Month: November 2019

„Virðulegi forseti. Nú erum við að ganga til atkvæðagreiðslu í 3. umræðu fjárlaga, ég held að það sé í fyrsta skipti sem við erum á tíma í þeim efnum. Þá er líklega hægt að þakka það góðri vinnu í fjárlaganefnd sem hefur verið stýrt undir styrkri stjórn hv. þm. Willums Þórs Þórssonar. Aðrir þingmenn í nefndinni mega líka fá bita af hrósi dagsins,“ sagði Halla Signý Kristjánsdóttir, alþingismaður Framsóknar í Norðvesturkjördæmi, í störfum þingsins í dag.
„Þó að mismunandi hugmyndir eða skiptar skoðanir séu um hvernig eigi að skipta kökunni, sem birtist hér í fjölda nefndarálita og litríkum ljósum á atkvæðatöflunni, þá hefur þetta gengið vel. Sú atkvæðagreiðsla sem birtist hér er oft kómísk, niðurstaðan svolítið augljós en túlkunin skemmtileg. Samfylkingin hefur kvartað sáran hér og í fjölmiðlum um að stjórnarmeirihlutinn hafi aldrei verið á græna takkanum við tillögum hennar en gleymir að segja frá því að hún hefur heldur aldrei verið á græna takkanum við tillögum meiri hlutans þrátt fyrir margar frábærar tillögur af þeim bæ.
Telja má upp nokkur dæmi en listinn er ekki tæmandi úr fjárlögum þessa árs sem við erum að fara að samþykkja núna.

• Það eru markvissar skattalækkanir og breytingar á tekjuskatti einstaklinga.

• Fæðingarorlofið er aukið um einn mánuð strax á næsta ári og verður komið upp í 12 mánuði á árinu 2021.

• Einnig eykst framlag til barnabóta um 1 milljarð og

• stofnframlag til íbúðarbygginga hækkar einnig verulega.

• Í samræmi við fjármálaáætlun er aukið verulega við fjárfestingu og viðhald í samgöngumálum. Frá árinu 2017 nemur aukningin 11,6 milljörðum kr. eða 32% að raungildi.

Virðulegi forseti. Það er vissulega áskorun fram undan í ríkisfjármálum og spár sýna að við erum að ganga inn í lægra hagvaxtarstig. Atvinnuleysi er að aukast og minni afkoma kallar á að við þurfum að vera vakandi. Gangi okkur vel í framhaldinu,“ sagði Halla Signý.

Líneik Anna Sævarsdóttir, alþingismaður Framsóknar í Norðausturkjördæmi, spurði þingheim hvers vegna þetta þurfi að vera svona flókið, en „bláar, grænar og gráar tunnur lúta mismunandi lögmálum eftir sveitarfélögum, meira að segja á sömu sorpsöfnunarsvæðunum,“ sagði Líneik Anna í störfum þingsins í dag.
„Virðulegi forseti. „Af hverju þarf þetta að vera svona flókið?“, spurði ungur Framsóknarmaður í grein í Fréttablaðinu um daginn og vísaði þar til flækjunnar við að skila af sér rusli til endurvinnslu á Íslandi. Íslendingum hefur tekist að búa til svo margar mismunandi útgáfur af flokkunarkerfum að margir fórna höndum og gefast upp fyrir verkefninu og setja allt í sama plastpokann. Bláar, grænar og gráar tunnur lúta mismunandi lögmálum eftir sveitarfélögum, meira að segja á sömu sorpsöfnunarsvæðunum. Margir hafa vakið athygli á þessu og ályktað um mikilvægi samræmds flokkunarkerfis. Ég vil því vekja athygli á og fagna því að ríkisstjórnin er með málið á dagskrá og við eigum von á frumvarpi um þau mál á vorþinginu.
Að því sögðu vil ég gera brúnar tunnur og heimajarðgerð að umtalsefni. Alveg sama hvernig við horfum á það mál hlýtur sjálfbærasta leiðin til jarðgerðar alltaf að vera jarðgerð á og hjá heimilunum þegar þess er kostur. Hún hentar sérstaklega vel fyrir íbúa í dreifbýli og garðeigendur í þéttbýli, ég tala nú ekki um ef notaðar eru aðferðir sem skila litlu kolefni út í andrúmsloftið og jarðvegurinn sem myndast nýtist í eigin ræktun. Þróunin hefur hins vegar sums staðar a.m.k. orðið sú að þegar sameiginlegri jarðgerð hefur verið komið á í sveitarfélögunum hafa þeir sem jafnvel hafa jarðgert heima árum saman horfið frá því vegna þrýstings um að taka þátt í sameiginlega verkefninu.
Ég legg því áherslu á að við samræmingu flokkunarkerfa verði horft til þess að búa til hvata til heimajarðgerðar og áhersla verði lögð á leiðbeiningar og stuðning við það verkefni,“ sagði Líneik Anna.

