Willum Þór kynnir nýjan samning við sérgreinalækna – stórt samfélagslegt mál
Willum Þór Þórssonheilbrigðisráðherra kynnti nýjan fimm ára samning sérlækna við Sjúkratrygginar Íslands á ríkisstjórnarfundi í morgun.
„Þetta eru mikil ánægjuleg tímamót. Þetta er mjög stórt samfélagspólitískt mál. Þetta er auðvitað í stjórnarsáttamála, áform um að jafna aðgengi að heilbrigðisþjónustu. Þetta er stór liður í því,“ sagði Willum Þór
„Þetta er samningur sem gerður er í góðri sátt þar sem horft er til framtíðar og hvernig og við þróum þjónustuna í takt við þjónustuþörf samfélagsins,“ sagði Willum Þór ennfremur.
Sjúkratryggingar Íslands og Læknafélag Reykjavíkur hafa náð samkomulagi um þjónustu sérgreinalækna. Samningurinn er langtímasamningur til 5 ára og tekur samningurinn að fullu gildi 1. september 2023. Samningurinn stuðlar að umtalsverðri lækkun á greiðsluþátttöku almennings í þjónustu sérfræðilækna og myndar styrka umgjörð um starfsemi sérfræðilækna sem stuðlar bæði að framþróun þjónustunnar og auknu aðgengi að henni.
Í samningnum er aukið fjármagn til þjónustu sérgreinalækna um 4,2 milljarða á ársgrundvelli en megin hluti þeirra hækkunar er tilkomin vegna verðlags- og launaþróunar. Aukin þátttaka Sjúkratrygginga í kostnaði þjónustunnar leiðir til lægri kostnaðar fyrir sjúklinga þar sem aukagjöld, sem lögð hafa verið á þjónustuna undanfarin ár, falla niður. Ætla má að með nýjum samning lækkar greiðsluþáttaka almennings um allt að 3 milljarða á ári. Samningurinn felur í sér mikinn ávinning fyrir almenning og tryggir jafnt aðgengi að þjónustu sérfræðilækna óháð efnahag. Með samningnum er bundinn endi á þá óvissu og óhagræði sem hlotist hefur af samningsleysi undanfarinna ára en sérgreinalæknar hafa verið samningslausir síðan í janúar 2019.
Á samningstímanum verður unnið að ýmsum samstarfsverkefnum sem er ætlað að efla umgjörð starfsemi sérgreinalækna með það að markmiði að auka þjónustu við sjúklinga og tryggja að starfsemi sérgreinalækna endurspegli öra þróun læknavísinda. Samningnum er ætlað að styðja við framþróun í þjónustu sérfræðilækna með sérstakri áherslu á nýsköpun, stafræna þróun og fjarðheilbrigðisþjónustu Samningurinn felur í sér ýmis nýmæli þessu til stuðnings og ber helst að nefna sértaka hvata til lækna að vinna innan svonefndra starfsheilda sem sinna gæðamálum, stuðla að bættu aðgengi að þjónustu og styðja við þverfaglega teymisvinnu. Jafnframt verður komið verður á fót samráðsnefnd aðila frá Sjúkratryggingum Íslands og Læknafélagi Reykjavíkur mun vinna í sameiningu að heildstæðri þjónustu- og kostnaðargreiningu og reglulegri endurskoðun gjaldskrár.
Allir umsækjendur fá boð um skólavist í dag – starfsbrautir í fleiri framhaldsskóla en áður!
Ásmundur Einar Daðason, mennta- og barnamálaráðherra, segir að þau börn sem sóttu um nám á starfsbrautum framhaldsskóla fái boð um skólavist. Hann hefur lagt mikla áherslu á að öll börn fái boð um skólavist eins fljótt og auðið er. Mennta- og barnamálaraðuneytið ásamt Menntamálastofnun, í samvinnu við framhaldsskóla, hafa unnið að því síðustu vikur að tryggja að svo verði.
Liggur nú fyrir að öll börn sem sóttu um nám á starfsbraut fá boð um skólavist. Starfsbrautin er ætluð nemendum sem hafa fengið umtalsverða sérkennslu í grunnskóla og hafa ekki forsendur til að stunda nám á öðrum brautum.
„Umsóknum um nám á starfsbrautum hefur fjölgað mikið undanfarin ár. Það er afar mikilvægt að við tökum vel utan um þennan viðkvæma hóp og tryggjum þátttöku ólíkra hópa, ekki bara i menntakerfinu heldur samfélaginu öllu,“ segir Ásmundur Einar.
Til þess að koma betur til móts við sem flest börn í framhaldskólakerfinu verða opnaðar starfsbrautir í Kvennaskólanum og Menntaskólanum í Reykjavík næsta haust auk þess sem nær allir framhaldsskólar stækka brautir sínar frá því sem verið hefur. Þetta er í fyrsta sinn sem Kvennaskólinn og MR innrita nemendur á starfsbraut.
„Ég er sérstaklega ánægður með góð viðbrögð skólafólks um land allt og finn fyrir miklum vilja til þess að tryggja að skólakerfið mæti öllum börnum. Það er mikið gleðiefni að Kvennaskólinn og Menntaskólinn í Reykjavík ætli að innrita nemendur á starfsbraut í fyrsta sinn í sögu skólanna,“ segir Ásmundur Einar.
