Author: Einar Gunnar

„Virðulegi forseti. Að undanförnu hafa borist fréttir af því að verið sé að bjóða allt að því 95% lán til kaupa á fasteignum. Ég vil fá að koma hér og lýsa yfir áhyggjum af þeirri þróun. Það kom fram í máli hagfræðings ASÍ í gær að í þeim lánum felst umtalsverð áhætta. Það þarf mjög lítið til að kaupandi lendi í vandræðum. Það hefur oft verið þannig og það verið rökstutt að erfitt sé fyrir ungt fólk að kaupa sér húsnæði. Tölur sýna hins vegar að í dag eru nýir kaupendur 20–25%, um fjórðungur til fimmtungur, af þeim kaupsamningum sem verið er að gera. Vandinn sem við erum að fást við snýr ekki að eftirspurn, hún er næg, heldur að framboði á húsnæði. Ég vil því minna þá sem hafa í hyggju að bjóða upp á þess háttar lánveitingar að þann 20. október sl. samþykkti Alþingi ný lög um fasteignalán. Þau taka gildi 1. apríl 2017. Þar er m.a. fjallað um slíkar lánveitingar þannig að það er ekki aðeins verið að eyrnamerkja þær sem eru með veði í fasteign heldur líka lán sem eru veitt í þeim tilgangi að kaupa eða viðhalda eignarrétti á fasteign. Þar er Fjármálaeftirlitinu, að fenginni tillögu frá fjármálastöðugleikaráðinu, sem ég vona svo sannarlega að Fjármálaeftirlitið hafi fengið, ætlað að setja reglur um hámark veðsetningarhlutfalls, sem getur verið 60–90%, og líka reglur um takmörkun í hlutfalli við tekjur neytanda, þess sem tekur lánið, annars vegar varðandi heildarfjárhæð og hins vegar greiðslubyrðina. Þessi ákvæði eru nokkuð sem Seðlabankinn hafði kallað eftir sem hluta af þeim þjóðhagsvarúðartækjum sem þyrftu að vera til að tryggja hér efnahagslegan stöðugleika.
Það er ekki verið að veita lán af einskærri góðmennsku, við verðum að hafa það í huga, og það hefur svo sannarlega sýnt sig að lán er ekki sama og lukka.“
Eygló Harðardóttir í störfum þingsins 7. febrúar 2017:

„Hæstv. forseti. Ég kem hér til að eiga samtal við hv. þm. Hönnu Katrínu Friðriksson um margumrætt áfengisfrumvarp. Frá því að frumvarpið var lagt fram hefur m.a. landlæknir stigið fram og sagt, með leyfi forseta:
„Mitt álit og álit embættisins er alfarið á móti. Við leggjumst gegn þessari tillögu og það er í sjálfu sér sorglegt að hún skuli vera komin fram enn og aftur.“
Einnig segir hann að eðlilegt sé að þeir sem vinna að því að stuðla að bættri heilsu landsmanna leggist á móti þessu frumvarpi. Allar rannsóknir sem liggja fyrir bendi til að aukið aðgengi að áfengi leiði til aukinnar neyslu. Hann tekur jafnframt fram að hann sé sérstaklega að tala um viðkvæma hópa líkt og ungt fólk og þá sem þola ekki áfengi og þar af leiðandi aukið tjón fyrir heilsu fólks og aukinn kostnað fyrir þjóðfélagið.
Þegar við skoðum síðan umsagnir um umrætt mál frá fyrri kjörtímabilum þá varar fjöldi fagaðila úr heilbrigðis- og félagsvísindum við samþykkt frumvarpsins en þeir sem mæla með því koma úr verslun og þjónustu.
Virðulegur forseti. Í stefnuyfirlýsingu núverandi ríkisstjórnar segir meðal annars:
„Mótuð verður heilbrigðisstefna sem samhæfir og treystir heilbrigðisþjónustuna, bætir lýðheilsu og stuðlar að heilbrigði landsmanna.“
Þar segir jafnframt:
„Við stefnumótun og áætlanagerð stjórnvalda verði gætt að áhrifum á heilsu og líðan íbúa. Dregið skal til framtíðar úr beinum og óbeinum kostnaði fyrir samfélagið allt með því að efla starf á sviði forvarna og lýðheilsu.“
En nú spyr ég: Hvernig geta þessir ólíku þættir farið saman, þ.e. að bæta lýðheilsu en auka um leið aðgengi að áfengi? Þar sem ég veit að bæði ég og hv. þm. Hanna Katrín Friðriksson höfum báðar áhuga á aukinni lýðheilsu og heilbrigði landsmanna, spyr ég hana: Ætlar hún að samþykkja umrætt frumvarp eða er hún sammála okkur sem erum á móti og hlustum á orð fagfólks í heilbrigðis- og félagsvísindum?“
Elsa Lára Arnardóttir í störfum þingsins 7. febrúar 2017:

