Category: Greinar

Categories
Fréttir Greinar

Fram­sókn í heil­brigðis­kerfinu

Deila grein

02/04/2024

Fram­sókn í heil­brigðis­kerfinu

Fyrir síðustu kosningar var heilbrigðiskerfið mikið til umfjöllunar enda stærsta sameiginlega verkefni þjóðarinnar. Verkefni heilbrigðiskerfisins eru ærin og þurfa stöðugrar skoðunar við og þar má aldrei slá slöku við hvorki í umbótum, þróun eða nýsköpun. Við í Framsókn vorum tilbúin til að taka við heilbrigðisráðuneytinu og það var heilla skref að Willum Þór Þórsson var valinn Heilbrigðisráðherra. Á undanförnum vikum og mánuðum hafa borist margar jákvæðar fréttir úr heilbrigðiskerfinu og langar mig að draga nokkrar þeirra saman á einn stað, þótt aðeins verði stiklað á stóru.

Samningar tryggja jafnt aðgengi

Í heilbrigðisstefnu til ársins 2030 er kveðið á um að hið opinbera skuli tryggja öllum landsmönnum nauðsynlega heilbrigðisþjónustu óháð efnahag eða öðrum aðstæðum. Eftir áralangt samningsleysi við sérfræðilækna var ekki hægt að segja að allir hefðu sama aðgang að heilbrigðisþjónustu. Síðastliðið sumar var loks gengið frá samningum við sérfræðilækna sem höfðu verið samningslausir allt frá árinu 2019, með þessum samningum lækkaði greiðsluþátttaka einstaklinga sem hafði hækkað jafnt og þétt í samningsleysinu. Þessi samningur styrkir umgjörð um starfsemi sérfræðilækna og stuðlar að framþróun þjónustunnar ásamt því að tryggja aðgengi að henni.

Þá var annar tímamótasamningur gerður á síðasta ári þegar 24 ára stöðnun var rofin með þriggja ára samningum milli Sjúkratrygginga Íslands og tannréttingasérfræðinga. Þar með sköpuðust forsendur til að auka greiðsluþátttöku ríkisins í tannréttingum og voru styrkir til almennra tannréttinga nær þrefaldaðir. Þessir samningar fylgja eftir markmiðum ríkisstjórnarinnar um að draga úr kostnaði sjúkratryggðra vegna heilbrigðisþjónustu.

Biðlistar styttast

Markvisst hefur verið unnið að því að fjölga lýðheilsutengdum aðgerðum í þeim tilgangi að tryggja tímanlegt aðgengi að þjónustunni, stytta biðlista og bæta þannig skilvirkni í heilbrigðiskerfinu. Hér er um að ræða aðgerðir líkt og liðskiptaaðgerðir, aðgerðir á augasteinum, kvennaaðgerðir s.s. vegna endómetríósu, sem og ýmsar hrygg- og efnaskiptaaðgerðir. Segja má að þessar aðgerðir séu liður í viðhaldi góðrar lýðheilsu. Aðgerðir af þessu tagi geta verið undirstaða lífsgæða, tryggt virkni einstaklinga jafnt í lífi og starfi og því mikilvægt að þeir sem þurfa á þeim að halda þurfi ekki að bíða.

Í þessu samhengi má nefna að aldrei hafa verið framkvæmdar jafn margar valkvæðar liðskiptaaðgerðir á mjöðmum og hnjám eins og árið 2023 en þær voru samtals 2.138. Aukningin nam tæpum 60% á milli ára en aðgerðum fjölgaði um rúmlega 800. Þá fór meðalbiðtími eftir liðskiptaaðgerð úr 9,5 mánuðum í 4,6 mánuði á Landsspítala á árinu 2023. Megináherslan hefur verið að ná niður biðlistum, stytta bið sjúklinga eftir aðgerðum og tryggja aðgang óháð efnahag. Hér er mikilvægt að halda því til haga að stefnan er að tryggja öllum þjónustuna sem á þurfa að halda en ekki að fjölga aðgerðum utan opinberra stofnanna og því síður að einkavæða þjónustu.

Þetta eru ekki einu biðlistarnir sem þurft hefur að ná niður. Með breyttu skipulagi og auknu fjármagni hefur tekist að stytta verulega biðtíma barna eftir göngudeildarþjónustu hjá barna- og unglingadeild Landsspítalans (BUGL). Biðtími á BUGL var orðin óásættanlegur en að jafnaði biðu um 100-130 börn eftir þjónustu og þurftu þau oft að bíða mánuðum saman. Undir lok janúarmánaðar voru 26 börn sem biðu og biðin eftir þjónustu innan við einn og hálfur mánuður. Starfsfólk BUGL á hrós skilið fyrir ómetanlega vinnu sem hefur gert þetta kleift.

Áframhaldandi umbætur

Það er stefna Framsóknar að lækka greiðsluþátttöku sjúkratryggðra og farið hefur verið í ýmsar aðgerðir sem miða að því markmiði. Má þar nefna breytingar á reglugerð um ferðakostnað sjúkratryggðra og aðstandenda innanlands sem fjölgar endurgreiddum ferðum úr tveimur í þrjár. Þá hefur greiðsluþáttöku verið komið á vegna aðgerða til að fjarlægja brjóstapúða sem komið hefur verið fyrir í fegrunarskyni ef það telst vera læknisfræðilega nauðsynlegt. Vinnuhópur hefur mótað drög að landsáætlun um sjaldgæfa sjúkdóma. Henni er ætlað að vera leiðbeinandi um þjónustu við einstaklinga með sjaldgæfa sjúkdóma og aðstandendur þeirra. Þá hefur ráðherra skipað starfshóp til að móta heildarstefnu í áfengis- og vímuvörnum. Eins og sjá má er brugðist við á fjölbreyttum sviðum og í samræmi við bestu þekkingu á hverjum tíma.

Ekki er hægt að slá botninn í þessa grein án þess að nefna hjúkrunarheimilin. En heilbrigðisráðherra hefur með samkomulagi við fjármála- og efnahagsráðherra ákveðið að breyta fyrirkomulagi við öflun húsnæðis fyrir hjúkrunarheimili. Nú er áformað að ríkið leigi húsnæði af aðilum sem þá sjá þá alfarið um að byggja, viðhalda og reka húsnæðið. Rekstur húsnæðis gæti þá orðið óháður þeim sem veitir hjúkrunarþjónustuna. Hjúkrunarþjónustan verður eftir sem áður ýmist veitt af fyrirtækjum í velferðarþjónustu og sveitarfélögum samkvæmt þjónustusamningum við ríkið, eða af ríkisreknum heilbrigðisstofnunum. Áskorunin er að hraða uppbyggingu hjúkrunarrýma vegna vaxandi þarfar og til að tryggja þjónustu við aldraða á réttum stað og á réttum tíma

Eins og ég sagði í upphafi er aldrei hægt að slá slöku við í heilbrigðismálum en hér að framan hef ég nefnt nokkra mikilvæga áfanga sem hafa náðst á kjörtímabilinu, með öflugri forystu og í góðri samvinnu við fólkið sem starfar í kerfinu af fagmennsku og ósérhlífni.

