viðskiptaþvinganir gegn Ísrael. Utanríkisráðherra segir að hernaðurinn beri merki þjóðarmorðs. En ef það er raunin, hvar eru aðgerðirnar? Ísland verður að taka virkan þátt með Suður-Afríku í kærumálinu gegn Ísrael. Við verðum að vinna að samræmdum viðskiptalegum þvingunum með Norðurlöndunum. Það er okkar skylda sem smáríkis sem viðurkenndi sjálfstæði Palestínu árið 2011 og á sæti í mannréttindaráði Sameinuðu þjóðanna.

Frjáls Palestína.“

Jóhann Friðrik Friðriksson, varaþingmaður, vakti athygli í störfum þingsins á breytingum sem gerðar voru á varnarsamningi Íslands og Bandaríkjanna árið 2017. En málið er til umræðu eftir umfjöllun fréttaskýringarþáttarins Kveiks á RÚV, þar sem fram kom að breytingarnar hafi hvorki verið ræddar opinberlega né birtar.

Jóhann Friðrik benti á að samkvæmt 24. grein þingskapa skuli utanríkismálanefnd Alþingis vera ríkisstjórninni til ráðgjafar varðandi meiri háttar utanríkismál. Stjórnvöldum beri skylda til að kynna slík mál fyrir nefndinni jafnt á þingtíma sem í þinghléi.

Viðmælendur Kveiks lýstu því að umrædd breyting hefði átt að vera kynnt utanríkismálanefnd, þar sem hún fól í sér ákveðnar skuldbindingar milli ríkjanna. Utanríkisráðuneytið hafi hins vegar metið svo að breytingarnar væru einungis tæknilegs eðlis og þyrfti því ekki að leggja fyrir Alþingi. Jóhann Friðrik vakti sérstaklega athygli á því að undirritun samningsins hefði farið fram í október 2017, á þeim tíma sem starfsstjórn var við völd. Hann lýsti því yfir að venjan sé sú að meiri háttar ákvarðanir séu ekki teknar við slíkar aðstæður.

Jóhann Friðrik hefur óskað eftir því að utanríkismálanefnd Alþingis fái fullnægjandi skýringar á ferlinu til að eyða allri óvissu. Hann undirstrikaði mikilvægi þess að opinská umræða um varnar- og öryggismál fari fram á vettvangi Alþingis, ekki síst til að tryggja traust þjóðarinnar og bandalagsþjóða Íslands.

„Við eigum ekki að forðast að ræða mikilvæg varnar- og öryggismál,“ sagði Jóhann Friðrik og lagði áherslu á að öryggishagsmunir Íslands væru í húfi og að öllum skuldbindingum yrði að vera skýrt og greinilega miðlað.

***

Ræða Jóhanns Friðriks í heild sinni á Alþingi:

„Frú forseti. Það má með sanni segja að umfjöllun Kveiks í gær um öryggis- og varnarmál hafi vakið upp ýmsar spurningar. Það kom fram að breyting hafi verið gerð á varnarsamningi Bandaríkjanna og Íslands árið 2017 sem hvorki var rædd opinberlega né birt hérlendis svo vitað sé. Samkvæmt viðmælendum Kveiks var þarna um að ræða skuldbindingu sem sannarlega hefði átt að vera kynnt utanríkismálanefnd þingsins. Ég lagði til við hv. utanríkismálanefnd í morgun að nefndin fengi skýringar á því ferli sem þarna fór fram og var því vel tekið. En af hverju er ég að velta þessu fyrir mér? Jú, það er vegna þess að skv. 24. gr. þingskapa skal utanríkismálanefnd vera ríkisstjórn til ráðuneytis um meiri háttar utanríkismál, enda skal ríkisstjórnin ávallt bera undir hana slík mál, jafnt á þingtíma sem og í þinghléi. Svo virðist sem utanríkisráðuneytið hafi á þeim tíma talið óþarft að leggja samninginn fyrir Alþingi, í honum fælust einungis tæknilegar útfærslur. Ég ætla ekki að setja mig í dómarasæti hvað það varðar en ég tel mikilvægt að við komumst til botns í því og eyðum allri óvissu. Ef upplýsingar mínar reynast réttar, að skrifað hafi verið undir samninginn í október 2017, var það á þeim tíma sem starfsstjórn var í landinu. Hingað til höfum við haft það þannig að meiri háttar ákvarðanir eru ekki teknar við slíkar aðstæður.