Jafnframt hefur Verzlunarskóli Íslands lýst yfir vilja til að skoða uppbyggingu starfsbrautar í skólanum frá haustinu 2024. Þá hefur ráðherra sett af stað vinnu sem miðar að því að koma þessum málum í betri farveg til framtíðar.
Miklar áskoranir hafa verið á húsnæðismarkaði síðustu misseri meðal annars vegna mikillar fólksfjölgunar og nú síðast vegna samdráttar á markaði vegna verðbólgu. Sigurður Ingi Jóhannsson, innviðaráðherra, kynnti fyrr í vikunni áætlun um stórfellda uppbyggingu hagkvæmra íbúða fyrir tekju- og eignaminni. Um er að ræða aðgerðir sem hafa það að markmiði að bregðast við krefjandi stöðu sem skapast hafa vegna verðbólgu. Fyrirhugað er að byggja töluvert fleiri íbúðir á árunum 2023-2025 frá því sem áður var áætlað eða alls 2.800 íbúðir í stað 1.250 og af þeim verða byggðar 800 íbúðir strax á þessu ári. Þá hefur ríkisstjórnin ákveðið að tvöfalda framlög til stofnlána til leiguíbúða innan almenna íbúðakerfisins og hlutdeildarlána til íbúðarkaupa. Fjármögnun hefur verið tryggð með svigrúmi í fjármálaáætlun og hliðrun annarra verkefna, því ekkert til fyrirstöðu en að taka fram verkfærin og fara af stað.
Stofnframlög og hlutdeildarlán
Stofnlánakerfið hefur þann tilgang að styðja við uppbyggingu leiguíbúða með stofnframlögum frá ríki og sveitarfélögum við uppbyggingu leiguíbúða innan almenna húsnæðiskerfisins. Þegar ríki og sveitarfélög leggja fram stofnframlag til uppbyggingar á vegum óhagnaðardrifinna leigufélaga er mögulegt að skapa grunn fyrir lægra leiguverði. Markmiðið með stofnlánakerfinu er að leigufjárhæð sé í samræmi við greiðslugetu og að hún fari að jafnaði ekki umfram fjórðung tekna. Stofnlánakerfið hefur reynst vel og það er sérstakt fagnaðarefni hvernig verið er með þessum aðgerðum að stórauka fjármagn til bygginu hagkvæmra íbúða fyrir tekju- og eignaminni. Undirrituð telur þessa leið vera bæði skynsamlega og góða.
Þá hefur reglugerð um hlutdeildarlán verið breytt með það að markmiði að auðvelda fólki að kaupa íbúðir. Um er að ræða lánafyrirkomulag þar sem ríkið fjárfestir 20% í eigninni á móti kaupanda. Þetta eru lán sem eru aðeins í boði fyrir fyrstu kaupendur og þá sem hafa ekki átt íbúð undanfarið fimm ár og eru undir tilteknum tekjumörkum. Engir vextir eða afborganir eru af hlutdeildarláni og þegar eignin er seld þá fær ríkið sinn 20% hluta til baka. Með breytingum á reglugerðinni nú hefur hámarksverð íbúða verið hækkað, verðflokkar sveitarfélaga endurskoðaðir og tekjumörk lántaka uppfærð. Þess utan verða hlutdeildarlánum úthlutað mánaðarlega í stað annan hvers mánuð líkt og áður var. Hlutdeildarlán er góður kostur fyrir þá einstaklinga sem vilja eignast eigið húsnæði í stað þess að vera á leigumarkaði.
Samfélagslega mikilvægt
Stjórnvöld og sveitarfélög hafa mikilvægu hlutverki að gegna þegar kemur að uppbyggingu húsnæðis fyrir tekjulægri hópa samfélagsins og eru þessar aðgerðir ríkisstjórnarinnar liður í því að minnka ójöfnuð í samfélaginu. Hér er verið að tryggja húsnæði fyrir þann hóp sem annars ætti erfitt með að koma sér upp heimili og það er næsta víst að það kemur til með að hafa jákvæð áhrif á samfélagið í heild hvort sem er til skemmri eða lengri tíma litið. Með uppbyggingu hagkvæms húsnæðis fyrir tekjulága eru skapaðar aðstæður fyrir einstaklinga að bæta lífskjör sín og stöðu í samfélaginu. Þannig getum við betur stuðlað að því sem samfélag að allir hafi jöfn tækifæri til þess að vaxa og dafna.
Á þriðjudag var stór stund í húsakynnum Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar þegar kynnt var þriggja milljarða úthlutun til uppbyggingar hagkvæmra íbúða fyrir tekju- og eignaminni. Á árunum 2023-2025 verða byggðar 2.800 íbúðir fyrir þennan hóp sem er veruleg aukning frá fyrri áætlunum. Þar af verða 800 byggðar á þessu ári. Þessi úthlutun er liður í aðgerðum ríkisstjórnarinnar til að mæta þrýstingi á húsnæðismarkaði á krefjandi verðbólgutímum. Ríkisstjórnin hefur ákveðið að tvöfalda framlög til stofnlána til leiguíbúða innan almenna íbúðakerfisins og hlutdeildarlána til íbúðakaupa. Fjármögnun er tryggð með svigrúmi í fjármálaáætlun og hliðrun annarra verkefna.
