Category: Fréttir

Categories
Fréttir Greinar

Á­vinningur fyrri ára í hættu

Deila grein

15/10/2025

Á­vinningur fyrri ára í hættu

Heilbrigðiskerfið okkar er ein af grunnstoðum samfélagsins. Á síðasta kjörtímabili náðust mikilvægir áfangar í að bæta þjónustu en nú horfum við hins vegar upp á fjölmörg merki um afturför, þar sem nýjar ákvarðanir stjórnvalda virðast grafa undan þeim árangri sem náðst hefur. Sérstaklega blasir þetta við á landsbyggðinni, þar sem íbúar utan höfuðborgarsvæðisins eins og á Akureyri og nágrenni finna nú fyrir skerðingu þjónustu og aukinni byrði.

Árangur síðasta kjörtímabils, bætt þjónusta og lægri kostnaður

Á síðasta kjörtímabili voru stigin stór skref til framfara í heilbrigðismálum. Markvisst var unnið að því að lækka kostnaðarþátttöku sjúklinga, bæta aðgengi að heilbrigðisþjónustu og draga úr biðlistum.

Samningar náðust við nær allar stéttir heilbrigðisgeirans, frá sérfræðilæknum og sjúkraþjálfurum til hjúkrunarfræðinga og tannlækna eftir margra ára óvissu og óánægju. Þessir mikilvægu samningar skiluðu betri starfsanda, stöðugleika í þjónustunni og auknu trausti milli heilbrigðisstarfsfólks og ríkisins.

Með samningum við sjálfstætt starfandi aðila tókst að bæta nýtingu fjármagns, fjöldi liðskiptaaðgerða jókst verulega og aðgerðir til að vinna á biðlistum vegna hinna ýmsu aðgerða báru árangur.

Á Akureyri og víðar var ráðist í uppbyggingu. Ný heilsugæsla reis í Sunnuhlíð, samningar voru gerðir um nýtt hjúkrunarheimili og fjármagn til endurhæfingar aukið. Heilbrigðisþjónusta utan höfuðborgarsvæðisins styrktist, og fólk fann raunverulega fyrir breytingu til batnaðar.

Nú blasa við merki um afturför

Því miður má nú sjá víða að þróunin hefur snúist við. Ný ríkisstjórn hefur tekið ákvarðanir og lagt fram lagafrumvörp sem grafa undan þeim framförum sem náðst hafa. nefna nokkur dæmi um hvernig verið er að vega að heilbrigðisþjónustunni á landsvísu.

  • Skert samningsfrelsi og óvissa í þjónustu: Nýtt frumvarp heilbrigðisráðherra um breytingar á lögum um sjúkratryggingar sem gerir ráð fyrir að Sjúkratryggingar Íslands geti „einhliða ákveðið greiðslur og skilmála fyrir þjónustu án samninga“ og jafnframt bannað þjónustuaðilum að innheimta gjöld af sjúklingum á meðan greitt er samkvæmt gjaldskrá stofnunarinnar. Hér er unnið gegn stefnu síðustu ríkisstjórnar og heilbrigðisstefnu til 2030 um jafnt aðgengi óháð efnahag. Ljóst er að ef þetta hefur þau áhrif að samningar við lækna losna munu einhverjir einstaklingar hreinlega neita sér um heilbrigðisþjónustu. Frumvarpið hefur mætt harðri andstöðu sjálfstætt starfandi heilbrigðisstarfsfólks sem benda á að þetta væri fordæmalaust inngrip ríkisins í samningsfrelsi þessara stétta og framsal valds til Sjúkratrygginga. Fulltrúar sérfræðilækna, sjúkraþjálfara, sálfræðinga og fleiri hafa varað við að þetta geti haft bein neikvæð áhrif á þjónustuna sem í boði verður.
  • Sérfræðilæknaþjónusta á Akureyri í uppnámi: Á Sjúkrahúsinu á Akureyri (SAk) var um árabil hægt að tryggja ákveðna sérfræðilæknaþjónustu í gegnum svokallaða ferliverkasamninga við sjálfstætt starfandi lækna. Nú hefur forstjóri SAk, að tilmælum ráðuneytisins, sagt upp þessum samningum. Í kjölfarið óttast íbúar og sérfræðilæknar á svæðinu verulega skerðingu á þjónustu. Ljóst er að draga verður mjög úr þjónustunni á SAk ef ekki tekst að finna lausnir til að halda sérfræðilæknunum norðan heiða.
  • Skerðing endurhæfingar á Kristnesi: Á Kristnesi er rekin mikilvæg endurhæfingardeild sem þjónustar bæði fólk í kjölfar veikinda og eldri einstaklinga. Nú hefur verið ákveðið að breyta endurhæfingardeild Kristnesspítala í svokallaða 5 daga deild frá áramótum, þ.e. leggja af hefðbundna 7 daga legudeild og hafa einungis dagdeildarþjónustu og virka daga innlagnir.
  • Loforð um nýja stöð svikið: Fyrir lá áætlun um að byggja aðra heilsugæslustöð á Akureyri til að bæta aðgengi íbúa bæjarins að grunnþjónustu. Þeirri framkvæmd hefur nú verið frestað um a.m.k. fimm ár. Þess í stað er ætlunin að reyna að fleyta núverandi kerfi með því að stækka lítillega þá stöð sem þegar er til staðar í Sunnuhlíð. Þrátt fyrir að ánægja sé með þjónustuna þar sem hún er, þá er þessi stefnubreyting mikil vonbrigði. Akureyri er ört stækkandi samfélag og þörfin fyrir öfluga heilsugæslu eykst ár frá ári.
  • Hækkandi lyfjakostnaður sjúklinga: Á sama tíma og þjónusta dregst saman á vissum sviðum, eru sjúklingar farnir að greiða meira úr eigin vasa fyrir lyf. Frá næstu áramótum tekur gildi ný þrepaskipting í greiðsluþátttöku sjúklinga í lyfjum. Hún felur í sér að einstaklingar greiða fyrst allan kostnað sjálfir, síðan 40% af verði lyfja eftir að ákveðnu þrepi er náð. Þetta er hluti af svokallaðri hagræðingaraðgerð sem á að spara ríkinu um 450 milljónir króna, fjárhæð sem leggst beint á sjúklinga og fjölskyldur um allt land. Hækkunin felur í sér raunverulega hækkun á útgjöldum þeirra sem nota mörg lyf, einkum langveikra einstaklinga og aldraðra. Þetta markar viðsnúning frá þeirri stefnu sem fylgt var á síðasta kjörtímabili þegar markvisst var unnið að því að draga úr kostnaði sjúklinga og bæta aðgengi að nauðsynlegri þjónustu.