Þórarinn Ingi Pétursson, alþingismaður Framsóknar í Norðausturkjördæmi, gerði tolla á matvæli og tolla almennt að umtalsefni í ræðu í störfum þingsins á Alþingi í dag.
„Virðulegur forseti. Umræða um tolla á matvæli og tolla almennt skýtur reglulega upp kollinum í umræðunni hér á landi en þá stíga gjarnan fram á völlinn valinkunnir talsmenn frjálshyggjunnar og fara frjálslega með staðreyndir. Þá virðist oft gleymast að það eru tvær hliðar á öllum málum en tollar á vörum þekkjast úti um allan heim. Þjóðir setja á tolla til að vernda framleiðslu sína, þjóðartekjur og jafna þannig aðstöðumuninn sem snertir framleiðsluna,“ sagði Þórarinn Ingi.
„Til að mynda er Evrópusambandið mikið tollabandalag þar sem innri markaðurinn er eitt svæði og lönd utan hans annað. Íslendingar hafa ákveðna innflutningstolla á ESB-svæðinu fyrir skyr, lambakjöt og unninn lax. Þeir tollar eru settir af ESB til að verja eigin framleiðslu og hagkerfi og tryggja að bændur og úrvinnslugeirinn á svæði ESB hafi ákveðið öryggi fyrir framleiðslu sína.
Ísland setur tolla á ákveðnar vörur sem og önnur lönd og af hverju er það gert?
Jú, eins og áður hefur verið komið inn á er það gert til að vernda íslenska framleiðslu og hagkerfi.
Í hinum fullkomna heimi væri jafn dýrt að framleiða kjöt á Spáni og í Barðastrandasýslu en svo er hins vegar ekki.

• Veðurfar,

• löggjöf um aðbúnað og hirðingu,

• húsakostur og

• aðstæður til ræktunar eru ekki sambærilegar.

Ísland er í fremstu röð þegar kemur að hirðingu og aðbúnaði og veðurfar hér er gjörólíkt. Það hefur verulegan kostnað í för með sér fyrir framleiðsluna og síðan er ótalinn einn stærsti þátturinn sem er launakostnaður.
Virðulegi forseti. Munum að tollvernd er ekki séríslenskt fyrirbæri heldur er það þannig að flest ríki og ríkjasambönd hafa tollvernd,“ sagði Þórarinn Ingi.

„Fjarnám þarf til að styrkja minni skóla, bæði til að sækja fagþekkingu en ekki síður til að tryggja öflugum kennurum minni skóla tækifæri til að vera í fullu starfi og skólakerfinu aðgang að þekkingu.“ Þetta kom fram í ræðu Líneik Önnu Sævarsdóttur, alþingismanns Framsóknar í Norðausturkjördæmi, í störfum þingsins í gær.
„Fjórða iðnbyltingin, rafræn stjórnsýsla, fjarvinna og fjarnám gefa okkur frábær verkfæri og tækifæri til að endurskipuleggja margt í samfélaginu. Notum þau tæki rétt svo þau snúist ekki upp í andhverfu sína og snúi hlutunum á hvolf.
Við þurfum oft að spyrja okkur hvernig hægt sé að nýta tækifærin sem felast í fjarvinnu til að styrkja starfsemi þar sem ekki er þörf á fjölda fólks í nærþjónustu en nærþjónustan er samt mikilvæg. Þetta verðum við að gera meðvitað. Með meðvitaðri stýringu er hægt að nota rafræna stjórnsýslu og fjarvinnslu til að dreifa störfum um landið, efla starfsstöðvar, efla heilu stofnanirnar og kerfið,“ sagði Líneik Anna.

Halla Signý Kristjánsdóttir, alþingismaður Framsóknar í Norðvesturkjördæmi, var málshefjandi í sérstakri umræðu um jöfnun dreifikostnaðar á raforku á Alþingi í gær.
„Orkuauðlindir landsins eru í sameign þjóðar og flutningsleiðir raforku einnig. Landsmenn sitja þó ekki við sama borð þegar kemur að flutningi á raforku til síns heima. Það fer nefnilega eftir því hvar þeir búa. Í landinu eru tvær gjaldskrár á flutningi rafmagns, þ.e. fyrir dreifbýli og þéttbýli,“ sagði Halla Signý.
Stöðugt dregur í sundur
„Dreifikostnaður raforku hefur hækkað meira í dreifbýli en þéttbýli á undanförnum árum og ljóst er að stöðugt dregur í sundur og núverandi jöfnunargjald er langt frá því að jafna þennan mun. Nú er svo komið að það er u.þ.b. fjórðungi hærra í dreifbýli þrátt fyrir jöfnunargjaldið sem sett var á til að jafna dreifikostnað á raforku í landinu.
Í raforkulögum frá 2003 voru sett inn tekjumörk, um hámark leyfilegra árlegra tekna flutningsfyrirtækja og dreifiveitna til að mæta kostnaði. Þannig var kominn grundvöllur að aðskilnaði milli þéttbýlis og dreifbýlis í gjaldskrám og í kjölfarið var svo sett jöfnunargjald sem á að nota til að jafna þennan mun,“ sagði Halla Signý.
Fjárfestingarþörf og endurnýjunarþörf er meiri í dreifbýli
„Skýringin á sífellt hækkandi kostnaði vegna dreifingu raforku er að kaupendum raforku fækkar í dreifbýlinu og fjárfestingarþörf og endurnýjunarþörf er meiri í dreifbýli en þéttbýli og einnig vegna átaksverkefnis um þrífösun rafmagns. Þetta leiðir af sér aukinn mun á meðalverði í þéttbýli og dreifbýli. En enn eykst munurinn og hvar er þá jafnréttið og þau sjálfsögðu mannréttindi að sitja við sama borð þegar orkuauðlindir eru annars vegar?
Virðulegi forseti. Eins og ég sagði í upphafi ræðu minnar hefur aldrei verið ætlunin í lagasetningu að mismuna fólki með aðgangi að raforku eftir því hvar það býr á landinu. Þessi ójöfnuður er þó staðreynd og við verðum að fara að leiðrétta þennan mun og það helst strax.