Minni sveiflur – meira jafnvægi
Mikilvægasta verkefni þessara missera er að skapa jafnvægi á húsnæðismarkaði. Við höfum á síðustu árum og áratugum upplifað gríðarlegar sveiflur á húsnæðismarkaðinum sem hafa ákaflega mikil áhrif á verðbólgu og þar af leiðandi vaxtaumhverfi fjölskyldna og fyrirtækja. Þessar miklu sveiflur koma verst niður á þeim sem minnst hafa á milli handanna.
Stuðningur til að eignast eða leigja
Við höfum á síðustu árum verið að búa til nýja umgjörð til að styðja við ungt fólk og aðra tekjulága hópa við að eignast eða leigja húsnæði á viðráðanlegu verði. Skipta má kerfinu í tvo hluta. Annars vegar er það stofnlánakerfið þar sem stutt er við uppbyggingu leiguíbúða innan almenna húsnæðiskerfisins. Með því að ríki og sveitarfélög leggi til stofnframlög til uppbyggingar á vegum óhagnaðardrifinna leigufélaga á borð við Bjarg og Bríeti þá er lagður grunnur að öflugu almennu íbúðakerfi þar sem áherslan er lögð á að leigufjárhæð sé að jafnaði ekki umfram fjórðung tekna. Þar sem ekki er greiddur út arður úr leigufélaginu þá munu fjármunir sem safnast upp innan þeirra verða nýttir til frekari uppbyggingar á leiguíbúðum til tekju- og eignaminni hópa.
Hins vegar er það hlutdeildarlánakerfið. Hlutdeildarlán felast í því að ríkið fjárfestir 20% í eigninni með fyrsta kaupanda eða kaupanda sem hefur ekki átt eign í tiltekinn tíma og því þarf kaupandinn einungis að reiða fram 5% kaupverðs í útborgun. Engir vextir eða afborganir eru af hlutdeildarláni og þegar eignin er seld þá fær ríkið sinn 20% hluta til baka. Hámarksverð er á íbúðunum þannig að þær verði eins hagkvæmar eins og kostur er með tilskilinni stærð og herbergjafjölda. Þessi séreignarleið höfðar til þeirra sem frekar vilja eiga en leigja.
Markmið að minnka þrýsting
Nú er tíminn fyrir stjórnvöld til að stíga inn með stuðning við þá hópa sem erfiðast eiga með að eignast húsnæði eða leigja. Aukinn stuðningur við uppbyggingu húsnæðis fyrir þessa hópa er sveiflujöfnunaraðgerð sem lækkar þrýstinginn sem er á húsnæðismarkaði og minnkar líkurnar á miklum hækkunum þegar fram í sækir. Í fyrsta skipti eru stjórnvöld komin með heildaryfirsýn yfir húsnæðismálin. Nú liggja fyrir upplýsingar um hvernig húsnæði þarf að byggja, fyrir hverja og hvar, en einnig hvaða áform eru fyrir hendi um íbúðauppbyggingu. Sú yfirsýn sem hefur náðst með nýju innviðaráðuneyti sem húsnæðis-, skipulags- og sveitarstjórnarmál heyra undir er gríðarlega mikilvæg. Hið góða samstarf á milli Húsnæðis- og mannvirkjastofununar, Skipulagsstofnunar í samstarfi við sveitarfélög um að gera feril húsnæðisuppbyggingar að einu og skilvirku ferli er hryggjarstykkið í því að okkur takist að vinda ofan af því ójafnvægi sem nú ríkir í húsnæðismálunum.
Réttlæti á húsnæðismarkaði
Nú er rétt ár síðan ég undirritaði rammasamkomulag við Samband íslenskra sveitarfélaga um sameiginlega sýn um uppbyggingu íbúðarhúsnæðis og markmið um 35 þúsund nýjar íbúðir á næstu tíu árum. Hálft ár er liðið frá fyrsta samkomulagi innviðaráðuneytisins og HMS við Reykjavíkurborg. Þetta þétta samstarf ríkis og sveitarfélaga markar tímamót í uppbyggingu húsnæðis og markar leiðina að jafnvægi á húsnæðismarkaði. Jafnvægi sem mun tryggja meira réttlæti og öryggi á húsnæðismarkaði.
Sigurður Ingi Jóhannsson, innviðaráðherraog formaður Framsóknar.
Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 22. júní 2023.
Fjögur þúsund manna samfélag án heilbrigðisþjónustu
Suðurnesjabær, sem varð til við sameiningu Sandgerðis og Garðs árið 2018, hýsir nú tæplega 4.000 íbúa. Þar er hins vegar ekki um neina heilsugæslu að ræða né hjúkrunarheimili og þurfa því íbúar að leita til annarra sveitarfélaga eftir heilbrigðisþjónustu. Ef mið er tekið af stærð er bæjarfélagið eina sveitarfélagið á Íslandi sem stendur í þeim sporum. Gríðarlega hefur fjölgað í sveitarfélaginu á undanförnum árum og er sveitarfélagið með stórt og mikið verkefni í fanginu sem snýr að vegalausum börnum þar sem flugstöð Leifs Eiríkssonar er staðsett í Suðurnesjabæ og fellur því þessi málaflokkur sjálfkrafa á barnavernd sveitarfélagsins með tilheyrandi kostnaði sem það hefur í för með sér.