Við í þingflokki Framsóknar munum áfram halda okkar manni við efnið og vitum að keppnismaður eins og Willum Þór mun halda áfram við umbætur í heilbrigðiskerfinu af fullum krafti út kjörtímabilið.

Líneik Anna Sævarsdóttir, situr í velferðarnefnd Alþingis og er þingmaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst á visir.is 2. apríl 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Kröfur ríkisins til þing­lýstra eigna

Deila grein

02/04/2024

Kröfur ríkisins til þing­lýstra eigna

Það er óhætt að segja að framkomnar þjóðlendukröfur fjármála- og efnahagsráðherra í allar eyjar og sker umhverfis landið sem eru ofan sjávar á stórstraumsfjöru hafi vakið gríðarlega mikil viðbrögð almennings. Sveitarstjórnarfólk víða um land hefur verulegar áhyggjur af málinu og segir kröfulýsinguna vera gríðarstórt inngrip í mat á eignarrétti og framtíðarsýn fjölmargra íbúa og landeigenda um land allt. Auk þess hefur borið á gagnrýni að ekkert samráð hafi verið haft við eigendur þessara eyja. Í staðinn fyrir samráð eða póst frá óbyggðanefnd fréttu eigendur af kröfunni í gegnum fjölmiðla. Þá eru flestar eyjar sem kröfurnar beinast að þinglýstar eignir einstaklinga, sveitarfélaga og annarra aðila og í sumum tilvikum hefur ríkið selt eyjar sem það ætlar nú að taka aftur til sín.

Hefði þurft grófara sigti

Upphaflegur tilgangur með setningu laga um þjóðlendur var að leysa úr ágreiningi sem ríkt hafði í áratugi um eignarhald á hálendisvegum landsins eða þau svæði sem lengst hafa verið nefnd afréttir og almenningar. Þvert á upphaflegar áætlanir eru þessar kröfulýsingar ríkisins nú að skapa óvissu þar sem engin óvissa var fyrir, auk þess sem þær leggja stein í götu hugmynda einkaframtaks um framkvæmdir og sköpun, enda ná þessar kröfur inn á byggð svæði. Þessi mál taka öllu jafnan tvö ár hjá óbyggðanefnd og eftir það er hægt að skjóta úrskurðinum til dómstóla með tilheyrandi töfum til jafnvel fjölda ára. Það segir sig sjálft að öll fjárfesting á þessum svæðum er í uppnámi á meðan.

Að mínu mati er nú fulllangt seilst frá upphaflegum markmiðum laganna. Nú þegar er verið að sækjast eftir landsvæðum þar sem nú eru m.a. fasteignir. Svæði sem rúmast innan deiliskipulags sveitarfélaga. Það er eðlilegt að fólk sé ósátt því að ljóst er að þetta mun hafa töluverðan kostnað í för með sér fyrir sveitarstjórnir og eigendur þessara landsvæða. Þessar hugmyndir óbyggðanefndar hefðu þurft að fara í gegnum mun grófara sigti auk þess sem horfa hefði mátt á gömul skjöl sem nú þegar eru til staðar. Þannig hefði mátt koma í veg fyrir óþarfaupphlaup. Hér er jafnvel um að ræða eyjar þar sem búseta var eða hefur verið um margar aldir og flestar metnar til fasteignaverðs.

Kröfur að ósekju?

Á sama tíma kemur fram í fréttum að ríkið hafi í tæp tíu ár reynt að hafa þinglýstar eignir af bændum í Syðri – Fljótum, en samkvæmt opinberum kortasjám er ríkið búið að eigna sér stóran hlut af þeirri jörð og ber fyrir sig að Landgræðslan eigi landið. Þessai deila auk þeirra varna sem eigendur eyja og skerja þurfa nú að há við ríkið sæta furðu. Í öllum slíkum málum er mikilvægt að gætt sé að jafnvægi og að ríkið fari ekki fram með offorsi gagnvart einstaklingum. Ég tek undir áhyggjur landeiganda á þessari þróun og tel mikilvægt að staldrað verði við og verklagið endurskoðað.

Ingibjörg Isaksen, þingflokksformaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst á visir.is 2. apríl 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Sagan geymir dýrmætan lærdóm

Deila grein

01/04/2024

Sagan geymir dýrmætan lærdóm

Í ágætri bók eft­ir Nicholas Waps­hott, sem ber titil­inn „The Sphinx“, er fjallað um bar­átt­una sem Frank­lin D. Roosevelt, fv. for­seti Banda­ríkj­anna, háði gegn ein­angr­un­ar­hyggju í aðdrag­anda seinni heims­styrj­ald­ar­inn­ar. Ein­angr­un­ar­sinn­ar voru al­farið á móti því að Banda­rík­in sendu herafla til að verja lýðræðis­ríki í Evr­ópu. Meðal helstu and­stæðinga Roosevelts var vin­ur hans Joseph P. Kenn­e­dy, viðskipta­jöf­ur og sendi­herra, ásamt ein­stak­ling­um á borð við Walt Disney og Henry Ford. Þeir töldu að Banda­rík­in, hið nýja heimsveldi, ætti ekk­ert er­indi í stríðsátök hand­an Atlants­hafs­ins. Þessi saga rifjaðist upp fyr­ir mér vegna þess að umræðan víða um heim í dag er af sama toga. Sterk öfl í Banda­ríkj­un­um tala fyr­ir ein­angr­un­ar­hyggju, sem er ekki já­kvætt fyr­ir frið, vel­sæld og alþjóðaviðskipti.

Blik­ur á lofti í alþjóðaviðskipt­um

Allt er í heim­in­um hverf­ult og tíma­bil alþjóðavæðing­ar, eins hún hef­ur birst eft­ir seinni heims­styrj­öld, virðist mögu­lega hafa runnið sitt skeið. Hlut­fall vöru- og þjón­ustu­út­flutn­ings á heimsvísu náði há­marki árið 2008 og hef­ur síðan þá farið lækk­andi. Heims­hag­kerfið hef­ur séð mik­inn vöxt í viðskipta­hindr­un­um síðastliðinn ára­tug. Alþjóðagjald­eyr­is­sjóður­inn hef­ur sýnt fram á að heims­fram­leiðsla geti dreg­ist sam­an um 7% á næst­unni, ef viðskipta­hindr­an­ir aukast. Þetta er þróun sem þjóðir heims verða að hafa aug­un á og sporna við til að stuðla að áfram­hald­andi lífs­kjara­sókn í ver­öld­inni.

