Category: Greinar

Categories
Greinar

Íslensk kvikmyndagerð

Deila grein

29/07/2021

Íslensk kvikmyndagerð

Í sum­ar­frí­inu get­ur verið freist­andi að slaka á í sóf­an­um með hlýtt ull­arteppi og þá er gott að geta valið sér ís­lenskt efni til áhorfs. Til dæm­is hafa nýir og spenn­andi þætt­ir um Kötlu átt hug minn all­an þessa dag­ana. Slíkt efni verður þó ekki til af sjálfu sér.

Hlúa þarf að kvik­mynda­gerð líkt og mörgu öðru. Ef grein­inni er veitt at­hygli og pláss hef­ur hún mögu­leika að vaxa og dafna okk­ur öll­um til heilla. Mik­il­vægt er að sveigj­an­legt og kraft­mikið stuðnings­kerfi sé til staðar sem ýtir und­ir já­kvæða þróun í kvik­mynda­gerð. Síðastliðið haust markaði tíma­mót í sögu kvik­mynda­gerðar á Íslandi þegar Lilja Al­freðsdótt­ir, mennta- og menn­ing­ar­málaráðherra, lagði fram fyrstu heild­stæðu stefnu ís­lenskra stjórn­valda á sviði kvik­mynda. Mark­miðið með stefn­unni er að skapa auðuga kvik­mynda­menn­ingu sem styrk­ir sjálfs­mynd þjóðar­inn­ar, efl­ir ís­lenska tungu, býður upp á fjöl­breytt­ari og metnaðarfyllri kvik­mynda­mennt­un, styrk­ir sam­keppn­is­stöðu grein­ar­inn­ar og stuðlar að því að Ísland verði þekkt alþjóðlegt vörumerki á sviði kvik­mynda­gerðar. Með kvik­mynda­stefnu hafa ís­lensk stjórn­völd viður­kennt vax­andi hlut­verk menn­ing­ar, lista og skap­andi greina á Íslandi.

Fram­sókn hef­ur lengi talað fyr­ir mik­il­vægi þess að styðja eigi við kvik­mynda­gerð í land­inu ásamt því að hækka end­ur­greiðslur af fram­leiðslu­kostnaði í 35% líkt og gert er í lönd­um sem keppa við Ísland um verk­efni. Kvik­mynda­gerð hef­ur fyr­ir löngu sannað gildi sitt sem list­grein og at­vinnu­grein. Kraft­mik­il kvik­mynda­menn­ing efl­ir sjálfs­mynd þjóðar­inn­ar. Kvik­mynd­ir og sjón­varpsþætt­ir eru list­grein sem spegl­ar sam­tím­ann og ger­ir sögu og menn­ing­ar­arfi skil. Ýmiss kon­ar efni er fram­leitt sem bæði er afþrey­ing fyr­ir nú­tím­ann ásamt því að segja mik­il­væga sögu til framtíðar. Mik­il­vægi kvik­mynda­gerðar fyr­ir ís­lenska tungu er ómet­an­legt, en kvik­mynda­gerð skip­ar stór­an sess í því að efla og varðveita ís­lenska tungu.

Ferðavenju­könn­un hef­ur sýnt að tæp­lega 40% þeirra ferðamanna sem hingað koma tóku ákvörðun um að ferðast til Íslands eft­ir að hafa séð landið í sjón­varpi eða á hvíta tjald­inu. Heild­ar­velta ferðaþjón­ust­unn­ar af slík­um ferðamönn­um hleyp­ur á mörg­um millj­örðum. Íslensk kvik­mynda­gerð skap­ar á fjórða þúsund beinna og af­leiddra starfa og laðar að er­lenda fjár­fest­ingu. Í því fel­ast gríðarleg verðmæti fyr­ir rík­is­sjóð. Við í Fram­sókn höf­um talað fyr­ir mik­il­vægi þess að skapa fjöl­breytt at­vinnu­tæki­færi. Kvik­mynda­gerð er skap­andi at­vinnu­grein sem fell­ur vel að þeim hug­mynd­um, en mik­il­vægt er að hún fái viðeig­andi stuðning. Fjórða iðnbylt­ing­in kall­ar eft­ir hug­viti, há­tækni, sköp­un og sjálf­bær­um lausn­um og kvik­mynda­gerð er allt þetta.

Lilja Rann­veig Sig­ur­geirs­dótt­ir, varaþingmaður Fram­sókn­ar og sit­ur í 2. sæti á lista flokks­ins í Norðvest­ur­kjör­dæmi.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 26. júlí 2021.

Categories
Greinar

Brúarsmiðurinn Sigurður Ingi

Deila grein

26/07/2021

Brúarsmiðurinn Sigurður Ingi

Hugmyndin að Sundabraut er ekki ný af nálinni og hefur reglulega komið til umræðu síðustu áratugi, helst í kringum kosningar. Sveitarstjórnarfólk og íbúar í nágrannasveitarfélögum höfuðborgarinnar hafa ítrekað bent á mikilvægi þessa samgöngubóta en ekkert hefur þokast áfram í málinu svo heitið getur síðustu áratugi. Það er ekki fyrr en á yfirstandandi kjörtímabili þegar Sigurður Ingi settist í stól samgönguráðherra að verkefnið komst loks á dagskrá með formlegri hætti en áður.

Á dögunum var skrifað undir viljayfirlýsingu við Reykjavíkurborg sem marka tímamót í málinu. Nú mun vinna við Sundabrú hefjast af fullum þunga. Áætlað er að allt ferlið taki um 10 ár. Sigurður Ingi hefur lagt mikinn þunga í að koma þessu verkefni á rekspöl og verið óþreytandi við það frá fyrstu dögum sem samgönguráðherra að tryggja að verkefnið verði að veruleika.

