Category: Nýjast

Categories
Fréttir Greinar

Hækkað frítekjumark eldri borgara

Deila grein

19/09/2024

Hækkað frítekjumark eldri borgara

Við í Fram­sókn höf­um lagt áherslu á að vernda hag eldri borg­ara og síðustu ár hafa mik­il­væg skref verið tek­in í átt að því að bæta kjör þeirra. Eitt af þess­um skref­um er til­laga í fjár­lög­um sem nú eru til umræðu í þing­inu. Hækk­un á al­menna frí­tekju­mark­inu fyr­ir eldri borg­ara er mik­il­vægt skref til að stuðla að betri lífs­kjör­um fyr­ir þenn­an hóp. Á sama tíma og þetta skref er tekið er brýnt að greina sér­stak­lega þá ein­stak­linga inn­an hóps­ins sem eiga í mest­um efna­hags­leg­um erfiðleik­um og beina aðstoð til þeirra með mark­viss­ari hætti.

Al­menna frí­tekju­markið nær til allra eldri borg­ara og er það hlut­fall tekna sem eldri borg­ar­ar geta haft án þess að þær hafi áhrif á greiðslur þeirra frá Trygg­inga­stofn­un eða öðrum al­manna­trygg­ing­um. Nú ligg­ur fyr­ir til­laga í fjár­lög­um að hækka frí­tekju­markið, úr 25.000 kr. í 36.500 kr. á mánuði. Hækk­un frí­tekju­marks­ins þýðir að fleiri eldri borg­ar­ar geti haft aukn­ar tekj­ur án þess að þær skerði rétt­indi þeirra til líf­eyr­is­greiðslna. Slík­ar breyt­ing­ar stuðla að meira fjár­hags­legu ör­yggi og bættri af­komu þeirra eldri borg­ara sem eru virk­ir á vinnu­markaði eða hafa aðrar tekju­lind­ir. Hækk­un frí­tekju­marks­ins hef­ur því bein áhrif á lífs­gæði eldri borg­ara og ger­ir þeim kleift að lifa með meiri reisn. Fyr­ir marga er þetta mik­il­vægt, sér­stak­lega þegar horft er til hækk­andi verðlags, auk­ins hús­næðis­kostnaðar og kostnaðar við heil­brigðisþjón­ustu. Þessi hækk­un er tíma­bært skref en einnig er mik­il­vægt að hafa í huga þörf­ina á að halda áfram hækk­un frí­tekju­marks­ins í þrep­um á næstu árum.

Mik­il­vægi mark­vissr­ar aðstoðar

Þrátt fyr­ir þessi mik­il­vægu skref í að bæta lífs­kjör eldri borg­ara er staðreynd­in sú að efna­hags­staða þeirra er mjög mis­mun­andi. Fjár­hags­leg staða eldri borg­ara er al­mennt sterk þar sem sum­ir eiga tölu­verð eigna­söfn eða hafa áunnið sér eft­ir­laun úr líf­eyr­is­sjóðum, en aðrir búa hins veg­ar við fjár­hags­leg­an skort. Ein­stak­ling­ar sem hafa litla sem enga inn­eign í líf­eyr­is­sjóðum, búa við hátt leigu­verð og/​eða eiga ekki íbúðar­hús­næði eða hafa verið utan vinnu­markaðar stór­an hluta ævi sinn­ar, t.d. vegna heim­il­is­starfa eða veik­inda, geta upp­lifað fjár­hags­lega veika stöðu. Því er mik­il­vægt að greina þenn­an hóp sér­stak­lega svo stuðning­ur­inn rati í rétt­an far­veg. Eins mun verða nauðsyn­legt að skoða það bil sem orðið hef­ur á milli lægstu launa og elli­líf­eyr­is. Þenn­an mun verður að minnka í áföng­um yfir næstu ár.

Sam­fé­lags­leg ábyrgð

Sam­fé­lagið ber ríka ábyrgð á að tryggja að all­ir eldri borg­ar­ar fái tæki­færi til að lifa með reisn og ör­yggi á efri árum. Hækk­un frí­tekju­marks­ins er mik­il­vægt skref í þessa átt, en það er jafn­framt brýnt að við gleym­um ekki þeim sem búa við mest­an fjár­hags­leg­an skort eins og áður sagði. Með mark­vissri aðstoð og skýr­ari grein­ingu á þörf­um þessa hóps get­um við byggt upp rétt­lát­ara sam­fé­lag þar sem all­ir eldri borg­ar­ar fá sömu tæki­færi til að njóta ævikvölds­ins. Það er ekki nóg að horfa á meðal­töl­in eða al­menn­ar breyt­ing­ar; við verðum að skilja að það eru hóp­ar sem þurfa á sér­tæk­um aðgerðum að halda. Með því að sam­eina hækk­un frí­tekju­marks við mark­viss­ar aðgerðir fyr­ir þá sem hafa það verst get­um við tryggt betri lífs­kjör fyr­ir alla eldri borg­ara.

Ingibjörg Isaksen, þing­flokks­formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 19. september 2024.