Tryggja þarf heilbrigðisþjónustu um land allt

Árangurinn sem náðst hefur á síðustu árum eins og lægri greiðslubyrði sjúklinga, styttri biðlistar, bætt aðgengi og uppbygging nýrra innviða er nú í hættu.

Sem þingmaður utan höfuðborgarsvæðisins finnst mér sérstaklega mikilvægt að árétta að heilbrigðisþjónusta þarf að standa jafnfætis fyrir alla landsmenn. Afturförin sem hefur orðið í málaflokknum bitnar þó einna harðast á landsbyggðinni þar sem hver einasta skerðing þýðir að fólk þarf annaðhvort að ferðast lengra eða bíða lengur eftir nauðsynlegri þjónustu.

Stjórnvöld verða að endurskoða forgangsröðun sína í heilbrigðismálum.

Það er tímabært að endurvekja þá hugsjón sem byggði upp heilbrigðiskerfið: að það sé fyrir fólkið, ekki kerfið sjálft.

Að annars vegar læknirinn, sjúkraþjálfarinn og hjúkrunarfræðingurinn hafi svigrúm til að sinna starfi sínu og hins vegar að sjúklingurinn viti að hann fái þá þjónustu sem hann þarf, án þess að þurfa að greiða sífellt meira úr eigin vasa.

Það er mikilvægt að eiga gott samtal og samvinnu, fjárfesta í mannauði, semja við fagstéttirnar af virðingu, lækka kostnað sjúklinga og bæta aðgengi að þjónustu, sama hvar á landinu fólk býr. Heilbrigðiskerfið á ekki að vera vettvangur niðurskurðar eða valdabaráttu, heldur sameiginlegt verkefni okkar allra í þágu landsmanna. Öflug og aðgengileg heilbrigðisþjónusta er grundvallaratriði fyrir velferð þjóðarinnar.

Ingibjörg Isaksen, formaður þingflokks Framsóknar.

Greinin birtist fyrst á visir.is 15. október 2025.

Categories
Fréttir Greinar

Gefum í – því ung­lingarnir okkar eiga það skilið

Deila grein

15/10/2025

Gefum í – því ung­lingarnir okkar eiga það skilið

Það eru margar leiðir að því að stuðla að vellíðan barna og unglinga. Ein af áhrifaríkustu leiðunum er félagsmiðstöðin. Þessi opni vettvangur þar sem ungmenni fá að vera þau sjálf, prófa sig áfram, læra, skapa og vera hluti af hópi þar sem virðing, lýðræði og þátttaka eru leiðarljós. Þarna blómstrar sjálfsmyndin og þar liggur styrkur samfélagsins. Í tilefni af því að í dag er félagsmiðstöðvardagurinn er tækifæri til að draga þær fram.

Félagsmiðstöðvar eru meira en hús með borðtennisborði og PlayStation. Þær eru faglegt uppeldisstarf sem byggir á rannsóknum, hugmyndafræði og menntun sérfræðinga í frítímastarfi. Starfið er markvisst og meðvitað og það byggir á trausti, tengslum og að mæta börnum og unglingum á þeirra eigin forsendum.

Við vitum að þegar við bjóðum unglingum upp á öruggt rými með jákvæðum fyrirmyndum og fjölbreyttum viðfangsefnum, þá aukum við líkurnar á heilbrigðum lífsstíl og drögum úr áhættuhegðun. Félagsmiðstöðvar eru því ekki bara „góð viðbót“, þær eru kjarninn í forvarnarstarfi og félagslegu öryggisneti ungs fólks.

En nú er verið að draga úr! Ekki auka þessa grunnstoð. Á Akureyri var til að mynda öllu fagfólki félagsmiðstöðva sagt upp í sl. vor og starfsemin færð undir stjórn skólastjórnenda. Til að setja í samhengi má segja að það sé eins og við myndum leggja niður heilbrigðisþjónustu og segja leikskólastjórum að sinna skurðlækningum. Þetta er ekki spurning um góðan ásetning heldur spurning um fagmennsku.

