Stefán Vagn Stefánsson, alþingismaður, kallaði eftir nýrri nálgun í fjármögnun og viðhaldi vegakerfisins í ræðu í störfum þingsins á Alþingi. Hann benti á að núverandi fjármögnun væri ófullnægjandi og að aukinn kostnaður vegna hækkunar á hráefni og aðföngum hefði gert stöðuna enn erfiðari.
„Ég held að við öll sem erum hér í þessum sal séum sammála því að ástand vegakerfisins sé ábótavant. Uppsöfnuð viðhaldsþörf er orðin slík að nánast er ógerningur að vinna á henni með þeim fjármunum sem ætlaðir eru til viðhalds í fjárlögum hvers árs,“ sagði Stefán Vagn og bætti við að boðuð aukning upp á 7 milljarða kr. í nýrri fjármálaáætlun væri engan veginn nægjanleg.
Stefán Vagn lagði fram tillögu um að nýta svokallað „Hvalfjarðargangamódel“ sem fyrirmynd við gjaldtöku og fjármögnun samgönguframkvæmda. Hann sagði módel þetta hafa sýnt fram á árangur bæði hérlendis og í Færeyjum, þar sem það hefur verið notað með góðum árangri.
„Við vitum hvaða leið við þurfum að fara. Hún hefur verið farin hér áður með góðum árangri, svo góðum að vinir okkar í Færeyjum ákváðu að taka hana upp og nota sem fyrirmynd við sína jarðgangagerð. Það er vissulega kaldhæðnislegt að við skulum síðan tala um að taka módel upp eftir þeim,“ sagði Stefán Vagn og bætti við að Íslendingar ættu stundum til að „flækja einfalda hluti“.
***
Ræða Stefáns Vagns í heild sinni á Alþingi:
„Virðulegur forseti. Mig langar hér í dag að ræða aðeins um samgöngumál og fjármögnun vegakerfis á Íslandi. Ég held að við öll sem erum hérna inni í þessum sal séum sammála því að ástandi vegakerfisins sé ábótavant, enda hefur komið fram að uppsöfnuð viðhaldsþörf vegakerfisins sé af þeirri stærðargráðu að nánast er ógerningur að vinna á henni svo heitið getur með þeim fjármunum sem ætlaðir eru til viðhalds vega í fjárlögum hvers árs. Krafa um mikilvægar og ábatasamar nýjar framkvæmdir um allt land eru sömuleiðis kostnaðarsamar og því ljóst að fjármagn sem ætlað er til samgöngumála, viðhalds og nýframkvæmda dugir skammt. Taka verður inn í reikninginn að hækkanir á hráefni og aðföngum hafa orðið verulegar á síðustu árum sem eru ekki til þess fallnar að hjálpa okkur í þessu verkefni. Sú aukning sem boðuð er í nýrri fjármálaáætlun upp á 7 milljarða kr. á tímabili áætlunarinnar dugar því skammt. Samgönguáætlun er ekki enn fram komin og því ómögulegt að reyna að átta sig á hvernig einstökum framkvæmdum líður. Þó má vera ljóst að allt tal og hugmyndir um að hafa tvenn eða jafnvel þrenn jarðgöng í framkvæmd á hverjum tíma eru ekki að fara að ganga eftir og varla ein miðað við þetta.
Sama hvar í flokki við erum hljótum við að vera sammála um að það þurfi nýja nálgun á verkefnið. Við þurfum að horfa á nýjar leiðir í gjaldtöku og fjármögnun á nýframkvæmdum. Með þeim hætti væri hægt að setja mun meira af fjármagni til viðhalds og vinna þannig betur á innviðaskuldinni. Ég held við vitum nokkuð hvaða leið við þurfum að fara. Hún hefur verið farin hér áður og gekk vel, svo vel að vinir okkar í Færeyjum ákváðu að taka hana upp og nota sem módel í jarðgangagerð þar. Ég er að tala um Hvalfjarðargangamódelið, virðulegur forseti, módel sem við bjuggum til, Færeyingar tóku upp eftir okkur og við tölum síðan um að taka upp eftir Færeyingum. Við eigum það til að flækja einfalda hluti.“
Deila
Prenta grein
01/04/2025
„Þegar hallar á landsbyggðina þá hallar á konur og hallar á konur í nýsköpun“Fida Abu Libdeh, varaþingmaður, flutti í dag jómfrúarræðu sína á Alþingi þar sem hún lagði áherslu á mikilvægi stuðnings við nýsköpun og menntun á landsbyggðinni, sérstaklega á Suðurnesjum. Hún benti á að konur í nýsköpun hafi oft misst af tækifærum vegna ójafnræðis og takmarkaðs aðgengis að fjármagni og ráðgjöfum.