Categories
Fréttir

Mammon hefur náð lífeyrissjóðunum á sitt band

Deila grein

18/09/2024

Mammon hefur náð lífeyrissjóðunum á sitt band

Halla Signý Kristjánsdóttir, alþingismaður, gerði að umtalsefni í störfum þingsins að hafin sé sala á áfengi í gegnum vefverslun Hagkaups. „Viðskiptavinum gefst nú tækifæri til að kaupa áfengi á netinu og sækja í Skeifuna um leið og þeir kaupa ostinn og mjólkina, sem þeir geta gert í Skeifunni allan sólarhringinn.“

„Hér hefur mammon náð lífeyrissjóðunum á sitt band og Hagar eru að stórum hluta í almenningseigu. Þetta er ekki fyrsta netverslunin hér á landi heldur fylla þær brátt tuginn þrátt fyrir að smásala á áfengi sé ólögleg fyrir utan ÁTVR,“ sagði Halla Signý.

„Ég stæði ekki hér ef þetta væri almenn vara eins og sokkar eða hveiti. Við erum að tala um að aðgengi að áfengi hefur aukist og ný vídd opnast við að þú hafir aðgengi að því allan sólarhringinn. Það er staðreynd að óhófleg áfengisneysla er böl fólks á öllum aldri. Það er talað um að 150 manns látist á hverju ári vegna þess. Fjölskyldur splundrast og ofbeldi eykst.

Íslenska forvarnamódelið er þekkt og hefur skilað góðum árangri í baráttunni gegn áfengis- og tóbaksnotkun. Það má segja að það sé orðin útflutningsvara. Haldnar hafa verið ráðstefnur á erlendri grundu þar sem íslenska módelið hefur verið kynnt og árangurinn af því. En hér heima eru öfl sem ætla að hunsa það út frá hugmyndafræði um frelsi einstaklingsins. Frelsi einstaklingsins getur aldrei orðið meira en það öryggi sem hann býr við.

ÁTVR vinnur nú undir strangri löggjöf sem lýtur að því að áfengi sé ekki venjuleg vara heldur vara sem við þurfum að halda frá ungu fólki. ÁTVR er bundið af því að þeir hafi fasta álagningu á áfengi og álagning reiknist af innkaupsverði þeirra frá birgjum. Hagar flytja inn áfengi og eru þá líklega meðal birgja ÁTVR. Og nú eru Hagkaup, sem eru í eigu Haga, komin í samkeppni við ÁTVR um smásölu áfengis á Íslandi.

Virðulegi forseti. Það er margt skrýtið í kýrhausnum,“ sagði Halla Signý að lokum.

Ræða Höllu Signýjar í heild sinni á Alþingi:

„Virðulegi forseti. Hagkaup hafa hafið sölu á áfengi í gegnum vefverslun. Viðskiptavinum gefst nú tækifæri til að kaupa áfengi á netinu og sækja í Skeifuna um leið og þeir kaupa ostinn og mjólkina, sem þeir geta gert í Skeifunni allan sólarhringinn. Hér hefur mammon náð lífeyrissjóðunum á sitt band og Hagar eru að stórum hluta í almenningseigu. Þetta er ekki fyrsta netverslunin hér á landi heldur fylla þær brátt tuginn þrátt fyrir að smásala á áfengi sé ólögleg fyrir utan ÁTVR.

Ég stæði ekki hér ef þetta væri almenn vara eins og sokkar eða hveiti. Við erum að tala um að aðgengi að áfengi hefur aukist og ný vídd opnast við að þú hafir aðgengi að því allan sólarhringinn. Það er staðreynd að óhófleg áfengisneysla er böl fólks á öllum aldri. Það er talað um að 150 manns látist á hverju ári vegna þess. Fjölskyldur splundrast og ofbeldi eykst.

Íslenska forvarnamódelið er þekkt og hefur skilað góðum árangri í baráttunni gegn áfengis- og tóbaksnotkun. Það má segja að það sé orðin útflutningsvara. Haldnar hafa verið ráðstefnur á erlendri grundu þar sem íslenska módelið hefur verið kynnt og árangurinn af því. En hér heima eru öfl sem ætla að hunsa það út frá hugmyndafræði um frelsi einstaklingsins. Frelsi einstaklingsins getur aldrei orðið meira en það öryggi sem hann býr við.

ÁTVR vinnur nú undir strangri löggjöf sem lýtur að því að áfengi sé ekki venjuleg vara heldur vara sem við þurfum að halda frá ungu fólki. ÁTVR er bundið af því að þeir hafi fasta álagningu á áfengi og álagning reiknist af innkaupsverði þeirra frá birgjum. Hagar flytja inn áfengi og eru þá líklega meðal birgja ÁTVR. Og nú eru Hagkaup, sem eru í eigu Haga, komin í samkeppni við ÁTVR um smásölu áfengis á Íslandi.

Virðulegi forseti. Það er margt skrýtið í kýrhausnum.“

Categories
Fréttir

„Vegir eru lífæðar samfélaga“

Deila grein

18/09/2024

„Vegir eru lífæðar samfélaga“

Lilja Rannveig Sigurgeirsdóttir, alþingismaður, gerði að umræðuefni í störfum þingsins stöðu vegakerfisins og það augljósa að þeir séu ekki gerðir fyrir þá þungu umferð, þann fjölda bíla eða þá atvinnuvegi sem um þá aka í dag. Það að ekki hafi tekist að samþykkja nýja samgönguáætlun skapi ýmiss konar vandræði, áframhaldandi gott viðhald og að uppbygging sé á áætlun.

„Við búum svo vel að því að hafa samgönguáætlun þar sem forgangsröðun þingsins kemur fram hvað varðar framkvæmdir í vegamálum. Samgönguáætlun var lögð fram hér á síðasta löggjafarþingi. Hún kláraðist því miður ekki og við sjáum að það hefur skapað ýmiss konar vandamál. Það er ljóst að fyrri samgönguáætlun á að vera enn í gildi,“ sagði Lilja Rannveig.