Drifkraftur og vinnusemi

Sá drifkraftur sem hefur einkennt störf Sigurðar Inga á kjörtímabilinu endurspeglar vilja hans og vinnusemi ásamt skilning og heildarsýn á mikilvægi innviðauppbyggingar eins og Sundabrautar í víðu samhengi. Sundabrú mun verða mikilvæg samgöngubót fyrir alla þá sem ferðast til og frá höfuðborginni. Samgöngubót sem mun hafa jákvæð áhrif á atvinnulíf og búsetuskilyrði á Vesturlandi til framtíðar, ásamt því létta á umferð á öðrum stofnbrautum.

Brúarsmiðurinn Sigurður Ingi setti tóninn strax í stjórnarmyndunarviðræðunum eftir síðustu kosningar þegar hann byggði brú frá vinstri væng stjórnmálanna, yfir miðjuna og út á hægri vænginn. Brúin er vel byggð á traustum grunni samvinnuhugsjónar Framsóknar og hefur gefið þjóðinni langþráðan stöðugleika. Brú sem hefur lagt veginn að innviðauppbyggingu á kjörtímabilinu og staðið styrkum stoðum samvinnu og stendur enn traust. Núverandi ríkisstjórn er fyrsta þriggja flokka ríkisstjórnin í lýðveldissögunni til að klára heilt kjörtímabil, og það með gríðarlega góðum árangri.

Stöðugleiki er forsenda samfélagslegra framfara. Í þeim stöðuleika gekk brúarsmiðurinn Sigurður Ingi til fundar við sveitafélögin á höfuðborgarsvæðinu og tók samtalið til að leysa úr áratuga langri kyrrstöðu í samgöngumálum á höfuðborgarsvæðinu.

Til árangurs með samvinnu og skynsemi að vopni

Sex sveitarfélög á höfuðborgarsvæðinu með ólíka sýn, nálgun og hagsmuni og voru dregin að borðinu með það að markmiði að ná fram einhverri mestu samgöngubót sem íbúar þessa svæðis hafa séð í áratugi. Með samvinnu og skynsemina að vopni tókst að byggja brú á milli ólíkra sjónarmiða þar sem niðurstaðan er sérstakur samgöngusáttmáli höfuðborgarsvæðisins. Niðurstaða sem öll sveitafélögin samþykktu. Þar er kveðið á um umfangsmikla uppbyggingu stofnbrauta, innviða, almenningssamganga, göngu- og hjólastíga auk umferðastýringu á höfuðborgarsvæðinu. Samkomulag um aukin lífsgæði og kyrrstaðan loks rofin með afgerandi hætti.

Íbúar landsbyggðarinnar hafa einnig notið drifkrafts ráðherrans, en stór átak í samgöngumálum um allt land var sett af stað þar sem sérstök áhersla var lögð á umferðaröryggi og miðar m.a. að því að fækka einbreiðum brúm á hringveginum um 14 til ársins 2024 ásamt því að aðskilja akstursstefnur á umferðarþyngstu vegköflum landsins. Aldrei hefur jafnmiklu fjármagni verið varið til samgönguumbóta um land allt en á þessu kjörtímabili.

Á síðasta ári kynnti Sigurður Ingi til leiks Loftbrú sem brúa á bilið milli landsbyggðar og höfuðborgarinnar. Loftbrúin niðurgreiðir fargjöld þeirra sem búa á landsbyggðinni og hefur heppnast ákaflega vel sem byggðaaðgerð. Ljóst er að Loftbrúin bætir aðgengi landsbyggðarinnar að mikilvægri þjónustu á höfuðborgarsvæðinu ásamt því að styrkja stoðir og rekstragrundvöll flugsamgangna innanlands.

Á vettvangi sveitarstjórnarmála hef ég átt samtal um samgöngumál við kjörna fulltrúa sveitarfélaga úr öllum flokkum. Sveitarstjórnarfulltrúar, þvert á flokka hafa haft orð á því við mig að farsælast væri að hafa Sigurð Inga áfram sem ráðherra samgöngumála þegar horft sé til árangurs á yfirstandandi kjörtímabili. Við Framsóknarfólk erum bjartsýn með Sigurð Inga í forystu. Leiðtogi sem byggir brýr og vinnur eftir samvinnuhugsjón Framsóknarflokksins samfélaginu öllu til hagsbóta.

Guðveig Anna Eyglóardóttir, oddviti Framsóknarmanna í Borgarbyggð.

Greinin birtist fyrst visir.is 26. júlí 2021.

Categories
Greinar

Íslenskur landbúnaður á sjálfstætt landbúnaðarráðuneyti skilið

Deila grein

22/07/2021

Íslenskur landbúnaður á sjálfstætt landbúnaðarráðuneyti skilið

Land­búnaður er ein stærsta at­vinnu­grein Íslands. Sam­kvæmt vefsíðu at­vinnu­vegaráðuneyt­is­ins telj­ast eft­ir­far­andi grein­ar til land­búnaðar: garðyrkja, ali­fugla­rækt, eggja­f­ram­leiðsla, æðarrækt, svína­rækt, geit­fjár­rækt, hross­a­rækt, jarðrækt, loðdýra­rækt, naut­griparækt, sauðfjár­rækt og skóg­ar­fram­leiðsla.

Land­búnaður er jafn­framt ein stærsta at­vinnu­grein­in í Norðvest­ur­kjör­dæmi og því skipt­ir miklu máli fyr­ir okk­ur sem þar búa hvernig um­gjörð stjórn­valda um mála­flokk­inn er háttað. Í nú­ver­andi skipt­ingu ráðuneyta deila sjáv­ar­út­veg­ur og land­búnaður heim­ili. Það er að vissu leyti skilj­an­legt þar sem báðar at­vinnu­grein­arn­ar eiga margt sam­eig­in­legt eins og að stuðla að mat­væla­fram­leiðslu. Þó virðist þessi sam­búð þeirra hafa orðið til þess að land­búnaður­inn hafi því miður gleymst, a.m.k. að hann hafi ekki fengið þá at­hygli og þá þyngd inn­an ráðuneyt­is­ins sem hon­um ber. Sú ákvörðun um sam­eig­in­legt sjáv­ar­út­vegs- og land­búnaðarráðuneyti er, eins og öll önn­ur verk okk­ar, ekki meitluð í stein og henni er vel hægt að breyta sé fyr­ir því vilji. Sá sem tek­ur við mála­flokki land­búnaðar­ins á næsta kjör­tíma­bili mun mæta mörg­um áskor­un­um og krefj­andi verk­efn­um, og að okk­ar mati er gríðarlega mik­il­vægt að mála­flokk­ur­inn fái þá at­hygli sem hon­um svo sann­ar­lega ber. Því telj­um við að sú skipt­ing ráðuneyta sem nú er viðhöfð verði breytt og aft­ur verði komið á sér­stöku land­búnaðarráðuneyti með sér­stök­um ráðherra. Íslensk­ur land­búnaður á það skilið.