Fida sagði Keili – miðstöð vísinda, fræða og atvinnulífs, hafi verið lykilstofnun fyrir menntun og nýsköpun á Suðurnesjum. „Ef stuðningur við skólann hverfur, hvaða tækifæri höfum við á Suðurnesjum? Þetta er ekki bara mál landsbyggðarinnar heldur mál kvenna. Þegar hallar á landsbyggðina þá hallar á konur og hallar á konur í nýsköpun,“ sagði hún.
Hún lagði áherslu á nauðsyn þess að háskólanám, starfsnám, endurmenntun og frumkvöðlasetur verði áfram aðgengilegt á Suðurnesjum. Það væri forsenda þess að ungt fólk og frumkvöðlar, sérstaklega konur, fái tækifæri til að vaxa og blómstra á svæðinu.
„Ég skora á hæstv. forsætisráðherra og ríkisstjórnina í heild að horfa til landsbyggðarinnar og stöðu kvenna sem lykilatriðis í framtíðarsýn þjóðarinnar og hefja alvöruuppbyggingu þar sem nýsköpun, menntun og jafnrétti mynda órofa heild,“ sagði Fida að lokum.
***
Ræða Fidu í heild sinni á Alþingi:
„Virðulegi forseti. Ég stíg hér í dag í ræðustól með eldmóð í hjarta og þrá eftir breytingum, ekki aðeins fyrir nýsköpun heldur fyrir alla þá sem hafa staðið utan kerfis. Ég er að tala fyrir landsbyggðina, ég er að tala fyrir nýsköpun, ég er að tala fyrir konur í nýsköpun. Þær hafa oft misst af tækifærum vegna ójafnræðis. Ég flutti til Suðurnesja sem ung kona með drauma og vonir eftir að hafa barist fyrir því að fá tækifæri til að öðlast menntun. Í Keili – miðstöð vísinda, fræða og atvinnulífs, opnaðist leið mín til nýsköpunar og framtíðar en nú ríkir óvissa í okkar heimabyggð. Keilir sem hefur verið lykilstofnun menntunar og nýsköpunar berst fyrir tilveru sinni. Ef stuðningur við skólann hverfur, hvaða tækifæri höfum við á Suðurnesjum? Þetta er ekki bara mál landsbyggðarinnar heldur mál kvenna. Þegar hallar á landsbyggðina þá hallar á konur og hallar á konur í nýsköpun. Við höfum takmarkað aðgengi að fjármagni, við höfum takmarkað aðgengi að ráðgjöfum. Við höfum líka lítið tengslanet. Við verðum að tryggja að háskólanám, starfsnám, endurmenntun og frumkvöðlasetur verði aðgengileg í okkar heimabyggð á Suðurnesjum þar sem ungt fólk og frumkvöðlar, ekki síst konur, konur af erlendum uppruna, fá tækifæri til að vaxa og blómstra. Það þarf skýra áætlun um menntasetur á Suðurnesjum sem byggir undir framtíðarsýn svæðisins.
Ég skora á hæstv. forsætisráðherra og ríkisstjórnina í heild að horfa til landsbyggðarinnar og stöðu kvenna sem lykilatriðis í framtíðarsýn þjóðarinnar og hefja alvöruuppbyggingu þar sem nýsköpun, menntun og jafnrétti mynda órofa heild. — Takk fyrir.“
Deila
Prenta grein
01/04/2025
Framtíð ÖskjuhlíðarNú þegar búið er að ljúka við nauðsynlegar trjáfellingar í Öskjuhlíð til að tryggja flugöryggi Reykjavíkurflugvallar myndast tækifæri til að endurhugsa svæðið sem stendur eftir og skapa þar skilyrði fyrir aukna útivistarmöguleika fyrir almenning. Í dag leggur Framsókn fram tillögu í borgarstjórn um að vinna við framtíðarskipulag á því svæði í Öskjuhlíð þar sem tré hafa verið felld vegna Reykjavíkurflugvallar verði unnin í samstarfi við skóla- og frístundasvið og menningar- og íþróttasvið og miði að því að þar verði leik- og útivistarsvæði fyrir alla aldurshópa.
Tækifæri í mótvægisaðgerð
Með tillögunni er verið að bregðast við því að fella þurfti tré við enda austur/vesturbrautar Reykjavíkurflugvallar til þess að tryggja rekstaröryggi flugvallarins. Ákveða þarf hvað á að gera við það svæði sem eftir stendur: hvort að þar eigi að gróðursetja aftur tré sem síðar gæti þurft að fella til að tryggja flugöryggi eða hvort við eigum að nýta tækifærið og skipuleggja svæðið til framtíðar sem aðlaðandi grænt svæði fyrir almenning án þess að stofna flugöryggi í hættu?