Það skiptir máli að frítími barna sé skipulagður af fólki sem hefur menntun í tómstunda- og félagsmálafræði. Fólki sem hefur þjálfun í að styðja við sjálfsmynd barna, efla félagsfærni og byggja upp verndandi tengslanet í kringum unglinga. Þetta er ekki hlutverk skólastjóra, sem sinna allt öðru fagstarfi, heldur sérfræðinga í frístundastarfi, sérfræðinga í hópaþróun, sérfræðinga í að finna styrkleika og efla þá í hverjum á einum á þeirra forsendum. Sérfræðinga í að skapa öruggt rými þar sem hægt er að rekast á í samskiptum og sérfræðinga í að veita tólin og tækin til að vinna úr þeim árekstrum ásamt öruggu rými til þess að læra af því. Sérfræðinga í ígrundun og reynslunámi. Sérfræðinga í félagsfærni sem skiptir mestu máli á tímum gervigreindar. Sérfræðinga í frítíma barna og ungmenna.

Við sjáum merki um breytingar í unglingamenningu og í raun miklu meira en merki. Við sjáum aukna vanlíðan, aukna áhættuhegðun og aukið ofbeldi. Það sýnir hversu mikilvægt það er að eiga einhvern sem maður getur treyst. Einhvern sem segir: „Ég sé þig. Þú ert velkomin/n/ð.“ Sá “einhver” er oftar en ekki starfsfólkið í félagsmiðstöðvunum.

Við verðum að spyrja okkur: Viljum við virkilega veikja þessa starfsemi? Eða ætlum við að styrkja hana, efla hana og veita henni þá virðingu sem hún á skilið? Því sem samfélag getum við valið. Við getum staðið með börnum og unglingum. Við getum veitt þeim rými, traust og tengsl. Við getum sagt: „Tíminn þinn skiptir máli og við erum hér til að styðja þig.“

Ég vil að við gefum í.

Til hamingju við öll með félagsmiðstöðvar og öryggið sem þær færa börnunum okkar og unglingum.

Ásta Björg Björgvinsdóttir, varaborgarfulltrúi Framsóknar og formaður Framsóknar í Reykjavík.

Greinin birtist fyrst á visir.is 15. október 2025.

Categories
Fréttir Greinar

Er hægt að bíða lengur?

Deila grein

15/10/2025

Er hægt að bíða lengur?

Það er með miklum þunga sem Velferðar- og mannréttindaráð Kópavogsbæjar lýsir yfir áhyggjum af þeirri grafalvarlegu stöðu sem nú ríkir í þjónustu við börn og ungmenni sem þurfa á meðferðarúrræðum að halda – hvort heldur sem er vegna fjölþætts vanda eða vímuefnavanda. Þessi staða hefur verið óviðunandi lengi, en á síðustu mánuðum hefur hún farið úr böndunum.

Þann 19. mars 2025 undirrituðu stjórnvöld samkomulag við Samband íslenskra sveitarfélaga um kostnaðar- og ábyrgðarskiptingu í þjónustu við börn með fjölþættan vanda. Samkomulagið átti að marka þáttaskil. Ríkið skyldi verja þremur milljörðum króna til málaflokksins og taka yfir framkvæmd og fjármögnun sérhæfðrar þjónustu fyrir börn sem þurfa að búa utan heimilis. Þetta var mikið fagnaðarefni – en síðan hefur ekkert gerst.

Sveitarfélögin, sem árum saman hafa brugðist við með takmörkuðum fjármunum og ótrúlegri seiglu, standa nú ein eftir með allan kostnaðinn og ábyrgðina – enn á ný. Þrátt fyrir ítrekaðar beiðnir hafa þau ekki fengið fjármagn til að tryggja bráðnauðsynleg úrræði þar til ríkið tekur formlega við málaflokknum um áramótin.

Á sama tíma magnast vandinn. Fjöldi leitarbeiðna vegna ungmenna í neyslu og stroki hefur aukist til muna og álagið á barnavernd og lögreglu er orðið gríðarlegt og langt umfram það sem eðlilegt getur talist, svo ekki sé talað um að börnin okkar og fjölskyldur þeirra standa eftir vonlítil og úrræðalaus. Enn er ekkert langtímameðferðarheimili til staðar fyrir drengi eftir að Lækjarbakki lokaði í apríl 2024 vegna myglu, og foreldrar hafa í örvæntingu þurft að leita út fyrir landsteinana eftir viðeigandi meðferð fyrir börn sín – mörg hver í lífshættu. Sveitarfélögin geta þar því miður ekki stutt við bakið á þeim, meðal annars þar sem eftirlit og upplýsingar um meðferðaráform, framvindu eða áætlanir eru ekki á þeirra höndum.

Það er óásættanlegt að börn í einna viðkvæmustu stöðu samfélagsins séu látin bíða í von og óvissu á meðan áætlanir dragast og loforð gleymast. Hver dagur sem líður án aðgerða getur haft og hefur haft óafturkræfar afleiðingar fyrir þessi börn og fjölskyldur þeirra.

Því er spurningunni hér í upphafi fljótsvarað – nei við getum ekki beðið lengur!

Björg Baldursdóttir, formaður Velferðar- og mannréttindaráðs Kópavogs og bæjarfulltrúi Framsóknarflokksins.

