Category: Greinar

Ísland og Pólland hafa bundist sterkum böndum á undanförnum áratugum. Tæplega 21 þúsund Pólverjar búa á Íslandi og hafa verið virkir þátttakendur í samfélaginu. Þeir hafa auðgað íslenska menningu, sinnt mikilvægum störfum í hagkerfinu og almennt komið sér vel fyrir í nýju landi.

Á hverju ári fæðast pólskum foreldrum um 600 börn á Íslandi. Það er mikilvægt að ríki og sveitarfélög tryggi að þau njóti sömu þjónustu og tækifæra og börn íslenskra foreldra, ekki síst í menntakerfinu. Nú eru um 3.000 pólskumælandi börn í íslenskum skólum, sem eru misvel búnir til að mæta þörfum þeirra. Það á líka við um börn með önnur móðurmál og dæmi eru um að í einum og sama skólanum séu töluð yfir 30 tungumál. Skýrsla starfshóps, sem settur var á fót í byrjun síðasta árs, um úrbætur og aðgerðir til að styðja við þennan hóp er á lokametrunum. Hvernig við mætum þessum nýju Íslendingum í skólum landsins getur skipt sköpum, ekki einungis fyrir einstaklingana sjálfa heldur einnig fyrir samfélagið í heild.

Málefni og menntun pólskra skólabarna á Íslandi hefur verið til umræðu í opinberri heimsókn Guðna Th. Jóhannessonar, forseta Íslands, til Póllands í vikunni. Þjóðirnar hafa unnið vel saman og í gær rituðu íslensk og pólsk menntamálayfirvöld undir samstarfsyfirlýsingu um að efla enn frekar samstarf landanna á sviði menntunar. Lögð verður áhersla á að nemendur af pólskum uppruna hafi aðgang að menntun á móðurmáli sínu, hvatt er til aukins samstarfs menntastofnana og samskipta ungmenna, kennara og skólastarfsfólks.

Góð móðurmálsþekking er forsenda þess að barn nái góðum tökum á öðru tungumáli. Góð íslenskukunnátta tryggir börnum af erlendum uppruna betri tækifæri en ella, eykur þekkingu þeirra á samfélaginu, félagsfærni og hjálpar börnum að blómstra. Það er markmið okkar allra, að börnin okkar verði hamingjusöm og njóti jafnra tækifæra í lífinu, hver sem bakgrunnur þeirra kann að vera. Það á að vera eitt af einkennum Íslands.

Lillja Dögg Alfreðsdóttir, mennta- og menningarmálaráðherra og varaformaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 4. mars 2020.

Mennta­tæki­færi hafa marg­feld­isáhrif í sam­fé­lag­inu en ekki síst fyr­ir smærri byggðarlög. Þegar for­eldr­ar ákveða bú­ferla­flutn­inga leika mennt­un­ar­tæki­færi barna þeirra og ung­menna stórt hlut­verk, og það sama gild­ir um aðgengi þeirra að íþrótta- og tóm­stund­a­starfi.

Gríp­um til aðgerða

Nú blas­ir við mik­ill slaki í efna­hags­líf­inu og hag­kerf­inu. Tölu­verð óvissa rík­ir um inn­lenda efna­hagsþróun á kom­andi miss­er­um, af inn­lend­um or­sök­um en ekki síður vegna auk­inn­ar óvissu um alþjóðleg­ar hag­vaxt­ar­horf­ur.

Til þess að koma í veg fyr­ir lít­inn eða jafn­vel eng­an hag­vöxt á næsta ári þarf að grípa til aðgerða og veita viðspyrnu. Það er því rétti tím­inn fyr­ir öll sveit­ar­fé­lög og rík­is­valdið að for­gangsraða í þágu mennt­un­ar.