Það síðarnefnda leggjum við í Framsókn til.
Tækifæri til að skipuleggja leik- og útivistarsvæði
Öskjuhlíðin er vinsælt útivistarsvæði enda staðsett í nálægð við miðbæ Reykjavíkur og fjölmenn hverfi borgarinnar. Það er því mikilvægt að svæðið sé áfram aðlaðandi og nýtist raunverulega sem grænt svæði fyrir almenning. Með vel skipulögðu leiksvæði í Öskjuhlíðinni sem er hannað fyrir alla aldurshópa og í takt við hið náttúrulega umhverfi mætti bregðast við ákalli um fleiri leiksvæði í nálægð við miðbæ Reykjavíkur samhliða því að skapa jákvæða upplifun af þessu græna svæði fyrir ólíka aldurshópa. Ömmur og afar gætu þannig notið svæðisins til jafns við barnabörnin, til dæmis með rólum fyrir börn og fullorðna og svæðum fyrir lautarferðir.
Skipulagsmál hafa bein áhrif á lýðheilsu og hreyfingu. Gott aðgengi að grænum svæðum eykur útivist og góð aðstaða til hreyfingar eykur hreyfingu. Í Öskjuhlíðinni eru göngu- og hjólaleiðir en þar mætti koma upp aðstöðu fyrir hópa sem vilja stunda aðra hreyfingu svo sem jóga eða stunda hugleiðslu í náttúrunni. Mikilvægt er því að framtíðarskipulag svæðisins sé unnið í samstarfi við menningar- og íþróttasvið borgarinnar og sé unnið í samræmi við lýðheilsustefnu borgarinnar. Með skipulaginu væri þannig hægt að skapa frekari aðstæður í nærumhverfinu sem auðvelda fólki að stunda heilbrigða lífshætti og verja tíma úti í náttúrunni.
Tækifæri til útikennslu
Með því að skipuleggja svæðið í samstarfi við skóla- og frístundasvið skapast einstakt tækifæri til að nýta svæðið fyrir skóla- og frístundastarf. Þannig geta börn fengið að taka þátt í að byggja upp svæðið og notað það fyrir leik- og útivist ásamt því að læra um skógrækt og landgræðslu í Öskjuhlíðinni. Í samstarfi við leik- og grunnskóla í nágrenni Öskjuhlíðar væri þá hægt að byggja þar upp útikennslusvæði. Útikennsla er þverfagleg kennsluaðferð sem felur meðal annars í sér tækifæri til að tengja náttúruna við viðfangsefni úr ýmsum námsgreinum samhliða því að stunda hreyfiþjálfun. Í útikennslu læra nemendur að þekkja, skilja og virða náttúruna og nærumhverfið sitt. Einnig væri hægt að koma upp matjurtagörðum á svæðinu til að kenna börnum að rækta matjurtir.
Tækifæri til fræðslu um svæðið
Auk náttúrufegurðar býr Öskjuhlíðin yfir merkilegri sögu og þar eru meðal annars staðsettar jarð- og mannvistarminjar frá stríðsárunum. Sögunni mætti gera hærra undir höfði með því að setja upp sögugöngur eða ratleiki fyrir börn og fullorðna í Öskjuhlíðinni. Þannig gæfist tækifæri til að miðla sögu svæðisins til borgarbúa og gesta borgarinnar ásamt því að styrkja heildarmynd svæðisins í tengslum við þá menningarupplifun sem staðsett er í Perlunni. Á svæðinu mætti einnig koma upp upplýsingaskiltum fyrir almenning um gróðurfar, fuglalíf og dýralíf í Öskjuhlíð.
Möguleikarnir í Öskjuhlíðinni eru óþrjótandi og trjáfellingarnar hafa skapað tækifæri til að skipuleggja leik- og útivistarsvæði sem mætir þörfum fólks á öllum aldri. Með því að fela umhverfis- og skipulagssviði að vinna framtíðarskipulag svæðisins í samstarfi við skóla- og frístundasvið og menningar- og íþróttasvið er hægt að móta heildstæða sýn fyrir svæðið sem tekur mið af þekkingu fagsviðana.
Ég vona að borgarstjórn sjái tækifærin sem felast í því að til að skipuleggja framtíðar útivistarperlu í Öskjuhlíð sem eykur útivist, samveru og eflir lýðheilsu.
Það er tækifæri sem ætti að nýta!
Magnea Gná Jóhannsdóttir, borgarfulltrúi Framsóknar.
Greinin birtist fyrst á visir.is 1. apríl 2025.