„En varðandi þessi mál vil ég nefna sérstaklega stöðuna í mínu kjördæmi, Norðvesturkjördæmi. Framkvæmdir á Vestfjörðum eru núna stopp. Malarvegir eru flestir á Vesturlandi og Norðvesturlandi og sumir vegir sem hafa bundið slitlag bera einfaldlega ekki þá umferð sem á þeim er og þeim var breytt í malarvegi aftur. Þetta gerðist í sumar í Dalabyggð og hefur nú að mestu verið lagfært. En það er ljóst að þetta getur gerst aftur. Það er ljóst að uppbygging vega í Norðvesturkjördæmi er nauðsynleg og það þarf að gæta að því að það svæði verði ekki undir í samgönguáætlun sem á að koma fram hér í haust.

Vegir eru lífæðar samfélaga og þess vegna þarf fólk að geta treyst á það að viðhald og uppbygging þeirra séu á áætlun og að áætlanir standist,“ sagði Lilja Rannveig að lokum.

Ræða Lilju Rannveigar í heild sinni á Alþingi:

„Hæstv. forseti. Nú er mikið rigningarsumar að baki, ef sumar má kalla. Það kom þó ekki í veg fyrir að landsmenn settust undir stýri og keyrðu um landið. Eins og margir landsmenn tóku eftir er staða vegakerfisins þannig að þó að vegir séu á mörgum stöðum mjög góðir þá er augljóst að þeir eru ekki gerðir fyrir þá þungu umferð, þann fjölda bíla eða þá atvinnuvegi sem þeir bera í dag. Við búum svo vel að því að hafa samgönguáætlun þar sem forgangsröðun þingsins kemur fram hvað varðar framkvæmdir í vegamálum. Samgönguáætlun var lögð fram hér á síðasta löggjafarþingi. Hún kláraðist því miður ekki og við sjáum að það hefur skapað ýmiss konar vandamál. Það er ljóst að fyrri samgönguáætlun á að vera enn í gildi.

En varðandi þessi mál vil ég nefna sérstaklega stöðuna í mínu kjördæmi, Norðvesturkjördæmi. Framkvæmdir á Vestfjörðum eru núna stopp. Malarvegir eru flestir á Vesturlandi og Norðvesturlandi og sumir vegir sem hafa bundið slitlag bera einfaldlega ekki þá umferð sem á þeim er og þeim var breytt í malarvegi aftur. Þetta gerðist í sumar í Dalabyggð og hefur nú að mestu verið lagfært. En það er ljóst að þetta getur gerst aftur. Það er ljóst að uppbygging vega í Norðvesturkjördæmi er nauðsynleg og það þarf að gæta að því að það svæði verði ekki undir í samgönguáætlun sem á að koma fram hér í haust. Vegir eru lífæðar samfélaga og þess vegna þarf fólk að geta treyst á það að viðhald og uppbygging þeirra séu á áætlun og að áætlanir standist.“

Categories
Fréttir

Húsnæðismál lögreglunnar á Suðurnesjum

Deila grein

17/09/2024

Húsnæðismál lögreglunnar á Suðurnesjum

Jóhann Friðrik Friðriksson, alþingismaður, fór yfir í störfum þingsins húsnæðismál lögreglunnar á Suðurnesjum, en staða þess sé óviðunandi og að embættið sé annað stærsta embætti landsins og hafi vaxið gríðarlega á undanförnum árum.

„Ég velti fyrir mér hvernig það má vera að ekkert plan liggi fyrir um varanlegt húsnæði heldur sé unnið að þarfagreiningu og bráðabirgðalausnum. Embættið mun ekki gera annað en að vaxa. Svona vinnubrögð eru óboðleg í mínum huga,“ sagði Jóhann Friðrik.

Lögreglufélag Suðurnesja skoraði í yfirlýsingu á Framkvæmdasýsluna og stjórnvöld í vor um úrbætur: „Útkallsliðið deilir nú húsnæði með rannsóknardeild, lögfræðisviði og yfirstjórn sem væri undir eðlilegum kringumstæðum besta staðan ef það húsnæði væri ekki skrifstofurými sem er ætlað rúmlega 40 starfsmönnum en hýsir nú tæplega 70 manns á dagvinnutíma.“

„Í fjármálaáætlun sem við samþykktum í vor ávarpaði meiri hluti fjárlaganefndar nauðsyn þess að setja húsnæðismál embættisins í forgang. Hæstv. dómsmálaráðherra þarf að gera það sem í hennar valdi stendur til að fyrir liggi plan um varanlegt húsnæði sem allra fyrst og hraða vinnu við bráðabirgðaaðstöðu fyrir sunnan. Ég hef áhyggjur af því að óboðleg vinnuaðstaða ofan á aukið álag geri það að verkum að lögreglumenn á Suðurnesjum leiti einfaldlega í önnur störf eða til annarra embætta. Við megum ekki missa frá okkur hæft fólk. Því hvet ég ráðherra til dáða í þessu máli og heiti að sjálfsögðu mínum stuðningi. Tímasetning á nýrri lögreglustöð á Suðurnesjum verður að líta dagsins ljós í haust,“ sagði Jóhann Friðrik að lokum.