Bæjaryfirvöld og íbúar í Suðurnesjabæ hafa lengi kallað eftir því að þjónustan verði endurvakin líkt og hún var hér á árum áður til að tryggja grunnþjónustu í vaxandi samfélagi sem er nú orðið næststærsta sveitarfélag Suðurnesja. Sveitarfélagið hefur nú þegar boðið fram hentugt húsnæði undir starfsemina sem bæði er vel staðsett, með nægum bílastæðum og fyrsta flokks aðgengi á jarðhæð.
Í ályktun Alþingis um heilbrigðisstefnu til ársins 2030 kemur fram að heilsugæsluþjónusta sé veitt öllum. Heilsugæslunni er ætlað stórt hlutverk í heilbrigðisþjónustu við landsmenn samkvæmt lögum. Hún á að vera fyrsti viðkomustaður fólks í heilbrigðiskerfinu þar sem notendur eiga kost á almennum lækningum, hjúkrun, endurhæfingu, heilsuvernd og forvörnum. Jafnframt kemur fram að heilsugæsluþjónusta er veitt í öllum heilbrigðisumdæmum og skipulögð af heilbrigðisstofnun hvers heilbrigðisumdæmis. Starfsstöðvar heilsugæslu eru víða og aðgengi að jafnaði nokkuð gott á landsbyggðinni.
Í skýrslu Ríkisendurskoðunar um heilsugæslur á landsbyggðinni sem kom út 2018 kemur fram að 18 heilsugæslusel séu staðsett á landinu og eru þau rekin af heilbrigðisstofnunum hvers heilbrigðisumdæmis. Sem stendur er HSS eina heilbrigðisstofnunin á landsbyggðinni sem ekki starfrækir heilsugæslusel. Nauðsynlegt er að tryggja getu HSS til þess að opna á ný þjónustur heilsugæslusela á Suðurnesjum samfara auknum áherslum á aðgengi og fyrirbyggjandi þjónustu í heilbrigðiskerfinu.
Bæjaryfirvöld í Suðurnesjabæ eru öll boðin og búin að hefja formlegar viðræður við heilbrigðisráðuneytið og forsvarsmenn HSS við fyrsta tækifæri svo að hægt sé að undirbúa húsnæðið sem Suðurnesjabær hefur upp á að bjóða undir slíka starfsemi.
Um er að ræða stórt réttlætismál fyrir íbúa Suðurnesjabæjar, að heilbrigðisþjónusta verði í boði í sveitarfélaginu líkt og í öllum öðrum sveitarfélögum á Íslandi af þessari stærð.
Það er einlæg von mín að heilbrigðisráðherra og þingmenn í Suðurkjördæmi muni beita sér fyrir því að hafnar verði formlegar viðræður við Suðurnesjabæ við fyrsta tækifæri svo að hægt sé að marka skýra stefnu og sýn sem mun stuðla að opnun heilbrigðisþjónustu í Suðurnesjabæ.
Anton Guðmundsson, oddviti Framsóknar og formaður bæjarráðs í Suðurnesjabæ.
Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 22. júní 2023.
Í lok síðustu viku var fundum Alþingis frestað til 12. september. Þó svo við þingmenn séum komnir í frí frá þingfundum er ekki þar með sagt að við séum komin í sumarfrí. Nú nýtum við tækifærið til að heyra í ykkur, funda með fólki í kjördæmunum okkar og undirbúa næsta þingvetur. Hér má nálgast minnisblað með yfirliti yfir þingmál þingmanna Framsóknar síðastliðinn þingvetur. Þar kennir ýmissa grasa sem endurspeglar fjölbreytni þingflokksins.
Verðbólgan er og verður eitt umfangsmesta verkefni stjórnvalda komandi mánaða. Ríkisstjórnin kynnti fyrir hálfum mánuði aðgerðir til að vinna gegn hárri verðbólgu og frekari hækkun vaxta, hægt er að nálgast þær upplýsingar inn á vef stjórnarráðsins. Áður hafði fjármálaáætlun ríkisstjórnarinnar fyrir árin 2024-2028 komið fram og verið skýr varðandi fjármálastefnuna, um umsvif og rekstur hins opinbera og markmið hagstjórnarinnar. Var farið vel yfir það í síðasta bréfi.
Þá kynnti formaður okkar, Sigurður Ingi Jóhannsson, á fundi hjá HMS í gær lið í aðgerðum ríkisstjórnarinnar gegn verðbólgu. Hér er um að ræða áætlun um stórfellda uppbyggingu hagkvæmra íbúða fyrir tekju- og eignaminni. Stefnt að því að byggja 2.800 íbúðir fyrir þennan hóp á árunum 2023-2025 í stað 1.250 íbúða sem áður var áætlað. Þar af verða 800 byggðar þegar á þessu ári. Með þessum aðgerðum sem nú hafa verið kynntar er verið að tvöfalda framlög til stofnlána til leiguíbúða innan almenna íbúðakerfisins og hlutdeildarlána til íbúðarkaupa. Þá hefur reglugerð um hlutdeildarlán verið breytt með það að markmiði að auðvelda fólki að kaupa íbúðir. Hér er um að ræða lán sem eru aðeins í boði fyrir fyrstu kaupendur og þá sem hafa ekki átt íbúð undanfarið fimm ár og eru undir tilteknum tekjumörkum.
