„Í dag vil ég deila vonbrigðum mínum yfir því að lagareldisfrumvarpið náði ekki fram að ganga hér á Alþingi í vor eftir mikla og góða vinnu í atvinnuveganefnd. Framsókn var sérstaklega í mun að klára þetta. Þessu frumvarpi var ætlað að stuðla að betri stjórnun og umhverfisvernd í lagareldi og er afar mikilvægt fyrir samfélög sem búa við sjókvíaeldi, atvinnugreinina sjálfa og umhverfi okkar,“ sagði Halla Signý Kristjánsdóttir, alþingismaður, í störfum þingsins.
Sagði hún að í samfélögum þar sem er sjókvíaeldi að það sé rekið á ábyrgan hátt enda hefur það veruleg áhrif á lífsviðurværi þeirra. „Við erum að tala um fólkið og þá uppbyggingu sem átt hefur sér stað í kringum atvinnugreinina.“
„Frumvarpið átti að tryggja að rekstur sjókvíaeldis væri í sátt við þessi samfélög og stuðla að því að þau gætu blómstrað í heilbrigðu umhverfi. Atvinnugreinin sjálf, sjókvíaeldi, stendur einnig frammi fyrir áskorunum sem þarf að takast á við. Til að tryggja framtíðarvöxt og sjálfbærni er nauðsynlegt að hafa skýrar reglur og eftirlit,“ sagði Halla Signý.
„Frumvarpið var hannað til að skapa sanngjarnan og stöðugan ramma fyrir þessar mikilvægu atvinnugrein sem á að geta stækkað án þess að skaða náttúruna eða samfélögin sem hún hefur áhrif á. Frumvarpið er til þess gert að setja sterka stefnu um framtíðina. Við erum að tefja fyrir þróun og samkeppnishæfni lagareldis á alþjóðamarkaði.“
„Það er algjör firra að hafa ekki kjark til að klára þessa mikilvægu stefnu um lagareldi og við verðum að taka upp þráðinn í haust og klára þetta. Annars er allt tal um ábyrga uppbyggingu, eftirlit og sjálfbærni tómið eitt og þýðir ekki að flagga því framan í mig a.m.k.,“ sagði Halla Signý að lokum.
Ræða Höllu Signýjar í heild sinni á Alþingi:
„Virðulegi forseti. Í dag vil ég deila vonbrigðum mínum yfir því að lagareldisfrumvarpið náði ekki fram að ganga hér á Alþingi í vor eftir mikla og góða vinnu í atvinnuveganefnd. Framsókn var sérstaklega í mun að klára þetta. Þessu frumvarpi var ætlað að stuðla að betri stjórnun og umhverfisvernd í lagareldi og er afar mikilvægt fyrir samfélög sem búa við sjókvíaeldi, atvinnugreinina sjálfa og umhverfi okkar.
Fyrst vil ég nefna samfélögin sem búa við sjókvíaeldið. Fyrir þessi samfélög skiptir miklu máli að lagareldið sé rekið á ábyrgan hátt þar sem það hefur veruleg áhrif á lífsviðurværi þeirra. Við erum að tala um fólkið og þá uppbyggingu sem átt hefur sér stað í kringum atvinnugreinina. Frumvarpið átti að tryggja að rekstur sjókvíaeldis væri í sátt við þessi samfélög og stuðla að því að þau gætu blómstrað í heilbrigðu umhverfi. Atvinnugreinin sjálf, sjókvíaeldi, stendur einnig frammi fyrir áskorunum sem þarf að takast á við. Til að tryggja framtíðarvöxt og sjálfbærni er nauðsynlegt að hafa skýrar reglur og eftirlit. Frumvarpið var hannað til að skapa sanngjarnan og stöðugan ramma fyrir þessar mikilvægu atvinnugrein sem á að geta stækkað án þess að skaða náttúruna eða samfélögin sem hún hefur áhrif á. Frumvarpið er til þess gert að setja sterka stefnu um framtíðina. Við erum að tefja fyrir þróun og samkeppnishæfni lagareldis á alþjóðamarkaði.
Virðulegi forseti. Það er algjör firra að hafa ekki kjark til að klára þessa mikilvægu stefnu um lagareldi og við verðum að taka upp þráðinn í haust og klára þetta. Annars er allt tal um ábyrga uppbyggingu, eftirlit og sjálfbærni tómið eitt og þýðir ekki að flagga því framan í mig a.m.k.“
Deila
Prenta grein
19/06/2024
„Þingfundir eru ekki nema örlítið brot af starfi Alþingis“Líneik Anna Sævarsdóttir, alþingismaður, ræddi í störfunum vinnuna er fer fram í fastanefndum Alþingis og að birtingarmynd þeirri komi ekki augljóslega fram í gegnum þingfundi og sýni ekki nema örlítið brot af starfi Alþingis.
„Í fastanefndum þingsins er unnið allan starfstíma þingsins og raunar einnig utan hans. Síðustu vikur hafa margar nefndir nýtt hverja einustu mínútu sem þeim er úthlutað til starfa og þess má geta að þær nefndir sem ég starfa í, allsherjar- og menntamálanefnd og velferðarnefnd, hafa hvor um sig haldið nálægt 80 fundi í vetur og þar er samvinnan góð.“
„Framsögumenn mála funda líka formlega og óformlega við vinnslu mála, enda er hlutverk þeirra að vinna að og stýra athugun máls fyrir hönd nefndarinnar, gera tillögu um afgreiðslu þess og drög að nefndaráliti þegar athugun er lokið. Þar reynir á alls vega samvinnu,“ sagði Líneik Anna.