Betri fjár­hags­staða náms­manna

Rík­is­stjórn­in hef­ur nú þegar á teikni­borðinu áform um aukna fjár­fest­ingu í mennta­kerf­inu hér á landi. Nýtt frum­varp um Mennta­sjóð náms­manna fel­ur í sér grund­vall­ar­breyt­ingu á stuðningi við náms­menn. Það mun leiða til betri fjár­hags­stöðu náms­manna og skuld­astaða þeirra að námi loknu mun síður ráðast af fjöl­skylduaðstæðum, þar sem for­eldr­ar í námi fá fjár­styrk en ekki lán til að fram­fleyta börn­um sín­um. Það stuðlar að betri nýt­ingu fjár­muna, auk­inni skil­virkni og þjóðhags­leg­um ávinn­ingi fyr­ir sam­fé­lagið.

Töl­um við tæk­in á ís­lensku

Meðal annarra mik­il­vægra fjár­fest­inga­verk­efna má einnig nefna mál­tækni­áætl­un stjórn­valda, sem þegar hef­ur verið fjár­mögnuð. Það er afar mik­il­vægt að gera ís­lensk­una gjald­genga í sta­f­ræn­um heimi og þróa tækni­lausn­ir sem gera okk­ur kleift að eiga sam­skipti við snjall­tæk­in okk­ar á ís­lensku. Jafn­framt hef­ur verið fjár­fest ríku­lega í fram­halds­skóla­mennt­un og þá hef­ur rekstr­ar­for­send­um starfs­mennta­skóla verið gjör­breytt.

Nýir skól­ar á teikni­borðinu

Meðal innviðafjár­fest­inga sem eru einnig fram und­an í mennta­kerf­inu má nefna bygg­ingu Húss ís­lensk­unn­ar sem nú er í full­um gangi, bygg­ingu fé­lagsaðstöðu við Fjöl­brauta­skóla Suður­nesja, viðbygg­ingu við Fjöl­brauta­skól­ann í Breiðholti og upp­bygg­ingu við Mennta­skól­ann í Reykja­vík. Jafn­framt er á teikni­borðinu und­ir­bún­ing­ur að nýj­um lista­há­skóla og nýj­um Tækni­skóla.

Jöfn tæki­færi til mennt­un­ar

Mennt­un er lyk­ill­inn að framtíðinni. Á okk­ur hvíl­ir nú sú skylda að horfa fram á við, setja metnaðarfull mark­mið og grípa til verka. Það er dauðafæri til að koma með meiri inn­spýt­ingu og flýta fram­kvæmd­um. Marg­ar þess­ara fram­kvæmda eru löngu tíma­bær­ar og mark­mið þeirra allra er að efla mennt­un og menn­ingu í land­inu. Það er mik­il­vægt að all­ir hafi jöfn tæki­færi til mennt­un­ar og geti fundið nám við sitt hæfi. Við vilj­um tryggja öll­um börn­um og ung­menn­um slík tæki­færi.

Silja Dögg Gunnarsdóttir og Þórarinn Ingi Pétursson alþingismenn Framsóknar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 3. mars 2020.

Ávorþingi 2019 varð breyting á löggjöf um innflutning á matvælum, vegna niðurstöðu EFTA-dómstólsins, sem heimilar innflutning á hráu kjöti og ferskum matvælum. Í kjölfarið tók ríkisstjórnin þá ákvörðun að Íslendingar yrðu fyrsta þjóðin í heiminum til að banna dreifingu og sölu á matvælum sem innihalda ákveðnar tegundir af sýklalyfjaónæmum bakteríum. Samhliða samþykkti Alþingi aðgerðaáætlun um matvælaöryggi og vernd búfjárstofna í 17 liðum til að efla matvælaöryggi, tryggja vernd búfjárstofna og bæta samkeppnisstöðu innlendrar matvælaframleiðslu. Málið er nú í höndum viðkomandi ráðherra sem vinna að kortlagningu á umfangi sýklalyfjaónæmra baktería á íslenskum matvælamarkaði.