Ræða Jóhanns Friðriks í heild sinni á Alþingi:

Categories
Fréttir

„Okkar skylda að tryggja þeim besta mögulega grunn til að þroskast og dafna“

Deila grein

17/09/2024

„Okkar skylda að tryggja þeim besta mögulega grunn til að þroskast og dafna“

Ingibjörg Isaksen, alþingismaður og formaður þingflokks Framsóknar, gerði að umtalsefni, í störfum þingsins, stöðu barna og mikilvægi þess að skapa umgjörð heilbrigðs samfélags með því að kenna þeim samkennd og ábyrgð, samhug og samstöðu og þau finni nærveru og kærleika „svo að þau skilji að samfélagið verður aðeins sterkt þegar við vinnum saman.“

„Áföllin hafa dunið yfir samfélagið okkar undanfarna daga og vikur. Eftir sitjum við mörg hver orðlaus og eflaust fallast mörgum okkar hendur. Áskorunin er stór og ábyrgðin mikil en sú mikilvægasta er ábyrgðin sem við berum gagnvart börnunum okkar og ungmennum,“ sagði Ingibjörg.

„Börnin eru það mikilvægasta í lífi okkar og það er okkar skylda að tryggja þeim besta mögulega grunn til að þroskast og dafna.“

„Þegar upp koma vandamál í uppeldi eða menntun barna okkar höfum við oft tilhneigingu til þess að vísa ábyrgðinni á aðra; ríki, sveitarfélög, kennara, menntakerfið og jafnvel nágranna okkar, í stað þess að líta í eigin barm. En sannleikurinn er sá að við öll, hver sem á í hlut, hvert og eitt, getum gert betur. Börnin okkar þurfa á því að halda. Þau þurfa samveru með okkur, hlustun, stuðning og leiðsögn, sérstaklega á tímum þegar tæknin er farin að rjúfa félagsleg tengsl. Það er okkar hlutverk að tryggja að þau finni fyrir nærveru og kærleika. Við berum ábyrgð á því að kenna börnunum okkar mikilvægi samkenndar og ábyrgðar, sýna þeim hvernig samhugur og samstaða er undirstaða heilbrigðs samfélags svo að þau skilji að samfélagið verður aðeins sterkt þegar við vinnum saman. Stöndum með hvert öðru og öxlum ábyrgð á heildinni, ekki bara okkur sjálfum. Börnin okkar eru einstök, þau standa sig vel og eru framar okkur að mörgu leyti, en við megum ekki gleyma þeim sem þurfa aukna aðstoð og stuðning. Það er okkar sameiginlega ábyrgð að tryggja að enginn verði út undan, að öll börn fái tækifæri til að blómstra, sama hvaða áskorunum þau standa frammi fyrir.“

„Við erum ekki einungis að byggja samfélag fyrir okkur sjálf heldur fyrir komandi kynslóðir. Tökum öll höndum saman, gefum okkur tíma og tryggjum að börnin okkar fái að dafna í öruggu, kærleiksríku og ábyrgðarmiklu samfélagi,“ sagði Ingibjörg að lokum.

Ræða Ingibjargar í heild sinni á Alþingi:

Categories
Fréttir Greinar

Hver er okkar á­byrgð á of­beldi meðal barna

Deila grein

17/09/2024

Hver er okkar á­byrgð á of­beldi meðal barna

Á síðustu vikum hefur okkur verið tíðrætt um ofbeldi barna gagnvart hvort öðru. Það kemur ekki á óvart í ljósi skelfilegra atburða sem hafa átt sér stað hér á landi þar sem börn ganga í meira mæli með eggvopn á sér.

Það eitt og sér að börn gangi vopnuð, eða telji sig þurfa að gera það, er óásættanleg þróun. Hvort sem að ofbeldi barna og ungmenna hafi aukist eða sé orðið sýnilegra, þá er augljóst að staðan er alvarleg og nauðsynlegt er að grípa í taumana og gera allt sem í okkar valdi stendur. Foreldrar, félagsþjónustan og stjórnvöld þurfa öll að taka höndum saman og stoppa þessa þróun.

Ofbeldi barna og ungmenna

Undanfarin ár hafa stjórnendur innan skólakerfisins lýst yfir áhyggjum af auknu ofbeldi m.a. innan skólalóðarinnar. Það á jafnvel við um börn á yngsta skólastigi. Það sama á við utan skólalóðarinnar og á samfélagsmiðlum. Foreldrar, lögreglan og skólayfirvöld benda öll á það að virðingarleysi barna gagnvart hvort öðru er sífellt meira áberandi þar sem ljót samskipti og líkamlegt ofbeldi færast í aukana.

Hvað er verið að gera?

Síðastliðinn júní kynnti Ásmundur Einar Daðason, mennta- og barnamálaráðherra, 14 aðgerðir gegn ofbeldi meðal barna í samvinnu við dómsmálaráðherra. Þar á að leiða saman fjölbreytta þjónustu- og viðbragðsaðila í samstilltu átaki gegn vaxandi ofbeldi meðal barna og ungmenna á Íslandi. Þessar aðgerðir snúa að auknu forvarnarstarfi, inngripi og meðferð og varða ýmsa aðila innan ríkisins, stjórnsýslunnar og sveitarfélaga.