Auk­inn ófriður á heimsvísu og meiri skipt­ing viðskipta eft­ir póli­tískri hug­mynda­fræði hef­ur leitt af sér mikla fjölg­un í viðskipta­hindr­un­um. Sam­kvæmt Alþjóðagjald­eyr­is­sjóðnum voru sett­ar alls 3.000 viðskipta­hindr­an­ir á síðasta ári, sem er þreföld­un frá ár­inu 2019. Saga hag­fræðinn­ar hef­ur kennt okk­ur að þegar viðskipti þjóða drag­ast sam­an, þá versna lífs­kjör. Ekk­ert þjóðríki hef­ur ávinn­ing af því að skipta hag­kerfi heims­ins í fylk­ing­ar. Þess vegna skipt­ir sam­vinna þjóða og alþjóðasam­starf svo miklu máli.

Hag­sæld Íslands grund­vall­ast á alþjóðaviðskipt­um

Íslend­ing­ar stunduðu um­fangs­mik­il viðskipti á sinni gull­öld (930-1262), fundu Norður-Am­er­íku og ferðuðust alla leið til Bakú í Aser­baís­j­an. Sagna­rit­ar­arn­ir varðveittu germanska menn­ing­ar­arf­inn og sam­in voru ein­stök bók­mennta­verk, líkt og Íslend­inga­sög­urn­ar og aðrar bók­mennta­perl­ur. Á þess­um tíma ríkti bók­mennta­leg há­menn­ing á Íslandi og segja má að landið hafið verið miðstöð viðskipta og skap­andi greina í Norður-Atlants­hafi. Mik­il viðskipti voru við Græn­land og þaðan komu dýr­grip­ir a borð við fálka, rost­ungstenn­ur og ná­hval­stenn­ur. Þetta blóma­skeið leið und­ir lok á 13. öld þegar inn­an­land­sófriður hófst og veðurfar kólnaði. Landið ein­angraðist frá Evr­ópu og á end­an­um glataði það sjálf­stæði sínu. Eft­ir svarta­dauða versnuðu lífs­skil­yrði veru­lega og náði sú þróun há­marki á 18. öld, þegar hver hung­urs­neyðin rak aðra ásamt erfiðum jarðhrær­ing­um. Dansk­ir ráðamenn töldu jafn­vel skyn­sam­legt að flytja alla Íslend­inga til Dan­merk­ur. Ein­angr­un lands­ins hafði gríðarleg áhrif á þessa nei­kvæðu þróun og eins það, að eign­ar­hald á ut­an­rík­is­viðskipt­um hvarf frá lands­mönn­um.

Sá mikli kraft­ur sem verið hef­ur í alþjóðaviðskipt­um und­an­farna ára­tugi hef­ur verið aflvaki þess að lífs­kjör hundraða millj­óna manna hafa batnað. Ísland hef­ur tekið virk­an þátt í þess­ari þróun og er eng­um blöðum um það að fletta að efna­hags­leg­ur vöxt­ur lands­ins hef­ur byggst á opn­um alþjóðaviðskipt­um. Um leið og Ísland hóf aft­ur að stunda frjáls viðskipti og fór að nýta auðlind­ir lands­ins í eig­in þágu juk­ust hér lífs­gæði og auðsæld. Tækni­væðing sam­fé­lags­ins lagði sitt af mörk­um í þess­ari sam­felldu fram­fara­sögu, skilaði auk­inni skil­virkni og nýt­ingu fram­leiðsluþátta. Þannig störfuðu í upp­hafi 20. ald­ar­inn­ar um 80% af vinnu­afl­inu í land­búnaði og sjáv­ar­út­vegi en 100 árum síðar er sam­svar­andi hlut­fall um 10%. Á sama tíma hef­ur verðmæta­sköp­un auk­ist um­tals­vert. Ut­an­rík­is­viðskipti hafa orðið mun fjöl­breytt­ari en þegar um 90% gjald­eyristekna komu frá sjáv­ar­út­vegi fyr­ir tæp­um fjór­um ára­tug­um. Meg­in­út­flutn­ings­stoðir hag­kerf­is­ins eru fjór­ar í dag; ferðaþjón­usta, sjáv­ar­út­veg­ur, iðnaður og skap­andi grein­ar.

Ein­angr­un­ar­sinn­ar sækja í sig veðrið

Á síðustu öld hafa Banda­rík­in verið leiðandi í frjáls­um viðskipt­um en síðustu miss­eri hafa stjórn­völd verið að hverfa af þeirri braut. Mik­il skaut­un hef­ur ein­kennt alla póli­tíska umræðu og óvenju­breið spjót hafa tíðkast milli Demó­krata og Re­públi­kana í umræðunni um rík­is­fjár­mál, jafn­rétt­is­mál og frjáls viðskipti. Ofan á það er ljóst að verka­fólk í Banda­ríkj­un­um hef­ur borið skarðan hlut frá borði vegna hnatt­væðing­ar, sem hef­ur fal­ist í því að mikið af banda­rísk­um störf­um flutt­ist til ríkja þar sem launa­kostnaður var mun lægri. Raun­laun þessa hóps hafa að mestu staðið í stað meðan kostnaður vegna hús­næðis og mennt­un­ar hef­ur vaxið mikið. Þessi þróun hef­ur leitt af sér óþol gagn­vart vax­andi hnatt­væðingu í Banda­ríkj­un­um. Hins veg­ar er hægt að láta alþjóðaviðskipt­in vinna fyr­ir allt sam­fé­lagið, ef vilj­inn er fyr­ir hendi. Stjórn­mál­in hafa því síðustu miss­eri ein­beitt sér að því að flytja störf aft­ur heim. Mun harðari inn­flytj­enda­stefna var tek­in upp og hef­ur sett þrýst­ing á vinnu­markaðinn, sem er að valda verðbólgu. Loft allt hef­ur verið lævi blandið í sam­skipt­um tveggja stærstu hag­kerfa heims­ins, Kína og Banda­ríkj­anna. Stjórn­völd beggja ríkja hafa mark­visst unnið að því að gera efna­hags­kerfi sín minna háð hvort öðru. Þessi þróun er ekki hag­stæð fyr­ir lítið opið hag­kerfi eins og Ísland er. Til að hag­sæld auk­ist áfram á Íslandi er afar mik­il­vægt að aðgengi að helstu mörkuðum sé greitt, hvort held­ur fyr­ir vör­ur eða þjón­ustu.

Í upp­hafi grein­ar­inn­ar fór ég aft­ur í sög­una og fjallaði um þá ein­angr­un­ar­hyggju sem ein­kenndi banda­ríska stjórn­má­laum­ræðu á 4. ára­tugn­um. Roosevelt var mik­ill vandi á hönd­um, því hann taldi úti­lokað annað en að styðja við for­sæt­is­ráðherr­ann og fé­laga sinn Winst­on Churchill og lýðræðis­rík­in í Evr­ópu. Öll vit­um við í dag að aðkoma Banda­ríkj­anna og liðsauki þeirra við banda­lags­ríki sín skipti sköp­um í að hafa sig­ur á Hitler og banda­mönn­um hans. Umræðan í Banda­ríkj­un­um í dag er keim­lík þeirri sem var á 4. ára­tugn­um og munu næstu for­seta­kosn­ing­ar ráða miklu um þróun ör­ygg­is- og varn­ar­mála í Evr­ópu og Mið-Aust­ur­lönd­um. Far­sæl sam­vinna ríkja varðar veg­inn fyr­ir áfram­hald­andi vel­sæld og ör­yggi á heimsvísu. Sag­an sjálf sýn­ir okk­ur það líkt og rakið hef­ur verið hér að ofan.