Land­búnaður og sjáv­ar­út­veg­ur skipta höfuðmáli fyr­ir fæðu- og mat­væla­ör­yggi Íslend­inga, en vegna þess hve harðbýlt er á Íslandi þurfa þess­ar at­vinnu­grein­ar tölu­vert meiri stuðning en á suðlæg­ari svæðum. Einnig eru ís­lensku búfjár­stofn­arn­ir viðkvæm­ir fyr­ir sjúk­dóm­um vegna marga alda ein­angr­un­ar, en það hef­ur einnig stuðlað að miklu heil­brigði ís­lenskra dýra sem og minni þörf á lyfja­notk­un í land­búnaði. Á Íslandi er lyfja­notk­un­in í land­búnaði sú minnsta í heim­in­um. Á síðasta ári kom ber­sýni­lega í ljós hversu viðkvæm staða okk­ar get­ur verið þegar flutn­ing­ur milli landa raskaðist veru­lega í kjöl­far Covid-19. Heims­far­ald­ur­inn varð til þess að inn­flutn­ing­ur og út­flutn­ing­ur vara var óstöðugur og þar kom mik­il­vægi þess að lönd tryggi eig­in mat­væla­fram­leiðslu vel í ljós.

Við vilj­um viðhalda sterk­um land­búnaði sem lands­menn geta treyst á. Íslensk­ur land­búnaður á að vera sterk­ur og unn­inn með sjálf­bærni að leiðarljósi. Það er mik­il­vægt fyr­ir um­hverfið, fyr­ir fæðuör­yggið, fyr­ir byggðirn­ar, fyr­ir neyt­end­ur og fyr­ir framtíðina.

Framtíðar­sýn land­búnaðar­ins verður að vera okk­ur öll­um skýr og við vilj­um tryggja það að hann fái aukna at­hygli hjá næstu rík­is­stjórn. Það ger­um við m.a. með nýju öfl­ugu ráðuneyti land­búnaðar­mála.

Stefán Vagn Stefánsson og Lilja Rannveig Sigurgeirsdóttir, varaþing­menn Fram­sókn­ar og sitja í 1. og 2. sæti á lista flokks­ins í Norðvest­ur­kjör­dæmi.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 16. júní 2021.

Categories
Greinar

Börn í umferðinni

Deila grein

15/07/2021

Börn í umferðinni

Nýtt sam­fé­lags­mynst­ur og auk­in þétt­býl­is­mynd­un á síðustu árum hafa breytt þörf­um fólks um aðstöðu og skipu­lag í þétt­býli. Um­hverfi hvers og eins skipt­ir mestu máli í dag­legu lífi flestra. Staðsetn­ing skóla, göngu- og hjóla­leiðir, skóla­akst­ur og um­ferð eru þætt­ir sem hafa áhrif á ákvörðun fólks hvar sem það býr. Flest­ir þeir sem koma með ein­um eða öðrum hætti að upp­bygg­ingu og skipu­lagn­ingu sam­göngu­innviða hafa hingað til verið á á full­orðins­aldri, fólk tví­tugt og eldra. Það er því kannski ekki skrítið að sú vinna hafi verið unn­in að mestu út frá sjón­ar­hóli full­orðinna. Stór hluti sam­fé­lagsþegna hef­ur þó oft viljað gleym­ast og það eru þarf­ir barna og ör­yggi þeirra í um­ferðinni.

Staða barna í sam­göng­um

Ef hlustað er á börn og þau fá tæki­færi til að láta rödd sína heyr­ast eru þau fær um að hafa áhrif á líf sitt. Það er m.a. í sam­ræmi við ákvæði Barna­sátt­mála og Heims­mark­miða Sam­einuðu þjóðanna og þings­álykt­un um Barn­vænt Ísland fyr­ir árin 2021-2024. Sam­göng­ur og áhrif þeirra á börn hafa til þessa lítið verið til um­fjöll­un­ar og ekki greind með nægi­lega skýr­um hætti. Með sam­göngu­áætlun 2020-2034 var ákveðið að hefja vinnu við að greina stöðu barna og ung­menna í sam­göng­um. Það er ein­stak­lega ánægju­legt að sjá að fyrstu skref­in hafa verið stig­in með grein­ar­gerð sem kem­ur út í dag um stöðu barna og ung­menna í sam­göng­um hér á landi. Skýrsl­an er unn­in í sam­vinnu við Vega­gerðina, Sam­göngu­stofu og Sam­band ís­lenskra sveit­ar­fé­laga.

Í henni kem­ur m.a. fram að ferðavenj­ur barna og ung­menna eru mun fjöl­breytt­ari en þeirra sem eldri eru. Þau eru engu minni not­end­ur og ferðast jafn­vel að jafnaði ívið fleiri ferðir á degi hverj­um. Börn og ung­menni eru mestu not­end­ur virkra sam­göngu­máta og al­menn­ings­sam­gangna. Börn og ung­menni ferðast hlut­falls­lega minna með inn­an­lands­flugi en þeir sem eldri eru. Lægri far­gjöld vegna Loft­brú­ar virðast nýt­ast þeim sér­stak­lega vel. Bestu sókn­ar­færi til þess að stuðla að breytt­um ferðavenj­um allra fel­ast í því að hlúa bet­ur að þessu ferðamynstri barna og ung­menna, enda eru þau ekki með sama fast­mótaða ferðavenju­mynst­ur og þeir sem eldri eru.