Greinin birtist fyrst á visir.is 15. október 2025.

Categories
Fréttir Greinar

Á hvaða veg­ferð er heil­brigðis­ráð­herra?

Deila grein

15/10/2025

Á hvaða veg­ferð er heil­brigðis­ráð­herra?

Heilbrigðismál hafa verið til umræðu í samfélaginu enda málaflokkur sem skiptir miklu máli. Nú þegar nýr heilbrigðisráðherra hefur fengið eitt ár til að hrinda sínum stefnumálum í framkvæmd er vert að spyrja sig – hvað hefur eiginlega verið gert í heilbrigðismálum?

Samráð og stjórnsýsluhættir – traust byggist á gegnsæi

Eitt það sem Alma D. Möller fékk á sig gagnrýni fyrir voru ákvarðanir og yfirlýsingar sem tengjast sérgreinalæknisþjónustu á Akureyri. Þar var bent á að ráðherra hefði ekki átt samráð við forstjóra sjúkrahússins eða þá sem þjónustan snerti beint áður en breytingar voru ræddar. Hún viðurkenndi síðar að hún hefði ekki haft slíkt samráð og ákvað jafnframt að segja sig frá málinu vegna skyldleikatengsla við einn þeirra sem þar starfa.

Það er vissulega jákvætt þegar ráðherra tekur afstöðu og axlar ábyrgð með því að víkja vegna vanhæfis. En hitt er jafnframt ljóst: ákvarðanir sem varða jafn viðkvæma þjónustu ættu alltaf að byggjast á víðtæku samráði og faglegri greiningu áður en tillögur eru kynntar. Þar hefur gagnrýnin stoð – því heilbrigðiskerfið þarf ekki einhliða ákvarðanir, heldur traust, samráð og gagnsæ ferli.

Þjónusta á landsbyggðinni – jöfnuður í orði og verki

Annað sem hefur vakið hörð viðbrögð er möguleg skerðing þjónustu á landsbyggðinni, einkum á Akureyri þar sem sérgreinalæknar veita þjónustu sem nær langt út fyrir sitt svæði. Þingmenn og heilbrigðisstarfsfólk hafa varað við að ef verktakasamningar lækna verði endurskoðaðir án lausna, muni þjónustan dragast saman og sjúklingar þurfa að ferðast suður eftir fyrir þjónustu sem áður var aðgengileg heima fyrir.

Þessi gagnrýni er bæði réttmæt og mikilvæg. Jöfn dreifing heilbrigðisþjónustu er hornsteinn íslenska velferðarkerfisins. Þegar ráðherra boðar breytingar sem hugsanlega veikja þjónustu úti á landi, þarf jafnframt að liggja fyrir áætlun um hvernig jafnræði og aðgengi verða tryggð. Án þess er hætt við að byggðastefna og heilbrigðisstefna rekist á.

POTS-málið – illa ígrunduð stefna ráðherra

Eitt af þeim málum sem hafa vakið sterkustu viðbrögðin er POTS-málið.

Ráðherra hefur verið gagnrýnd fyrir ákvörðun um að hætta greiðsluþátttöku fyrir vökvagjöf, sem margir einstaklingar með POTS treysta á til að lifa við ásættanleg lífsgæði.

Samtök um POTS á Íslandi hafa krafist þess að ráðherra dragi ummæli sín til baka og viðurkenni að um sé að ræða raunverulega læknisfræðilega meðferð – ekki ímyndaðan vanda.

Þótt ráðuneytið hafi skipað vinnuhóp til að skoða þjónustu við einstaklinga með POTS, ME og langvinnt COVID, hafa sjúklingar bent á að skaðinn sé þegar skeður. Fólk hafi misst aðgengi að meðferð, tapað starfsgetu og trausti á heilbrigðiskerfinu.

Það er ekki gott þegar ráðherra dregur í efa meðferðir sem einstaklingar segja bjarga lífi sínu.

Framkvæmd og eftirfylgni – stefna þarf að verða að verki

Ítrekuð gagnrýni hefur líka beinst að því að heilbrigðisstefnur séu kynntar án skýrra framkvæmdaráætlana og eftirlits. Dæmi má nefna nýja aðgerðaáætlun gegn sýklalyfjaónæmi. Þótt slík stefna sé mikilvæg, spyrja margir: hvernig verður árangur mældur? Hver ber ábyrgð? Hvenær verður endurskoðun?

Þetta eru ekki smáatriði – þau eru kjarni góðrar stjórnsýslu. Það er auðvelt að kynna áætlanir; erfiðara að fylgja þeim eftir. Hér væri tækifæri fyrir ráðherra að gera betur.

Janus endurhæfing – afleikur ráðherra

Ein stærsta gagnrýnin sem beindist að ráðherra snýr að ákvörðun um að endurnýja ekki samning við Janus endurhæfingu.

Notendur og starfsfólk benda á að úrræðið býður einstaklingum með fjölþættan vanda einmitt þann stuðning sem eigi engan annan stað — geðlæknisaðstoð, tengiliði og þræðir sem hjálpa til við að komast aftur út í samfellda virkni.

Ráðherra hefur í raun ekki ennþá svarað hvernig hún ætli að tryggja þessum hópi þá þjónustu sem hann nauðsynlega þarf á að halda. Það liggur í augum uppi að ráðherra er með þessu að lengja biðlista og það sem verra er – fækka úrræðum.