Pásk­arn­ir eru hátíð trú­ar og birt­unn­ar. Birtu­hluti sól­ar­hrings­ins er að verða lengri en hinn myrki. Þetta er einnig tími von­ar og upprisu. Von­andi fer að birta til í alþjóðamál­um. Gleðilega páska!

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, menn­ing­ar- og viðskiptaráðherra og vara­formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 30. mars 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Eftir­liti með snyrtistofum á­bóta­vant

Deila grein

28/03/2024

Eftir­liti með snyrtistofum á­bóta­vant

Í kastljósi á RÚV á þriðjudag var fjallað um eftirlit með snyrtistofum vegna hugsanlegs mansals og eftirlits með fagmenntun þeirra sem starfa þar. Snyrtifræði er löggild iðngrein hér á landi og er varin í lögum um handiðnað. Á grundvelli þeirra laga ber lögreglu að hafa eftirlit með framkvæmd ákvæða laganna. Það er ljóst að lítið sem ekkert eftirlit er haft með snyrtistofum hér á landi og réttindum þeirra sem þar starfa. Hvað þá eftirlit með öðrum ólöglegum athæfum líkt mansali sem er öllu alvarlegri og athæfi sem aldrei á að líða.

Í vetur hef ég lagt fram fyrirspurnir til dómsmálaráðherra á Alþingi um eftirlit með snyrtistofum hér á landi sem staðfestir umfjöllunina um vöntun á eftirliti. Í svari við fyrirspurn minni kom fram að samkvæmt upplýsingum frá embætti ríkislögreglustjóra hefur lögreglan á síðastliðnum þremur árum haft til rannsóknar tvær snyrtistofur vegna brota á lögum um handiðnað, á grundvelli ábendingar, en í báðum tilvikum var rannsókn hætt. Ekki var svarað hversu mörgum snyrtistofum lögreglan hefur haft eftirlit með til þess að kanna hvort starfsmenn uppfylli skilyrði þess að starfa sem snyrtifræðingar í samræmi við lög um handiðnað, og gefur svarið vísbendingu um hversu virkt eftirlitið er.

Verjum lögverndaða iðnmenntun

Þeir snyrtifræðingar sem starfa hér á landi hafa sótt sér menntun og reynslu samkvæmt þeim stöðlum sem settir hafa verið. Þá menntun ber að virða líkt og aðra iðnmenntun. Okkur ber líka einnig að fagna erlendum iðnmeisturum sem koma hingað til lands og sannarlega eru með fagmenntun til slíkra starfa. Þá er nauðsynlegt að heilbrigðiseftirlitið og vinnueftirlitið skerpi á eftirlitinu og að staðfest sé með einhverjum ferlum að þeir sem starfi í greininni séu með löggildingu í faginu.

Lélegt eftirlit með snyrtistofum vekur einnig upp spurningar hvort sama sé upp á teningnum þegar kemur að eftirliti öðrum iðngreinum sem falla undir lög um handiðnað. Á undanförnum árum hefur eftirspurn aukist hér á landi eftir iðnaðarfólki og öllum vinnandi höndum á því sviði verið fagnað. En það þarf að fylgja eftir með eðlilegu eftirliti þannig að iðnaðarfólk sem fyrir eru geti treyst því að sömu kröfur séu gerðar til allra sem starfa í faginu og ekki síst til þess að önnur ólögleg starfsemi fái síður að blómstra hér á landi.

Halla Signý Kristjánsdóttir, þingmaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst á visir.is 28. mars 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Mark­vissar að­gerðir munu skila árangri á hús­næðis­markaði

Deila grein

28/03/2024

Mark­vissar að­gerðir munu skila árangri á hús­næðis­markaði

Of hátt vaxtastig og hert lánþegaskilyrði hafa haft letjandi áhrif á framkvæmdaaðila með þeim afleiðingum að við erum ekki að byggja nauðsynlegt magn íbúða til að anna eftirspurn. Á sama tíma sjáum við marga sem hafa góða greiðslugetu og mikinn vilja til að komast út á markaðinn og eignast húsnæði falla á greiðslumati. Hér er um að ræða fjölda fólks sem nú þegar eru að greiða háa húsaleigu. Það má segja að Seðlabankinn hafi á undanförnu hlaðið í snjóhengju kynslóða sem bíða eftir tækifæri til að komast út á markaðinn á sama tíma og hann hefur tafið fyrir þeirri nauðsynlegu uppbyggingu sem fram undan er. Þetta mun hafa afleiðingar. Þess utan hefur nú heilt bæjarfélag bæst við sem eykur enn á hlið eftirspurnar eftir húsnæði. Hér má vel spyrja sig að því hvort Seðlabankanum hafi ekki verið færð of mikil völd í hendur.

Kröftugar aðgerðir hins opinbera

Stjórnvöld liðkuðu fyrir gerð langtíma kjarasamninga með ýmsum aðgerðum þar sem aðgerðir á húsnæðismarkaði voru fyrirferðarmiklar. Til að stuðla að heilbrigðari húsnæðismarkaði verður ráðist í aðgerðir sem nema um 50 milljörðum króna á samningstímanum. Þar er markmiðið helst að auka stöðugleika á húsnæðismarkaði og vinna gegn auknum kostnaði almennings vegna húsnæðis. Þá verður ráðist í öfluga uppbyggingu íbúðarhúsnæðis þar sem stutt verður við byggingu 1.000 íbúða á ári á samningstímanum með stofnframlögum til almennra íbúða og hlutdeildarlána. Þar mun ríkissjóður leggja til 7-9 milljarða króna í stofnframlög á ári og tryggja hlutdeildarlán til að treysta húsnæðisöryggi og viðráðanlegan húsnæðiskostnað. Þessu til viðbótar og því semég fagna alveg sérstaklega er að vinna er hafin við skilvirkari stjórnsýslu húsnæðis- og byggingarmála auk þess sem veita á lífeyrissjóðum rýmri heimild til fjárfestinga í íbúðarhúsnæði.

Auknum vaxtakostnaði heimila mætt

Á árinu 2024 verða greiddir út allt að 7 milljarðar í sérstakan vaxtastuðning til heimila með íbúðalán. Stuðningurinn tekur mið af vaxtagjöldum ársins 2023 og kemur til viðbótar almennum vaxtabótum. Hámark sérstaks vaxtastuðnings mun nema 150.000 kr. fyrir einstakling, 200.000 fyrir einstæða foreldra og 250.000 fyrir sambúðarfólk að teknu tilliti til skerðinga vegna tekna og eigna. Gert er ráð fyrir að sérstakur vaxtastuðningur greiðist beint inn á höfuðstól húsnæðisláns en heimilt verði að óska eftir að nýta hann til lækkunar á afborgunum í tiltekinn tíma. Sérstakur vaxtastuðningur kemur til afgreiðslu í tengslum við álagningu í maí 2024.

