Author: Einar Gunnar

„Hæstv. forseti. Ég ætla að ræða fátækt eins og margir aðrir hv. þingmenn í tengslum við nýútkomna skýrslu UNICEF á Íslandi, sem lýtur að efnislegum skorti barna. Ég ætla að byrja á því að vitna til orða séra Bjarna Karlssonar sem rannsakar nú fátækt. Um fátæktina segir séra Bjarni í færslu sem birtist á vefmiðlum, með leyfi forseta:
„Þetta ástand er ekki lögmál heldur afstaða. [fusion_builder_container hundred_percent=”yes” overflow=”visible”][fusion_builder_row][fusion_builder_column type=”1_1″ background_position=”left top” background_color=”” border_size=”” border_color=”” border_style=”solid” spacing=”yes” background_image=”” background_repeat=”no-repeat” padding=”” margin_top=”0px” margin_bottom=”0px” class=”” id=”” animation_type=”” animation_speed=”0.3″ animation_direction=”left” hide_on_mobile=”no” center_content=”no” min_height=”none”][…]
Þessu vandamáli verður ekki breytt með stjórnvaldsaðgerðum heldur hugarfarsbreytingu.“
Eins og fram hefur komið í umræðunni um þessa skýrslu líða um 9,1% barna á Íslandi skort, eða 6.100 börn. Auðvitað getum við að einhverju marki með aðgerðum mætt þessum vanda. Hv. þm. Líneik Anna Sævarsdóttir fór ágætlega yfir það hér áðan að vandi ungra foreldra og þeirra sem eru á leigumarkaði væri mikill og hefði versnað. Í því samhengi getum við litið til þeirra húsnæðisfrumvarpa sem eru nú til meðferðar í þinginu. Við getum skoðað lög um félagsþjónustu sveitarfélaganna. Við getum skoðað atvinnuskapandi aðgerðir. Þrátt fyrir allt er mikilvægt að fólk hafi vinnu og tekjur. En við eigum það til hér á vettvangi löggjafans að vera hægfara og svifasein. Ástandið sem séra Bjarni lýsir þolir ekki bið á róttækum aðgerðum.
Ég ætla að taka undir með séra Bjarna um að við þurfum hugarfarsbreytingu. Við eigum ekki að líða það að einhverjir þurfi að fara halloka. Það á enginn að þurfa að búa við fátækt. Það bitnar á börnunum og við eigum ekki að láta það líðast. Við eigum ekki að sætta okkur við samanburð (Forseti hringir.) um að fátækt sé minni hér en annars staðar. Ekkert barn (Forseti hringir.) á að þurfa að líða skort.“
Willum Þór Þórsson — í störfum þingsins 26. janúar 2016.
[/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]

„Hæstv. forseti. Á vef Hagstofunnar má finna skýrslu sem gefin var út í júlí 2015 um laun, tekjur og vinnumarkaðinn. Í skýrslunni er verið að mæla lífskjör fólks og bera saman hópa út frá skorti á efnislegum gæðum. UNICEF-skýrslan sem nokkrir þingmenn hafa rætt um nú þegar er að hluta til byggð á upplýsingum úr þessari skýrslu um félagsvísa. Í skýrslu Hagstofunnar kemur meðal annars fram að hlutfall fólks sem skorti efnisleg gæði á Íslandi lækkaði á milli áranna 2013 og 2014. Árið 2013 var þetta hlutfall á Íslandi það fimmta lægsta í Evrópu. Þegar skortur er greindur eftir atvinnustöðu skera öryrkjar sig úr, en fjórðung þeirra skorti efnisleg gæði. Hlutfallið er mun lægra meðal atvinnulausra, 12,5%, sem er samt líka of hátt. Skortur á efnislegum gæðum er tíðari meðal einstæðra foreldra og barna þeirra en á meðal annarra heimilisgerða. Þá var hlutfallið nokkuð hátt á meðal einstaklinga undir 65 ára sem búa einir, eða 15,1%.
Það sem kemur verulega á óvart í skýrslunni er staða eldri borgara, en þeir eru sá hópur sem skortir síst efnisleg gæði. Þar var hlutfallið aðeins 2,3%. Sá hópur kemur meira að segja betur út en fólk í fullri vinnu, en þar mælist skorturinn örlítið meiri, eða 3,2%. Með þessu er ég ekki að segja að allir eldri borgarar hafi það stórfínt, alls ekki. Enginn ætti að líða skort á Íslandi. Og á bak við hverja einustu prósentu er einstaklingur.
Virðulegi forseti. Umræðan um almannatryggingar hefur verið hávær að undanförnu. Við erum sammála um að við eigum að gæta okkar minnsta bróður. Þess vegna er mikilvægt að við byggjum á öruggum upplýsingum og beinum aðstoðinni til þeirra sem þurfa mest á henni að halda.“
Silja Dögg Gunnarsdóttir — í störfum þingsins 26. janúar 2016.