Þessi gagnrýni er réttmæt og mikilvægt er að leggja spurningu að ráðherra: hvernig verður tryggt að ekki verði þjónusturof, sérstaklega fyrir viðkvæma hópa sem treysta á slík úrræði?

Lokaorð

Það er nauðsynlegt að veita ráðherrum aðhald vegna þess að ábyrgð þeirra er mikil. Hér hefur verið velt vöngum yfir ýmsum málum en þegar öllu er á botninn hvolft verðum við að geta spurt okkur; er þessi vegferð í heilbrigðismálum ásættanleg?

Kjartan Helgi Ólafsson, ritari Sambands ungra Framsóknarmanna og stjórnarmaður Ung Framsókn Kraginn.

Greinin birtist fyrst á visir.is 15. október 2025.

Categories
Fréttir Greinar

Hafnar­fjörður er leiðandi í jafn­réttis­málum

Deila grein

15/10/2025

Hafnar­fjörður er leiðandi í jafn­réttis­málum

Hafnarfjörður hefur lengi verið í fararbroddi þegar kemur að jafnréttismálum. Frá árinu 2017 hefur Hafnarfjörður verið með jafnlaunavottun og vorum við fyrsta sveitarfélagið á Íslandi til að hljóta slíka viðurkenningu. Markmið okkar með innleiðingu á formlegu jafnlaunakerfi er skýrt en það er að tryggja að sömu laun séu greidd fyrir sömu eða jafn verðmæt störf, óháð kyni.

Síðasta jafnlaunaúttekt, í maí 2025, staðfesti að launamunur kynjanna er aðeins 1,1% konum í vil. Með því að fylgja eftir árangrinum með gagnsæjum mælingum og stöðugu samtali höfum við náð að viðhalda traustu og sanngjörnu vinnuumhverfi þar sem allir eru metnir að verðleikum.

Öflug og skýr jafnréttisáætlun

Jafnréttisáætlun Hafnarfjarðar 2023–2027 er eitt mikilvægasta verkfærið okkar í þessari vinnu. Hún tryggir að kynja- og jafnréttissjónarmið séu samþætt í allri starfsemi bæjarins hvort sem um er að ræða stjórnsýslu, þjónustu, ráðningar eða daglegt starf.

Áætlunin byggir á því að jafnrétti sé ekki aukaatriði heldur hluti af menningu, verklagi og stefnumótun bæjarins. Hún fjallar meðal annars um launajafnrétti, jöfn tækifæri til starfsþróunar, sveigjanleika í starfi, aðgerðir gegn einelti og áreitni og stuðning við fólk með ólíkan bakgrunn.

Viðurkenning sem skiptir máli

Við erum ákaflega stolt af því að Hafnarfjörður fékk nýverið Jafnvægisvogina í fjórða sinn. Viðurkenningin er veitt þeim fyrirtækjum og stofnunum sem hafa náð jafnvægi í stjórnunarhlutföllum og sýna í verki að jafnrétti er hluti af daglegum rekstri og menningu.

Að hljóta þessa viðurkenningu er staðfesting á því faglega og öfluga starfi sem unnið hefur verið í þessum málaflokki síðustu ár. Hafnarfjörður er bær þar sem jafnræði og traust eru ekki orðin tóm heldur raunveruleg gildi sem við vinnum eftir dag frá degi.

Jafnrétti bætir samfélagið allt

Jafnrétti er fjárfesting í betra samfélagi. Þegar fólk fær jöfn tækifæri þá blómstrar nýsköpun, samstarf og samkennd. Við sjáum það á vinnustöðum bæjarins, í skólum, í þjónustu við íbúa og í stjórnsýslu.

Þegar við tryggjum að rödd allra heyrist þá styrkjum við ekki bara einstaklingana heldur allt samfélagið.

Það er þessi hugsun sem liggur að baki jafnréttisvinnu Hafnarfjarðar. Við ætlum að byggja bæ þar sem allir geti notið sín.

Við í Hafnarfirði trúum því að jafnrétti gerist ekki af sjálfu sér, það er meðvituð ákvörðun sem krefst ábyrgðar og samstöðu. Við öll sem störfum hjá Hafnarfjarðarbæ höfum lagt okkar að mörkum. Með þannig samstöðu sjáum við árangur, árangur sem við getum verið stolt af.

Valdimar Víðisson, bæjarstjóri Hafnarfjarðar.

Greinin birtist fyrst á visir.is 15. október 2025.

Categories
Fréttir

Eldri borgarar fái greitt fyrir íslenskustuðning án skerðingar bóta

Deila grein

15/10/2025

Eldri borgarar fái greitt fyrir íslenskustuðning án skerðingar bóta

Halla Hrund Logadóttir, alþingismaður, kynnti þingsályktunartillögu, í störfum þingsins, þess efnis að eldri borgurum verði gert kleift að taka þátt í og fá greitt fyrir íslenskustuðning í leik- og grunnskólum sem og á vinnustöðum, án þess að greiðslur hafi áhrif á bætur eða réttindi í almannatryggingakerfinu.

Tillagan felur fjármála- og efnahagsráðherra að móta útfærslu á verkefninu. Lagt er upp með að eldri borgarar séu ekki ráðnir sem staðgenglar í kennslu heldur styðji fólk sérstaklega við að æfa íslensku í daglegum aðstæðum.