Aðferð húsaleiguígilda tekin upp frá og með júní​ Ársverðbólga hækkaði nokkuð óvænt nú í marsmánuði þegar vísitala neysluverðs hækkaði um 0,8% milli mánaða. Reiknuð húsaleiga, það er kostnaður vegna búsetu í eigin húsnæði hefur vegið þungt í útreikningum á vísitölu neysluverðs. Við í Framsókn höfum lengi talað fyrir því að reiknuð húsaleiga væri ekki reiknuð inn í vísitölu með þessum hætti, heldur tekin upp betri og sanngjarnari leið. Hagstofa Íslands hefur um nokkurt skeið unnið að endurskoðun aðferða við mat á reiknaðri húsaleigu í vísitölu neysluverðs. Frá og með júní næstkomandi verður aðferð húsaleiguígilda notuð þess í staðvið útreikning á reiknaðri húsaleigu í vísitölu neysluverðs og munu niðurstöður sem birtar verða 27. júní 2024 því byggja á þeirri aðferð.

Húsaleiguígildi byggja á gagnasafni leigusamninga sem finna má í nýrri leiguskrá Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar (HMS), en breytingar á húsleigulögum árið 2022 veitti HMS greiðari aðgang að upplýsingum um stóran hluta leigumarkaðsins. Vonast er til þess að nýja aðferðafræði dragi úr áhrifum sem skammtímasveiflur á fjármálamörkuðum hafa haft á mat Hagstofunnar á húsnæðisliðnum.

Ég hef fjallað um það í fjölda greina hversu mikilvægt það er að ná tökum á húsnæðismarkaðnum sem er stór liður í því verkefni að ná tökum á verðbólgu og þar samhliða lækkun vaxta. Þá er það augljóst að án styrkrar forystu Sigurðar Inga Jóhannssonar, innviðaráðherra, í uppbyggingu nýs húsnæðiskerfis fyrir tekju- og eignalitla væri staðan mun verri. Markvissar aðgerðir á húsnæðismarkaði líkt og farið hefur verið í munu skila árangri en Seðlabankinn þarf einnig að fara hugsa til framtíðar.

Ágúst Bjarni Garðarsson, þingmaður Framsóknar og 1. varaformaður efnahags- og viðskiptanefndar Alþingis.

Greinin birtist fyrst á visir.is 27. mars 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Heil­brigðis­ráðu­neytið er með for­ystu

Deila grein

26/03/2024

Heil­brigðis­ráðu­neytið er með for­ystu

Nýverið kom út skýrsla Ríkisendurskoðunar „Ópíóíðavandi – staða, stefna og úrræði“. Farið varið í hraðúttekt til þess að greina misnotkun á ópíóðum í ljósi þess að fréttaflutningur um aukinn vanda hafði aukist á síðustu árum. Ekki þótti ljóst hvaða aðilar hefðu bestu yfirsýn um vandann og hvernig væri tekið á honum. Það er margt gott og áhugavert sem kemur fram í þessari skýrslu en annað sem er þess fallið að valda misskilningi þar með talið umræða um forystuleysi í málaflokknum. Í skýrslunni kemur fram að enginn aðili hafi fulla yfirsýn yfir hve margir glími við ópíóíðavanda á landinu. Staðreyndin er sú að heilbrigðisráðuneytið tekur fulla forystu í málaflokknum og hefur ekki skorast undan því. Hér er um að ræða sjúkdóm sem er líf- sál og félagslegur og því eru félagsaðstæður einstaklinga margbrotnar og flóknar. Verkefnið kallar á samstarf milli ráðuneyta sem og sveitarfélaga, enda er stór liður í bataferli þessara einstaklinga að hafa skjól yfir höfuðið. Ópíóíðavandinn er alvarlegur og hvert mannslífs sem tapast þar er einu lífi of mikið.

Margvíslegar aðgerðir

Heilbrigðisráðuneytið með Willum Þór Þórsson heilbrigðisráðherra í fararbroddi hefur síðustu misseri unnið að krafti við að berjast við misnotkun á ópíóðum. Tillögur heilbrigðisráðherra um aðgerðir til að sporna við skaða af völdum ópíóíða voru samþykktar í ríkisstjórn í apríl 2023 og á samkvæmt fjárlögum á að verja 150 milljónum í aðgerðirnar á þessu ári og eru margar þeirra vel á veg komnar. Tilraunaverkefni er hafið um niðurtröppun ópíóíða, svefn- og róandi lyfja í heilsugæslu. Þá hefur starfshópur tekið til starfa um skaðaminnkun og fleira. Auk þess vinnur heilbrigðisráðuneytið að stefnum í málaflokknum. Það er skaðaminnkunarstefnu og stefnu í áfengis- og vímuvörnum. Í lýðheilsustefnu til ársins 2030 er lögð áhersla á mikilvægi skýrrar stefnumörkunar og aðgerða í málefnum áfengis- og vímuvarna.

Þá má nefna að Sjúkratryggingum Íslands hefur verið falið að gera heildarsamning um þjónustu SÁÁ og aukið aðgengi að viðhaldsmeðferð. Auk þess hefur heilbrigðisráðuneytið í tvígang lagt 30 milljónir til félagasamtaka í verkefni til þess að sporna við skaða af völdum fíknisjúkdóma auk þess sem Lýðheilsusjóður hefur verið stækkaður. Þá er búið er að dreifa Naloxone í bíla hjá viðbragðsaðilum þá sjá Vorteymi og Frú Ragnheiður einnig um að dreifa nefúðanum. Þess utan hefur Lyfjastofnun hafist handa við að kanna hvort mögulegt sé að gera naloxon nefúða að lausasölulyfi á Íslandi. Lyfið er notað þegar þörf er á tafarlausri neyðarmeðferð vegna ofneyslu ópíóða sem valdið getur öndunarstoppi og dauða.

Forvarnir númer eitt, tvö og þrjú

Í baráttunni við fíknivandann er er hvert líf sem glatast ekki aðeins tölfræði heldur djúpstæður harmleikur og áminning um sögu einstaklings sem varð undir í baráttunni við fíknisjúkdóm. Fíkn er langt frá því að vera eingöngu viljabrestur heldur er fíkn flókið samspil erfðafræðilegra, umhverfis- og sálfræðilegra þátta sem krefjast margþættra viðbragða. Aðgerðir sem miða að því að draga úr neyslu ávana- og vímuefna, hverju nafni sem þær nefnast, skila samfélaginu ávinningi. Árangur Íslands í forvörnum ungmenna hefur verið einstakur og eftirtektarverður og þann árangur megum við ekki gefa eftir. Þróun vímuefnaneyslu ungmenna hafa tekið stakkaskiptum í jákvæða átt síðustu ár. Leiðin niður á við getur tekið mun skemmri tíma en að ná árangri og því skipta forvarnir og heilsuefling miklu máli. Mikilvægt er að fræða og þjálfa þá sem vinna með ungmennum í daglegu starfi, með því að gera forvarnir og heilsueflingu sem hluta af skipulögðu uppeldis- og fræðslustarfi höfum við meiri möguleika á að ná til þeirra sem ella gætu orðið fíknisjúkdómum að bráð.