Ung­ir sem aldn­ir

Stefnu­mörk­un í sam­göngu­mál­um þarf að snú­ast um að börn og ung­menni séu ör­ugg á leið sinni til og frá skóla, leik­svæðum, íþrótt­um, tóm­stund­um eða áfanga­stöðum sem þau þurfa að sækja. Taka þarf mið af þörf­um þeirra sem birt­ist í ferðavenju­könn­un­inni sem gerð var um land allt. Í henni kom fram að börn eru helstu not­end­ur virkra sam­göngu­máta, þ.e. að ganga, hjóla, nota skóla­akst­ur eða al­menn­ings­sam­göng­ur. Hönn­un og upp­bygg­ing innviða þarf að taka mið af því og er það okk­ar sem eldri eru að fylgja því fast eft­ir. Þá er öfl­ugt for­varn­astarf og fræðsla á öll­um skóla­stig­um ár­ang­urs­rík leið.

Ríki og sveit­ar­fé­lög þurfa að vinna sam­an að því að bæta sam­göng­ur barna og ung­menna og eru tæki­færi í skipu­lagðri vinnu sveit­ar­fé­laga með gerð og fram­fylgni um­ferðarör­ygg­is­áætl­ana. Tónn í þá átt hef­ur verið sleg­inn með sam­vinnu rík­is og Sam­bands ís­lenskra sveit­ar­fé­laga við gerð skýrsl­unn­ar.

Greiðar og ör­ugg­ar sam­göng­ur skipta okk­ur öll máli. Hvort sem við erum ung eða göm­ul höf­um við þörf til þess að fara á milli staða. Mál­efnið er ung­menn­um mik­il­vægt og hug­leikið. Þau vilja verða þátt­tak­end­ur í stefnu­mót­un og við tök­um fagn­andi á móti þeim. Við þurf­um að eiga upp­byggi­legt sam­tal þar sem hlúð er bet­ur að ferðamynstri barna og bor­in virðing fyr­ir ólík­um sjón­ar­miðum. Skipu­lagn­ing sam­göngu­innviða sem miðar við þarf­ir fólks frá unga aldri og upp úr skil­ar sér í betra og skiln­ings­rík­ara sam­fé­lagi.

Sigurður Ingi Jóhannsson, formaður Framsóknar og sam­göngu- og sveit­ar­stjórn­ar­ráðherra.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 15. júlí 2021.

Categories
Greinar

Nýr alþjóðaflugvöllur vestur á Mýrum?

Deila grein

10/07/2021

Nýr alþjóðaflugvöllur vestur á Mýrum?

Nú hef­ur eld­gosið á Reykja­nesi staðið í hátt á fjórða mánuð. Það hef­ur tekið sér nokkr­ar kúnst­pás­ur upp á síðkastið en frem­ur en fyrr þá get­um við lítið sagt um hvernig það á eft­ir að haga sér. Lýk­ur því á morg­un? Stend­ur það í 50 ár? Hvar kem­ur það upp næst? Eitt er víst að allt er breytt. Eld­stöð á Reykja­nesskag­an­um hef­ur rumskað af löng­um svefni og við vit­um ekki hvert fram­haldið verður. Sam­gönguráðherra hef­ur rætt um að það þurfi að fara að huga að nýrri flótta­leið af Suður­nesj­um þar sem hraun gæti mögu­lega lokað Suður­strand­ar­vegi á næstu vik­um.

Við þurf­um fleiri flug­velli

Við þurf­um að vera meðvituð um mik­il­vægi þess að byggja upp ann­an alþjóðaflug­völl í ná­lægð við Reykja­vík. Í nóv­em­ber 2019 kom út skýrsla um flug­valla­kosti á suðvest­ur­horni lands­ins. Sú skýrsla var unn­in fjarri hug­mynd­um um jarðhrær­ing­ar eða eld­gos á Reykja­nesi. Í skýrsl­unni kem­ur fram sú meg­in­for­senda að á suðvest­ur­horni lands­ins verði tveir flug­vell­ir sem séu bæði fyr­ir milli­landa- og inn­an­lands­flug. Það er talið mik­il­vægt upp á sam­keppn­is­hæfni lands­byggðar og höfuðborg­ar. Þá seg­ir í skýrsl­unni að það styrki viðskipta­tæki­færi og þjón­ustu við lands­menn. Þá er tæpt á í skýrsl­unni að það þurfi vara­flug­völl fyr­ir Kefla­vík­ur­flug­völl, hann get­ur lokast, ým­ist vegna veðurs, nátt­úru­ham­fara eða slysa. Ak­ur­eyr­arflug­völl­ur og Eg­ilsstaðaflug­völl­ur hafa verið notaðir sem vara­flug­vell­ir og mik­il­vægi þeirra dreg­ur eng­inn í efa í þeim efn­um. Þá þarf áfram að styrkja í fram­hald­inu á þeim at­b­urðum sem hafa orðið á Reykja­nesi.

Ísland er eld­fjalla­eyja, eld­stöðin á Reykja­nesi hef­ur rumskað, hvað er þá til ráða? Það er mik­il­vægt að stjórn­völd bregðist við eins og sam­gönguráðherra hef­ur nú þegar gert með því að hugsa um nýja flótta­leið fyr­ir íbúa Reykja­ness vegna yf­ir­vof­andi at­b­urða. Nú þarf að horfa til framtíðar og við verðum að und­ir­búa okk­ur und­ir að finna nýja staðsetn­ingu á alþjóðleg­um flug­velli. Nú­ver­andi staðsetn­ing er frá­bær við þær aðstæður sem hafa verið uppi á suðvest­ur­horn­inu en það þarf að hugsa upp nýj­ar sviðsmynd­ir. Með fjölg­un ferðamanna og auknu milli­landa­flugi er ekki óraun­hæft að hafa tvo alþjóðaflug­velli á suðvest­ur­horn­inu, hvort sem er fyr­ir elds­um­brot eða ekki.