Til þess að við getum ná markmiðum okkar um að ná niður verðbólgu þurfum við að sýna ábyrgð og stíga skref sem styðja við aðgerðir Seðlabankans. Á sama tíma og við ætlum okkur að sporna gegn þenslu höfum við það ávallt að leiðarljósi að verja sérstaklega viðkvæma hópa fyrir áhrifum verðbólgu og vaxtahækkana.
Í lok hvers þingvetrar er haldinn eldhúsdagur
Ræðumenn Framsóknar á eldhúsdegi Alþingis voru undirrituð og Jóhann Friðrik Friðriksson. Í ræðu minni kom ég inn á mikilvægi þess að bæta réttarkerfið og samfélagið þolendum ofbeldis til hagsbóta. Við eigum að skapa öruggan grundvöll fyrir þolendur ofbeldis til að koma reynslu sinni á framfæri og vinna úr henni, stytta málsmeðferðartíma enn frekar. Í máli mínu fór ég einnig inn á þau áhrif sem slaufun getur haft á einstaklinga, þó svo að fólk tengi slaufun við þekkta einstaklinga er hún því miður í öllum lögum samfélagsins. Getur beinst gegn þolanda, meintum geranda auk þess sem hún er farin að sýna sig hjá börnunum okkar og ungmennum sem fylgja fordæmi sinna fyrirmynda og beita útskúfun og jafnvel líkamlegu – eða stafrænu ofbeldi hvort gegn öðru. Hlutverk samfélagsins hlýtur að vera að finna raunverulegar leiðir til að útrýma ofbeldi og skapa öryggi. Þar til við höfum náð því markmiði viljum við finna jafnvægi þar sem skilningur, ábyrgð og skýrar leiðir til betrunar og sátta eru leiðandi sjónarmið fyrir alla aðila. Eitt skref í þá átt er fundurinn sem haldinn verður í haust, þar sem við hefjum samtalið, vinnum þvert á ráðuneyti í samvinnu við alla þá aðila sem hlut eiga að máli.
Jóhann Friðrik fór vel yfir gildi Framsóknar, þar sem við leggjum áherslu á landið allt og höfum í heiðri gildi félagshyggju, samvinnu og lýðræðis. Við fjárfestum í fólki, frá velferð barnanna okkar og yfir í að það sé gott að eldast hér á landi. Allt þar á milli eru áskoranir varðandi fjórðu iðnbyltinguna, hagkerfið og verðbólgu. En að við minnum okkur á að það sé gott að búa á Íslandi.
Þá vil ég nýta hér tækifærið og þakka ykkur sem sáuð ykkur fært um að mæta á vorfund miðstjórnar. Það var ánægjulegt að hitta svo mikið af góðu Framsóknarfólki og má eflaust fullyrða að fáir flokkar standa að svo öflugu baklandi eins og við í Framsókn. Formaðurinn okkar, Sigurður Ingi Jóhannsson, fór þar yfir aðgerðir í húsnæðismálum sem er eitt af stóru og mikilvægu verkefnum okkar ásamt því að ná niður verðbólgunni. Einnig taldi hann upp þau mikilvægu mál sem náðu fram að ganga hjá okkar ráðherrum á líðandi þingvetri og starfið fram undan. Skráning í málefnastarf Framsóknar var kynnt á fundinum og hefur verið opnað fyrir skráningu allra sem skráð eru í Framsókn. Vil ég hvetja ykkur til þátttöku í málefnastarfinu – með því að smella hér má nálgast skráningarformið og val um málefnaflokka.
Fundurinn var í styttri kantinum eins og vorfundir eru gjarnan en engu að síðu mikilvægur. Því eins og formaðurinn sagði, þá á jú einnig að vera gaman að starfa í kringum pólitík. Fólkið í flokknum er það sem gerir starfið skemmtilegt sem sýndi sig með góðu spjalli og skemmtun fram á kvöld.
Í lokin vil ég nefna ákvörðun matvælaráðherra um tímabundna stöðvun veiða á langreyðum eða fram til 31. ágúst. Ákvörðunin kemur á óvart enda skammur fyrirvari þar til áætlaðar veiðar áttu að hefjast. Ykkur til upplýsinga er þingflokkurinn í þéttu samtali varðandi málið, sömuleiðis er formaður atvinnuveganefndar Alþingis Stefán Vagn Stefánsson að undirbúa opinn fund með ráðherra vegna þessa.
Ég vil þakka öllum þeim sem hafa haft samband við þingflokkinn í vetur, mætt á fundi og tekið þátt í starfi flokksins með einum eða öðrum hætti. Það er ómetanlegt fyrir okkur að fá upplýsingar, hvatningu og eins rýni til gagns.
Ég óska ykkur öllum góðra stunda og vona að þið njótið sumarsins með öllu því sem því fylgir með von um að þessi gula láti sjá sig sem oftast og lengst.