„Þetta snýst um að hjálpa fólki að æfa sig í íslensku. Ef fólk talar ekki sama tungumálið er aukin hætta á árekstrum,“ sagði Halla Hrund. Hún vísaði til reynslu nágrannalanda og sagði nauðsynlegt að bregðast við strax til að efla sameiginlegt mál og samfélag.

Halla Hrund lagði áherslu á að eldri borgarar gætu gegnt lykilhlutverki í verkefninu: „Eldri borgarar eru vitringar samfélagsins. Þar er viskan og þekkingin á menningu og sögu okkar,“ sagði hún og taldi að þátttaka þeirra gæti eflt tengsl milli kynslóða og auðveldað nýjum Íslendingum að fóta sig í samfélaginu.

Halla Hrund sagði hlutfall íbúa af erlendum uppruna hafi hækkað úr 7,5% árið 2012 í um 20% í dag, og að í sumum byggðarlögum gæti hlutfallið verið nær eða yfir helmingshlutfalli. „Þörfin er gríðarleg,“ og hvatti hún þingheim til að styðja tillöguna.

„Ég vona að þingheimur styðji þessa tillögu og óska eftir stuðningi við hana,“ sagði Halla Hrund að lokum.

Categories
Fréttir

„Er það stefna ríkisstjórnarinnar að færa öll verkefni til ríkisins?“

Deila grein

14/10/2025

„Er það stefna ríkisstjórnarinnar að færa öll verkefni til ríkisins?“

Sigurður Ingi Jóhannsson, alþingismaður og formaður Framsóknar, beindi í óundirbúnum fyrirspurnartíma á Alþingi fyrirspurn til forsætisráðherra um stefnu ríkisstjórnarinnar í heilbrigðismálum og spurði hvort markmiðið væri að draga verkefni frá hinu blandaða kerfi til ríkisins.

Sigurður Ingi rifjaði upp að Framsókn styddi að nýta alla krafta heilbrigðiskerfisins, bæði opinbera og einkarekna, og vísaði til verka Willums Þórs Þórssonar, fyrrverandi heilbrigðisráðherra. Hann sagði að Samfylkingin hefði fyrir kosningar tekið upp meginlínur þeirrar nálgunar í sinni stefnu.

Að hans mati hefur framkvæmd núverandi ríkisstjórnar hins vegar farið í gagnstæða átt. Hann nefndi sérstaklega:

„Ríkisstjórnin hefur ákveðið að hækka lyfjakostnað venjulegs fólks um 450 milljónir undir því yfirskini að vera að fjölga þrepum. Við munum öll eftir Janusi, NEET-hópnum sem ríkisstjórnin og heilbrigðisráðherra lagði niður án þess að það væru önnur úrræði til staðar fyrir þann viðkvæma hóp. Við höfum séð frumvarp í samráðsgátt frá heilbrigðisráðherra sem hefur ekki vakið hrifningu Læknafélags Reykjavíkur, Félags sjúkraþjálfara, Tannlæknafélagsins, sálfræðinga, ljósmæðra og talmeinafræðinga, svo ekki sé fastar að orði kveðið. Og við höfum séð í fjárlögum að Ljósið, sem tekur á móti 1.600 manns og hefur vaxið og verið gríðarlega mikilvægur þáttur í endurhæfingu þeirra sem hafa farið í gegnum krabbameinsmeðferð, byggt upp m.a. starfsemi úti á landi, verður nú fyrir niðurskurði upp á 40%, 200 milljónir, í fjárlögum þessarar ríkisstjórnar.“

„Er það stefna ríkisstjórnarinnar að færa öll verkefni frá hinum almenna markaði þar sem eru einkareknar stöðvar eða félagsstöðvar þar sem starfa sjálfboðaliðar til ríkisins og skera niður hina? Er það stefna ríkisstjórnarinnar?“ spurði Sigurður Ingi.

Hann sagði að umrædd verkefni væru „ekki beint hjá ríkinu heldur í hinu blandaða kerfi“ og að fyrirhugaðar breytingar gætu grafið undan þjónustu sem rekin væri af sjálfseignarstofnunum, félagasamtökum og einkaaðilum í nánu samstarfi við hið opinbera.

Categories
Fréttir

„Þetta er ekki merki um öfluga verkstjórn“

Deila grein

14/10/2025

„Þetta er ekki merki um öfluga verkstjórn“

Ingibjörg Isaksen, alþingismaður og formaður þingflokks Framsóknar, gagnrýnir þunna dagskrá þingsins og frestanir á lykilfrumvörpum: „Þetta er ekki merki um öfluga verkstjórn.“

Ingibjörg kallaði eftir skýrum svörum um stöðu stjórnarmála á Alþingi og sagði verkstjórn ríkisstjórnarinnar ekki skila sér inn í þingið. Benti hún á að dagskrá þingfunda undanfarna daga og vikur hefði verið „ansi þunn“ og að sérstakar umræður og þingmannamál væru notuð til að fylla upp í dagskrá.

Eru stjórnarmálin öll föst inni í stjórnarflokkunum?