Deila
Prenta grein
31/03/2025
Rauði krossinn hvetur landsmenn til að vera viðbúna neyðarástandiJóhann Friðrik Friðriksson, varaþingmaður, ræddi í óundirbúnum fyrirspurnum á Alþingi um nýtt átak Rauða krossins á Íslandi, „3 dagar“, sem hvetur landsmenn til að undirbúa sig fyrir neyðarástand.
Jóhann Friðrik benti á að átakið leggi áherslu á að fólk geti verið án rafmagns og vatns í að minnsta kosti þrjá daga og sé undirbúið fyrir mögulegt rof á net- og símasambandi. Hann lýsti efasemdum um að landsmenn séu almennt með nauðsynlegan búnað til staðar og taldi verkefnið því mjög þarft.
Rauði krossinn á Íslandi, í samstarfi við almannavarnir og með stuðningi frá Rio Tinto, stendur að átakinu. Markmiðið er að bæta viðnámsþrótt almennings með því að hvetja fólk til að útbúa heimilisáætlun og viðlagakassa með helstu nauðsynjum eins og útvarpi, rafhlöðum, kertum, prímus, vasaljósi og skyndihjálparkassa.
Jóhann Friðrik benti á að umræða um slíkan undirbúning hafi verið í gangi á Norðurlöndunum í töluverðan tíma og að Ísland sé að hreyfa sig hægt í þessum efnum. Hann lagði áherslu á mikilvægi þess að mæla árangur verkefnisins og tryggja að það nái til allra í auglýsingum.
Jóhann Friðrik spurði dómsmálaráðherra hvort nóg sé gert varðandi undirbúning almennings og neyðarbirgðir, með vísun í nýlega skýrslu um stöðu neyðarbirgða eldsneytis, íhlutun í orkuframleiðslu og stöðu lyfja á Íslandi.
Deila
Prenta grein
31/03/2025
Lokun Janusar endurhæfingar veldur óvissu fyrir ungmenni með geðrænan vandaIngibjörg Isaksen, alþingismaður og formaður þingflokks Framsóknar, gagnrýndi harðlega ákvörðun stjórnvalda um að loka Janusi endurhæfingu í óundirbúnum fyrirspurnum á Alþingi í dag. Janus endurhæfing hefur í áraraðir veitt lífsbjargandi þjónustu fyrir ungmenni með alvarlegan og flókinn geðrænan vanda.
Ingibjörg benti á að lokun Janusar endurhæfingar skilji eftir viðkvæman hóp ungmenna í óvissu, þar sem engin sambærileg þjónusta er til staðar. Foreldrar þessara ungmenna eru í mikilli óvissu og óttast um velferð barna sinna.
„Fagfélög sem bera ábyrgð og hafa þekkingu í málinu, m.a. stjórn Geðlæknafélags Íslands, Geðhjálp, Einhverfusamtökin og fleiri, hafa sameinast um harða áskorun til ríkisstjórnarinnar að draga til baka ákvörðun um að loka Janusi,“ sagði Ingibjörg. Þau benda á að Virk starfsendurhæfingarsjóður, sem lífeyrissjóðir, stéttarfélög og aðrir aðilar sem standa að, eigi ekki að bera ábyrgð á þjónustu sem ríkinu ber að veita.
Janus endurhæfing hefur veitt einstaklingsmiðaða geðendurhæfingu fyrir ungmenni með langa sögu um geðræna erfiðleika, taugaþroskaraskanir og áfallasögu. Þjónustan hefur verið veitt af fjölbreyttum hópi fagaðila, þar á meðal geðlæknum, sálfræðingum og iðjuþjálfum. Lokun úrræðisins mun leiða til þess að þessi viðkvæmi hópur verður skilinn eftir án nauðsynlegrar aðstoðar.
Hefur verið skorað á ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur að axla ábyrgð og tryggja áframhaldandi þjónustu fyrir þennan hóp. Ingibjörg spurði heilbrigðisráðherra hvort réttlætanlegt sé að loka lífsbjargandi úrræði án þess að sambærileg þjónusta sé tilbúin og hvort meintir samskiptaörðugleikar eigi að hafa meiri áhrif en raunverulegar þarfir ungmenna.
Deila
Prenta grein
31/03/2025
Ákvarðanir teknar í Reykjavík – afleiðingarnar skella á okkurVið sveitarstjórnarmenn Framsóknar lýsum yfir alvarlegum áhyggjum af fyrirhugaðri hækkun veiðigjalda sem ríkisstjórnin hefur lagt fram. Tillagan ber með sér skort á skilningi á mikilvægi sjávarútvegsins fyrir atvinnulíf og byggðafestu vítt og breitt um landið.