„Hæstv. forseti. Mig langar að fjalla í örstuttu máli um þingsályktunartillögu sem Alþingi samþykkti á sumarþingi 2013. Um var að ræða aðgerðaáætlun í tíu liðum þar sem meðal annars átti að taka á skuldavanda heimila, auka stöðugleika og gagnsæi á húsnæðislánamarkaði og vinna að framtíðarskipan húsnæðismála, þar á meðal úrbótum á leigumarkaði.
Liður tillögunnar númer 4 fjallaði um að hæstv. félags- og húsnæðismálaráðherra mundi skipa verkefnisstjórn um framtíðarskipan húsnæðismála. Verkefnisstjórnin hafði meðal annars það hlutverk að koma með tillögur að nýju húsnæðislánakerfi með það í huga að tryggja virkan leigumarkað og skilvirk félagsleg úrræði fyrir þá sem slíkt þyrftu.
Verkefnisstjórnin skilaði af sér tillögum árið 2014 og út frá þeirri vinnu komu síðan frumvörp og núna er unnið að þeim frumvörpum í velferðarnefnd. Um er að ræða fjögur frumvörp sem öll varða leigumarkaðsmál hér á landi. Margar umsagnir hafa borist um málin og flestar jákvæðar. Því ber að þakka því viðamikla samráði sem málin fóru í gegnum við vinnslu þeirra. Unnið er hratt og vel að því að klára þessi mál svo þau komist til umræðu og atkvæðagreiðslu í þingsal.
Eins og fram hefur komið í umræðu og kynningu þá eru frumvörpin fjögur:
Frumvarp til laga um almennar íbúðir fyrir efnaminni leigjendur sem felur í sér að byggja samtals 2.300 íbúðir á þessu ári og næstu þremur árum.
Frumvarp til laga um húsnæðisbætur sem felur í sér stóraukinn stuðning fyrir leigjendur. Þar eru frítekjumörk hækkuð og stuðningur miðast við fjölskyldustærð. Verið er að jafna stuðning milli ólíkra búsetuforma svo einstaklingar og fjölskyldur hafi raunverulegt val um búsetuform.
Auk þess er frumvarp um breytingu á lögum um húsnæðissamvinnufélög þar sem verið er að styrkja þau félög og auka íbúalýðræði, og frumvarp um breytingu á húsaleigulögum sem felur í sér aukin réttindi leigjenda og leigusala.
Í framhaldi af þessari vinnu taka svo verðtryggingarmálin við og úrlausnir í því hvernig við ætlum að auðvelda fólki að kaupa sér húsnæði. Þar þarf meðal annars að horfa til hvata til sparnaðar og þeirra skilyrði sem sett eru um greiðslumat.“
Elsa Lára Arnardóttir — í störfum þingsins 26. janúar 2016.