„Ég vil nota tækifærið hér og þakka öllu því fólki sem sendir nefndum þingsins umsagnir varðandi þingmál og er tilbúið að koma fyrir nefndir og aðstoða þar með þingmenn við að upplýsa og dýpka þekkingu á þeim málum sem þingmenn og ráðherrar leggja fyrir þingið og öðrum málum sem til umfjöllunar eru hverju sinni. Þá vil ég þakka nefndarriturum og öðrum starfsmönnum nefndasviðs sem eru tilbúnir að leggja mikið á sig þegar verið er að draga saman sjónarmið í nefndarálit og breytingartillögur eftir margra vikna og mánaða vinnu við að afla upplýsinga og jafnvel umfjöllun á fleiri en einu þingi,“ sagði Líneik Anna að lokum.
Ræða Líneikar Önnu í heild sinni á Alþingi:
„Virðulegi forseti. Til hamingju með daginn. 19. júní er merkisdagur og þá er þarft að rifja upp að vinnan að jafnrétti er viðvarandi verkefni og aldrei má sofna á verðinum og tek ég undir orð fyrri ræðumanna um þennan merkisdag.
En hér ætla ég að ræða störf þingsins og einkum störf nefndanna. Myndin sem birtist af þingstörfunum í gegnum þingfundi sýnir ekki nema örlítið brot af starfi Alþingis. Í fastanefndum þingsins er unnið allan starfstíma þingsins og raunar einnig utan hans. Síðustu vikur hafa margar nefndir nýtt hverja einustu mínútu sem þeim er úthlutað til starfa og þess má geta að þær nefndir sem ég starfa í, allsherjar- og menntamálanefnd og velferðarnefnd, hafa hvor um sig haldið nálægt 80 fundi í vetur og þar er samvinnan góð. Framsögumenn mála funda líka formlega og óformlega við vinnslu mála, enda er hlutverk þeirra að vinna að og stýra athugun máls fyrir hönd nefndarinnar, gera tillögu um afgreiðslu þess og drög að nefndaráliti þegar athugun er lokið. Þar reynir á alls vega samvinnu.
Ég vil nota tækifærið hér og þakka öllu því fólki sem sendir nefndum þingsins umsagnir varðandi þingmál og er tilbúið að koma fyrir nefndir og aðstoða þar með þingmenn við að upplýsa og dýpka þekkingu á þeim málum sem þingmenn og ráðherrar leggja fyrir þingið og öðrum málum sem til umfjöllunar eru hverju sinni. Þá vil ég þakka nefndariturum og öðrum starfsmönnum nefndasviðs sem eru tilbúnir að leggja mikið á sig þegar verið er að draga saman sjónarmið í nefndarálit og breytingartillögur eftir margra vikna og mánaða vinnu við að afla upplýsinga og jafnvel umfjöllun á fleiri en einu þingi.“
Deila
Prenta grein
19/06/2024
Kynjajafnrétti er réttlætismál – nauðsyn fyrir farsæld og velferð samfélagsins„Í dag fögnum við merkilegum degi í sögu okkar þjóðar, 19. júní. Á þessum degi árið 1915 fengu íslenskar konur kosningarrétt og kjörgengi til Alþingis sem markaði tímamót í baráttu fyrir jafnrétti kynjanna,“ sagði Halla Signý Kristjánsdóttir, alþingismaður, í störfum þingsins.
„Í rúmlega öld höfum við tekið stór skref í átt að jafnræði. Við höfum unnið að því að tryggja að konur hafi jafna stöðu og tækifæri á öllum sviðum samfélagsins. Við höfum séð framfarir á sviði menntunar, vinnumarkaðar og stjórnmála.“
Sagði hún konur í dag í forystuhlutverkum í atvinnulífi, vísindum, menningu og stjórnmálum, en þrátt fyrir miklar framfarir sé verk að vinna. Kynbundinn launamunur sé enn til staðar og ofbeldi gegn konum sé alvarlegt samfélagsvandamál.
„Við verðum að halda áfram að berjast fyrir því að allar konur og stúlkur njóti mannréttinda og öryggis. Við verðum einnig að huga að jafnrétti í hvívetna. Jafnrétti kynjanna, jafnrétti þjóðfélagshópa og jafnrétti allra einstaklinga óháð uppruna eða bakgrunni er grundvallaratriði fyrir samfélagið sem við viljum byggja. Við skulum fagna fjölbreytileikanum og þeim krafti sem býr í fólkinu okkar. Þetta er ekki einungis verkefni kvenna heldur samfélagsins alls,“ sagði Halla Signý.
„Kynjajafnrétti er ekki bara réttlætismál heldur nauðsyn fyrir farsæld og velferð samfélagsins. Við verðum að vinna saman til að tryggja að réttindum, virðingu og tækifærum sé jafnt skipt. Það er staðreynd að þrátt fyrir áratugabaráttu og miklar framfarir á ýmsum sviðum stöndum við nú frammi fyrir því og sjáum bakslag í jafnréttisbaráttu og baráttu hinsegin fólks sem er í hættu víða um heim.“
„Á þessum degi skulum við skuldbinda okkur til að halda áfram á þessari braut. Við skulum vinna saman að því að byggja samfélag þar sem allir fá að blómstra óháð kyni. Jafnrétti er verkefni sem við vinnum öll að og það er sameiginleg ábyrgð okkar að tryggja að framtíðin verði betri fyrir komandi kynslóðir,“ sagði Halla Signý að lokum.