Svæðið í kring­um Borg­ar­nes er aðlaðandi

Loks er farið að hilla und­ir stór­huga fram­kvæmd við Sunda­braut sem bæt­ir teng­ingu milli höfuðborg­ar­svæðis, Vest­ur­lands og Norður­lands. Unnið er að tvö­föld­un Vest­ur­lands­veg­ar upp í Borg­ar­nes. Sunda­braut gæti verið lokið árið 2030 ef allt geng­ur eft­ir og opn­ar mögu­leika á greiðar og góðar heils­árs­sam­göng­ur, þá sér í lagi við allt Vest­ur­land. Við þess­ar sam­göngu­bæt­ur er ný staðsetn­ing­in fyr­ir alþjóðaflug­völl á Vest­ur­landi raun­hæf­ur kost­ur. Kannski er hent­ugt að setja niður nýj­an alþjóðarflug­völl vest­ur á Mýr­um? Ein­hverj­ir hrökkva kannski við vegna þess­ara skrifa. Eitt er víst, við verðum að þora að setj­ast niður og horfa til framtíðar út frá nýj­um en reynd­ar alda­göml­um staðreynd­um um nátt­úru lands­ins. Orð eru til alls fyrst.

Halla Signý Kristjánsdóttir, alþing­ismaður Fram­sókn­ar­flokks­ins í NV-kjör­dæmi.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 10. júlí 2021.

Categories
Greinar

Að kunna að sigra

Deila grein

07/07/2021

Að kunna að sigra

Í leik og starfi telst það góður eig­in­leiki að kunna að tapa. Taka ósigri með reisn, læra af reynsl­unni og nýta hana til góðs. Að sama skapi er mik­il­vægt að kunna að sigra. Sýna hóg­værð þegar vel geng­ur, sýna aðstæðunum virðingu og gæta þess að van­meta ekki fyr­ir­liggj­andi áskor­an­ir.

Þótt enn sé ótíma­bært að lýsa yfir sigri í bar­átt­unni við Covid-19 geta Íslend­ing­ar glaðst yfir góðum ár­angri. Staðan er góð, mik­ill meiri­hluti full­orðinna hef­ur verið bólu­sett­ur og sam­komutak­mörk­un­um inn­an­lands hef­ur verið aflétt. Sú staðreynd lyft­ir lund­inni, stuðlar að hag­vexti og leys­ir marg­vís­lega starf­semi úr hlekkj­um kór­ónu-veirunn­ar. Þannig er óend­an­lega gam­an að sjá menn­ing­ar­starf kom­ast á fulla ferð, sjá tón­leika­hald glæðast og for­send­ur fyr­ir leik­hús­starfi gjör­breyt­ast til hins betra. Fjölda­sam­kom­ur eru nú leyfi­leg­ar, hvort sem fólk vill sækja í tón­list­ar­húsið Hörpu, sam­komu­húsið á Ak­ur­eyri eða bæj­ar­hátíðir um land allt. Stór og smá leik­hús horfa björt­um aug­um til hausts­ins og menn­ing­arþyrst­ir lands­menn geta loks­ins svalað þorst­an­um, um leið og lista­menn geta að nýju aflað sér fullra tekna eft­ir langa bið. Ferðaþjón­ust­an hef­ur tekið við sér og flest horf­ir til betri veg­ar.

Í þess­um aðstæðum er rétt að rifja upp lífs­spek­ina um drambið og fallið. Hvernig of­lát get­ur snúið góðri stöðu í slæma og hvað við get­um lagt af mörk­um til að viðhalda ár­angr­in­um í Covid-stríðinu. Við þurf­um að kunna að sigra, sýna aðstæðunum virðingu en ekki missa stöðuna frá okk­ur. Gár­ung­arn­ir töluðu um vímu­skyldu sem eðli­legt fram­hald grímu­skyldu og ef marka má frétt­ir af næt­ur­líf­inu und­an­farna daga virðast ýms­ir hafa tekið þá á orðinu. Von­andi rjátl­ast það fljót­lega af skemmtanaglaðasta fólk­inu, enda er bar­átt­unni við Covid-19 ekki lokið. Við þurf­um að halda áfram að sýna ábyrgð og í leiðinni meta hvað við get­um lært af reynslu und­an­far­inna 16 mánaða, svo ein­stak­ling­ar, fyr­ir­tæki og stjórn­völd geti brugðist rétt við.

Stjórn­völd þurfa einnig að meta hvort ár­ang­ur­inn af stuðningi við at­vinnu­líf og fé­laga­sam­tök hafi verið næg­ur og op­in­bert fé hafi nýst sem skyldi. Sú umræða er að eiga sér stað. Við höf­um öll í sam­ein­ingu lifað sögu­lega tíma. Ljóst er að það reyn­ir á sam­fé­lagið okk­ar í fram­hald­inu, en við höf­um alla burði til að koma sterk­ari út úr þess­ari áskor­un.

Horf­urn­ar eru góðar og sum­ar­leyf­is­tím­inn er geng­inn í garð. Björt sum­ar­nótt­in er tákn­ræn fyr­ir góðan ár­ang­ur, sem okk­ur ber að varðveita í sam­ein­ingu.

Lilja Dögg Al­freðsdótt­ir, varaformaður Framsóknar og mennta- og menn­ing­ar­málaráðherra.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 7. júlí 2021.

Categories
Greinar

Verður héraðið læknislaust?

Deila grein

07/07/2021

Verður héraðið læknislaust?

Heilsugæslur um landið eiga að vera fyrsti viðkomustaður fólks í heilbrigðisþjónustunni. Þær eru mikilvægur hlekkur og eiga fyrst og fremst að þjóna íbúum viðkomandi sveitarfélags eða hverfis. Fjöldi lækna og starfsfólks á heilsugæslum tekur mið út frá fjölda skráðra íbúa hvers umdæmis fyrir sig. Hvert sveitarfélag eða umdæmi hverrar heilsugæslu getur verið mjög mismunandi að stærð, fjölda íbúa og að landfræði. Vegalengd að næstu heilsugæslu getur verið allt frá nokkrum kílómetrum upp í hundruð kílómetra endana á milli, þá sér í lagi á landsbyggðinni.