Viðfangsefnið er víðfeðmt og aðgerðirnar því margskonar og varða m.a. aukna þverfaglega nálgun í ofbeldismálum meðal barna, að mynda verklag fyrir sakhæf og ósakhæf börn og úrræði fyrir þau sem beita alvarlegu ofbeldi, að efla samfélagslögreglu, að auka fræðslu og forvarnir og efla ungmennastarf. Aðgerðir þessar miða að því að fræða börn og ungmenni um afleiðingar, útvega þeim stað þar sem þau geta eflt samskipti í skipulögðu starfi og hvernig eigi að bregðast við þegar ofbeldi á sér stað. Allar þessar aðgerðir eru nauðsynleg skref sem þarf sífellt að endurskoða og meta á meðan á þeim stendur. Hins vegar er ofbeldi barna og ungmenna samfélagslegt mein sem allt samfélagið verður að taka höndum saman við að vinna bug á.

Það þarf heilt þorp til að ala upp barn

Við erum öll uggandi yfir framangreindri þróun ofbeldis, enda varðar hún okkur öll. Vörumst það að leggjast í skotgrafir og leita að sökudólgum. Þó þurfum við að komast til botns í það hvað veldur, hvar við erum að bregðast og gangast við þeirri ábyrgð. Foreldraeftirlit hvers foreldris fyrir sig með sínu barni og öðrum í sínu nærumhverfi verður að vera öflugt. Samfélagið allt verður að koma saman og vinna að því að kynna börnum okkar fyrir þeim hættum sem stafa af ofbeldi af því tagi sem við heyrum af nánast vikulega. Við þurfum að gangast að okkar ábyrgð sem foreldrar og þar komum við aftur að því að samvera er besta forvörnin eins og okkur hefur verið tíðrætt um undanfarin ár. Foreldrasamfélagið þarf að virkja vel í þessum aðgerðum og hér á landi höfum við góða reynslu af öflugu forvarnarstarfi og aðgerðum til að vinda ofan af óæskilegri hegðun.

Við berum öll ábyrgð á því að koma börnunum okkar vel til manns og kenna þeim samfélagsreglurnar, það gerum við ekki með því að vera fjarverandi sem foreldrar og setja ábyrgðina á aðrar stofnanir eða jafnvel að skella skuldinni á menntakerfið eða heilbrigðiskerfið. Auðvitað þurfum við að hafa öflugt geðheilbrigðiskerfi sem kemur í veg fyrir alvarlegan hegðunarvanda eða vanlíðan meðal barna og ungmenna en það verður ekki fram hjá því litið hver ábyrgð okkar er sem foreldrar.

Við eigum að hafa vökult auga fyrir ofbeldi í okkar nærumhverfi, eiga samtal við ungmennin okkar og grípa einstaklinga í áhættuhópum sem gætu beitt eða lent í ofbeldi. Þegar kemur að velferð barnanna í okkar samfélagi er okkur sem ætlum að vera virkir og góðir þátttakendur í samfélaginu ekkert óviðkomandi, og við eigum að sjá til þess að börnin okkar mótist í rétta átt til framtíðar.

Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir, þingmaður Framsóknar í Suðurkjördæmi.

Greinin birtist fyrst á visir.is 17. september 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Skelfiskræktun og vinnsla

Deila grein

17/09/2024

Skelfiskræktun og vinnsla

Kræklingarækt hefur verið reynd hér við land en átt erfitt uppdráttar. Áhugi stjórnvalda hefur verið dræmur og lýsir sér best í hvað regluverk um ræktun af þessu tagi hefur verið veikburða og ófullnægjandi. Víða um heim er slík ræktun í blóma og það er ekkert sem segir að það sama geti átt við á Íslandi, en umgjörð stjórnvalda þarf að styðja við framleiðsluna svo að hægt sé að tryggja hámarksábata til framleiðenda og samfélagsins.. Náttúran er ekki til fyrirstöðu, en sjórinn við Ísland er mjög frjósamur og getur vaxtahraði kræklings hér við land verið álíka og það sem þekkist í Evrópu.

Kræklingur

Kræklingaræktun er lífræn og umhverfisvæn starfsemi. Engin fóðrun á sér stað og ekki eru notuð nein efni við ræktunina. Aðeins búnaðurinn sjálfur hefur áhrif á umhverfið en öll framkvæmdin er afturkræf og sjónræn áhrif hennar eru haldin í lágmarki. Þó þarf að hafa varann á þar sem ræktun í of miklum mæli getur haft neikvæð áhrif á þörunga, enda nærast skeldýr á þeim.

Undirrituð óskaði eftir skýrslu frá matvælaráðherra á vordögum um skeldýrarækt, umfang hennar frá árinu 2011 og samanburð á starfsumhverfi og samkeppnishæfni við önnur Evrópulönd. Skýrslan var birt í byrjun þessa mánaðar.

Ræktun og veiðar skeldýra eru einungis heimilar á ræktunarsvæðum sem Matvælastofnun hefur viðkennt á grundvelli heilnæmiskannana. Á útgefnum leyfum má sjá að framleiðsla hefur farið fram í fjörðum víða um land, að undanskildu Suðurlandinu.

Lög og reglur

Um ræktun á skeldýrarækt gilda lög nr. 90/2011 og voru það fyrstu heildarlögin á Íslandi um skeldýrarækt. Samkvæmt mati matvælaráðuneytisins er erfitt að meta áhrif lagasetningunnar á ræktun á kræklingi á Íslandi, en fyrstu árin eftir lagasetninguna jókst ræktun hér við land allt til ársins 2018. Þá fór að halla undir fæti.

Nokkur vinna hefur farið fram í undirbúningi að setningu reglugerðar um skeldýrarækt með stoð í áðurnefndum lögum en meðgangan hefur tekið á og engin afurð litið dagsins ljós né er hún í sjónmáli.