Ræða Höllu Signýjar í heild sinni á Alþingi:
„Virðulegi forseti. Í dag fögnum við merkilegum degi í sögu okkar þjóðar, 19. júní. Á þessum degi árið 1915 fengu íslenskar konur kosningarrétt og kjörgengi til Alþingis sem markaði tímamót í baráttu fyrir jafnrétti kynjanna. Í rúmlega öld höfum við tekið stór skref í átt að jafnræði. Við höfum unnið að því að tryggja að konur hafi jafna stöðu og tækifæri á öllum sviðum samfélagsins. Við höfum séð framfarir á sviði menntunar, vinnumarkaðar og stjórnmála. Í dag sjáum við konur í forystuhlutverkum í atvinnulífi, vísindum, menningu og stjórnmálum. Þrátt fyrir miklar framfarir er verk að vinna. Enn er kynbundinn launamunur og ofbeldi gegn konum er alvarlegt samfélagsvandamál. Við verðum að halda áfram að berjast fyrir því að allar konur og stúlkur njóti mannréttinda og öryggis. Við verðum einnig að huga að jafnrétti í hvívetna. Jafnrétti kynjanna, jafnrétti þjóðfélagshópa og jafnrétti allra einstaklinga óháð uppruna eða bakgrunni er grundvallaratriði fyrir samfélagið sem við viljum byggja. Við skulum fagna fjölbreytileikanum og þeim krafti sem býr í fólkinu okkar. Þetta er ekki einungis verkefni kvenna heldur samfélagsins alls. Kynjajafnrétti er ekki bara réttlætismál heldur nauðsyn fyrir farsæld og velferð samfélagsins. Við verðum að vinna saman til að tryggja að réttindum, virðingu og tækifærum sé jafnt skipt. Það er staðreynd að þrátt fyrir áratugabaráttu og miklar framfarir á ýmsum sviðum stöndum við nú frammi fyrir því og sjáum bakslag í jafnréttisbaráttu og baráttu hinsegin fólks sem er í hættu víða um heim.
Virðulegi forseti. Á þessum degi skulum við skuldbinda okkur til að halda áfram á þessari braut. Við skulum vinna saman að því að byggja samfélag þar sem allir fá að blómstra óháð kyni. Jafnrétti er verkefni sem við vinnum öll að og það er sameiginleg ábyrgð okkar að tryggja að framtíðin verði betri fyrir komandi kynslóðir.“
Deila
Prenta grein
„Gleðilegan kvenréttindadag“
19/06/2024
„Gleðilegan kvenréttindadag“Ingibjörg Isaksen, alþingismaður og formaður þingflokks Framsóknar, minnti á í störfum þingsins að í dag sé kvenréttindadagurinn, 19. júní, mikilvægur áfangi í sögu þjóðarinnar. Konur á Íslandi, 40 ára og eldri, fengu árið 1915 kosningarrétt og kjörgengi og máttu því bjóða sig fram til valda í samfélaginu.
„Þetta er dagur sem minnir okkur á mikilvægi jafnréttis og þá baráttu sem konur hafa staðið í til að tryggja réttindi sín og möguleika í samfélaginu. Í dag á líka móðir mín afmæli. Henni á ég mikið að þakka en hún hefur ávallt hvatt mig áfram til að láta alla mína drauma verða að veruleika,“ sagði Ingibjörg.
„Þetta var stórt skref í átt að jafnrétti og jafnræði. Þremur árum síðar, árið 1918, var þetta 40 ára viðmið afnumið.“
Sagði hún þetta hafa verið upphafið að lengri og enn ólokinni baráttu.
„Jafnrétti kynjanna er ekki aðeins spurning um lagaleg réttindi heldur einnig hvernig við skiptum ábyrgð og verkefnum í daglegu lífi. Konur hafa lengi þurft að bera svokallaða þriðju vaktina, þótt vissulega sé það misjafnt á milli einstaklinga, en hún felst í heimilisstörfum og umönnun fjölskyldunnar, oftar en ekki samhliða vinnu utan heimilisins.“
Lagði hún áherslu á að horfa verði lengra en aðeins til lagalegra réttinda þegar rætt er um jafnrétti kynjanna.
„Við þurfum að tryggja að ábyrgð á heimilisstörfum og umönnun sé skipt jafnt milli kynjanna, jafnrétti verður nefnilega ekki að fullu náð fyrr en bæði karlar og konur deila þessari ábyrgð á jöfnum grundvelli. Við þurfum að skapa samfélag þar sem allir hafa sömu möguleika til að taka þátt í atvinnulífi, stjórnmálum og heimilislífi án þess að það bitni á heilsu eða velferð.“
„Á þessum degi skulum við því ekki aðeins minnast þeirra merkilegu áfanga sem hafa náðst í baráttu fyrir kvenréttindum heldur einnig endurnýja okkar skuldbindingu til að halda áfram að vinna í átt að fullu jafnrétti. Við eigum að vinna saman, konur og karlar, til að tryggja að framtíðin verði björt og réttlát fyrir öll kyn. — Gleðilegan kvenréttindadag,“ sagði Ingibjörg að lokum.
Ræða Ingibjargar í heild sinni á Alþingi:
„Virðulegi forseti. Í dag fögnum við mikilvægum áfanga í sögu okkar þjóðar því að í dag er kvenréttindadagurinn. Þetta er dagur sem minnir okkur á mikilvægi jafnréttis og þá baráttu sem konur hafa staðið í til að tryggja réttindi sín og möguleika í samfélaginu. Í dag á líka móðir mín afmæli. Henni á ég mikið að þakka en hún hefur ávallt hvatt mig áfram til að láta alla mína drauma verða að veruleika.