Sjávarútvegur er burðarás í atvinnulífi fjölda sveitarfélaga og á mörgum stöðum einfaldlega lífæð samfélagsins. Því vekur það furðu og vonbrigði að lagafrumvarp skuli lagt fram án þess að nein greining hafi farið fram á áhrifum þess á sjávarútvegssveitarfélög, atvinnulíf eða byggðir landsins.
Samkvæmt 129. grein sveitarstjórnarlaga ber að meta sérstaklega áhrif lagabreytinga á fjárhag sveitarfélaga. Þetta hefur ekki verið gert, sem er bæði ólöglegt og óábyrgt. Þessi vinnubrögð skapa vantraust og veikja tengsl ríkis og sveitarfélaga – á sama tíma og við þurfum á nánu og traustu samstarfi að halda.
Við tökum undir gagnrýni Samtaka sjávarútvegssveitarfélaga sem hafa lýst eindreginni andstöðu við frumvarpið. Ríkisstjórnin hefur ekki metið áhrif þessarar auknu skattheimtu á sjávarútvegssamfélög og afleiðingar sem skattheimtan getur leitt til. Slík óvissa er óásættanleg – og óverjandi að löggjafinn ákveði að fara þessa leið án upplýstrar umræðu og samráðs við þá sem breytingarnar varða hvað mest.
Byggðarlögin og fólkið á bak við sjávarútveginn
Þegar skattbyrði á lykilatvinnuveg, sem sjávarútvegurinn er víða um land, er aukin án greiningar og samráðs, eru það þau sem búa og starfa í sjávarbyggðum sem bera skaðann. Það er verulegt hagsmunamál að tryggja jafnvægi milli þjóðhagslegra tekna og sjálfbærs atvinnulífs í sjávarbyggðum. Með þessari tillögu virðist ríkisvaldið snúa baki við þeirri ábyrgð.
Auk þess gagnrýnum við harðlega þá staðreynd að umsagnarfrestur vegna málsins er einungis tíu dagar. Svo skammur frestur gerir sveitarfélögum nær ókleift að vinna málið faglega og bera það upp í sveitarstjórn til að senda frá sér rökstudda umsögn. Þetta dregur úr gæðum ákvarðanatöku og skaðar traustið á stjórnsýslunni.
Farsælast að ná fram niðurstöðu með samvinnu ólíkra afla og hagsmuna sem byggð er á hófsemi og heiðarleika
Við skorum á ríkisstjórnina að staldra við og hefja raunverulegt samtal við hagaðila – samtal sem byggir á greiningum, staðreyndum og gagnkvæmri virðingu. Tillögur um veiðigjöld verða að taka mið af áhrifum þeirra – ekki aðeins á ríkissjóð, heldur á þau samfélög sem sjávarútvegurinn heldur uppi.
Við krefjumst þess að þessi tillaga verði endurskoðuð frá grunni – í þágu skynsemi, sanngirni og framtíðar byggða um allt land.
- Anton Guðmundsson – oddviti Framsóknar – Suðurnesjabæ
- Ásgerður Kristín Gylfadóttir – oddviti Framsóknar – Hornafirði
- Ásrún Helga Kristinsdóttir – oddviti Framsóknar – Grindavíkurbæ
- Axel Örn Sveinbjörnsson – oddviti Framsóknar – Vopnafjarðarhreppi
- Hjálmar Bogi Hafliðason – oddviti Framsóknar – Norðurþingi
- Hrund Pétursdóttir – bæjarfulltrúi Framsóknar – Skagafirði
- Jónína Brynjólfsdóttir – oddviti Framsóknar – Múlaþingi
- Monika Margrét Stefánsdóttir – bæjarfulltrúi Framsóknar – Dalvíkurbyggð
- Sunna Hlín Jóhannesdóttir – oddviti Framsóknar – Akureyri
- Þuríður Lillý Sigurðardóttir – bæjarfulltrúi Framsóknar – Fjarðabyggð
Greinin birtist fyrst á visir.is 31. mars 2025.
Deila
Prenta grein
31/03/2025
Aðför að landsbyggðinni – og tilraun til að slá ryki í augu almenningsÞað er ekki hægt að tala um sátt í sjávarútvegi þegar aðgerðir stjórnvalda beinast ekki gegn þeim sem bera mesta ábyrgð heldur bitna í reynd á fólkinu og byggðunum sem atvinnugreinin heldur uppi.
Áform ríkisstjórnarinnar um aukna skattlagningu í sjávarútvegi eru kynnt eins og ráðist sé gegn stórútgerðinni. En þegar grannt er skoðað kemur annað í ljós: það er ekki stórútgerðin sem verður fyrir mestu höggi heldur smærri útgerðir, vinnslur og samfélög í dreifðum byggðum landsins.