Óeðlilegt álag á starfsfólk

Á undanförnum árum hefur reynst erfitt að manna stöður lækna á heilsugæslum víða á landsbyggðinni. Starfsumhverfi heilsugæslunnar er erfitt í fámennum en víðfeðmum héruðum. Læknar sem gefa sig í slíkt umhverfi þurfa að standa langar vaktir og oft og tíðum undir miklu álagi. Til lengdar eru þessar vinnuaðstæður lítt spennandi né heilbrigt umhverfi fyrir fjölskyldufólk. Sólarhringurinn getur verið undir í vinnu, álagið og ábyrgðin mikil. Enginn endist í slíku vinnuumhverfi.

Þrír læknar fyrir allt að tólf þúsund manns

Starfssvæði heilsugæslunnar í Borgarnesi samanstendur af Borgarbyggð, Skorradalshreppi ásamt Eyja- og Miklaholtshreppi. Fjöldi íbúa á starfssvæðinu eru um 3.900 manns en fjöldi lækna við heilsugæslustöðina er að jafnaði þrír. Já, það eiga þrír læknar að þjóna þessu víðfeðma landsvæði, en ekki hefur þó verið fullmannað í þessar stöður undanfarin ár. Þrátt fyrir að íbúar séu skráðir 3900 þá er mikil dulin búseta á svæðinu. Þessi tala getur þrefaldast yfir sumartímann þar sem fjöldi fólks er staðsett í sumarbústöðum vítt og breitt um Borgarfjörð nokkra mánuði á ári. Þá er ótalin sú mikla umferð ferðamanna um svæðið. Læknir sem yfirgefur heilsugæslustöð eftir 8 tíma vinnudag getur átt von á því að fá útkall upp í Húsafell sem er í 62 km. fjarlægð frá Borgarnesi. Hann verður að sinna aðilanum þrátt fyrir að hann sé ekki „skráður“ á  viðkomandi heilsugæslu. Þá liggur þjóðvegur 1 í gegnum svæðið með tilheyrandi umferð sem því fylgir, læknir í Borgarnesi þarf að vera tilbúinn til hendast með sjúkrabíl upp á Holtavörðuheiði um miðja nótt til þess að sinna slysi.

Ástandið alvarlegt

Nú hafa tveir læknar við heilsugæsluna í Borgarnesi sagt starfi sínu lausu. Heilsugæslan í Borgarnesi hefur verið viðurkennd sem kennslustöð og má því ráða inn sérnámslækna eða kandídata sem vinna undir handleiðslu sérfræðilæknis á staðnum.  Eins og staðan er í dag hefur ekki tekist að ráða í þrjár sérfræðistöður lækna. Þriðja staðan hefur hingað til verið skipuð sérnámslækni eða kandídat. Til þess að hægt sé að manna stöðina með kandídötum eða sérnámslæknum þarf að vera sérfræðilæknir á stöðinni. Eins og staðan er núna er ekki búið að ráða sérfræðilækni í fullt starf í haust, hvað tekur þá við?

Íbúar finna nú þegar fyrir miklu álagi á heilsugæslunni, erfitt er að fá tíma hjá lækni og getur biðin talið nokkrar vikur. Það er erfitt að sjá eftir góðum læknum og enn erfiðara þegar er algjör óvissa ríkir um framhaldið. Miklu skiptir að fólk hafi aðgang að lækni sem er á staðnum og þekkir sögu fólks og fjölskyldna. Við vitum öll að einstaklingur sem þekkir vel til er fljótari að setja sig inn í flókar aðstæður heldur en afleysingarlæknar sem koma og fara. Það er samfélagslega mikilvægt að hafa fastráðna lækna á heilsugæslum.

Horfa þarf á starfsumhverfið í heild

Það er orðið augljóst að breytinga er þörf, það þarf að meta hvert svæði fyrir sig. Það þarf að taka með í reikninginn stærð landsvæðis, umfang, samgöngur og landslag mannlífs og náttúru. Starfssvæði heilsugæsla eru margvísleg og mismunandi um allt land. Ekki er lengur hægt að horfa einungis í íbúatölu þegar meta á starfsumhverfi lækna og annars heilbrigðisstarfsfólks.

Hér áður fyrr létu læknar bjóða sér ýmsar aðstæður en það er ekki boðlegt lengur. Læknar, ljósmæður og þeir sem sinna svæðinu vilja og þurfa að eiga sér eðlilegt fjölskyldulíf ef þeir eiga að endast í starfi í fámennu en víðfeðmu héraði. Fjarlækningar eru góðar og gildar en þeim verður ekki viðkomið ef tilkynnt er um hjartaáfall í Húsafelli eða slys á Holtavörðuheiði. Það þarf að standa vörð um heilsugæsluna, fyrsta skrefið í því væri að meta hvert starfssvæði upp á nýtt þegar horft er til fjölda starfandi lækna og gera vinnuumhverfið meira aðlaðandi. Þannig má betur hlúa að heilsu þjóðarinnar.

Halla Signý Kristjánsdóttir, þingmaður Framsóknar og er í framboði fyrir flokkinn í Norðvesturkjördæmi.

Greinin birtist fyrst á skessuhorn.is 7. júlí 2021.

Categories
Greinar

Ísland fulltengt – farnet á vegum

Deila grein

01/07/2021

Ísland fulltengt – farnet á vegum

Við lifum á tímum tæknisamruna. Á sama tíma og verið er að leggja niður gamla einfalda heimasímann huga fjarskiptafyrirtæki og stjórnvöld nú að uppbyggingu fimmtu kynslóðar farnets (5G) sem veitir hnökralausan aðgang að háhraðaneti, stafrænum samskiptum og háskerpu afþreyingu, tölvuvinnslu í skýinu o.fl. um lófastór handtæki.