Halla Signý Kristjánsdóttir, þingmaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst á visir.is 26. mars 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Fram­sókn stendur með bændum og neyt­endum

Deila grein

25/03/2024

Fram­sókn stendur með bændum og neyt­endum

Í síðustu viku voru samþykkt lög um breytingar á búvörulögum nr. 99/1993, framleiðendafélög. Þær miklu umræður sem fylgt hafa í kjölfarið hafa væntanlega ekki farið fram hjá nokkrum manni enda hafa stór orð verið látin falla sem eiga ekki öll rétt á sér.

Staða íslenskra bænda hefur verið erfið um langt skeið. Stóraukning á innfluttum landbúnaðarvörum og stökkbreytingar í verði á aðföngum hefur reynst greininni erfið síðustu ár, bara á síðasta ári jókst innflutningur á kjöti um 17%. Rekstur afurðastöðva í sauðfjár- og nautakjöti hefur lengi átt undir höggi að sækja og augljóst er ef að íslenskt lamba- og nautakjöt á að standast samkeppni frá innfluttu kjöti þarf að bregðast við. Hagræðing verður að eiga sér stað hjá afurðastöðvum til að standast erlenda samkeppni. Afurðastöðvar eru almennt að hluta í eigu bænda. Með þessum breytingum á búvörulögum sem nú hafa verið samþykkt er kjötafurðarstöðvum gert kleift að vinna saman eða sameinast til að ná fram rekstrarhagræði sem gagnast bæði bændum og neytendum.

Hagur bænda og neytenda

Því hefur verið haldið á lofti að þessar breytinga komi til með að stuðla að einokun, hækka vöruverð og verðbólgu. Þessar fullyrðingar eru á þunnum ís. Staðreyndin er sú að hagur bænda og neytenda fer saman. Íslenskur landbúnaður þarf á íslenskum neytendum að halda og á sama tíma þarf innlend framleiðsla að vera samkeppnishæf við innflutta matvöru. Ef ekki er veitt svigrúm til hagræðingar í greininni er næsta víst að neytendur færi sig í auknu mæli yfir í erlenda staðgönguvöru með þeim afleiðingum að það fjari undan íslenskum landbúnaði. Það sama myndi gerast ef sú hagræðing sem nú er möguleg skilar sér ekki til íslenskra neytenda. Hátt verð á innlendri landbúnaðarvöru veldur því að neytendur versla aðrar vörur. Þetta er einfalt reiknisdæmi. Að þessu leyti fara hagsmunir bænda og neytenda saman.

Rétt skal vera rétt

Þá er það hreinlega rangt það sem hefur verið haldið fram að afurðastöðvum sé nú heimilt að sameinast án takmarkana. Þeir sem skoða lögin geta séð að í þau eru skrifuð ákveðin skilyrði hyggist afurðastöðvar nýta sér þessa heimild. Þessi skilyrði voru sett inn í ljósi þess að samrunareglur eiga ekki lengur við. Þessi skilyrði tryggja að allir framleiðendur eru jafnsettir hvað varðar möguleika á að koma búfé til slátrunar óháð staðsetningu. Þá er afurðastöðvum skylt að selja öðrum vinnsluaðilum afurðir til frekari vinnslu á sömu viðskiptakjörum og vinnsluaðilum sem lúta þeirra stjórn. Með þessum skilyrðum er stuðlað að samkeppni og tryggt að aðrir vinnsluaðilar greiði sama verð fyrir sömu vöru og aðilar sem lúta stjórn framleiðendafélaga.

Þá er ekki heimilt að setja skorður við því að framleiðendur færi viðskipti sín til annars aðila. Er þessu skilyrði ætlað að efla og tryggja samningsstöðu bænda og tryggja að samkeppni ríki áfram á markaði. Að lokum er tryggður réttur til að eiga einungis viðskipti við framleiðendafélag um afmarkaða þætti, svo sem slátrun. Með þessu skilyrði er stuðlað að því að tryggja samningsstöðu bænda og fyrirbyggja hindranir fyrir minni keppinauta í slátrun og vinnslu. Þannig verður bændum auðveldað að vinna og markaðssetja afurðir sínar sjálfir ef þeir kjósa að gera það.

Sérstaða íslenskra kjörframleiðslu

Samkvæmt Alþjóðaheilbrigðismálastofnuninni er sýklalyfjaónæmi einhver mesta ógn við heilsufar manna í dag. Nýútkomin skýrsla hóps á vegum heilbrigðisráðuneytisins í samvinnu við matvæla og umhverfis-, orku- og loflagsráðherra um aðgerðir til varnar útbreiðslu sýklalyfjaónæmra baktería tekur undir þær staðhæfingar. Í skýrslu hópsins kemur fram að fæðuöryggi muni enn minnka þar sem sýklalyfjaónæmi hefur einnig áhrif á dýraheilbrigði og þar með matvælaframleiðslu. Sýklalyfjanotkun hér á landi í landbúnaði er með því minnsta sem þekkist og hefur það verið staðfest í eftirliti Evrópsku eftirlitsstofnunarinnar um notkun sýklalyfja í landibúnaði

Það er ekki ofsagt að íslensk matvælaframleiðsla eigi sér sérstöðu á heimsvísu og undir þetta taka helstu sérfræðingar á sviði sýkla- og veirufræða. Þeir hafa brýnt fyrir okkur að verja þurfi þá sérstöðu sem við búum við á Íslandi. Á grunni sérstöðunnar á Ísland að vera í fararbroddi í aðgerðum til að draga úr útbreiðslu sýklalyfjaónæmis með banni á dreifingu matvæla sem í greinist sýklalyfjaónæmar bakteríur. Það er bein skylda okkar að standa með íslenskri matvælaframleiðslu. Þá þarf að þora að stíga þau skref sem þarf til að koma því þannig fyrir að heilnæmt kjöt sé á boðstólum íslenskra neytanda á viðráðanlegu verði.

Samstaða frekar en sundrung

Við sem smáþjóð þurfum að standa vörð um innlenda framleiðslu og fyrir því eru fleiri en ein ástæða. Fyrst má þar nefna mikilvægi þess að halda framleiðslunni innanlands vegna allra þeirra starfa sem hún skapar, fyrir utan þá staðreynd að við viljum viðhalda innlendum landbúnaði og matvælaframleiðslu í landinu. Að ótöldu fæðuörygginu, matvælaöryggi með heilnæmi landbúnaðarvara og mikilvægi þess að vera sjálfbær.