Sýklalyfjaónæmis- og súnusjóður stofnaður

Mikilvægur áfangi í þeirri vegferð náðist á dögunum þegar sjávar­útvegs- og landbúnaðarráðherra og heilbrigðisráðherra skrifuðu undir samkomulag um stofnun sýklalyfjaónæmis- og súnusjóðs. Sjóðnum er ætlað að fjármagna verkefni undir formerkjum „One health“, sem snúa að grunnrannsóknum á sýklalyfjaónæmi. Þetta er mikilvægt skref í baráttunni gegn sýklalyfjaónæmi en betur má ef duga skal. Framsóknarflokkurinn hefur alla tíð unnið ötullega að því að tryggja heilnæmi matvæla, gæta að heilsu fólks, aðbúnaði og heilsu búfjár. Við breytingu á lögum um innflutning matvæla settu þingmenn Framsóknarflokksins það skilyrði að aðgerðaáætlunin yrði samþykkt fyrir afgreiðslu málsins og þar með að Ísland verði í fararbroddi í aðgerðum til að draga úr útbreiðslu sýklalyfjaónæmis.

Ein stærsta ógn samtímans

Sýklalyfjaónæmi er ein stærsta ógnin við heilsu manna og dýra nú og næstu áratugina. Rannsóknir hafa sýnt að skýrt samhengi er á milli mikillar notkunar á sýklalyfjum við framleiðslu matvæla og tíðni sýkinga með sýklalyfjaónæmum bakteríum í fólki. Hefðbundin sýklalyf eru hætt að virka á ákveðnar bakteríur og ekki sér fyrir endann á þeirri þróun. Við Íslendingar erum í einstakri stöðu þar sem notkun á sýklalyfjum við matvælaframleiðslu hérlendis er með því minnsta sem gerist í heiminum. Okkur ber skylda til að vernda sérstöðu okkar nú sem endranær. Aukin tíðni sýkinga af völdum sýklalyfjaónæmis í heiminum er ógn við lýðheilsu. Framsókn vill tryggja að íslenskir neytendur fái á sitt borð matvöru í hæsta gæðaflokki og mun fylgja aðgerðaráætluninni fast eftir, með lýðheilsu að leiðarljósi.

Líneik Anna Sævarsdóttir, alþingismaður Framsóknar í Norðausturkjördæmi.

Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 27. febrúar 2020.

Það er staðreynd að við erum að ganga inn í kóln­andi hag­kerfi eft­ir upp­sveifl­una und­an­far­in ár. Líkt og í þeim lægðum sem dunið hafa á okk­ur skipt­ir und­ir­bún­ing­ur­inn mestu máli. Ennþá er hægt að draga úr niður­sveifl­unni með rétt­um ákvörðunum. Rík­is­stjórn­in hef­ur nú þegar brugðist við með því að fjár­festa í innviðum og marg­vís­leg­um fram­kvæmd­um en það þarf meira að koma til. Auka þarf verðmæta­sköp­un í land­inu.

Byggj­um und­ir fisk­eldið

Fisk­eldið er ný at­vinnu­grein sem hef­ur verið að byggj­ast upp á und­an­förn­um ára­tug. Á síðasta ári var út­flutn­ings­verðmæti um 25 ma.kr. og hef­ur því tvö­fald­ast á milli ára. Talið er að ef fram­leiðslan fari í það magn sem burðaþols­geta þeirra svæða sem fisk­eld­inu er af­markað seg­ir til um verði út­flutn­ings­verðmætið nær 65 ma.kr. Þá væri einnig hægt að auka um­svif og verðmæti fisk­eld­is­ins með því að auka full­vinnslu afl­ans og fjölga þar með þeim störf­um sem snúa að þess­ari at­vinnu­grein, líkt og Fær­ey­ing­um hef­ur tek­ist. Fjár­fest­ing upp á tugi millj­arða ligg­ur í grein­inni og frek­ari fjár­fest­ing bíður eft­ir frek­ari leyf­um til rekstr­ar.

Upp­bygg­ing innviða

Það þarf líka að huga að upp­bygg­ingu sam­gangna í þeim byggðarlög­um sem byggja á fisk­eldi svo at­vinnu­grein­in geti eflst enn frek­ar. Sam­göngu­áætlun ger­ir ráð fyr­ir að grunnn­et sam­gangna á Vest­fjörðum verði fært til nú­tím­ans inn­an fimm ára en við eig­um ekki að stoppa þar, held­ur að huga enn frek­ar að viðhaldi og end­ur­gerð vega á milli þétt­býl­isstaða. Þannig tryggj­um við leiðslurn­ar sem veita aukið víta­mín í efna­hags­lífið.