Samanburður á starfsumhverfi

Hér á landi fellur allur kostnaður við sýnatökur og greiningar á þann ræktanda sem hyggst setja krækling á markað. Er það í samræmi við framleiðslu matvæla almennt. En þegar er litið á umfang kræklingaræktunar hér við land verður þetta að segja að kröfurnar eru umtalsverðar. Því almennt vantar mikið upp á rannsóknir og stefnu stjórnvalda varðandi þessa starfsemi. Það hefur letjandi áhrif og vinnur gegn framþróun í starfsgeiranum. Í sumum löndum Evrópu hafa stjórnvöld ákveðið að standa alfarið straum af kostnaði við eftirlit og vöktun á ræktunarsvæði kræklings. Þarna ráða hagsmunir um almannaheill, þar sem sýkingar og eitrun geta komið upp og skiptir því miklu máli að heilnæmi vörunnar skili sér til neytenda. Það á að vera stefna stjórnvalda að styðja við frumkvöðla á þessu sviði hér við land, því sú ræktun sem farið hefur fram hér er enn að slíta barnsskónum og ræktun hvers fyrirtækis er í smáum stíl. Ávinningur að rannsóknum, eftirliti og vöktun fyrir ríkið er mikill m.a. þar sem mikilvægt er að byggja undir stefnu og regluverk um greinina til framtíðar.

Byggðamál

Uppbygging atvinnu um allt land skiptir máli. Það skiptir líka máli að byggt sé undir fjölbreytni og sjálfbæra nýting auðlinda. Það er staðreynd að þessi starfsemi getur þrifist á þeim svæðum þar sem byggðir hafa farið halloka í atvinnumálum og getur því reynst mikilvæg hvað varðar styrkingu byggða um landið.

Matvælaráðherra hefur þegar sett á stað stefnumótun er varðar skeldýrarækt og er hún hluti af stærri stefnumótun um nýtingu þangs og þara. Það er ánægjulegt að sjá aukin áhuga stjórnvalda á málaflokknum. En það er ljóst að hraða þurfi setningu regluverks í kringum greinina. Það hefur nú þegar farið fram vinna í þeim undirbúningi og greinin kallar sterkt eftir föstum grunni til að byggja sína starfsemi á. Það er þjóðhagslega hagkvæmt að kræklingarækt þróist og vaxi, enda höfum við aflað mikillar þekkingar í þessum efnum á undanförnum árum og hún má ekki tapast.

Halla Signý Kristjánsdóttir, þingmaður Framsóknar

Greinin birtist fyrst á bb.is 13. september 2024.

Categories
Fréttir

„Það sló að manni óhug“

Deila grein

16/09/2024

„Það sló að manni óhug“

Halla Signý Kristjánsdóttir, alþingismaður, átti orðastað við innviðaráðherra í óundirbúnum fyrirspurnum á Alþingi um viðbragðsáætlanir og brunavarnir í samgöngumannvirkjum.

„Það sló að manni óhug að fylgjast með bruna rútunnar rétt fyrir utan gangnamunan á Vestfjarðagöngum á föstudaginn. Hvað ef rútan hefði verið inn í jarðgöngunum, margar spurningar vakna, mörgu er ósvarað,“ segir Halla Signý á facebook.

„Mig langar að beina fyrirspurn til hæstv. innviðaráðherra á þeim forsendum að samkvæmt gildandi regluverki um brunavarnir í samgöngumannvirkjum þá ber eigandi samgöngumannvirkis ábyrgð á brunavörnum í þeim og einnig ábyrgð á að brunavarnir séu virkar og að haft sé reglubundið eftirlit með þeim. Fyrir sérhvert samgöngumannvirki skal vera til viðhaldsáætlun þar sem gerð er grein fyrir viðhaldi alls búnaðar sem varðar öryggi vegfarenda. Viðhald öryggisbúnaðar skal vera í höndum viðurkenndra fagaðila. Samkvæmt sömu reglugerð skal vera viðhaldsáætlun þar sem gerð er grein fyrir viðhaldi alls búnaðar og varðar öryggi vegfarenda. Á Íslandi eru 12 jarðgöng, mislöng, hönnuð og gerð á mismunandi tíma. Vestfjarðagöng eru samtals 9 km, þar af eru einungis 2 km tvíbreiðir. Að innan er nokkuð um að þau séu klædd efni sem varnar leka í göngum. Það efni er óvarið og bruni í þeim getur skapað alvarlegar eiturgufur og nóg er nú samt.

Því spyr ég hæstv. innviðaráðherra:

  • Eru viðbragðsáætlanir, sem og áhættumat, vegna jarðganga reglulega uppfærðar?
  • Er til viðeigandi búnaður, bílar og tæki, þar með talið súrefnisbirgðir hjá slökkviliði þess sveitarfélags þar sem eru jarðgöng samkvæmt öryggisstöðlum?
  • Er eftirlit af hálfu ríkisins með því að slökkviliðsæfingar séu haldnar reglulega í jarðgöngum á Íslandi? 
  • Ef svo er, hversu reglulegar eru þær?“

Átti samtal við Innviðaráðherra í dag varðandi brunavarnir í jarðgöngum, viðbragðsáætlanir og áhættumat. Það sló að…