Sem dæmi má nefna sveitarfélög líkt og Grýtubakkahrepp, Langanesbyggð og Vopnafjörð sem reiða sig að miklu leyti á útgerð og vinnslu sem helstu stoðir atvinnulífsins. Útsvarstekjur, störf og samfélagsleg velferð byggjast á þeirri starfsemi. Þegar höggið kemur utan frá – í gegnum illa ígrundaðar skattabreytingar sem ekki hafa verið metnar til fulls – þá hefur það ekki eingöngu áhrif á stórútgerðina heldur bitnar fyrst og fremst á fjölskyldum sem sjá fram á óvissu með framtíðina í sinni heimabyggð.
Það er ábyrgð stjórnvalda að meta áhrif aðgerða áður en þau verða að lögum. Það hefur ekki verið gert. Engin heildstæð greining liggur fyrir á áhrifum breytinganna á atvinnulíf í smærri byggðarlögum, engin úttekt á rekstrargrundvelli vinnslufyrirtækja sem nú standa frammi fyrir nýjum álögum. Slíkt verklag er bæði óábyrgt og óboðlegt.
Við í Framsókn höfum ítrekað bent á að svigrúm sé til aukinna auðlindagjalda – en slíkar breytingar verða að byggjast á vandaðri greiningu, fyrirsjáanleika og samstöðu. Sjávarútvegurinn er ein af grunnstoðum íslensks atvinnulífs. Viljum við í alvöru taka slíka stoð og raska rekstraröryggi hennar með óundirbúnum hætti?
Það sem verra er – það virðist ekki einu sinni hafa verið raunverulegur vilji til samráðs við hagsmunaaðila áður en málið var kynnt. Þetta mál er eitt stærsta hagsmunamál síðari ára og á sama tíma leyfir núverandi ríkisstjórn sér að takmarka verulega umsagnarfrest. Þegar upp er staðið má setja spurningarmerki hvort raunverulegur samvinnuvilji sé yfirhöfuð fyrir hendi. Slíkt er að mínu mati áfellisdómur yfir verklagi stjórnvalda.
Maður spyr sig, af hverju liggur svona á, þetta mál er risavaxið og algerlega óljóst á þessum tímapunkti hvaða áhrif þetta muni hafa til lengri tíma. Auðlindin á að vera í eigu þjóðarinnar, fyrir hana á að greiða sanngjarnt verð, um það eru allir sammála. En til að ná langþráðri sátt um sjávarútveginn og þeim álögum sem við teljum réttlætanlegt að hann beri, verðum við að byggja umræðuna á staðreyndum, hafa öll gögn upp á borði og vanda okkur áður en lengra er haldið.
Við getum gert betur. Við eigum að gera betur.
Ingibjörg Isaksend, formaður þingflokks Framsóknar.
Greinin birtist fyrst á visir.is 2025.
Deila
Prenta grein
29/03/2025
Auðlindir Íslands og jarðakaup erlendra aðilaNú á dögunum mælti ég ásamt þingflokki Framsóknar fyrir þingsályktun um að takmarka jarðakaup erlendra aðila. Tillögunni er ætlað að tryggja langtímahagsmuni Íslands með því að verja auðlindir þjóðarinnar fyrir of víðtæku eignarhaldi erlendra fyrirtækja og einstaklinga.
Alþjóðleg eftirspurn vekur spurningar um íslenskt eignarhald
Í kjölfar aukinnar alþjóðlegrar eftirspurnar eftir náttúruauðlindum hefur áhugi erlendra aðila á íslenskum jörðum aukist verulega. Þetta á sérstaklega við um jarðir sem hafa verðmæt vatnsréttindi eða aðgang að orkuauðlindum á borð við jarðhita og vindorku, eða svæði sem eru rík af jarðefnum. Gott dæmi um slíkan áhuga er nýleg jarðakaup á Mýrdalssandi, þar sem stefnt er að meiri háttar útflutningi jarðefna.
Upphaflega voru íslensk lög um nýtingu jarðefna sett í þeim tilgangi að tryggja bændum og Vegagerðinni aðgang að sandi og möl til framkvæmda innanlands – ekki til útflutnings. Markmiðið var aldrei að selja Ísland bókstaflega úr landi.
Gætum að auðlindum okkar til framtíðar
Tillagan gerir ráð fyrir að atvinnuvegaráðherra skipi sérfræðihóp, í samráði við aðra ráðherra, til að undirbúa frumvarp um frekari takmarkanir á jarðakaupum erlendra aðila. Markmið þess er að tryggja að eignarhald á íslenskum auðlindum verði áfram að meginstefnu íslenskt.
Um leið verði Íslandi áfram haldið opnu fyrir alþjóðlegum viðskiptum og erlendri fjárfestingu, en þá fremur með nýtingarleyfum en beinu eignarhaldi erlendra aðila á landi og auðlindum.