Það þarf að styrkja stofn­an­ir sem sjá um eft­ir­lit og leyf­is­veit­ing­ar svo þær geti sinnt starfi sínu, þannig sjá­um við til þess að leik­regl­urn­ar bygg­ist alltaf á bestu fá­an­legu vís­ind­um og rann­sókn­um. Við yf­ir­vof­andi efna­hags­lægð verðum við að gefa fisk­eld­inu meiri gaum og þar með auk­um við inn­spýt­ingu í hag­kerfið.

Halla Signý Kristjánsdóttir, alþingismaður Framsóknar í Norðvesturkjördæmi.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 25. febrúar 2020.

Mark­mið rík­is­stjórn­ar­inn­ar er að styðja við ný­sköp­un og hug­vits­drifið hag­kerfi til framtíðar. Við ætl­um að efla ís­lenskt mennta­kerfi með mark­viss­um aðgerðum í sam­starfi við skóla og at­vinnu­líf, þannig að færniþörf sam­fé­lags­ins verði mætt á hverj­um tíma. Hraðar tækni­breyt­ing­ar auka þörf­ina á skil­virk­ari mennt­un.

Eitt af því sem hef­ur verið ein­kenn­andi fyr­ir mennta­kerfið okk­ar er að mun færri sækja starfs- og tækni­nám á Íslandi en í sam­an­b­urðarlönd­um. Á Íslandi út­skrif­ast um 30% úr starfs- og tækni­námi en það hlut­fall er 50% í Nor­egi. Af­leiðing­in er sú að efla þarf færn­ina á ís­lensk­um vinnu­markaði í þágu sam­fé­lags­ins. Sam­kvæmt Efna­hags- og fram­fara­stofn­un­inni (e. OECD) er fram­leiðni á Íslandi und­ir meðaltali Norður­landa­ríkj­anna, sem skýrist af færni­m­is­ræmi á vinnu­markaði. Fram kem­ur í skýrslu Rík­is­end­ur­skoðunar frá ár­inu 2017 að yf­ir­völd mennta­mála hafi í gegn­um tíðina eytt mikl­um tíma og fjár­mun­um í grein­ing­ar en illa hafi gengið að koma aðgerðum til fram­kvæmda. Rík­is­end­ur­skoðun seg­ir jafn­framt að brýnt sé að stjórn­völd grípi til mark­vissra aðgerða sé raun­veru­leg­ur vilji til þess að efla starfs­nám eins og ít­rekað hafi verið lýst yfir.

Á síðustu árum höf­um við verið að for­gangsraða fjár­mun­um og áhersl­um í þágu starfs- og tækni­náms og séð veru­lega aukn­ingu í aðsókn víða, eins og til að mynda rafiðn, húsa­smíði, pípu­lögn­um og fleiri grein­um. Jafn­framt sjá­um við fram á aukna innviðafjár­fest­ingu í upp­bygg­ingu í skól­un­um okk­ar ásamt því að starfs- og tækni­skól­arn­ir hafa verið að fjár­festa í nýj­um tækj­um og búnaði. Þetta er fagnaðarefni.

Við vilj­um fylgja enn frek­ar eft­ir þess­ari sókn sem við sjá­um. Við boðum aðgerðir sem eru til framtíðar og til þess falln­ar að auka færni í sam­fé­lag­inu okk­ar. Við ætl­um að efla verk-, tækni og list­greina­kennslu í grunn­skól­um. Við vilj­um veita ungu fólki og for­eldr­um betri inn­sýn í starfs- og tækni­nám á fram­halds­skóla­stigi og hvaða mögu­leika og tæki­færi slíkt nám veit­ir til framtíðarstarfa. Jafn­framt ætl­um við að jafna aðgengi fram­halds­skóla­nema að há­skól­um, svo dæmi séu nefnd. Við ætl­um að vinna að því að ein­falda skipu­lag starfs- og tækni­náms, svo að námið verði í aukn­um mæli á ábyrgð skóla frá inn­rit­un til út­skrift­ar. Jafn­framt þarf að auka fyr­ir­sjá­an­leika í starfs­námi á vinnustað og að það verði án hindr­ana.