„Það er orðið ansi áberandi að verkstjórnin, ríkisstjórnin, er ekki að ná að koma stjórnarmálum til þingsins,“ sagði Ingibjörg. „Síðasta vika var skýrt dæmi um það. Þar er verið að fylla upp í dagskrá þingfunda með sérstökum umræðum og þingmannamálum. Það er alveg augljóst að þetta er ekki merki um öfluga verkstjórn.“

Áhyggjur af áhrifum á menntakerfið

Ingibjörg sagði seinaganginn hafa sýnileg áhrif á menntakerfið. „Það er verið að fresta máli sem tengist fríum námsgögnum, máli sem þegar var tilbúið í hv. allsherjar- og menntamálanefnd síðastliðið vor,“ sagði hún og bætti við að frumvarp um skólaþjónustu kæmi ekki inn á þing fyrr en eftir ár.

„Það má kannski spyrja hvort stórátakinu í menntamálum hafi hreinlega verið slegið á frest,“ sagði Ingibjörg og lagði áherslu á að ekki mætti draga mikilvæg þjóðþrifamál á langinn.

Hvetur ríkisstjórn til „góðra verka“

Ingibjörg hvatti ríkisstjórnina til að leysa tafir og koma fleiri málum á dagskrá. „Ég vil hvetja hæstv. ríkisstjórn til góðra verka og bind vonir við að hlutirnir leysist hjá þeim svo við förum að sjá fleiri stjórnarmál hér á dagskrá þingfunda.“

Categories
Fréttir Greinar

Fram­tíð Fram­sóknar byrjar í gras­rótinni

Deila grein

14/10/2025

Fram­tíð Fram­sóknar byrjar í gras­rótinni

Kæru lesendur og annað gott Framsóknarfólk

Grasrótin er hjartað í Framsókn

Framsóknarflokkurinn var stofnaður árið 1916 og er uppruni flokksins er einstakur þar sem hann varð til úr grasrótinni. Hann spratt upp úr kaupfélögunum, úr bændastéttinni, úr sveitarfélögunum, úr lífi og starfi venjulegs fólks sem vildi byggja réttlátara samfélag og sá það gat gert meira saman en í sitthvoru lagi. Hreyfingin varð að veruleika vegna þess að fólk lagði saman krafta sína saman, ekki fyrir sjálft sig, heldur fyrir heildina. Þessi hugsjón lifir enn í dag. Hún er ekki minning um liðna tíma; hún er grunnurinn að framtíðinni.

Framsóknarflokkurinn hefur lifað af tímana vegna þess að hann hefur alltaf treyst á kraft fólksins. Það er þessi trú á manneskjuna, á skynsama manneskjulega nálgun, sem hefur haldið okkur á floti og gert okkur að þeim flokki sem við erum.

Lausnin liggur í grasrótinni

Við getum talað um stefnu, samstarf, stjórnarsáttmála og stjórnmálalega stöðu, en ekkert af þessu skiptir máli nema flokkurinn hafi lifandi, virka og stolta grasrót. Við verðum að leggja áherslu á starfið innanfrá með því að hlusta á félagana, virkja nýtt fólk, og skapa vettvang þar sem hugmyndir spretta fram, þroskast og verða að aðgerðum því þegar grasrótin er sterk, er Framsókn sterk.

Við þurfum að styrkja tengslin milli forystunnar og aðildarfélaganna, tryggja að upplýsingaflæði sé lifandi og gagnkvæmt, og skapa virka farvegi fyrir félaga til að hafa áhrif á stefnumótun og ákvarðanir. Slíkum markmiðum náum við með markvissum aðgerðum á borð við reglulegum fundum, opnu samtali og skipulögðu reglulegu starfi um allt land.

Að láta meira að okkur kveða í íslenskum stjórnmálum

Framsókn hefur alla burði til að vera sterkara afl í íslenskum stjórnmálum en nokkru sinni fyrr. Við höfum sýnt árangur í verkum í húsnæðismálum, innviðauppbyggingu, menntamálum og efnahagsmálum en það er ekki nóg að vinna vel, við verðum líka að segja frá því. Við verðum að minna fólk á hvers vegna Framsókn skiptir máli. Við erum flokkur jafnvægis, ábyrgðar, samvinnu og í dag þegar samfélagið virðist oft klofið og samtalið hart, er þörfin fyrir miðju og manneskjulega rödd meiri en nokkru sinni.

Hlutverk ritara er að vera brú milli forystu og fólks

Ritari Framsóknar þarf að vera brú milli forystu og félaga og ef mér verður treyst fyrir því hlutverki mun ég vinna að því að styrkja innra starf flokksins með skipulagi og samvinnu, efla þátttöku nýrra félaga með hvatningu og fræðslu.

Ég býð mig fram til ritara Framsóknarflokksins vegna þess að ég trúi á þetta starf okkar, á samvinnu, á félagshyggjuna og á þann kraft sem býr í félögum um land allt. Ég trúi því af heilum hug að framtíð Framsóknar liggi ekki í því að elta strauma, heldur að styrkja rótina. Að lausnin á næstu áratugum hvort sem er í stjórnmálum, samfélagsumræðu eða innra starfi felst í því að efla grasrótina, tengja fólk og byggja traust innan frá.

Þegar við gerum það, verður Framsókn aftur sú kraftmikla hreyfing sem færir fólki von, traust og framtíðarsýn. Því Framsókn er ekki aðeins flokkur hún er hreyfing fólks og framtíðin okkar byrjar í grasrótinni.

Jónína Brynjólfsdóttir, oddviti í Múlaþingi, varaþingmaður í Norðausturkjördæmi og frambjóðandi í embætti ritara Framsóknar.