Virðulegi forseti. Bandaríkin eru og verða ein af okkar helstu bandalagsþjóðum. Ég vænti þess að jafnvel muni samstarf ríkjanna varðandi öryggis- og varnarmál aukast á næstu misserum. Við eigum ekki að forðast að ræða mikilvæg varnar- og öryggismál. Ég tel að ríkisstjórnin sé að setja aukinn þunga í málaflokkinn vegna þeirra öryggishagsmuna sem fyrir liggja. Það má ekki vera vafi um skuldbindingar okkar. Við eigum að taka virkan þátt í varnarsamstarfinu og skapa traust meðal þjóðarinnar og bandalagsþjóða okkar með opinni umræðu.“

Ingibjörg Isaksen, alþingismaður og formaður þingflokks Framsóknar, gagnrýndi í störfum þingsins ákvörðun heilbrigðisráðherra um að loka Janusi endurhæfingu, úrræði sem þjónar ungmennum með fjölþættan geðrænan og félagslegan vanda. Sagði hún þetta sérstaklega kaldhæðnislegt einmitt í dag á degi einhverfra.

Janus endurhæfing hefur starfað með árangri og hjálpað mörgum ungmennum sem hafa ekki fundið viðeigandi aðstoð annars staðar innan kerfisins. „Hjá Janusi eru fræðimenn og fagfólk sem hefur byggt upp úrræði sem skilar árangri og nú á að leggja þessa endurhæfingu niður þrátt fyrir að engin sambærileg lausn sé tilbúin í staðinn. Við höfum fengið að heyra rangfærslur um árangur en starfsemi Janusar hefur skilað 56% árangri,“ sagði Ingibjörg.

Nú stendur til að færa þjónustuna til VIRK, en fagfólk, þar á meðal geðlæknar og aðrir sérfræðingar, hafa lýst yfir efasemdum um að nauðsynleg fagþekking sé þar til staðar.

Ingibjörg lýsti yfir alvarlegum áhyggjum af því að engin sambærileg lausn væri tilbúin til að taka við hlutverki Janusar. Hún bendir á að ákvörðunin virðist byggð á hugmyndafræðilegum grundvelli gegn einkareknum úrræðum, þar sem líklegt sé að öðruvísi yrði staðið að málum ef Janus væri ríkisrekið. Hún gagnrýnir einnig þögn stjórnarþingmanna sem áður hafa talað fyrir eflingu geðheilbrigðisþjónustu. „Þögn ríkisstjórnarflokkanna er ærandi. Stjórnarþingmenn sem hafa barist fyrir eflingu í geðheilbrigðismálum þegja nú þunnu hljóði.“

Ingibjörg sagði þetta væri „ekki spurning um kerfi heldur um fólk, ungt fólk sem hefur reynt allt annað í kerfinu“. Hún lýsti örvæntingu foreldra yfir því að missa þetta mikilvæga úrræði og spurði hver bæri ábyrgð þegar ungmennin myndu standa án stuðnings og falla milli skips og bryggju.

Ingibjörg kallaði eftir því að ríkisstjórnin myndi tryggja áframhaldandi rekstur og eflingu úrræðisins fremur en að leggja það niður. „Það á aldrei að kasta ungu fólki út í óvissuna,“ sagði hún. „Og ef ríkisstjórnin ætlar að þegja munum við tala og við munum hafa hátt.“

***

Ræða Ingibjargar í heild sinni á Alþingi:

„Virðulegi forseti. Það er kaldhæðni í því að í dag, á degi einhverfra, stöndum við frammi fyrir grafalvarlegri ákvörðun sem snertir einn viðkvæmasta hóp samfélagsins, ungmenni með fjölþættan geðrænan og félagslegan vanda. Úrræðinu sem hefur veitt þeim von, Janusi endurhæfingu, á að loka. Hjá Janusi eru fræðimenn og fagfólk sem hefur byggt upp úrræði sem skilar árangri og nú á að leggja þessa endurhæfingu niður þrátt fyrir að engin sambærileg lausn sé tilbúin í staðinn. Við höfum fengið að heyra rangfærslur um árangur en starfsemi Janusar hefur skilað 56% árangri. Við höfum horft upp á heilbrigðisráðherra reyna að réttlæta sína ákvörðun með því að færa þjónustuna til VIRK, þrátt fyrir að fagfólk, m.a. geðlæknar og fagaðilar sem vinna beint með þessum hópi, hafi lýst yfir að þar liggi ekki sú fagþekking sem þarf. Þetta er hættulegt skref.

Þögn ríkisstjórnarflokkanna er ærandi. Stjórnarþingmenn sem hafa barist fyrir eflingu í geðheilbrigðismálum þegja nú þunnu hljóði. Það er grunsemd sem læðist að mörgum, og hún er ekki úr lausu lofti gripin, að ef Janus hefði verið ríkisrekið úrræði værum við eflaust ekki að kljást við þetta. Það lítur út fyrir að vera hugmyndafræðileg aðför að einkaframtakinu. Það er hætt að styðja það sem virkar, einfaldlega af því að það er ekki hluti af kerfinu. En þetta er ekki spurning um kerfi, þetta er spurning um fólk, ungt fólk sem hefur reynt allt annað í kerfinu. Foreldrar lýsa því að hafa fyrst fundið von í Janusi og nú eru þeir örvæntingarfullir og hræddir um börnin sín. Við getum ekki sett okkur í spor þeirra en við verðum að hlusta á þau. Hver ber ábyrgð þegar ungmenni falla milli skips og bryggju, þegar þau sitja eftir tómarúmi og án stuðnings? Það á ekki að leggja niður úrræði sem virkar. Það á að efla það og það á aldrei að kasta ungu fólki út í óvissuna. Það á að tryggja aðgengi að þjónustu sem virkilega skiptir máli. Og ef ríkisstjórnin ætlar að þegja munum við tala og við munum hafa hátt.“

Jóhann Friðrik Friðriksson, varaþingmaður, ræddi í störfum þingsins ellefta gosið á gostímabilinu á Reykjanesi og að Grindavík hafi verið rýmd enn einu sinni.

„Varnargarðar hafa hingað til sannað gildi sitt en náttúran er óútreiknanleg og sú sprunga sem opnaðist í morgun stendur þvert á varnargarð fyrir ofan bæinn. Kvikugangurinn sem myndaðist í morgun er um 11 kílómetra langur og einn sá lengsti frá því að atburðir hófust. Skjálftavirkni er töluverð og heldur áfram og er ófyrirséð. Við erum vanmáttug gagnvart afli náttúrunnar,“ sagði Jóhann Friðrik.

„Eftir allt sem á undan hefur gengið var ég að vonast til þess að þessu færi að ljúka en við erum ekki svo heppin. Enn á ný, virðulegi forseti, eru vinir okkar í Grindavík barðir niður.“

„Enn á ný tökum við skref aftur á bak eftir góð skref fram á við,“ sagði Jóhann Friðrik.

Í Grindavík höfðu fyrirtæki hafið takmarkaða starfsemi, bæjarskrifstofur opnað ekki alls fyrir löngu og von um bjartari tíma var farin að skjóta rótum.

„Við eigum öfluga viðbragðsaðila og ég er þess fullviss að þeir muni gera allt sem þeir geta á næstu klukkutímum til að verja innviði ef svo þarf. Sem fyrr munum við Suðurnesjabúar þétta raðirnar og halda áfram að takast á við þær áskoranir sem við okkur blasa. Þó að óvissan sé mikil þá má hún ekki hafa lamandi áhrif á okkur. Stjórnvöld verða að halda áfram að standa með Grindavík og við verðum að sýna samkennd og æðruleysi í ljósi aðstæðna og því vil ég segja, kæri þingheimur, virðulegi forseti: Áfram Grindavík,“ sagði Jóhann Friðrik að lokum.

Ræða Jóhanns Friðriks í heild sinni á Alþingi:

Deila

Prenta grein