Breyt­ing­ar verða aðeins gerðar ef marg­ir taka hönd­um sam­an. Slíkt sam­starf er nú í burðarliðnum, þar sem lyk­ilaðilar hafa sam­mælst um mark­viss­ar aðgerðir til að fjölga starfs- og tækni­menntuðum á vinnu­markaði. Nú verður farið í enn mark­viss­ari aðgerðir til að efla starfs- og verk­nám til að auka færni í sam­fé­lag­inu okk­ar.

Lilja Dögg Al­freðsdótt­ir, mennta- og menningarmálaráðherra og varaformaður Framsóknar.

Greinin birtst fyrst í Morgunblaðinu 25. febrúar 2020.

Allt frá aldamótum hafa úttektir og skýrslur verið gerðar um starfs- og tæknimenntun í landinu, þar sem niðurstaðan er sú sama. Aðgerða er þörf, til að fjölga fólki á vinnumarkaði með færni sem samfélagið kallar eftir. Allar eru úttektirnar góðar og gagnlegar en duga ekki einar og sér. Verkin verða að tala.

Þörfin á að rækta tiltekna færni í samfélaginu er raunveruleg, því vöntun á henni hefur í för með sér háan samfélagslegan kostnað. Efnahags- og framfarastofnunin (e. OECD) segir þetta ójafnvægi leiða til minni framleiðni, sem á endanum bitnar á lífsgæðum í landinu. Stofnunin bendir líka á leiðir til úrbóta, þar sem menntakerfið gegnir lykilhlutverki.

Stjórnvöld hafa þegar gripið til margvíslegra aðgerða. Við höfum fjárfest ríkulega í framhaldsskólamenntun og gjörbreytt rekstrarforsendum starfsmenntaskólanna, sem hafa nú meiri burði til að fjárfesta í búnaði og tækjum til kennslu. Undirbúningur vegna fyrirhugaðra fjárfestinga í nýju húsnæði er á fleygiferð. Ásókn í starfs- og tækninám hefur þegar aukist, en það er mikilvægt að nýta meðbyrinn og ráðast í aðgerðir sem munu brúa færnibilið á vinnumarkaði. Einnig höfum við stuðlað að aukinni viðurkenningu á störfum kennara og bent á samfélagslegt mikilvægi starfsins, gert áhugasömum auðveldara að sækja sér kennaramenntun og opnað fyrir flæði kennara milli skólastiga.

Margir eru um borð í bátnum sem rær á þessi mið; atvinnulífið, stjórnvöld, samtök starfs- og iðngreina, fulltrúar atvinnurekenda og skóla, svo nokkrir séu nefndir. Við höfum sett okkur skýr og sameiginleg markmið; að auka markvisst áhuga á starfs- og tæknimenntun, tryggja að ungt fólk kynnist þeim fjölbreyttu náms- og starfsmöguleikum sem bjóðast og ryðja úr vegi kerfishindrunum. Við ætlum jafnframt að bæta aðgengi fólks með tækni- og starfsmenntun að háskólamenntun.

Hver vegferð hefst með einu skrefi. Við höfum þegar tekið mörg og erum komin á fulla ferð.

Stórt stökk er tekið til að bæta umferðaröryggi sem birtist í samgönguáætlun sem ég lagði fram á Alþingi í byrjun desember. Þar eru settar fram tillögur um að flýta samgönguframkvæmdum upp á 214 milljarða króna. Fjármagn til vegaframkvæmda mun aukast um fjóra milljarða króna hvert ár næstu fimm árin. Fjármagn til viðhalds og þjónustu mun aukast um milljarð á ári næstu 15 árin.