Sérfræðihópur skipaður til að móta skýra stefnu
Í ljósi geopólitískra hagsmuna og víðtækra framtíðaráhrifa er nauðsynlegt að stjórnvöld taki afgerandi skref til að móta skýra og markvissa stefnu á þessu sviði. Sögulegar baráttur Íslendinga fyrir eignarhaldi á náttúruauðlindum, svo sem landhelgisbaráttan og stofnun Landsvirkjunar, eru góðar fyrirmyndir um hvernig tryggja megi langtímahagsmuni þjóðarinnar.
Nýtingarleyfi – leið til að laða að erlenda fjárfestingu án þess að tapa auðlindum
Þótt alþjóðleg viðskipti séu lykillinn að velmegun Íslands og mikilvæg uppspretta atvinnusköpunar þýðir það ekki að auðlindir landsins þurfi að selja úr landi án eftirlits. Reynslan frá öðrum löndum, til dæmis Ástralíu, sýnir að hægt er að laða að erlenda fjárfestingu með því að veita nýtingarleyfi án þess að glata stjórn á auðlindunum sjálfum. Mörg ríki innan Evrópusambandsins hafa þegar gripið til mun róttækari ráðstafana en Ísland til þess að verja land sitt og auðlindir.
Stefna til framtíðar
Ljóst er að eignarhald á auðlindum landsins mun gegna lykilhlutverki við að tryggja efnahagslega velferð og sjálfstæði þjóðarinnar í alþjóðasamfélaginu. Þingsályktunartillagan er því mikilvægur grunnur að ábyrgri auðlindastjórn sem getur komið í veg fyrir að komandi kynslóðir líti til baka með eftirsjá yfir því hvernig Íslendingar nútímans gættu landsins okkar og auðlinda.
Ræktum framtíðina og stuðlum að sjálfbærri nýtingu auðlinda landsins, styrkingu landsbyggðarinnar og öflugri velferð þjóðarinnar til framtíðar.
Halla Hrund Logadóttir, þingmaður Framsóknar.
Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 29. mars 2025.
Deila
Prenta grein
28/03/2025
Þjóðarátak í landgræðslu og skógrækt – sjálfbærni til framtíðarÍ ljósi stóraukinna áhrifa loftslagsbreytinga sem leitt hafa til öfgakennds veðurfars, hækkandi sjávarstöðu og hnignunar vistkerfa á heimsvísu hafa þingmenn Framsóknar, þau Þórarinn Ingi Pétursson, Halla Hrund Logadóttir, Ingibjörg Isaksen, Sigurður Ingi Jóhannsson og Stefán Vagn Stefánsson lagt fram þingsályktunartillögu um þjóðarátak í landgræðslu og skógrækt. Tillagan felur í sér að umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra komi á samstarfsvettvangi í samráði við atvinnuvegaráðherra fyrir lok árs 2026, þar sem stjórnvöld, stofnunin Land og skógur, bændur, atvinnulífið og almenningur taki höndum saman um aukna þátttöku almennings í kolefnisbindingu.
Kolefnisbinding og endurheimt vistkerfa
Markmið þessa mikilvæga þjóðarátaks er að efla kolefnisbindingu, hindra jarðvegsrof og græða upp örfoka land á Íslandi. Átakinu er ætlað að byggja á farsælum fyrirmyndum, svo sem verkefninu „Bændur græða landið“, sem hefur verið í gangi síðan 1990 með góðum árangri, sem og verkefninu „Landgræðsluskógar“ sem skógræktarfélög landsins standa fyrir. Þessi verkefni hafa sannað gildi sitt við að stuðla að landbótum og auka vitund almennings um mikilvægi umhverfisverndar.
Samkvæmt tillögunni yrði þátttaka almennings tvíþætt: annars vegar með beinni þátttöku í landgræðslu og skógrækt undir handleiðslu sérfræðinga Lands og skógar, og hins vegar með kolefnisjöfnun viðskipta í samstarfi við fyrirtæki. Með aukinni umhverfisvitund almennings hefur vaxið áhugi hjá fyrirtækjum á að bjóða viðskiptavinum sínum leiðir til kolefnisjöfnunar, og gæti þetta þjóðarátak verið góð leið til að efla slíkt samstarf.