Árið 1915 var merkilegt ár fyrir konur á Íslandi. Það ár fengu konur 40 ára og eldri loks kosningarrétt og sömuleiðis kjörgengi sem þýðir að þær fengu að bjóða sig fram til valda í samfélaginu. Þetta var stórt skref í átt að jafnrétti og jafnræði. Þremur árum síðar, árið 1918, var þetta 40 ára viðmið afnumið. Þetta var aðeins upphafið að lengri og enn ólokinni baráttu. Jafnrétti kynjanna er ekki aðeins spurning um lagaleg réttindi heldur einnig hvernig við skiptum ábyrgð og verkefnum í daglegu lífi. Konur hafa lengi þurft að bera svokallaða þriðju vaktina, þótt vissulega sé það misjafnt á milli einstaklinga, en hún felst í heimilisstörfum og umönnun fjölskyldunnar, oftar en ekki samhliða vinnu utan heimilisins. Þegar við tölum um jafnrétti kynjanna þurfum við að horfa lengra en aðeins til lagalegra réttinda. Við þurfum að tryggja að ábyrgð á heimilisstörfum og umönnun sé skipt jafnt milli kynjanna, jafnrétti verður nefnilega ekki að fullu náð fyrr en bæði karlar og konur deila þessari ábyrgð á jöfnum grundvelli. Við þurfum að skapa samfélag þar sem allir hafa sömu möguleika til að taka þátt í atvinnulífi, stjórnmálum og heimilislífi án þess að það bitni á heilsu eða velferð. Á þessum degi skulum við því ekki aðeins minnast þeirra merkilegu áfanga sem hafa náðst í baráttu fyrir kvenréttindum heldur einnig endurnýja okkar skuldbindingu til að halda áfram að vinna í átt að fullu jafnrétti. Við eigum að vinna saman, konur og karlar, til að tryggja að framtíðin verði björt og réttlát fyrir öll kyn. — Gleðilegan kvenréttindadag.“
Deila
Prenta grein
19/06/2024
Sjálfsmynd þjóðarinnar endurspeglast í tungumálinuNýafstaðið 80 ára lýðveldisafmæli markar ákveðin tímamót í sögu þjóðarinnar sem veitir tilefni til að líta yfir farinn veg og horfa fram á við. Íslensk tunga er samofin þjóðarsálinni og lék lykilhlutverk í sjálfstæðisbaráttu þjóðarinnar. Þá jafnt sem nú voru málefni tungumálsins fólki hugleikin. Á tímum sjálfstæðisbaráttunnar stóð íslenskan frammi fyrir áskorunum vegna aukinnar dönskunotkunar, sérstaklega í stjórnkerfinu og menntakerfinu. Þannig komu til að mynda lög Íslands út bæði á dönsku og íslensku, en danska útgáfan ein var undirrituð af konunginum og hafði þannig meira vægi í stjórnskipan landsins. Þessu var harðlega mótmælt af sjálfstæðissinnum landsins, þ.m.t. Jóni Sigurðssyni forseta. Með þessu fyrirkomulagi væri verið að taka af Íslendingum þeirra náttúrulega rétt, sem lifandi þjóðtunga eins og íslenskan hefði, og ættu lögin því eingöngu að vera á íslensku. Án íslenskunnar byggi um sig í landinu önnur þjóð og ókunnug eins og Jón forseti hélt fram.
Líkt og á tímum Jóns, þá stendur tungumálið okkar í dag frammi fyrir umfangsmiklum áskorunum af áður óþekktum toga. Í fyrsta lagi, þá er enskan mál tækninnar og hún er alls staðar. Börn eru komin í návígi við ensku strax við máltöku og sér málvísindafólkið okkar breytingar á máltöku barna vegna þessa. Í öðru lagi hefur Ísland breyst mikið sem samfélag á síðasta aldarfjórðungnum en innflytjendur voru um 1% fyrir 30 árum en eru í dag um 16%. Flestir hafa komið hingað í leit að betra lífi og jafnvel ýmsir sem hafa elt maka sinn hingað til lands og stofnað fjölskyldu. Meginþorri þessa fólks hefur eflt landið með nýrri þekkingu og straumum. Í þriðja lagi, þá reiðir ein stærsta útflutningsgreinin okkar sig á enska tungu í viðskiptum sínum en það á reyndar líka við um hluta sjávarútvegs og byggingastarfsemi.
Til að ná utan um þessar áskoranir þýðir ekkert annað en að sýna dugnað og metnað! Við getum sótt fram en á sama tíma varið tungumálið okkar, og náð árangri í þágu þess. Við höfum náð ákveðnum árangri, þannig hefur íslenskan sótt verulega í sig veðrið í heimi tækninnar. Stærstu tæknifyrirtæki heims hafa tekið máltæknilausnum Íslands opnum örmum og ákveðið að innleiða íslenskuna í viðmót sín. Frumkvæði okkar í þessum málum hefur vakið athygli víða. Þá samþykkti Alþingi í vor nýja aðgerðaáætlun í þágu íslenskunnar – þar eru tuttugu og tvær aðgerðir sem allar miða að því að styrkja tungumálið. Þá hefur umræða um tungumálið og þróun þess verið lifandi og almenn á undanförnum misserum, sem er vel og sýnir fram á að okkur sem þjóð er virkilega umhugað um stöðu Íslenskunnar – rétt eins og kannanir sýna. Við viljum að hér verði töluð íslenska um ókomna framtíð, og því skiptir máli að við vinnum heimavinnuna okkar vel og höldum áfram að hlúa að tungumálinu okkar.
Lilja Dögg Alfreðsdóttir, menningar- og viðskiptaráðherra og varaformaður Framsóknar.
Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 19. júní 2024.
Deila
Prenta grein
17/06/2024
Farsælt íslenskt lýðveldi í 80 árÁkvarðanir sem teknar eru í dag skipta komandi kynslóðir máli. Kynslóðirnar í dag njóta góðs af þeim verkum sem brautryðjendur fyrri tíma börðust fyrir. Því er fagnað í dag að lýðveldið Ísland fyllir 80 árin. Með stofnun lýðveldisins hinn 17. júní 1944 náðist lokamarkmiðið í sjálfstæðisbaráttu þjóðarinnar eftir áfangasigra áratuganna á undan. Þeir sigrar voru bornir uppi af eldhugum þeirra tíma, sem höfðu þá bjargföstu trú að íslenskri þjóð myndi farnast best á grundvelli sjálfstæðis.
Í amstri hversdagsleikans og dægurþrasi stjórnmálanna vill það kannski stundum gleymast hversu umfangsmiklar samfélagsbreytingar hafa orðið á Íslandi og hvernig Ísland hefur í fyllingu tímans farið úr því að vera eitt fátækasta ríki í Evrópu yfir í að verða að einu mesta velmegunarþjóðfélagi veraldar. Fullveldið árið 1918 og að lokum sjálfstæðið árið 1944 voru hornsteinar þeirrar framtíðar sem átti eftir að fylgja í kjölfarið, sem byggð var á forsendum og ákvörðunum Íslendinga sjálfra um eigin framtíð.