Ríkisstjórnin er sammála um að örvun hagkerfisins er sjaldan eins nauðsynleg og nú þegar tekjur ríkisins eru fallandi og atvinnuleysi fer vaxandi. Mikilvægt er að forgangur innviðafjárfestinga mæti uppsafnaðri fjárfestingaþörf, auki framleiðni og séu þjóðhagslega arðbærar. Reiknað hefur verið að hvert og eitt alvarlegt umferðarslys kosti kringum 90 milljónir króna, slys með minni meiðslum um 30 milljónir og að samfélagslegur kostnaður vegna banaslysa sé yfir 600 milljónir króna. Ofan á þetta bætist hinn mannlegi harmleikur sem slysin hafa í

Hver króna sem flýtir samgönguframkvæmdum skilar sér margfalt til baka í aukinni framleiðni. Með flýtingu samgönguframkvæmda verður tekið stórt skref í átt að núllsýn í umferðaröryggi. Með samstilltu átaki hefur tekist að fækka slysum á sjó, slíkt er einnig hægt í umferðinni. Þetta snýst um hugsun og skipulag, þar sem aðilar sameinast um að sætta sig ekki við að missa mannslíf. Sú sýn er þegar orðuð í umferðaröryggisáætlun og í samgönguáætlun sem ég hef lagt fram tvisvar sinnum til að flýta framkvæmdum. Það skiptir sköpum fyrir umferðaröryggi að aðskilja akstursstefnur á umferðarþyngstu þjóðvegum og stofnbrautum. Það verða mikilvægustu öryggisaðgerðir sem við höfum ráðist í hér á landi í seinni tíð.

Á landsbyggðinni er framkvæmdum flýtt um 125 milljarða sem allar miða að því að bæta umferðaröryggi. Þær stærstu eru Reykjanesbraut, Vesturlandsvegur (Kjalarnes), Suðurlandsvegur, brú yfir Ölfusá, jarðgangaframkvæmdir á Austfjörðum og Vestfjörðum. Samstillt átak allra aðila þarf til að útrýma banaslysum og alvarlegum slysum sem byggist á veginum, ökutækinu og ökumanni. Umferðaröryggi er þjóðhagslega arðbært.

Sigurður Ingi Jóhannsson, samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra og formaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 24. febrúar 2020.

Gallup framkvæmir árlega þjónustukönnun meðal tuttugu stærstu sveitarfélaga landsins og á fundi bæjarráðs í Hafnarfirði nú í lok janúar var farið yfir niðurstöður síðasta árs. Óhætt er að segja að niðurstöðurnar séu gleðilegar fyrir okkur, en ánægja með þjónustu við barnafjölskyldur, þjónustu leikskóla og þjónustu við fatlað fólk hefur ekki mælst hærri frá upphafi mælinga. Aðrir þættir ná einnig hæsta gildi og eru níu af hverjum tíu íbúum ánægðir með bæinn sinn.

Við höfum talað mikið fyrir aukinni áherslu á barnafjölskyldur í Hafnarfirði og höfum sýnt það í verki með mjög afgerandi hætti í formi verkefna og aðgerða sem innleidd hafa verið undanfarið ár. Markvisst höfum við t.a.m. bætt aðstæður og lækkað álögur á barnafjölskyldur með því að stórauka systkinaafslætti á leikskólagjöldum, innleiða nýja á skólamáltíðir grunnskólabarna, hætt gjaldtöku á ungmenni í sund, byggt skynsamlega upp íþróttamannvirki og hækkað frístundastyrki svo fátt eitt sé nefnt. Rík áhersla hefur jafnframt verið á fjölgun félagslegs húsnæðis og byggingu búsetukjarna fyrir fatlað fólk. Öflugt og traust atvinnulíf er hverju samfélagi mikilvægt og árið 2018 steig núverandi meirihluti stórt skref þegar tekin var ákvörðun um að lækka álagningastuðul fasteignaskatts á atvinnuhúsnæði úr 1,57% í 1,40%. Var það liður í því að létta undir með atvinnulífinu hér í bæ og skapa því aðlaðandi og traust umhverfi.

Líkt og sjá má hefur rík áhersla hefur verið lögð á innleiða og framkvæma í öllum málaflokkum og virðist það skila sér beint í mælingar. Það á bæði við um þá sem nýta sér þjónustuna og þeirra sem leggja mat á hana út frá tilfinningu og umtali í bæjarfélaginu. Þessar niðurstöður þjónustukönnunar Gallup gefa okkur því nokkuð góða mynd af ánægju íbúa og eru um leið mikilvæg hvatning til okkar um að gera enn betur á næstu misserum og árum. Það er gott að búa og starfa í Hafnarfirði.