Sérstaða Íslands í loftslagsmálum og umhverfisvernd
Íslendingar hafa einstaka möguleika á að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda með endurheimt vistkerfa, skógrækt og landgræðslu vegna sérstöðu landsins. Jarðvegseyðing hefur verið ein helsta áskorun í íslenskum umhverfismálum og brýnt er að grípa til aðgerða sem stuðla að sjálfbærri nýtingu lands. Jarðvegur er mikilvæg auðlind og forsenda fæðuöryggis, en á sama tíma er jarðvegseyðing mikil ógn á heimsvísu. Tillagan samræmist aðgerðaáætlun íslenskra stjórnvalda í loftslagsmálum frá 2024 og heimsmarkmiðum Sameinuðu þjóðanna, sérstaklega markmiði nr. 13, um aðgerðir í loftslagsmálum. Hún styður einnig við alþjóðlega samninga eins og Parísarsáttmálann, samning Sameinuðu þjóðanna gegn eyðimerkurmyndun, samninga um líffræðilega fjölbreytni og rammasamning SÞ um loftslagsbreytingar.
Land og líf – skýr stefna til framtíðar
Árið 2022 gaf íslenska ríkið út sína fyrstu sameiginlegu stefnu í landgræðslu og skógrækt undir heitinu „Land og líf“, sem setur skýra framtíðarsýn um nauðsynlega stefnu og aðgerðir til ársins 2026. Samhliða þessu hefur sameining Landgræðslunnar og Skógræktarinnar í nýju stofnunina Land og skóg styrkt innviði umhverfisverndar og þjónustu við bændur og almenning.
Með þjóðarátaki í landgræðslu og skógrækt mun Ísland geta sýnt mikilvægt frumkvæði í alþjóðlegri baráttu gegn loftslagsbreytingum, en um leið aukið gæði og sjálfbærni íslenskrar náttúru. Þetta verkefni mun þannig ekki aðeins hjálpa okkur að mæta skuldbindingum Íslands gagnvart umheiminum heldur einnig efla umhverfisvitund þjóðarinnar og tryggja betri framtíð fyrir komandi kynslóðir.
Framsæknar lausnir – sjálfbærni til framtíðar
Tillagan fellur vel að öðrum framsæknum áherslum Framsóknar, svo sem hugmyndinni „Ræktum framtíðina“ um kauprétt ungs fólks á jarðnæði, sem hentar til matvæla- og fóðurframleiðslu, auk skógræktar, þar sem nýliðun í matvælaframleiðslu er lykilatriði í sjálfbærri þróun íslensks samfélags. Með því að samtvinna þessa þætti – umhverfisvernd, skógrækt, sjálfbæra matvælaframleiðslu og stuðning við ungt fólk – eru skapaðar raunhæfar leiðir til að treysta byggð á landsbyggðinni, efla nýliðun og tryggja velferð komandi kynslóða.
Þórarinn Ingi Pétursson, þingmaður Framsóknarflokksins.
Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 28. mars 2025.
Deila
Prenta grein
27/03/2025
Þurfum bráðaaðgerðir vegna raforkuverðs til garðyrkjubændaHalla Hrund Logadóttir, alþingismaður, kallaði eftir tafarlausum aðgerðum vegna hækkandi raforkuverðs sem leggst þungt á garðyrkjubændur í sérstökum umræðum á Alþingi um orkumál og stöðu garðyrkjubænda. Hún fagnaði aðgerðum ríkisstjórnarinnar en sagði þær ekki duga einar og sér.
„Garðyrkjubændur eru að leggja upp laupana og eru að glíma þessa glímu núna. Það er ekki nóg að hugsa bara um stuðning sem kemur síðar á árinu eða frumvarp sem kemur í haust,“ sagði Halla Hrund. Hún hvatti ráðherra til þess að grípa strax til aðgerða til að létta raforkukostnað garðyrkjubænda.
Halla Hrund fagnaði þó því að sérstaklega væri horft til málefna garðyrkjubænda og undirstrikaði að Ísland hefði mikil tækifæri í samtengingu orkumála og matvælaframleiðslu. „Það er þarna sem Ísland á sín stærstu tækifæri.“ Hún kallaði einnig eftir aukinni samvinnu allra þingmanna um þessi mál frekar en að láta umræðuna snúast einvörðungu um aðgerðir ráðherra eða ríkisstjórnar. „Við erum öll að reyna að leysa þessi mál saman.“
Halla Hrund gagnrýndi skort á skýrri stefnumótun og sagði mikilvægt að ákvarðanir væru teknar með langtímasýn að leiðarljósi, einkum varðandi náttúruvernd, nýsköpun og loftslagsmál. „Viljum við að Ísland verði verbúð fyrir bitcoin eða viljum við fjölbreytt og spennandi framtíð?“ spurði hún. „Við þurfum skýra stefnu og skýra hvata til að ná þeim markmiðum sem við setjum okkur.“
Að lokum hvatti hún þingheim til að stilla saman strengi í orkumálum og vinna saman að lausnum í stað þess að festast í pólitískri togstreitu.
Deila
Prenta grein