„Hæstv. forseti. Ég er hér í dag til að ræða málefni sem snertir barnafólk á landsbyggðinni. Á síðastliðnum árum og áratugum hefur fæðingarþjónusta á landsbyggðinni verið skert gríðarlega mikið og er í dag aðeins hægt að fæða börn á örfáum stofnunum á landinu. Þessum skerðingum hefur ekki verið fylgt eftir hvað varðar stuðning við foreldra sem þurfa að sækja fæðingarþjónustu langa leið og þurfa jafnvel að halda tvö heimili á meðan beðið er eftir fæðingu, sem geta verið nokkrir dagar og allt upp í nokkra mánuði.
Hv. þm. Framsóknarflokksins, Silja Dögg Gunnarsdóttir, hefur lagt fram frumvarp sem snýr að því að lögum verði breytt svo að þeir foreldrar sem búa fjarri fæðingarstað og þurfa að bíða fæðingar fjarri heimili fái þann tíma sem viðbót við fæðingarorlof. Þetta frumvarp er mikilvægur hluti í að bæta úr þessu vandamáli en það þarf að huga að fleiri þáttum. Röskun á heimilislífi, kostnaður við að halda tvö heimili, barnapössun, vinnutap — þetta eru aðeins nokkur atriði sem þarf að huga að. Í dag er enginn styrkur í boði fyrir fólk í þessum aðstæðum nema hægt er að fá greiddan ferðakostnað frá heimili að fæðingardeild og til baka. Ástæðan sem er gefin er sú að fólk velur sjálft að búa á stað fjarri fæðingardeild og því er þetta á þeirra kostnað. Það er að mínu mati ekkert jafnrétti í því.
Einn kostur í stöðunni væri að hafa sérstaka verðskrá fyrir fólk í þessari stöðu á sjúkrahóteli en í dag þarf barnsfaðir að greiða 6 þús. kr. á sólarhring á meðan móðir, sjúklingurinn, greiðir tæpar 1.500 kr á sólarhring. Þarna þarf líka að huga að jafnrétti.
Ég vil biðla til þingsins að hafa þetta í huga og koma þessum málum í góðan farveg. Það er alveg nógu mikið álag að koma nýju lífi í þennan heim án þess að fjárhagsáhyggjur og fleira bætist þar ofan á.“
Lilja Sigurðardóttir í störfum þingsins 7. febrúar 2017:

,,Virðulegi forseti. Mig langar að fara aðeins aftur yfir eitt mál sem var til umræðu í óundirbúnum fyrirspurnum í gær. Þá kom í ljós að ríkisstjórnin hefur ekkert haft fyrir því að meta hið þjóðhagslega tap sem verður vegna sjómannaverkfallsins. Ráðherrann kom í pontu og hún gat ekki sagt mér neitt um hvert tapið væri. Mér fannst ótrúlegt að heyra ráðherrann segja að ekki stæði til að fara í neinar aðgerðir, ekki stæði heldur til að íhuga lagasetningu er varðar þetta mál, en hins vegar var heldur ekki búið að skoða málið hjá ríkisstjórninni. Ég verð að segja eins og er að þegar maður skoðar þær tölur sem um er að ræða þá sér maður að á meðan allur íslenski skipaflotinn liggur óhreyfður þá glatast auðvitað verðmæti. Ég leit aðeins á greiningu Sjávarklasans sem var birt 27. janúar sl. og þar segir, með leyfi forseta:
„Þó má ætla að því lengra sem líður á verkfallið og bæði viðskiptasambönd glatast og framleiðsla minnkar geti það numið allt að 900–1.300 milljónum króna á dag …“
Verið er að tala um tapaðar útflutningstekjur upp á 640 millj. kr. Fyrir utan það er mjög dýrt að hafa skip, verksmiðjur og fólk iðjulaust svo dögum skiptir. Tæknifyrirtæki hafa verulegar áhyggjur af þessu, að verkefni tefjist, og flutningafyrirtæki eru sögð hafa orðið fyrir tapi eða samdrætti frá 20% til 90%. Alvarlegustu afleiðingarnar eru þó þær að við glötum erlendum mörkuðum.
Það verður að segjast eins og er að fyrri ríkisstjórnir hafa skipað vinnuhópa og starfshópa vegna málefna sem ekki eru jafn umfangsmikil. Ég held að það sé afskaplega brýnt að ríkisstjórnin átti sig á því um hversu stórt mál er að ræða. Ég er hins vegar sammála því sem hv. þm. Gunnar I. Guðmundsson segir, auðvitað skiptir alveg gríðarlegu máli að sjómenn og allir geti samið um sín kjör, en við getum ekki horft fram hjá því hversu alvarleg staðan er.”
Lilja Dögg Alfreðsdóttir í störfum þingsins 1. febrúar 2017.