Ágúst Bjarni Garðarsson, bæjarfulltrúi og formaður bæjarráðs Hafnarfjarðar.

Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 7. febrúar 2020.

Nú í fe­brú­ar fagn­ar Fé­lag heyrn­ar­lausra 60 ára af­mæli. Fé­lagið er bar­áttu- og hags­muna­fé­lag sem veit­ir hvers kon­ar ráðgjöf og álit er snúa að mál­efn­um heyrn­ar­lausra. Menn­ing og saga heyrn­ar­lausra er stór­brot­in og saga mik­ill­ar bar­áttu fyr­ir til­veru­rétti sín­um. En heyrn­ar­laus­ir eru málm­inni­hluta­hóp­ur með merki­lega sögu og ríka menn­ingu en þurfa því miður að reiða sig mikið á túlka í sín­um sam­skipt­um í sam­fé­lag­inu þar sem þeirra tungu­mál er lítt þekkt í ís­lensku sam­fé­lagi.

Bar­áttu­saga þeirra er merki­leg og hreint ótrú­leg og bar­átt­an fyr­ir tungu­máli þeirra hef­ur ekki verið áfalla­laus í gegn­um tíðina. Í ára­tugi var tákn­málið bannað og það var ekki fyrr en árið 1980 að það var leyft aft­ur. Árið 2011 var tákn­málið lög­leitt sem fyrsta mál heyrn­ar­lausra, heyrn­ar­skertra og dauf­blindra og aðstand­enda þeirra sem þurfa að reiða sig á það til tján­ing­ar og sam­skipta. Þar með skuld­bundu stjórn­völd sig til að hlúa að því og styðja. Þarna var mik­il­væg­um áfanga náð.

Mörg bar­áttu­mál

Þó þess­um áfangi sé náð eru bar­áttu­mál­in mörg. Þrátt fyr­ir að tákn­málið sé op­in­bert mál hér á landi er lít­il sem eng­in fræðsla eða kennsla í skól­um lands­ins. Lítið sem ekk­ert er gert til að kynna og kenna ís­lenskt tákn­mál sem og menn­ingu og sögu heyrn­ar­lausra fyr­ir nem­end­um en það er með þetta eins og svo margt annað að með því að auka fræðslu í sam­fé­lag­inu myndu for­dóm­ar minnka og auk­inn skiln­ing­ur yrði á þörf­um ná­ung­ans. Textun og túlk­un á sjón­varps­efni er gríðarlega ábóta­vant í ís­lensku sam­fé­lagi. En það myndi koma mjög mörg­um til góða ef þessi ein­falda þjón­usta stæði til boða bæði heyrn­ar­laus­um og heyrn­ar­skert­um börn­um sem og öðrum (svo sem inn­flytj­end­um, börn­um sem eru að læra staf­setn­ingu og fleir­um). Þeir sem lifa ekki og hrær­ast í ná­lægð við döff sam­fé­lagið þekkja sjaldn­ast þetta stór­kost­lega ís­lenska mál sem á er­indi við alla, vegna þess hversu skemmti­legt og opið það er. Þess vegna eru heyrn­ar­laus­ir háðir túlkaþjón­ustu í sínu hvers­dags­lega lífi.

Tákn­mál er ekki einka­mál

Tákn­mál er ekki einka­mál heyrn­ar­lausra, held­ur er það tungu­mál stórs hóps og op­in­bert mál hér á landi og ætti auðvitað að vera gert hærra und­ir höfði held­ur en nú er gert. Öll op­in­ber þjón­usta ætti að huga bet­ur að þessu.

Ég vil nota tæki­færið og færa Fé­lagi heyrn­ar­lausra árnaðarósk­ir í til­efni þess­ara tíma­móta og þakka þeim þeirra bar­áttu fyr­ir rétt­ind­um þessa málm­inni­hluta­hóps.

Halla Signý Kristjánsdóttir, alþingismaður Framsóknar í Norðvesturkjördæmi.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 6. febrúar 2020.