Posted by Halla Signý Kristjánsdóttir on Mánudagur, 16. september 2024

Innviðaráðherra svaraði svo til að „viðbragðsáætlanir eru unnar í upphafi þegar jarðgöng eru opnuð. Þær hafa verið uppfærðar á fimm ára fresti. Annars vegar er þá um að ræða viðbragðsáætlanir sem eru sameiginlegar áætlanir með slökkviliðunum og svo innanhússáætlun um það hvernig Vegagerðin vinnur með viðkomandi slökkviliði.“

Um búnað og súrefnisbirgðir og eftirlit af hálfu ríkisins

  • Að ábyrgð á því að slökkviliðsæfingar séu haldnar, m.a. við jarðgöng, liggur hjá sveitarfélögum í samræmi við lög um brunavarnir.
  • Slökkvilið á hverjum stað ber ábyrgð á því að móta brunavarnaáætlun þar sem m.a. er tekið á brunavörnum í jarðgöngum, þ.m.t. búnaði og nauðsynlegri þjálfun slökkviliðsmanna.
  • HMS hefur eftirlit með og samþykkir brunavarnaáætlanir.

„Vegagerðin hefur á síðustu árum hvatt til þess að haldnar séu slökkviliðsæfingar í jarðgöngum og auk þess hefur Vegagerðin fjárfest í æfingabúnaði, reykvél sem slökkviliðið notar við æfingar. Það hefur gengið vel og auðveldað mjög æfingarnar sem hafa verið haldnar í Norðfjarðargöngum, Hvalfjarðargöngum, Strákagöngum, Fáskrúðsfjarðargöngum og Almannaskarðsgöngum,“ sagði innviðaráðherra.

Categories
Greinar

Hvert er hlutverk sveitarfélaga í þjóðarátaki gegn ofbeldi meðal barna?

Deila grein

16/09/2024

Hvert er hlutverk sveitarfélaga í þjóðarátaki gegn ofbeldi meðal barna?

Umræðan um ofbeldi meðal ungs fólks hefur verið áberandi okkur síðustu vikur og langar mig til að byrja á því að votta aðstandendum Bryndísar Klöru samúð mína og þakka þeim fyrir sitt sterka ákall um breytingar.

Ég tel afar mikilvægt að við sem kjörnir fulltrúar tökum umræðuna um hvert hlutverk okkar er og hvernig við sinnum kallinu. Er það ekki okkar hlutverk að leiða samtalið í okkar nærsamfélagi? Er ekki kominn tími til að við setjumst niður og ræðum hvernig við sem samfélag getur gert betur og tekið betur utan um börnin okkar. Fengið heimilin í lið með okkur, skólana, foreldrafélögin, hverfin og ekki síst börnin sjálf.

Ofbeldi er samfélagsvandamál, við upprætum það ekki öðruvísi en með samstilltu átaki.

Fyrsta skrefið er að taka punktstöðuna í okkar sveitarfélagi. Við verðum að tala opinskátt um hlutina en þó án þess að tala um einstök mál. Niðurstöður Íslensku æskulýðsrannsóknarinnar eru reglulega kynntar og gefa okkur góðar vísbendingar um stöðuna. Þegar hættumerkin birtast þá verðum við að bregðast við með aðgerðum og kynna niðurstöðurnar vel fyrir heimilinum líka. Við þurfum líka að hlusta á fólkið sem vinnur með börnum alla daga; starfsfólk í félagsmiðstöðvum, skólum, heilbrigðisstofnunum og lögreglu sem dæmi.

Þróun sem við getum ekki sætt okkur við

Í sumar var kynnt skýrsla og aðgerðaáætlun stjórnvalda til að sporna gegn ofbeldi meðal ungs fólks og vopnaburði. Þar kemur fram að tilkynningar um ofbeldisbrot sem börn fremja voru árið 2018 542 en eru 1072 árið 2023. Þróun sem við getum ekki sætt okkur við.

Aðgerðahópur var svo settur af stað 4. september síðastliðinn til að vinna að því að hraða aðgerðum og meta stöðuna enn frekar. Þar af snúa þó nokkrar að sveitarfélögum sem við þurfum að taka föstum tökum. Þetta er samvinna mennta- og barnamálaráðuneytis, dómsmálaráðuneytis og heilbrigðismálaráðuneytis. Þverfagleg nálgun sem við þurfum einnig að taka upp heima í héraði og með samfélaginu.

Í umræðu á bæjarstjórnarfundi á þriðjudaginn verður ítarlegri umræða um hlutverk sveitarfélaga í samstilltu þjóðarátaki gegn ofbeldi meðal barna sem er vonandi bara byrjunin á samstilltu átaki.

Sunna Hlín Jóhannesdóttir, oddviti Framsóknar á Akureyri.

Greinin birtist fyrst á akureyri.net 15. september 2024.

Categories
Greinar

Hvað verður um ís­lenska þjóð­menningu?

Deila grein

16/09/2024

Hvað verður um ís­lenska þjóð­menningu?

Íslensk þjóðmenning er einstök og hefur mótast af sögu landsins, náttúru og samfélagi í meira en eitt þúsund ár. Hún er byggð á arfleifð frá landnámsmönnum, menningararfleifð miðalda, og hinum sterku tengslum þjóðarinnar við náttúruna og sjálfstæði hennar. Á tímum hnattvæðingar, þar sem áhrif erlendra menningarstrauma hafa aldrei verið sterkari, er mikilvægt að standa vörð um þessa þjóðmenningu og viðhalda því sem gerir Ísland einstakt.