Það munar um ferðaþjónustuna. Hlutur ferðaþjónustu í landsframleiðslu ársins 2022 nemur 7,8% og útgjöld erlendra ferðamanna námu 390,4 milljörðum króna og er áætlað að rúmlega 18 þúsund einstaklingar hafi starfað við ferðaþjónustu í fyrra. Það gefur augaleið að fyrir lítið opið hagkerfi er nauðsynlegt að hafa öflugar útflutningsstoðir eins og ferðaþjónustuna. Eftir mikinn samdrátt er ferðaþjónustan aftur orðin sú atvinnugrein sem skapar mestan erlendan gjaldeyri fyrir þjóðarbúið. Síðustu fjóra ársfjórðunga skilaði greinin 411 milljörðum króna í útflutningstekjur eða tæpum fjórðungi heildarútflutningstekna þjóðarbúsins. Það gerir greinina að stærstu gjaldeyrisskapandi atvinnugrein landsins.
Ferðaþjónustan er ein árangursríkasta byggðaaðgerð Íslandssögunnar – sjálfsprottin atvinnuuppbygging um allt land. Á árunum 2009-2019 skapaði ferðaþjónusta að jafnaði 500 ný störf á ári á landsbyggðinni. Það er gríðarlega mikilvægt að þessi þróun tapist ekki. Ferðaþjónustan hefur einnig átt stóran þátt í að auka lífsgæði okkar með ríkulegra mannlífi, nýstárlegu framboði af afþreyingu og góðum mat og gefið Íslendingum tækifæri til að víkka út tengslanet sín svo dæmi séu tekin. Sá aukni áhugi á Íslandi sem fylgir ferðaþjónustunni hefur einnig aukið skilning landsmanna á eigin landi – og varpað ljósi á hversu sérstakt það er fyrir margra hluta sakir. Það er ánægjulegt að geta tekið á móti fjölda gesta og deilt með þeim náttúru okkar, sögu og menningu. Það er mikilvægt að ferðaþjónustan fái svigrúm og tækifæri til að vaxa enn frekar en markmiðið er sjálfbær uppbygging ferðaþjónustu til lengri tíma í sátt við náttúruna og menn, sem áframhaldandi lykilstoð í okkar efnahagslífi. Samhliða endurreisn ferðaþjónustunnar hefur fyrirkomulag gjaldtöku í greininni verið skoðað með það að markmiði breikka skattstofninn og tryggja jafnræði aðila á markaði, meðal annars fyrirkomulag gistináttagjalds í samvinnu við ferðaþjónustuna og sveitarfélögin með það að markmiði að sveitarfélögin njóti góðs af gjaldtökunni.
Ýmsir í samfélaginu hafa talið að allt það sem ferðaþjónustan leggur til samfélagslegrar uppbyggingar sé ekki umtalsvert og líta svo á að vasar atvinnugreinarinnar séu óþrjótandi. Þeir hinir sömu eru jafnvel tilbúnir að stíga skref sem ógna samkeppnishæfni ferðaþjónustunnar og átta sig ekki á hinni þjóðhagslegu heildarmynd. Það er útilokað í mínum huga að samþykkja tillögur um aukna gjaldheimtu eins og OECD leggur til í nýrri skýrslu, séu þær þess eðlis að þær stefni í hættu samkeppnishæfni ferðaþjónustunnar.
Lilja Dögg Alfreðsdóttir, ferðamálaráðherra og varaformaður Framsóknar.
Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 21. júní 2023.
Tæpum 1,1 milljarði kr. úthlutað úr Framkvæmdasjóði aldraðra
Willum Þór Þórssonheilbrigðisráðherra hefur úthlutað tæpum 1,1 milljarði króna úr Framkvæmdasjóði aldraðra. Hlutverk sjóðsins er að stuðla að uppbyggingu og efla öldrunarþjónustu um allt land. Alls voru veittir styrkir til 57 verkefna til margvíslegra framkvæmda og endurbóta á hjúkrunarheimilum um allt land, auk nýframkvæmdar við byggingu þjónustumiðstöðvar í Grindavík.
Úthlutanirnar eru í samræmi við tillögur stjórnar Framkvæmdasjóðs aldraðra sem leggur mat á umsóknir í samræmi við reglugerð um sjóðinn og gerir tillögur til ráðherra um úthlutanir úr honum.
Hæsta framlagið að þessu sinni, tæpar 112 milljónir króna, fer til Grindavíkurbæjar til byggingar þjónustumiðstöðvar með félagsaðstöðu fyrir aldraða. Við mat á umsóknum og forgangsröðun úthlutana lagði stjórnin sérstaka áherslu á verkefni sem miða að bættum aðbúnaði íbúa, s.s. breytingu fjölbýla í einbýli, endurbótum á hreinlætisaðstöðu, aðgengismál og endurbætur á öryggiskerfum. Einnig var áhersla lögð á brýn viðhaldsverkefni, bættan aðbúnað í sameiginlegum rýmum íbúa og endurbætur á starfsmannarýmum.
Meðfylgjandi eru upplýsingar um þá aðila sem hljóta framlög úr sjóðnum að þessu sinni og til hvaða verkefna.