Framsókn hefur í gegnum tíðina staðið með landbúnaði og mun ávallt gera, enda á flokkurinn uppruna sinn í sveitum landsins og hefur sú taug aldrei slitnað öll þessi ár. Þingmenn Framsóknar hafa í gegnum tíðina gert sitt besta til þess að vera öflugir málsvarar bænda í landinu. Okkar verkefni nú er að halda áfram að ræða mikilvægi innlends landbúnaðar og koma sjónarmiðum okkar á framfæri við samstarfsflokkanna sem og aðra flokka á Alþingi með hag bænda og neytenda að leiðarljósi.

Halla Signý Kristjánsdóttir, Þórarinn Ingi Pétursson, Lilja Rannveig Sigurgeirsdóttir, Líneik Anna Sævarsdóttir, Ágúst Bjarni Garðarsson, Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir, Stefán Vagn Stefánsson, Jóhann Friðrik Friðriksson, þingmenn Framsóknar.

Greinin birtist fyrst á visir.is 25. mars 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Bókaþjóð fær nýja bókmenntastefnu

Deila grein

23/03/2024

Bókaþjóð fær nýja bókmenntastefnu

Upp, upp mín sál og allt mitt geð, upp mitt hjarta og róm­ur með, hug­ur og tunga hjálpi til, herr­ans pínu ég minn­ast vil.

Páska­hátíðin er haf­in þar sem við njót­um sam­vista með fjöl­skyldu og vin­um. Pass­íusálm­arn­ir hafa fylgt þjóðinni í nærri 365 ár og eru meist­ara­verk bæði frá list­rænu og trú­ar­legu sjón­ar­miði og ein af mörg­um birt­ing­ar­mynd­um þess ríka bók­mennta­arfs sem Ísland býr að. Bók­mennt­ir eru samofn­ar sögu þjóðar­inn­ar eins og við þekkj­um. Þannig er bók­mennta­arf­ur Íslend­inga okk­ar merk­asta fram­lag til heims­menn­ing­ar en hand­rita­safn Árna Magnús­son­ar er til dæm­is á verðveislu­skrá UNESCO.

Á und­an­förn­um árum hafa verið stig­in stór skref til þess að efla um­gjörð menn­ing­ar og skap­andi greina á Íslandi. Fyrsta heild­stæða kvik­mynda­stefn­an fyr­ir Ísland leit dags­ins ljós árið 2020 og síðan þá hef­ur mynd­list­ar­stefna, tón­list­ar­stefna, stefna í mál­efn­um hönn­un­ar og arki­tekt­úrs verið gefn­ar út og hrint í fram­kvæmd. Unnið er að stefnu í mál­efn­um sviðslista og gær samþykkti rík­is­stjórn til­lögu mína um nýja bók­mennta­stefnu fyr­ir Ísland til árs­ins 2030. Nýrri bók­mennta­stefnu er ætlað að hlúa enn bet­ur að bók­mennta­menn­ingu okk­ar til framtíðar. Í stefn­unni er birt framtíðar­sýn fyr­ir mála­flokk­inn og jafn­framt þrjú meg­in­mark­mið sem aðgerðirn­ar skulu styðja við. Meg­in­mark­miðin snú­ast um fjöl­breytta út­gáfu á ís­lensku til að treysta stöðu ís­lenskr­ar tungu í sam­fé­lag­inu; um auk­inn og bætt­an lest­ur, ekki síst meðal ungra les­enda; og hvatn­ing til bóka­sam­fé­lags­ins um ný­sköp­un sem taki mið af tækniþróun og örum sam­fé­lags­breyt­ing­um.

Aðgerðaáætl­un­in hef­ur að geyma 19 aðgerðir sem skipt er upp í fjóra flokka: Um­gjörð og stuðning­ur; Börn og ung­menni; Menn­ing­ar­arf­ur, rann­sókn­ir og miðlun; og Ný­sköp­un og sjálf­bærni. Aðgerðirn­ar leggja ekki síst áherslu á börn og ung­menni ann­ars veg­ar og ís­lenska tungu hins veg­ar en víða er komið við.

Ein stærsta aðgerðin sem boðuð er í áætl­un­inni snýst um end­ur­skoðun á því reglu­verki og þeirri um­gjörð sem hið op­in­bera hef­ur komið upp í tengsl­um við bók­mennt­ir og ís­lenskt mál. Þar eru und­ir lög um stöðu ís­lenskr­ar tungu og ís­lensks tákn­máls, lög um bók­mennt­ir, lög um stuðning við út­gáfu bóka á ís­lensku, bóka­safna­lög o.fl. Í þeirri end­ur­skoðun er brýnt að hugað verði að breyttu lands­lagi tungu og bóka vegna til­komu gervi­greind­ar, mál­tækni, streym­isveitna og annarr­ar tækni sem er í hraðri þróun þessi miss­er­in.

Bók­mennta­stefn­an er gerð í mik­illi sam­vinnu við hags­munaaðila sem lögðu til grund­völl­inn í stefn­unni og aðgerðunum. Það er viðeig­andi að bókaþjóðin Ísland fái nýja bók­mennta­stefnu sem mun leggja grunn­inn að enn metnaðarfyllra menn­ing­ar­lífi hér á landi. Ég óska öll­um gleðilegra páska.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, menn­ing­ar- og viðskiptaráðherra og vara­formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 23. mars 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Ís­lenska páska­lambið

Deila grein

22/03/2024

Ís­lenska páska­lambið

Í gær voru samþykktar breytingar á búvörulögum, um er að ræða að breytingar sem skipta verulegu máli fyrir íslenskan landbúnað. Þeim er ætlað að styðja við endurskipulagningu og hagræðingu í slátrun og kjötvinnslu. Með þessum breytingum eru afurðastöðvum í kjötiðnaði veitt heimild til að sameinast, gera með sér samkomulag um verkaskiptingu að því er varðar framleiðslu einstakra kjötafurða og hafa með sér annars konar samstarf. Samkvæmt frumvarpinu þá er það tryggt að samkeppniseftirlitið fer með eftirlit með framkvæmdinni. Niðurstaðan er að nú er hægt að halda niðri kostnaði við framleiðslu, geymslu og dreifingu kjötvara.

Samkeppni

Íslenskar landbúnaðarvörur eiga í gríðarlegri og stigvaxandi samkeppni við innfluttar vörur. Það er því mikilvægt að fundin verði samvinnugrundvöllur matvælaframleiðenda hér á landi til að bregðast við breyttri stöðu. Í alþjóðlegum samanburði eru innlendar afurðastöðvar í kjötiðnaði örsmáar og því ekki samkeppnishæfar við afurðastöðvar á erlendum mörkuðum sem eru mun stærri og hagkvæmari rekstrareiningar. Árið 2004 var starfsumhverfi mjólkuriðnaðarins gerbreytt með breytingu á 71. gr. búvörulaga. Sú breyting veitti afmarkaða undanþágu til afurðarstöðva í mjólkuriðnaði frá gildissviði samkeppnislaga. Á grundvelli þessa ákvæðis hefur orðið mikil nýsköpun og stórfelld hagræðing í söfnun, vinnslu og dreifingu mjólkur og mjólkurvara. Nú er komið að kjötinu.