Viðskiptafrelsi grundvöllur pólitísks frelsis
Stundum er sagt að dropinn holi steininn. Það er hægt að heimfæra upp á baráttu Íslendinga fyrir sjálfstæði landsins. Endurreisn Alþingis árið 1845 skapaði vettvang fyrir þá sem stóðu í stafni sjálfstæðisbaráttunnar til þess að setja á oddinn gagnvart Danakonungi ýmis þau framfaramál sem skiptu framgang þjóðarinnar máli. Í hugum margra var verslunarfrelsi samofið þjóðfrelsinu, enda var það málefni fyrirferðarmikið á hinu endurreista Alþingi – og skyldi engan undra í ljósi tæplega 200 ára af danskri einokunarverslun frá árinu 1602, sem var afnumin með fríhöndlunarlögum sem giltu í tæp 70 ár, og fólu í sér ákveðnar tilslakanir sem mörkuðu upphafið að því að íslenskir kaupmenn komu fram á sjónarsviðið, þó svo að þeir hafi verið í minnihluta á tímabilinu. Ríkt ákall var eftir fullu verslunarfrelsi enda var það álitið grundvöllur pólitísks frelsis þjóðarinnar fram á veginn. Birtist þetta meðal annars í orðum afmælisbarns dagsins, Jóns Sigurðssonar, sem hann ritaði í bréfi nokkru sem stílað var á bróður hans þann 29. júní 1852, þar sem Jón ritar: „Ef verzlunarfrelsi kæmist á, þá vildi eg helzt komast heim að verða þar, því þá veit eg pólitiskt frelsi kemur á eptir.“ Það urðu því ákveðin vatnaskil hinn 1. apríl 1855 þegar ríkisþing Danmerkur samþykkti lög um verslunarfrelsi sem heimilaði kaupmönnum annarra ríkja að versla við Íslendinga og innlendum verslunarmönnum gafst nú kostur á að leigja erlend skip fyrir starfsemi sína. Hin nýju lög áttu eftir að leggja grundvöll að innlendum pöntunar- og verslunarfélögum í landinu, sem var vitaskuld mikil breyting.
Þjóð meðal þjóða
Umturnun hefur orðið á íslensku samfélagi frá þeim tímum sem raktir eru hér að ofan en þessi dæmisaga geymir mikilvægan lærdóm. Stofnun lýðveldisins veitti Íslandi rödd í alþjóðasamfélaginu, bæði meðal þjóða og alþjóðastofnana. Sem sjálfstætt ríki hefur Ísland látið rödd sína heyrast á alþjóðavettvangi og yfir lýðveldistímann hefur frjálsræði og möguleikar íslensks viðskipalífs aukist verulega, meðal annars á grundvelli aðildar okkar að EES-samningnum sem tryggir frelsi í flutningi vara, þjónustu, fjármagns og vinnuafls milli aðildarlanda samningsins, sem og fríverslunarsamninga sem Ísland hefur gert á grundvelli EFTA en einnig tvíhliða við stórþjóðir í heiminum svo dæmi séu tekin. Samhliða þessu hefur stoðum atvinnulífsins fjölgað úr einni í fjórar og útflutningstekjur þjóðarbúsins margfaldast sem skiptir miklu máli fyrir lítið og opið hagkerfi eins og okkar. Þá er nánast sama hvar borið er niður í samanburði á lífskjörum og lífsgæðum ýmiskonar milli ríkja, Ísland mælist þar nánast undantekningalaust meðal efstu ríkja í heiminum, sem er eftirtektarverður árangur fyrir fámenna þjóð í Atlantshafi. Þeim kynslóðum sem komu á eftir forvígsmönnum sjálfstæðisbaráttunnar og tóku við sjálfstæðiskeflinu hefur þannig vegnað vel í að sækja fram í þágu íslenskra hagsmuna á grundvelli sjálfsákvörðunarréttar þjóðarinnar. Ekkert verður hins vegar til úr engu, en landsmenn hafa borið gæfu til að nýta auðlindir landsins á sjálfbæran hátt og styðja þannig við öflugt velferðarsamfélag, þar sem allir eiga að fá tækifæri til að lifa gæfuríku lífi óháð efnahag. Ávallt þarf að huga að efnahagslegu sjálfstæði þjóðarinnar, líkt og Jón gerði forðum daga, enda leggur það grunninn að framsókn lands og þjóðar.
Fögnum lýðveldinu
Það eru forréttindi að búa í lýðræðissamfélagi eins og okkar og geta fagnað lýðveldisafmæli sem þessu. Við sjáum það víða erlendis að sótt er að þeim gildum sem við grundvöllum samfélag og stjórnarfar okkar á. Það er óheillaþróun sem þarf sporna við. Við Íslendingar þurfum að halda áfram að rækta lýðveldið, fjöreggið okkar, og allt það sem því fylgir. Það gerum við meðal annars með virkri þátttöku þjóðfélagsþeganna, heilbrigðum skoðanaskiptum, þátttöku í kosningum og að fagna áföngum eins og deginum í dag um allt land. Ég óska landsmönnum öllum til hamingju með 80 ára afmæli lýðveldisins og megi Ísland vera frjálst og sjálfstætt um ókomna tíð.
Lilja Dögg Alfreðsdóttir, menningar- og viðskiptaráðherra og varaformaður Framsóknarflokksins.
Greinin bitist fyrst í Morgunblaðinu 17. júní 2024.
Deila
Prenta grein
15/06/2024
Það eru lög í landinuHér á landi hefur ÁTVR einkaleyfi til afhendingar og smásölu áfengis. Markmið laga um verslun með áfengi eru m.a. að skilgreina umgjörð um smásölu áfengis sem byggist á bættri lýðheilsu, samfélagslegri ábyrgð og vernd ungs fólks. Þannig er einkasölufyrirkomulag áfengis liður í forvarnastefnu og lögin eru skýr sama hversu oft sem því er haldið fram að þau séu óskýr. Ef breyta á sölufyrirkomulaginu hér á landi þarf það að gerast eftir lýðræðislega umræðu og lagasetningu, slík ákvörðun er ekki í höndum verslana án samhengis við forvarnarstefnu.