Mik­il­vægt er að fram­kvæmd­um við tvö­föld­un Reykja­nes­braut­ar­inn­ar, frá gatna­mót­un­um við Krýsu­vík að Hvassa­hrauni, ljúki hið fyrsta. Á sín­um tíma, þegar uppi voru áform um stækk­un ál­vers­ins í Straums­vík, keypti ál­verið land und­ir þá stækk­un og á því landi ligg­ur Reykja­nes­braut­in í dag. Sam­kvæmt gild­andi aðal­skipu­lagi átti Reykja­nes­braut­in því að fær­ast frá ál­ver­inu um leið og ál­verið þyrfti lóðina til stækk­un­ar. Þau áform um stækk­un voru naum­lega felld í íbúa­kosn­ingu árið 2007 og ekk­ert hef­ur því orðið af til­færslu braut­ar­inn­ar.

Fram­kvæmd­um flýtt

Ný­leg skýrsla Vega­gerðar­inn­ar og Mann­vits sýndi að hag­kvæm­ast er að breikka Reykja­nes­braut­ina í nú­ver­andi veg­stæði í stað þess að færa hana líkt og gild­andi aðal­skipu­lag ger­ir ráð fyr­ir. Góð og lausnamiðuð sam­töl hafa verið við Sig­urð Inga Jó­hanns­son sam­gönguráðherra og full­trúa Vega­gerðar­inn­ar og ál­vers­ins í Straums­vík. Samstaða og skiln­ing­ur er á milli aðila um að vinna í sam­ræmi við þær for­send­ur sem fram koma í skýrsl­unni, ásamt því – og um leið – að treysta at­hafna­svæði ál­vers­ins til framtíðar. Þetta hef­ur gefið okk­ur raun­hæf­ar vænt­ing­ar, líkt og ráðherra hef­ur boðað, um að fram­kvæmd­um á þess­um veg­kafla verði flýtt um nokk­ur ár og kom­ist inn á fyrsta tíma­bil sam­göngu­áætlun­ar. Um­ferðarör­yggi er mál­efni sem snert­ir okk­ur öll og eru þetta því mik­il gleðitíðindi fyr­ir okk­ur Hafn­f­irðinga og lands­menn alla. Í ljósi þessa og í sam­ræmi við það sem fram kem­ur í skýrsl­unni og eft­ir sam­ráð við full­trúa ál­vers­ins í Straums­vík er nú haf­in vinna við breyt­ing­ar á aðal­skipu­lagi Hafn­ar­fjarðar og mun bæj­ar­fé­lagið, eðli máls­ins sam­kvæmt, vera í sam­starfi við fyr­ir­tækið í allri þeirri vinnu.

Óboðleg­ur mál­flutn­ing­ur um ál­verið

Öflugt at­vinnu­líf er hverju sam­fé­lagi mik­il­vægt og höf­um við lagt ríka áherslu á að skapa fyr­ir­tækj­um í bæn­um aðlaðandi og traust um­hverfi. Slíkt hef­ur gefið okk­ur mögu­leika á að fjár­festa í innviðum og létta und­ir með íbú­um bæj­ar­fé­lags­ins. Ný­verið sagði Tóm­as Guðbjarts­son lækn­ir ál­verið í Straums­vík vera dauðvona og á líkn­andi meðferð. Það er dap­ur­legt að skynja þau viðhorf sem fram koma í um­mæl­um lækn­is­ins til þessa stóra vinnustaðar í land­inu og þeirra ein­stak­linga sem þar starfa. Í ál­ver­inu í Straums­vík starfa um 400 starfs­menn með ólíka mennt­un og reynslu, ásamt því að ál­verið er einn stærsti út­flytj­andi vara frá Íslandi. Það gef­ur því auga­leið að fyr­ir­tækið er sam­fé­lag­inu mik­il­vægt og er eitt af okk­ar góðu og traustu fyr­ir­tækj­um. Mál­flutn­ing­ur sem þessi er því óá­sætt­an­leg­ur og í raun með öllu óboðleg­ur.

Ágúst Bjarni Garðarsson, bæjarfulltrúi Framsóknar og formaður bæj­ar­ráðs í Hafnar­f­irði. ag­ustg@hafn­ar­fjor­d­ur.is

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 6. febrúar 2020.