Úrtölurödd

Forstjóri Samkeppniseftirlitsins hefur brugðist við með stóryrðum og myrkri og boðar heimsósóma fyrir íslenska bændur og íslenska neytendur. Segir hér verið að raska samningsstöðu bænda gagnvart viðsemjendum sínum. Það er rétt að það komi fram að framleiðendur eru tryggðir í fjórða kafla búvörulaga sem fjallar um verðskráningu á búvörum. Þar eru framleiðendur með lagalega stoð fyrir að verðlagsnefnd hafi heimild til þess að ákveða lágmarksverð til bænda á afurðum þeirra. Þá erum við hér að ganga mun skemur en Noregur, þar hafa verið samþykktar undanþágur fyrir stórar afurðastöðvar frá banni við misnotkun á markaðsráðandi stöðu. Ef Noregur getur sérsniðið undanþágu fyrir norskan landbúnað þá getur Ísland sérsniðið undanþágu fyrir íslenskan landbúnað sem tekur mið af aðstæðum hér á landi.

Það má heyra það á viðbrögðum bænda og samtökum þeirra að þetta er það sem beðið hefur verið eftir og nú er fagnað um allt land. Þeir láta ekki úrtölur tala úr þeim kjarkinn við að berjast fyrir bættum kjörum.

Framsókn með forystu

Framsókn hefur ávallt verið óhrædd við að benda á það augljósa, og hefur lagt til þessar breytingar allt frá árinu 2018, loksins náum við meirihluta fyrir þessum mikilvægubreytingum, Því það er þó naumur meirihluti sem vill í alvöru vernda íslenska landbúnaðinn. Með því að styðja við íslenska landbúnaðarframleiðslu tryggjum við ekki aðeins fæðuöryggi, heldur verndum við einnig störf fólks og tryggjum fjölbreytni atvinnulífsins.

Framsókn hefur tryggt að íslenska páskalambið rennur ljúflega niður í ár.

Halla Signý Kristjánsdóttir, þingmaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst á visir.is 22. mars 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Akureyri – næsta borg Íslands

Deila grein

21/03/2024

Akureyri – næsta borg Íslands

Áhrifasvæði Akureyrar er stórt en það nær um allan Eyjafjörð og að einhverju marki austur til Húsavíkur og Mývatnssveitar. Svæðið hefur vaxið hratt á síðustu árum og nú búa þar um 8% þjóðarinnar. Vöxturinn hefur verið með svipuðum hætti og á höfuðborgarsvæðinu enda hafa sveitarfélögin í nágrenni Akureyrar einnig verið í miklum vexti og mikilvægi sterkra byggða í nágrenninu er gífurlegt, því þær styrkja Akureyri og hlutverk hennar enn frekar.

Akureyri státar af sterku og fjölbreyttu atvinnulífi og mikilli þekkingarstarfsemi og er það ekki síst þeim mannauði sem þarna býr að þakka. Mikil gróska hefur einnig verið í menningartengdri starfsemi á svæðinu og sér ekki fyrir endann á þeim vexti, sem er vel. Við finnum það vel sem búum á svæðinu hversu mikið fjölbreytt menningarstarfsemi styrkir samfélagið og eflir lífsgæði.

Akureyri og nærsvæði hennar býr einnig við öflugar alþjóðlegar tengingar sem greiða bæði fyrir fólks- og vöruflutningum. Enn frekari tengingum hefur verið komið á undanförnum tveimur árum, bæði með tilkomu Niceair sem var og hét og svo með auknum samningum við stærri erlend flugfélög svo sem EasyJet sem hefur tvímælalaust eflt ferðaþjónustu á öllu svæðinu sem heldur enn áfram að styrkjast.

Nýr tónn í umræðu um byggðamál

Í stjórnarsáttmála ríkisstjórnarinnar frá árinu 2021 kom fram að mótuð yrði stefna um að skilgreina frekar svæðisbundið hlutverk Akureyrar sem stærsta þéttbýliskjarnans á landsbyggðinni. Nú er búið að skila svokallaðri Borgarstefnu og sem íbúi á Akureyri og 1. þingmaður Norðausturkjördæmis fagna ég tillögunum sem þar koma fram, en í stefnunni leggur starfshópurinn til að Akureyri verði næsta borg á Íslandi. Þannig verði Akureyri sérstakt byggðastig milli höfuðborgar og stærri þéttbýliskjarna á landsbyggðunum og fái þar af leiðandi aukið vægi í samskiptum við ríkisvaldið og hvað varðar almenna þjónustu við landshlutann í heild. Með öðru borgarsvæði er möguleiki á dreifðari byggð í landinu, þar sem búseta á áhrifasvæði borga eflist, rétt eins og þekkist frá höfuðborgarsvæðinu.

Eitt af áherslumálum í sóknaráætlun Norðurlands eystra fyrir árin 2020-2024 var, að mótuð yrði Borgarstefna fyrir Akureyri og að svæðisbundið hlutverk bæjarins yrði skilgreint betur, sem stærsta þéttbýlisins utan stórhöfuðborgarsvæðisins. Þessi umræða er því ekki ný af nálinni og hefur skotið upp kollinum nokkrum sinnum á síðustu árum. Mikill metnaður hefur verið lagður í að bærinn okkar verði gerður að borg og því afar jákvætt að þau markmið séu þarna komin í ákveðinn farveg. Með þessum tillögum er verið að slá nýjan tón í umræðunni um byggðamál og því ber að fagna.

Svæðisborgin Akureyri

Samhliða vinnu við mótun Akureyrar sem svæðisborgar þarf áhrifasvæðið að þróast í takt sem mun skila sér í öflugra og stærra atvinnu-, búsetu- og þjónustusvæðis. Í dag er mikið um að íbúar í sveitarfélögum utan Akureyrar sæki atvinnu eða aðra þjónustu til Akureyrar og hefur sá fjöldi vaxið mikið á síðustu árum. Þá þarf einnig að líta sérstaklega til stöðu samgangna í landshlutanum og frekari uppbyggingu vega. Sér í lagi þeirra sem spila sérstakt hlutverk í styttingu vegalengda á milli atvinnu- og skólasvæða en það er mikilvægur hlekkur í keðjuna hvað varðar áframhaldandi vöxt svæðisins í heild.

Við þurfum áfram að vinna ötulum höndum að eflingu og stækkun áhrifasvæðisins í góðri samvinnu milli ríkis, Akureyris og nærliggjandi sveitarfélaga.

Því þetta er jú sannkallað samvinnuverkefni.

Ingibjörg Isaksen, þingflokksformaður Framsóknar og 1. þingmaður Norðausturkjördæmis.

Greinin birtist fyrst á akureyri.net 20. mars 2024.