Tungumálið sem undirstaða þjóðarvitundar

Íslenska tungumálið er ein af hornsteinum íslenskrar þjóðmenningar. Það hefur varðveist að miklu leyti óbreytt frá því á tímum Snorra Sturlusonar og er lykillinn að því að skilja menningu, sögu og bókmenntir þjóðarinnar. Tungumálið tengir okkur við forn handrit, sögur og ljóð sem geyma dýrmæta þekkingu og gildi. Í hnattrænu samfélagi, þar sem enskan hefur orðið ráðandi, er hætta á að íslenskan týnist eða veikist. Það er því nauðsynlegt að stuðla að notkun hennar í daglegu lífi, menntakerfi og á vinnumarkaði.

Auk þess er íslenskan það verkfæri sem íslenskir rithöfundar, tónlistarmenn og listamenn nota til að skapa menningarverk sem endurspegla veruleika Íslendinga. Ef íslenskan dvínar, gæti það haft áhrif á framtíð sköpunar og fræðilegra rannsókna á Íslandi. Með því að standa vörð um tungumálið, tryggjum við framtíð íslenskrar menningar.

Menningararfurinn – arfleifð sem við berum ábyrgð á

Íslendingar hafa lengi verið stoltir af hinum ríka menningararfi sem mótað hefur þjóðina. Handritin, þjóðsögurnar, sagnirnar og bókmenntir frá miðöldum gegna enn mikilvægu hlutverki í sjálfsmynd landsins. En menningararfurinn er ekki aðeins fornminjar eða sögur frá liðnum tíma – hann er lifandi þáttur í daglegu lífi, hvort sem það er í matargerð, listum, tónlist eða hátíðum. Það er því okkar ábyrgð að viðhalda honum og stuðla að því að komandi kynslóðir njóti hans og læri að meta hann.

Menningararfurinn tengir okkur ekki aðeins við fortíðina, heldur einnig hvert annað. Þjóðhátíðir, hefðir og siðir skapa samheldni í samfélaginu og styrkja tengslin milli fólks. Hátíðir á borð við Þorrablót og Jónsmessu eru ekki aðeins gleðskapur, heldur áminning um þau gildi og hefðir sem sameina þjóðina. Með því að standa vörð um þessar hefðir viðheldur samfélagið einingu og sjálfsmynd sinni.

Ógnir hnattvæðingar og áhrif alþjóðlegra menningarstrauma

Hnattvæðingin hefur leitt til fjölbreyttra menningarlegra áhrifa á Íslandi, sem hefur bæði kosti og galla. Áhrif frá bandarískri, breskri og annarri vestrænni menningu eru orðin ríkjandi í kvikmyndum, tónlist, fatnaði og tækni. Þó að alþjóðleg áhrif auðgi menningu og opni á nýja strauma, eru hættur fólgnar í of miklum áhrifum sem geta veiklað staðbundna menningu og gera þjóðir einsleitari.

Menningin er í sífelldri þróun, en það er mikilvægt að á sama tíma og við tökum þátt í alþjóðasamfélaginu, gleymum við ekki rótum okkar. Við verðum að passa að íslenskar hefðir og menning haldi sér sterkar í bland við nýja strauma. Það krefst meðvitaðrar stefnu af hálfu stjórnvalda og samfélagsins að verja og styrkja íslenskan menningararf og halda í það sem gerir hann sérstakan.

Hlutverk menntunar og fjölmiðla

Menntakerfið gegnir lykilhlutverki í að viðhalda og miðla íslenskri þjóðmenningu. Með því að kenna börnum og unglingum um sögu landsins, þjóðsögur, bókmenntir og listir getum við tryggt að komandi kynslóðir beri virðingu fyrir og haldi áfram að byggja á menningararfleifðinni. Skólarnir þurfa að leggja áherslu á mikilvægi íslenskunnar, kenna nemendum um handritin og sögulegan bakgrunn þeirra, en líka hvetja til skapandi hugsunar sem byggir á rótgróinni menningu.

Fjölmiðlar bera einnig mikla ábyrgð á því að halda íslenskri þjóðmenningu á lofti. Það er mikilvægt að íslenskt efni sé aðgengilegt á sjónvarpsstöðvum, útvarpi og í öðrum fjölmiðlum, ekki síst í samkeppni við erlenda fjölmiðla sem eru sífellt meira áberandi. Fjölmiðlar eiga að miðla íslenskri menningu og koma henni á framfæri á nýjan og áhugaverðan hátt, svo hún haldi áfram að lifa og dafna.

Framtíð íslenskrar þjóðmenningar

Það er ljóst að íslensk þjóðmenning stendur frammi fyrir áskorunum í nútímasamfélagi. En meðvitaðar ákvarðanir um að verja tungumálið, viðhalda hefðum og styrkja menningararfinn eru nauðsynlegar til að tryggja að hún glatist ekki. Við verðum að meta það sem gerir okkur að þeirri þjóð sem við erum – hvort sem það er tungumálið, bókmenntirnar, þjóðsögurnar eða hefðirnar sem hafa borist milli kynslóða.

Við þurfum að standa vörð um íslenska þjóðmenningu og tryggja að hún haldi áfram að vera lifandi, sjálfbær og hluti af daglegu lífi Íslendinga, þrátt fyrir hnattræn áhrif. Þetta er ekki bara skylda okkar við fortíðina, heldur einnig við framtíðina – til að tryggja að íslensk menning blómstri og dafni í komandi kynslóðum.

Anton Guðmundsson, oddviti Framsóknarflokksins í Suðurnesjabæ.

Greinin birtist fyrst á visir.is 15. september 2024.