Hvers vegna stýrt aðgengi?
Alþjóðlegar leiðbeiningar um forvarnir mæla með stýrðu aðgengi að áfengi. Vinna að forvörnum er margþætt verkefni sem snertir öll svið samfélagsins. Forvarnarvinna er ekki eins og hlaðborð þar sem hægt er velja eina aðgerð eða eina leið til að ná árangri. Vinna að forvörnum er miklu frekar eins og vefur eða net þar sem hver þráður þarf að halda. Ef einn þráður slitnar hefur það áhrif á öll önnur verkefni í vefnum.
Þrátt fyrir einkasöluna hefur aðgengi að áfengi á Íslandi aukist gríðarlega mikið síðustu áratugi. Sérfræðingar í lýðheilsu hafa síðustu vikur bent á birtingarmyndir áhrifa aukins aðgengis að áfengi á lýðheilsu fullorðinna s.s. að hópurinn sem drekkur áfengi flesta daga stækkar og drykkja á mann, mæld í hreinum vínanda, eykst með ýmsum fylgikvillum. Áfengi er einn af fjórum algengustu áhættuþáttum langvinnra sjúkdóma og hefur t.d. orðið sjöföldun á áfengistengdum lifrarsjúkdómum á 20 árum. Þá eru komnar fram vísbendingar um vaxandi drykkju ungmenna, sem verður að teljast verulegt áhyggjuefni.
Ætlum við að glopra niður góðum árangri?
Rannsóknir hafa ítrekað sýnt fram á með afgerandi hætti að aukið aðgengi að áfengi hefur slæm áhrif á heilsufar einstaklinga auk þess að hafa neikvæðar félagslegar afleiðingar.
Fyrr í mánuðinum skrifaði okkar helsti sérfræðingur í lyf- og fíknilækningum, Valgerður Rúnarsdóttir, grein á Vísi þar sem hún spyr: „Í alvöru, krakkar! Ætlum við að hafa þetta svona? Að láta lýðheilsu framtíðar lönd og leið ef einhverjir geta makað krókinn í dag?“
Ég tek heilshugar undir hennar spurningar. Það er horft til markverðs árangurs Íslendinga við að draga úr áfengisneyslu barna og ungmenna með áratuga vinnu. Stýrt aðgengi, há skattlagning ásamt fræðslu og samvinnu skólasamfélaga í gegnum íslenska forvarnarmódelið hafa skilað þessum árangri. Hættan er að missa þetta allt niður – málið er einfalt, það þarf að fara að áfengislögum og stöðva „gervinetsölu“ annars slítum við forvarnarvefinn.
Líneik Anna Sævarsdóttir, þingmaður Framsóknar.
Greinin birtist fyrst á visir.is 14. júní 2024.
Deila
Prenta grein
14/06/2024
Brosum breittFyrsti heildstæði langtímasamningurinn um þjónustu tannlækna var undirritaður í morgun milli Tannlæknafélags Íslands og Sjúkratrygginga. Það má með sanni segja að það hafi verið nóg að gera síðasta ár hjá Willum Þór Þórssyni heilbrigðisráðherra við að leiða saman hópa að samningaborðinu. Nú er búið að semja við sérfræðilækna, sjúkraþjálfara og tannlækna allt með 5 ára samningum sem unnir eru í breiðri sátt. Þessi góði árangur á svo skömmum tíma er eftirtektarverður.
Greiðsluþátttaka tryggð
Með nýjum samningi er greiðsluþátttaka vegna tannlækninga fyrir börn, aldraða og öryrkja tryggð næstu fimm árin. Þá mun meðferðum sem greiddar eru af Sjúkratryggingum Íslands vera fjölgað. Auk þess er horft í samningnum til nútímavæðingar með hliðsjón af nýjungum á fjölda sviða tannlækninga en samningurinn mun að mestu snerta á verklagi tannlækna og gagnasamskiptum við Sjúkratryggingar. Samningurinn mun taka að í gildi að hluta til þann 1. júlí nk. og að fullu leyti þann 1. september nk.
Endurskoðun á reglugerð
Samhliða samningsgerðinni hefur verið unnið að heildarendurskoðun reglugerðar um þátttöku sjúkratryggðra við tannlækningar. Meðal annars verður fallið frá skilyrði um mat tannlæknadeildar sem forsendu fyrir greiðsluþátttöku í tannréttingum vegna alvarlegra meðfæddra galla en Sjúkratryggingum Íslands verður heimilt að kalla eftir slíku mati við upphaf tannréttingaferilsins. Lengi hefur verið kallað eftir þessum breytingum og nú hefur verið hlustað.
Bætt tannheilsa
Það er ljóst að þessi samningur mun leiða af sér bætta tannheilsu barna, aldraðra og öryrkja. Hér er um að ræða enn einn samning sem hefur það að markmiði að draga úr greiðsluþátttöku fólks fyrir heilbrigðisþjónustu og stuðla að jöfnu aðgengi að heilbrigðisþjónustu. Aukin greiðsluþátttaka Sjúkratrygginga síðustu fjögur ár hefur stuðlað að því að fjöldi einstaklinga sem leita sér þjónustu tannlækna aukist. Rétt er að geta þess að til viðbótar við þennan samning voru styrkfjárhæðir vegna almennra tannréttinga nær þrefaldaðar í september á síðasta ári. Sú hækkun varð möguleg í kjölfar tímamótasamnings Sjúkratrygginga og tannréttingasérfræðinga sem undirritaður var í júlí í fyrra.