Stórfelld uppbygging hagkvæmra íbúða fyrir tekju- og eignaminni – 2.800 íbúðir á næstu þremur árum
Sigurður Ingi Jóhannsson, innviðaráðherraog formaður Framsóknar, kynnti stórfellda uppbyggingu hagkvæmra íbúða fyrir tekju- og eignaminni á fundi hjá HMS í hádeginu. Sigurður Ingi upplýsti að samtals væri stefnt að því að byggja 2.800 íbúðir fyrir þennan hóp á árunum 2023-2025 í stað 1.250 íbúða sem áður var áætlað. Þar af verða 800 byggðar þegar á þessu ári. Þetta er liður í aðgerðum ríkisstjórnarinnar gegn verðbólgu en stjórnvöld hafa ákveðið að tvöfalda framlög til stofnlána til leiguíbúða innan almenna íbúðakerfisins og hlutdeildarlána til íbúðarkaupa. Fjármögnun er tryggð með svigrúmi í fjármálaáætlun og hliðrun annarra verkefna.
Sigurður Ingi sagði einnig frá því að reglugerð um hlutdeildarlán hafi í dag verið breytt til að auðvelda fólki að kaupa íbúðir. Hlutdeildarlán eru í boði fyrir fyrstu kaupendur og fólk sem ekki hefur átt íbúð undanliðin fimm ár og eru undir tilteknum tekjumörk. Meðal breytingar er að hámarksverð íbúða hefur verið uppfært, verðflokkar sveitarfélaga endurskoðaðir og tekjumörk lántaka uppfærð. Einnig verður þjónusta bætt með því að hlutdeildarlánum verður nú framvegis úthlutað mánaðarlega en ekki annan hvern mánuð.
„Eitt mikilvægasta verkefni okkar er að stuðla að jafnvægi á húsnæðismarkaði. Það er þjóðhagslega brýnt að gott aðgengi sé að íbúðum á viðráðanlegu verði sem dregur úr ójöfnuði í samfélaginu. Stofnframlög ríkis og sveitarfélaga leggja grunn að lægra leiguverði til neytenda og því er mikilvægt að stórauka fjármagn til hagkvæmra íbúða fyrir þau sem eru tekju- og eignaminni. Stofnlánakerfið hefur reynst vel en markmiðið er að leigufjárhæð sé í samræmi við greiðslugetu og fari að jafnaði ekki umfram fjórðung tekna,“ segir Sigurður Ingi Jóhannsson, innviðaráðherra.
3 milljörðum úthlutað til byggingar á 286 íbúðum
Á fundinum í dag fór fram fyrri úthlutun ársins á stofnframlögum. Úthlutað var til byggingar á 286 nýjum leiguíbúðum fyrir tekju- og eignalága í sextán sveitarfélögum. 70% íbúðanna eru á höfuðborgarsvæðinu en 30% á landsbyggðinni.
Heildarfjárhæð framlaga ríkisins eru rúmlega þrír milljarðar króna (3.050 ma. kr.) Sveitarfélög veita tæplega 1,8 milljarða (1.757 ma. kr.) framlag á móti framlagi ríkisins til íbúðanna.
Það var framsýnt og þýðingarmikið skref sem Alþingi Íslendinga steig fyrir 79 árum, þegar tekin var ákvörðun um stofnun lýðveldisins Íslands. Þar með lauk baráttu þjóðarinnar fyrir fullu frelsi og nýr kafli í sögu hennar hófst. Það er enn rík ástæða til þess að fagna þessum tímamótum. Við fögnum þessum áfanga í dag en hverjum þjóðhátíðardegi má líkja við vörðu á vegferð frelsis og framfara til þess að gera íslenskt þjóðfélag betra í dag en það var í gær.
Saga framfara
Sumum þótti það svaðilför og fjarstæðukennt á sínum tíma að þjóð sem taldi innan við 130 þúsund manns í svo stóru og víðfeðmu landi gæti dafnað og vaxið sem sjálfstæð þjóð. Þegar litið er yfir tímabilið frá lýðveldistöku þá er niðurstaðan skýr og ótvíræð. Íslendingum hefur farnast vel við að reisa þróttmikið og öflugt samfélag sem þykir einkar farsælt til búsetu. Allar götur frá lýðveldisstofnun hafa alþjóðatengingar verið sterkar og þjóðartekjur á hvern íbúa eru með þeim mestu í veröldinni og lífskjör mjög góð í alþjóðlegum samanburði. Staða Íslands er sterk í sögulegu samhengi þegar flestir velsældarmælikvarðar eru kannaðir og skapandi greinar blómastra. Slíkur árangur er ekki sjálfgefinn heldur liggur að baki þrotlaus vinna kynslóðanna sem byggt hefur landið.
Ábyrgð stjórnmálanna
Stjórnmálamönnum hvers tíma er falin mikil ábyrgð að halda á því fjöreggi sem stjórn landsins er. Hermann Jónasson, fyrrverandi formaður Framsóknarflokksins og forsætisráðherra, komst vel að orði í blaðagrein sinni Lýðveldið og framtíðin í 17. júní útgáfu Tímans árið 1944. Þar ritar Hermann; „Í stað baráttunnar fyrir því að öðlast sjálfstæðið, hefst ný barátta því til varnar. Það er sá þáttur, sem nú er að hefjast. Það verður meginhlutverk okkar, er nú lifum, – að tryggja hinu fengna frelsi öruggan, efnalegan og menningarlegan grundvöll og skila því síðan óskertu til óborinna kynslóða“. Þetta eru orð að sönnu sem ávallt eiga erindi við stjórnmálin. Að undanförnu höfum við verið minnt á að frjáls samfélagsgerð er ekki sjálfgefin, meðal annars með ófyrirleitinni og ólöglegri innrás Rússlands í Úkraínu. Árásin vekur upp ófriðardrauga fortíðar frá tímum seinni heimsstyrjaldarinnar og kalda stríðsins. Þessi ógnvekjandi atburðarás alþjóðamálanna hefur sýnt enn frekar fram á mikilvægi breiðrar samvinnu þjóða til að rækta þau grunngildi sem mestu máli skipta: Frelsi, lýðræði og mannréttindi.