Á samráðsfundum fjarskiptaráðs með landshlutasamtökum nýverið var tvennt sem stóð upp úr. Ljósleiðaravæðing þéttbýlis á landsbyggðinni bar þar hæst. Ég brást við því ákalli með grein hér í blaðinu 22. apríl síðastliðinn „Ísland fulltengt – ljósleiðaravæðing byggðakjarna“. Hitt atriðið var slitrótt farsíma- og farnetssamband á vegum. Mikilvægi farsímans sem öryggisbúnaðar er að aukast enda það samskiptatæki sem yfirleitt er með í för á öllum ferðalögum. Skilningur gagnvart sambandsleysi á vegum er að hverfa og greina þarf leiðir til úrbóta.

Farnet á vegum er samgöngumál

Opinber markmið um farnet á vegum er eðlilega að finna í fjarskiptaáætlun. Í drögum að nýrri byggðaáætlun er jafnframt að finna slíka áherslu. Góð fjarskipti eru meðal helstu byggðamála og því eðlilegt að það endurspeglist í byggðaáætlun.

Aðgengi, gæði og öryggi farnets á vegum verður í fyrirsjáanlegri framtíð eitt af stærri viðfangsefnum í samgöngum. Tímabært er að áherslur og eftir atvikum verkefni er varða farnet á vegum verði einnig í samgönguáætlun. Skortur á farneti á vegum getur verið dauðans alvara. Um er að ræða brýnt og vaxandi öryggismál fyrir vegfarendur, veghaldara og viðbragðsaðila.

Undirbúningur hafinn

Póst- og fjarskiptastofnun, sem brátt fær nafnið Fjarskiptastofa, vinnur nú að undirbúningi langtíma úthlutunar á farnetstíðnum á landsvísu til rekstraraðila farneta. Liður í því er verkfræðileg greining á uppbyggingarþörf og kostnaði við aðstöðusköpun og farnetskerfi sem tryggir fulla útbreiðslu af tilteknum gæðum á skilgreindum vegum um allt land. Niðurstaða þeirrar greiningar mun liggja fyrir í haust og opnar möguleika á að útbúa sviðsmyndir um hagkvæma uppbyggingu farnets í vegakerfinu og aðkomu ólíkra aðila. Óhjákvæmilegt er að horfa þar m.a. til tæknisamruna opinberra dreifikerfa og hagnýta eiginleika 5G til að leysa af hólmi a.m.k. víðast hvar, núverandi dreifikerfi útvarps og TETRA kerfi neyðar- og viðbragðsaðila. Eitt öflugt landsdekkandi kerfi í stað þriggja.

Hraðvirkt, slitlaust og öruggt farnet á öllum helstu vegum landsins er í senn byggða-, fjarskipta- og samgöngumál sem varðar hagsmuni allra landsmanna. Undirbúningur fyrir næstu samgönguáætlun og fjarskiptaáætlun er hafinn. Ég hef því falið formönnum samgönguráðs og fjarskiptaráðs að sjá til þess að undirbúningur þessara tveggja lykil innviðaáætlana samfélagsins verði í takt og að þær vinni þétt saman er kemur að farneti gagnvart vegum. Áfram Ísland – fulltengt.

Sigurður Ingi Jóhannsson, formaður Framsóknar og samgöngu-og sveitarstjórnarráðherra.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 1. júlí 2021.

Categories
Greinar

Hamfarir og tryggingarvernd

Deila grein

28/06/2021

Hamfarir og tryggingarvernd

Nátt­úru­ham­far­ir hafa alla tíð reynst Íslend­ing­um áskor­un og valdið um­tals­verðu eigna- og rekstr­artjóni, en þar næg­ir að nefna aðventu­storm­inn í des­em­ber 2019, snjóflóð á Flat­eyri og aur­flóð á Seyðis­firði. Sam­kvæmt nýj­ustu árs­skýrslu Nátt­úru­ham­fara­trygg­ing­ar Íslands urðu 14 stór­tjón á ár­inu 2020, en frá ár­inu 1987 hafa slík tjón verið að meðaltali sjö á ári.

Sam­ræmi í trygg­ing­ar­vernd

Mik­il­vægt er að sam­ræm­is gæti í trygg­ing­ar­vernd vegna nátt­úru­ham­fara og að öll úr­vinnsla í kjöl­far ham­fara sé eins skil­virk og sann­gjörn og mögu­legt er. Nátt­úru­ham­far­ir geta ógnað til­vist heilu sam­fé­lag­anna og tjón af þeirra völd­um hafa oft reynst ein­stak­ling­um, fyr­ir­tækj­um eða ann­arri starf­semi ofviða.

Farið hef­ur verið í marg­vís­leg­ar aðgerðir til að koma á sam­trygg­ingu og verj­ast nátt­úru­ham­förum hér á landi. Má þar nefna viðfangs­efni Nátt­úru­ham­fara­trygg­ing­ar Íslands, Of­an­flóðasjóðs og Bjargráðasjóðs, þróun verklags stjórn­valda í viðbrögðum og úr­vinnslu af­leiðinga ein­stakra at­b­urða, ásamt lög­boðnum og val­frjáls­um trygg­ing­um.

En bet­ur má ef duga skal. Mik­il reynsla hef­ur safn­ast upp við úr­vinnslu tjóna, sem mik­il­vægt er að læra af og nýta til að bæta vinnu­brögð. Eft­ir skriðuföll­in á Seyðis­firði hafa komið fram ýms­ar áskor­an­ir sem ekki hafa endi­lega verið til umræðu áður, ásamt öðrum sem vakið hef­ur verið máls á áður. Þar má nefna ósam­ræmi í bót­um til þeirra sem missa hús­næði sitt í ham­förum og þeirra sem þurfa að flytja úr hús­næði vegna hættu á ham­förum. Þá er margt óljóst varðandi vernd og trygg­ing­ar at­vinnu­lífs­ins, at­vinnu­tækja og at­vinnu­hús­næðis.