Það ber að hrósa því sem vel er gert, og langar mig í dag að hrósa samningsaðilum sérstaklega fyrir vel unnin störf. Lengi hefur verið kallað eftir samningum sem þessum og nú eru þeir loksins í höfn. Það er svo sannarlega ástæða til þess að brosa breytt.
Halla Signý Kristjánsdóttir, þingmaður Framsóknar.
Greinin birtist fyrst á visir.is 13. júní 2024.
Deila
Prenta grein
13/06/2024
„Markvisst hefur verið unnið að því að tryggja öllum landsmönnum aðgengi að heilbrigðisþjónustu óháð efnahag“Ræða Ágústs Bjarna Garðarssonar, alþingismanns, á eldhúsdegi á Alþingi miðvikudaginn 12. júní 2024:
„Virðulegi forseti. Kæru landsmenn. Á Íslandi er gott að búa. Hér er mikill hagvöxtur, hér er hátt atvinnustig og kaupmáttur heimilanna hefur farið vaxandi ár eftir ár. Allt skiptir þetta máli og þegar ég horfi á stóru myndina er ég í raun þakklátur fyrir okkar góða samfélag sem vissulega hefur þurft að glíma við áskoranir síðustu misseri líkt og samfélög um allan heim.
Utanaðkomandi þættir sem við höfum litla sem enga stjórn á hafa haft óvenjumikil áhrif á okkar daglega líf. Verkefni stjórnvalda er að bregðast við með skynsamlegum aðgerðum sem miða að því að milda áhrifin á samfélagið og létta þeim byrðar sem þyngstar bera þær nú um stundir.
Hér ætla ég að nefna sérstaklega nýgerða langtímakjarasamninga. Þeir auka á fyrirsjáanleika þar sem markmiðið er að ná niður vöxtum og verðbólgu samhliða því að verja lífskjör og velferð hér á landi. Þar skipti aðkoma ríkisins og samstaða samningsaðila við borðið miklu máli. Við gerð þessara samninga var lögð sérstök áhersla á vaxandi velsæld og stuðning við barnafjölskyldur, til að mynda með gjaldfrjálsum skólamáltíðum, hækkun barnabóta, sérstökum vaxtastuðningi, stuðningi við leigjendur, hærri fæðingarorlofsgreiðslum og svo mætti áfram telja. Ég hef sjálfur fengið skilaboð og símtöl frá fólki sem segir að þessar aðgerðir hafi skipt raunverulegu máli, og þær skiptu raunverulegu máli.
Markvisst hefur verið unnið að því að tryggja öllum landsmönnum aðgengi að heilbrigðisþjónustu óháð efnahag. Eftir áralangt samningsleysi hefur nú m.a. verið samið við sérgreinalækna og sjúkraþjálfara. Með þessum samningum lækkar greiðsluþátttaka einstaklinga sem hefur hækkað jafnt og þétt í samningsleysinu. Að draga úr greiðsluþátttöku almennings í heilbrigðisþjónustu er liður í því að jafna aðgengi að þjónustunni sjálfri. Á þeim forsendum var styrkur til almennra tannréttinga tæplega þrefaldaður og hækkaði úr 150.000 kr. í 430.000 kr. þann 1. september síðastliðinn. Við þessa breytingu lækkar kostnaðarþátttaka almennings í almennum tannréttingum um 500 milljónir á ári.
Hér mætti halda áfram að telja. Risastór skref hafa verið tekin í þágu menningar í landinu og það hefur sýnt sig að ógrynni tækifæra felast í því að efla kvikmyndaframleiðslu á Íslandi. Verkefni af þessum toga eru atvinnu- og gjaldeyrisskapandi og landið öðlast kynningu erlendis sem getur skilað sér í jákvæðri ímynd og auknum gjaldeyristekjum vegna komu ferðamanna hingað til lands. Hæstv. mennta- og barnamálaráðherra hefur lagt ríka áherslu á uppbyggingu verk- og starfsnáms og stefnt er að því að byggja 12.000 fermetra fyrir námið um land allt, auk þess sem nýr Tækniskóli mun rísa í Hafnarfirði.
Verðbólga hefur lækkað en hún er enn of há og það er verkefni okkar stjórnmálamanna að sjá til þess að hún lækki enn frekar. Það gerum við með raunhæfum aðgerðum, svo sem á framboðshlið húsnæðis. Þar komum við að stöðunni á húsnæðismarkaði en þar eru að mínu mati áskoranir sem hægt er að leysa hratt og örugglega ef viljinn er til staðar og þar þurfa ríki og sveitarfélög að taka höndum saman.
Hér þarf áfram, með góðum aðgerðum hins opinbera sem ráðist hefur verið í á undanförnum árum, að tryggja nægt framboð af fjölbreyttu húsnæði og skapa umhverfi svo að fýsilegt sé fyrir framkvæmdaraðila á almennum markaði að byggja íbúðir fyrir fólk en ekki fjárfesta. Fólki á Íslandi er að fjölga hratt og það er fyrirséð að hér þurfi að byggja meira. Við vorum á réttri leið en það hefur komið bakslag á síðustu árum. Það má helst rekja til skorts á byggingarhæfum lóðum. Þar hefur höfuðborgin á vakt Samfylkingarinnar borið mesta ábyrgð á núverandi stöðu. Seðlabankinn hefur boðið upp á eitraðan kokteil með sinni stefnu. Hátt vaxtastig, sem m.a. eykur kostnað við byggingu húsnæðis og dregur úr vilja framkvæmdaraðila, ásamt hertum lánþegaskilyrðum hafa gert kaupendum erfiðara um vik að stíga skref inn á fasteignamarkaðinn. Þannig hefur verið hlaðið í snjóhengju kynslóða sem bíða eftir tækifæri til að koma sér upp þaki yfir höfuðið. Aðgerðir Seðlabanka Íslands eru því þvert á það sem við þurfum nú um stundir.