Aðalsmerki þjóðarinnar
Tveir af hornsteinum lýðræðissamfélagsins eru frjálsar kosningar og öflugir fjölmiðlar. Það er engum vafa undirorpið að öflugir fjölmiðlar skiptu sköpum í sjálfstæðisbaráttu þjóðarinnar. Miðlun frétta á þjóðtungunni okkar, íslensku, var ein helsta röksemd þess að Íslendingar væru sérstök þjóð og að sjálfstæðiskröfur okkar væru réttmætar. Vék Hermann Jónasson einnig að þessu í fyrrnefndri þjóðhátíðarútgáfu Tímans árið 1944: „Eitt er víst. Blaðakostur á Íslandi er tiltölulega sterkur. Hann mótar móðurmálið okkar, sem er aðalsmerki þjóðarinnar og grundvallarréttur hennar til sjálfstæðis. Það eru og blöðin sem ráða langmestu um góðvilja milli manna og flokka. Blöðin ráða miklu um það, hvaða stefnu áhugamál almennings taka. Þau hafa eins, eins og nú er komið, mikil áhrif á hugsanir alls almennings, móta þær eða setja á þær sinn blæ viðkomandi mönnum og málefnum. Þau eru skóli og uppeldisstofnun þjóðar – góður eða vondur.“ Það er áhugavert að lesa þessi orð Hermanns, 79 árum eftir að hann ritaði þau, og heimfæra upp á samtímann þar sem örar tæknibreytingar, eins og í gervigreind, hafa leitt af sér stórar áskoranir fyrir fjölmiðla hér á landi sem og tungumálið okkar.
Stærsta samvinnuverkefni okkar kynslóða
Það er mikilvægt fyrir grundvöll lýðræðisins að takast á við slíkar áskoranir af festu. Hermann Jónasson gerði sér grein fyrir nauðsyn þess að sjá fyrir hættur og takast á við þær frá fyrsta degi. Með það fyrir augum ritaði hann eftirfarandi: „Það er ekki vandalaust svo fámennri þjóð að vernda sjálfstæði sitt og lifa menningarlífi sem sjálfstæð þjóð. Þessum vanda viljum við gera okkur grein fyrir þegar í upphafi. Hætturnar hverfa því aðeins að menn sjái þær nógu snemma til að afstýra þeim.“ Í þessum anda hafa þýðingarmikil skref verið tekin á undanförnum árum til þess að styðja við ritstýrða einkarekna fjölmiðla til þess að gera þá betur í stakk búna til þess að takast á við hið breytta landslag, sinna lýðræðislegu hlutverki sínu og miðla efni á íslenskri tungu. Fjölmiðlastefna og aðgerðir henni tengdar verða kynntar í haust. Að sama skapi hefur íslensk tunga verið sett í öndvegi með margháttuðum aðgerðum til þess að snúa vörn í sókn í hennar nafni, meðal annars með máltækniáætlun stjórnvalda sem stuðlar að því að íslenskan verði gerð gjaldgeng í heimi tækninnar. Viðhald og vöxtur íslenskunnar er umfangsmikið verkefni sem er mikilvægt að heppnist vel. Ljóst er að það er ekki á færi örfárra einstaklinga að vinna slíkt verk, heldur er um að ræða helsta samvinnuverkefni okkar kynslóða. Það er mikilvægt að vel takist til enda geymir íslensk tunga sjálfsmynd okkar sem þjóðar og er undirstaða lýðræðislegrar umræðu hér á landi.
Lærdómar forfeðranna
Tilkoma lýðveldisins fyrir 79 árum síðan var heilladrjúgt skref og aflvaki framfara. Sú staðreynd, að við getum fjölmennt í hátíðarskapi til þess að fagna þessum merka áfanga í sögu þjóðarinnar, er ekki sjálfsögð. Það baráttuþrek, sú þrautseigja og bjartsýni á framtíð Íslands, sem endurspeglaðist í orðum og gjörðum forfeðra okkar í sjálfstæðisbaráttunni, geymir mikilvæga lærdóma. Þar voru öflugir fjölmiðlarnir og þjóðtungan í lykilhlutverki. Með samvinnuna að leiðarljósi ætlum við í Framsókn að halda áfram að leggja okkar af mörkum til þess að treysta stoðir Íslands, líkt og flokkurinn hefur gert í tæp 107 ár, enda skiptir lýðveldið og framtíðin okkur öll miklu máli. Við óskum landsmönnum öllum gleðilegrar þjóðhátíðar.
Sigurður Ingi Jóhannsson, Lilja Dögg Alfreðsdóttir og Ásmundur Einar Daðason.
Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 17. júní 2023.
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.