Greinin birtist fyrst á visir.is 14. október 2025.

Categories
Fréttir Greinar

Lausnir í stað loforða

Deila grein

14/10/2025

Lausnir í stað loforða

Sigmar Guðmundsson þingflokksformaður Viðreisnar ritar undarlega grein sem birtist í Morgunblaðinu 13. október síðastliðinn. Þar gagnrýnir hann tillögu Framsóknar um að Alþingi feli fjármála- og efnahagsráðherra að vinna að aðgerðaáætlun sem miði að því að óverðtryggð fasteignalán á föstum vöxtum til langs tíma standi einstaklingum til boða. Það er á mörkunum að grein Sigmars, sem virðist ekki mjög vandlega ígrunduð, sé svaraverð en þar er sleginn kunnuglegur tónn. Enda hafa þingmenn Viðreisnar og raunar fjármálaráðherra fremstur í flokki keppst við að misskilja inntak tillögunnar og markmið. Það er einkennileg pólitík Viðreisnar að vilja ekki ræða lausnir til að leysa vanda íslenskra heimila í því skjóli að það henti ekki pólitískri draumsýn, sem í núverandi ástandi ESB er svo gersamlega úr sér gengin að það er pínlegt á að horfa.

Vandinn

Íslensk heimili hafa of lengi búið við sveiflukenndan lánamarkað. Þegar stýrivextir hækka víkja óverðtryggð lán og verðtryggingin tekur yfir. Í dag eru um 2/3 nýrra íbúðalána verðtryggðir, sem þýðir að skuldir heimila með slík lán hækka í takt við verðbólgu.

Þetta er ekki sjálfbært kerfi og heldur ekki sanngjarnt gagnvart fólki sem vill einfaldlega öruggt og fyrirsjáanlegt húsnæðislán. Þessi veruleiki gerir enn fremur peningastefnu Seðlabankans bitlausa og tefur fyrir lækkun verðbólgu.

Í flestum löndum geta heimili valið löng fasteignalán á föstum vöxtum, og vita fyrir fram hvað þau greiða næstu 20-30 árin. Hér á landi er slíkur kostur ekki fyrir hendi – ekki vegna krónunnar, heldur vegna úrelts regluverks og ónógrar þróunar fjármálamarkaðarins.

Tillaga Framsóknar í hnotskurn

Tillaga Framsóknar gengur út á að skapa skilyrði fyrir óverðtryggð lán á föstum vöxtum til langs tíma – svipuð og þekkjast víða á Norðurlöndum. Nýleg skýrsla dr. Jóns Helga Egilssonar, sem kynnt var í janúar, sýnir að þetta er fýsilegur og framkvæmanlegur kostur, ef stjórnvöld og markaðsaðilar vinna saman að breytingum.

Helstu lykilatriði eru þessi:

Endurskoða þarf reglur um uppgreiðslugjöld. Núverandi reglur letja bankana frá því að bjóða löng föst lán. Með einfaldri breytingu þar má auka fjölbreytni og samkeppni án þess að ríkið taki á sig áhættu.

Þróa markað fyrir vaxtaskiptasamninga. Með slíkum samningum geta bankar tryggt sér fasta fjármögnun til langs tíma – eins og gert er annars staðar á Norðurlöndum – og þannig boðið neytendum stöðugri vexti.

Nýta styrk lífeyrissjóðanna. Lífeyrissjóðir geta fjárfest í sértryggðum skuldabréfum sem tengjast húsnæðislánum. Það lækkar fjármögnunarkostnað bankanna og skilar lægra vaxtastigi til heimilanna.

Heimatilbúinn vandi – og lausnir fyrir hendi

Þeir sem telja að krónan sé rót alls ills gleyma því að jafnvel innan evrusvæðisins eru vaxtakjör á húsnæðislánum mjög mismunandi milli landa. Þýskaland og Portúgal deila sama gjaldmiðli – en hafa gjörólík vaxtakjör. Það sýnir að gjaldmiðillinn einn ræður ekki úrslitum; regluverk, traust og hagstjórn skipta meira máli.

Við þurfum ekki að afsala okkur stjórn peningamála til að auka stöðugleika. Við þurfum einfaldlega að laga og bæta okkar eigið kerfi. Með markvissum lagabreytingum og aukinni samvinnu við lífeyrissjóði og fjármálageirann getum við byggt upp stöðugt, sanngjarnt og sjálfbært lánakerfi – í íslenskum krónum.

Lausnir í stað loforða

Við í Framsókn trúum á raunhæf skref sem bæta stöðu íslenskra heimila – núna, ekki eftir áratug í bið eftir aðildarviðræðum við ESB.

Evran leysir ekki sjálfkrafa húsnæðisvanda íslenskra fjölskyldna. Hún myndi taka frá okkur stjórn á vöxtum og gengisstefnu, án þess að tryggja betri kjör. Raunhæfar umbætur á innlendum fjármálamarkaði gera það hins vegar.

Við höfum öll tækin til að tryggja stöðugri greiðslubyrði, minnka vægi verðtryggingar og bjóða upp á lægri vexti fyrir íslensk heimili. Það krefst pólitísks vilja sem því miður ríkir ekki hjá núverandi ríkisstjórn.

Helgi Héðinsson, framkvæmdastjóri Framsóknar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 14. október 2025.