Virðulegur forseti. Við höfum þann eiginleika að vera tiltölulega bjartsýn þjóð. Áfram munum við sýna að þegar þörf er á þá munum við standa saman. — Góðar stundir.“
Deila
Prenta grein
13/06/2024
„Með Framsókn í fararbroddi í íslenskum stjórnmálum hefur samfélagið okkar náð að blómstra“Ræða Lilju Rannveigar Sigurgeirsdóttur, alþingismanns, á eldhúsdegi á Alþingi miðvikudaginn 12. júní 2024:
„Hæstv. forseti. Kæra þjóð. Síðustu ár hafa fært okkur ýmsar áskoranir. Þingið hefur þurft að kljást við fjölda mála á þessu kjörtímabili og því síðasta; mál sem komu skyndilega upp og enginn stjórnmálaflokkur hafði á stefnuskránni sinni. Mál eins og heimsfaraldur og skriðuföll, eldgos og jarðskjálftar og flutningur á heilu bæjarfélagi. Einnig hefur fjöldi vopnaðra átaka aldrei verið meiri í heiminum á sama tíma frá lokum seinni heimsstyrjaldar.
Allt þetta hefur áhrif til skemmri og lengri tíma. En þrátt fyrir þessar aðstæður höfum við í Framsókn unnið hér statt og stöðugt að því að halda samfélaginu gangandi, komið fram með fjölda mála sem eru samfélaginu til bóta og við erum hvergi nærri hætt. Við höfum aldrei áður byggt jafn margar íbúðir. En landsmenn hafa heldur aldrei verið fleiri og okkur fjölgar hratt. Ég get líklega tekið einhverja ábyrgð á því. [Hlátur í þingsal.]
Við komum að gerð kjarasamninga og leggjum okkar af mörkum með ýmsum aðgerðum, m.a. fyrir barnafólk. Má þar nefna hækkun á þaki fæðingarorlofs og hækkun barnabóta. Einnig er aukinn stuðningur við eigendur húsnæðis og leigjendur og lögð áhersla á bætt aðgengi að heilbrigðisþjónustu óháð búsetu.
Með Framsókn í fararbroddi í íslenskum stjórnmálum hefur samfélagið okkar náð að blómstra. Við trónum nálægt toppum á listum sem mæla jafnrétti kynjanna eða stöðu hinsegin fólks. En við sjáum bakslag í jafnréttisbaráttunni á heimsvísu og við þurfum stöðugt að vera á verðinum til að tryggja mannréttindi. Við búum á landi þar sem er einna öruggast að vera kona og þar sem eru mestu tækifærin fyrir ungt fólk. Það er vegna þeirra aðstæðna sem við sem samfélag höfum skapað, en það má þó alltaf gera betur.
Mig langar til þess að ræða hér sérstaklega stöðu ungs fólks í íslensku samfélagi. Mér hefur hlotnast sá heiður síðastliðin þrjú ár að vera yngsti kjörni alþingismaðurinn. Það er titill sem tíminn tekur af manni en við sjáum það úti um allan heim að ungu fólki er ekki treyst til þess að kjósa, því er ekki treyst til að bjóða sig fram eða til þess að gegna stjórnunarstöðum. Og sjálfri þykir mér það gríðarlega mikilvægt að ungt fólk taki þátt í öllum ákvarðanatökum. Því að það er nauðsynlegt að hópurinn á bak við stórar ákvarðanir sýni ákveðna breidd þar sem mismunandi sjónarmið liggja að baki og framtíðarsýnin er til staðar á sama tíma og við höfum reynslu fortíðarinnar. En þó að það sé margt ungt fólk á góðum stað og komi að ákvarðanatökum þá er samt nauðsynlegt að taka utan um hópinn í heild því að við erum að sjá það að það eru allt of margir einstaklingar undir þrítugu sem eru hvorki í vinnu né námi. Hópurinn frá 18–30 ára er á viðkvæmu stigi í sínu lífi og við eigum að koma með fleiri aðgerðir sem koma sérstaklega til móts við þann hóp, aðgerðir eins og hlutdeildarlánin sem voru sett á fót til þess að hjálpa ungu fólki til að komast inn á húsnæðismarkaðinn. Það var tillaga sem Framsókn lagði fram og var samþykkt hér inni. Við þurfum að skoða þennan hóp heildstætt. Við höfum farið af stað í miklar kerfisbreytingar í málefnum barna og erum að stíga fyrstu skrefin þar og það er hægt að horfa til þeirrar vinnu. Ég myndi vilja að ríkisstjórnin setti sér sérstaka ungmennastefnu með aðgerðaáætlun og ég hvet hana eindregið til þess.
Að mínu mati eru stefnur ríkisstjórna eitt besta verkfærið til framtíðarstefnumótunar því að þær standa þó að ný ríkisstjórn komi að borðinu. Í þeim felst framtíðarsýn þingsins í mismunandi málaflokkum og nú á þessu kjörtímabili hafa verið lagðar fram og samþykktar mikilvægar stefnur og aðgerðaáætlanir þeim tengdar. Má þar nefna matvælastefnu og landbúnaðarstefnu, tónlistarstefnu, byggðaáætlun og samgönguáætlun sem og aðgerðaáætlanir um íslenska tungu, í geðheilbrigðismálum og í málefnum hinsegin fólks. Svo eru nú til umræðu hér í þinginu stefnur er varða ferðaþjónustu, bókmenntir og húsnæðismál. Þetta gefur tóninn er varðar stöðu og framtíðarsýn ríkisstjórnarinnar í ótal mörgum málaflokkum.
Hæstv. forseti. Þrátt fyrir fjölda áskorana síðastliðin ár þá vitum við samt að mörg verkefni bíða okkar. Framsókn mun áfram ganga í þau mál sem þarf að vinna, bæði þau sem eru umdeild og vekja mikla athygli en líka þau sem fá ekki sömu athygli. Við munum halda áfram að vinna fyrir ykkur og ganga í þau verk sem þarf að ganga til þess að allt virki rétt. — Gleðilegt sumar.“
Deila
Prenta grein