Í stjórnarsáttmála ríkisstjórnarinnar segir að flutnings- og dreifikerfi raforku verði að mæta betur þörfum atvinnulífs og almennings alls staðar á landinu. Þeir sem hafa í hyggju að fara í orkufreka atvinnustarfsemi í dreifbýli eins og ferðaþjónustu, garðyrkjuframleiðslu eða smáiðnað þurfa að hugsa sig tvisvar um áður en lagt er af stað í rekstur, svo ekki sé talað um heimili sem búa við þennan aðstöðumun.

Við erum líka með nýsamþykkta byggðaáætlun þar sem fram kemur að markmiðið sé að stuðla að aukinni jöfnun orkukostnaðar í dreifbýli og þéttbýli, bæði hvað varðar dreifingu á raforku og húshitunarkostnaði. Núverandi stjórnvöld eru því svo sannarlega með viljann til að mæta þessum mun,“ sagði Halla Signý.
Þá spyr ég hæstv. ráðherra:

Hvernig miðar vinnu atvinnuvegaráðuneytisins með Orkustofnun við að greina og finna hagkvæmustu leiðina til að jafna dreifikostnað á raforku?
Hvaða áhrif telur ráðherra að sameining dreifiveitna verði á dreifikostnaði á raforku?
Telur ráðherra að tekjumörk vegna kostnaðar við flutning á raforku til dreifiveitna sé verkfæri til að jafna dreifikostnað á raforku?
Hver telur ráðherra að ávinningur af jöfnun dreifikostnaðar á raforku sé á orkufreka atvinnustarfsemi í dreifbýlinu?

Líneik Anna Sævarsdóttir, alþingismaður Framsóknar í Norðausturkjördæmi, sagði í umræðu um jöfnun dreifikostnaðar á raforku á Alþingi í gær að fyrir sér væri málið einfalt, allir landsmenn eiga að borga sama verð fyrir dreifingu raforku.
„Raforkan er framleidd víða um land. Til að framleiða hana notum við sameiginlega auðlind og dreifiveitur eru flestar í opinberri eigu. Dreifiveiturnar voru byggðar upp á löngum tíma og stöðugt þarf að halda þeim við og bæta. Heimili og atvinnurekstur í dreifbýli eiga að búa við sömu rekstrarskilyrði og í þéttbýlinu. Það eiga að vera sömu samkeppnisaðstæður. Ég lít svo á að við eigum að sameina dreifbýlisgjaldskrár og þéttbýlisgjaldskrár í eina og gera það strax,“ sagði Líneik Anna.

„Eins og kerfið er núna tapa allir.“

„Raforkufyrirtækin tapa viðskiptavinum þegar atvinnurekstur gefst upp vegna lakari samkeppnisaðstöðu í dreifbýlinu, annaðhvort hættir orkufrekur atvinnurekstur rekstri eða flytur sig í þéttbýli. Samfélagið tapar og sömuleiðis atvinnu- og nýsköpunartækifæri því að til að komast á þéttbýlisgjaldskrá þarf orkunotkunin að vera orðin mjög mikil. Færri og færri standa undir kostnaðinum við uppbygginguna og viðhaldið í dreifbýlinu,“ sagði Líneik Anna.
„Jöfnun hækkar vissulega heildarraforkuverð til þeirra sem búa við þéttbýlisgjaldskrá um einhverja þúsundkalla á ári. En hver er hindrunin? Erum við hrædd við villandi umræðu sem hefur farið fram að undanförnu, t.d. í tengslum við afgreiðslu orkupakka þrjú? Við megum ekki láta þannig umræðu koma í veg fyrir jöfnun dreifikostnaðar.
Þegar allir greiða sama verð fyrir dreifingu verður strax einfaldara að jafna húshitunarkostnað á köldum svæðum og móta markvisst og gagnsætt stuðningsumhverfi fyrir orkufreka og umhverfisvæna framleiðslu eins og grænmetisframleiðslu,“ sagði Líneik Anna.