„Hæstv. forseti. Kannanir sýna að fólk ber almennt ekki traust til Alþingis. Ef það er vilji þingmanna að auka traust almennings til Alþingis þá verðum við að greina hvar vandinn liggur og vera heiðarleg gagnvart sjálfum okkur í þeim efnum. Stalla mín, hv. þm. Brynhildur Pétursdóttir, hefur verið óþreytandi við að koma upp í þessa pontu og tala fyrir breyttum og bættum vinnubrögðum. Ég er oft sammála henni. Hæstv. forseti Einar Kr. Guðfinnsson hefur einnig talað fyrir bættum vinnubrögðum og auðvitað fleiri þingmenn hér. Ég vona að raunverulegur vilji sé að baki orðum okkar og að þau hafi áhrif.
Okkur varð lítið úr verki fyrir áramót, að hluta til vegna þess að málin komu seint inn frá ríkisstjórn en einnig vegna þess að þau sem rötuðu inn í sal Alþingis voru flestöll tekin í málþóf. Örfá þingmannamál komust á dagskrá þingsins fyrir áramót þar sem umræðan um þau strandaði á einu umdeildu máli, áfengisfrumvarpinu. Ég er til dæmis ekki hlynnt því frumvarpi en ég mun samt ekki standa að því að tefja að það komist til atkvæðagreiðslu.
Tilgangur umræðunnar í þingsalnum er að menn skiptist á skoðunum og dragi fram ólík sjónarmið. Síðan fara mál til nefnda þar sem umsagnir eru yfirfarnar og málin greind nánar. Til að bæta ásýnd þingsins sæi ég fyrir mér litla breytingu, t.d. að þingflokkar legðu aukna áherslu á að ná samkomulagi sín á milli um fjölda þingmanna sem taka þátt í umræðu hverju sinni. Þannig væri hægt að áætla þann tíma betur sem fer í umræðurnar og skipuleggja störf þingsins betur. Að auki þarf að afgreiða ákveðnar breytingar í þingskapanefnd, eins og komið hefur fram. Við getum ekki haldið áfram að haga okkur eins og við gerum. Frekjukalla- og frekjukellingapólitík á ekki heima í þingsal. Ábyrgðin er okkar.“
Silja Dögg Gunnarsdóttir — Í störfu þingsins 20. janúar 2016.

„Hæstv. forseti. Fiskveiðikerfinu núverandi, núverandi kvótakerfi, var komið á 1983 og tók gildi 1984, um það leyti er sá er hér stendur að hefja sína trillumennsku, fyrir rúmum 30 árum. Um tíu árum seinna var þorskur kvótasettur á smábáta og seinna ýsa, steinbítur og aðrar tegundir. Neikvæð umræða í þjóðfélaginu um kvótakerfið og það að kvótinn sé að færast á fáar hendur kemur illa við litlar og meðalstórar og oftast skuldsettar útgerðir. Ein meginástæða þess að útgerðin er að færast á fáar hendur er að mínu mati þessi neikvæða umræða. Menn selja þeim stóru og hugsa sér að komast frá þessu áður en kerfið verður tekið af, en þeir stóru vita að áfram verður veiddur og verkaður fiskur. Þeir hafa tækin, tólin og þekkinguna.
Ef aflaheimildir verða boðnar upp af ríkinu sem sumir hafa lagt til mun stórútgerðin bjóða hæst. Þegar auðlindagjaldið var sett á í tíð síðustu ríkisstjórnar kom það harðast niður á litlum og meðalstórum útgerðum og stefndu margar í gjaldþrot þess vegna. Stórútgerðin hafði bolmagn í þessar aðgerðir þótt vissulega tæki það í.
Það er mín skoðun að kvótakerfið hafi reynst bæði stórum og smáum vel, og eins þjóðarbúinu í heild. Ef menn gætu séð inn í framtíðina í stað endalausrar óvissu vegna títtnefndrar neikvæðrar umræðu og gert áætlanir um fyrirtæki sín yrði reksturinn mun heilbrigðari vegna minni óvissu og nýliðun yrði þá álitlegur kostur fyrir unga útgerðarmenn, og konur að sjálfsögðu.
Sjálfbærar fiskveiðar okkar Íslendinga þar sem Hafró gefur út stofnstærðarmat sitt á fiskstofnum eftir undanfarnar rannsóknir og síðan veiðiráðgjöf til stjórnvalda sem farið hefur verið eftir í meginatriðum síðustu árin eru heilbrigðisvottorð um þá umgengni við fiskveiðar sem umheimurinn sættir sig við.“
Sigurður Páll Jónsson — Í störfum þingsins miðvikudaginn 20. janúar 2016.