Mik­il­vægi út­tekt­ar

Ljóst er að til­efni er til þess að gerð verði út­tekt á þess­um mál­um. Í slíkri út­tekt þyrfti að greina hverju helst er ábóta­vant í trygg­ing­ar­vernd og úr­vinnslu tjóna og leita leiða til úr­bóta. Meta þyrfti sam­ræmi í viðbrögðum, mögu­leg göt í kerf­inu, hvað ekki fæst bætt og hvers vegna, og á hverja kostnaður vegna hreins­un­araðgerða og annarra verk­efna í kjöl­far ham­fara fell­ur. Mark­miðið væri að auka skil­virkni, jafn­ræði og sann­girni í úr­vinnslu tjóna vegna nátt­úru­ham­fara ásamt því að finna leiðir til að bæta upp­lýs­inga­gjöf og fræðslu til þeirra sem búa við nátt­úru­vá eða hafa lent í ham­förum. Þá er mik­il­vægt að upp­lýs­ing­ar um tjón á fast­eign­um séu skráðar skipu­lega, þótt farið sé í viðgerðir.

Í vor lagði und­ir­rituð fram þings­álykt­un­ar­til­lögu ásamt fleiri þing­mönn­um Fram­sókn­ar, um að ríkið léti fram­kvæma slíka út­tekt, til­lag­an hlaut ekki af­greiðslu á Alþingi. Ég mun áfram leggja mikla áherslu á að slík út­tekt verði gerð, enda löngu tíma­bær. Það þarf að nýta upp­safnaða þekk­ingu og reynslu til frek­ari fram­fara.

Lín­eik Anna Sæv­ars­dótt­ir, alþingismaður Fram­sókn­ar og fram­bjóðandi flokks­ins í Norðaust­ur­kjör­dæmi.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 28. júní 2021.

Categories
Greinar

Okkar ástkæra og ylhýra

Deila grein

18/06/2021

Okkar ástkæra og ylhýra

Í gær fögnuðu Íslend­ing­ar þjóðhátíðar­deg­in­um. Við gleðjumst sam­an á ári hverju hinn 17. júní og heiðrum þá sem börðust fyr­ir sjálf­stæði Íslands. Við erum stolt af því að hafa öðlast sjálf­stæði og vera þjóð meðal þjóða.

En hvað ger­ir þjóð að þjóð? Al­geng skil­grein­ing á þjóð er þegar hóp­ur fólks upp­fyll­ir ákveðin skil­yrði, þ.e. deil­ir sam­eig­in­legri sögu, menn­ingu, þjóðar­vit­und og síðast en ekki síst sam­eig­in­legu tungu­máli. Þjóð þarf ekki endi­lega að deila sam­eig­in­legu landsvæði. Við Íslend­ing­ar erum vissu­lega, sem eyríki, land­fræðilega af­mörkuð þjóð en ís­lensk­an er samt sem áður meðal þess sem ger­ir ís­lensku þjóðina að þjóð. Okk­ur ber því að standa vörð um tungu­málið okk­ar því ís­lensk­an er ekki ein­ung­is hluti af okk­ar dag­lega lífi, held­ur varðveit­ir tungu­málið sögu okk­ar og menn­ing­ar­arf. „Tung­an geym­ir sjóð minn­ing­anna,“ sagði frú Víg­dís Finn­boga­dótt­ir í sinni fyrstu ræðu sem for­seti ís­lenska lýðveld­is­ins hinn 1. ág­úst árið 1980 og það eru mik­il sann­indi fólg­in í þeim orðum.

Í því alþjóðlega um­hverfi sem við búum við í dag verður sí­fellt mik­il­væg­ara að standa vörð um ís­lensk­una – okk­ar dýr­asta arf. Að tryggja var­an­leika henn­ar verður aðeins gert með mark­viss­um aðgerðum. Grunn­ur­inn er auðvitað góð ís­lensku­kennsla í skól­um lands­ins, aðgengi og stuðning­ur að bók­um á ís­lensku og öðru afþrey­ing­ar­efni. Kvik­mynd­ir og tölvu­leik­ir eru yf­ir­leitt á ensku. Vissu­lega hjálp­ar slíkt efni mikið við að læra ensku en það reyn­ist oft vera á kostnað ís­lensk­unn­ar.

Lilja Al­freðsdótt­ir mennta- og menn­ing­ar­málaráðherra hef­ur lagt áherslu á fjöl­marg­ar aðgerðir í sinni ráðherratíð sem bein­ast að varðveislu tungu­máls­ins. Ráðherra hef­ur t.a.m. lagt áherslu á að gera ís­lensku að gjald­gengu tungu­máli í sta­f­ræn­um heimi þar sem til dæm­is gervi­greind og radd­stýrð tæki spila stór hlut­verk í lífi fólks. Sjálf­seign­ar­stofn­un­in Al­mannaróm­ur og SÍM – sam­starfs­hóp­ur um ís­lenska mál­tækni hafa leitt vinnu á þeim vett­vangi, und­ir for­ystu ráðherra. Fyrstu áfang­ar þess verk­efn­is fela í sér gagna­söfn­un en síðan verður smíðaður hug­búnaður með stoðtól­um fyr­ir mál­tækni, vél­ræn­ar þýðing­ar, mál­rýni, tal­greini og tal­gervil.

Þá má nefna ný­leg sam­skipti mennta­málaráðherra við afþrey­ing­arris­ann Disney um út­gáfu mynd­efn­is gegn­um Disney plús. Í kjöl­far sam­skipta ráðherra við fyr­ir­tækið hef­ur Disney tryggt ís­lenska textun og/​eða tal­setn­ingu á fleiri en 600 mynd­um eða þátt­um á Disney+. Meðal þeirra eru Star Wars-mynd­irn­ar og Mar­vel-mynd­irn­ar, sem eru vin­sæl­ar meðal allra ald­urs­hópa.

Það eru ein­mitt svona hlut­ir, svona dugnaður og frum­kvæði, sem eiga þátt í varðveislu tungu­máls­ins.

Silja Dögg Gunn­ars­dótt­ir, þingmaður Fram­sókn­ar­flokks­ins.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 18. júní 2021.