Category: Greinar

Categories
Fréttir Greinar

Fjölgun lóða, hér er leiðin!

Deila grein

08/10/2024

Fjölgun lóða, hér er leiðin!

Þann 23. febrúar 2022 flutti ég eftirfarandi tillögu í bæjarstjórn Hafnarfjarðar:

„Bæjarstjórn Hafnarfjarðar samþykkir fyrir sitt leyti að svæðisskipulag höfuðborgarsvæðisins verði tekið til endurskoðunar með það að markmiði að fjölga byggingarsvæðum.“

Greinargerð: Ljóst er að fyrirsjáanlegur skortur er á íbúðarhúsnæði á höfuðborgarsvæðinu og engin nýbyggingarsvæði til staðar í einhverjum sveitarfélögum samkvæmt svæðisskipulaginu. Svæðisskipulagið gerir bæði ráð fyrir þéttingu byggðar, sem oft er flókin og gengur hægt, og nýbyggingarsvæðum þar sem byggja má hratt og hagkvæmt. Mikilvægt er að slík svæði séu til staðar til framtíðar.“

Óskað var eftir minnisblaði frá umhverfis- og skipulagssviði Hafnarfjarðarbæjar um tillöguna sem svo var tekið fyrir á fundi þann 12. apríl sama ár og gefur góða mynd af stöðunni. Þeirri stöðu hef ég oft og ítrekað haldið á lofti í umræðunni um húsnæðismál á síðustu árum. Umrætt minnisblað fylgir hér greininni.

Allt þetta hefur svo verið staðfest margoft og nú síðast á stórum fundi sem ég hélt um húsnæðismál og áhrif þeirri á efnahagsmálin til lengri og skemmri tíma í Bæjarbíói þann 14. ágúst síðastliðinn. Þar komu til mín fulltrúar frá iðnaðinum, stjórnsýslunni, fjármálakerfinu og verkalýðshreyfingunni. Niðurstaðan: okkur fjölgar meira en áætlanir gerðu ráð fyrir, það þarf að byggja meira og það þarf að fjölga lóðum til að ná því markmiði.

Þrátt fyrir að aldrei í sögunni hafi verið byggt meira af íbúðum en á árunum 2019-2024, þá þarf að byggja meira. Það er því ánægjulegt, fyrir mig alveg sérstaklega, að stöðugt sé að fjölga í þeim hópi sem áttar sig á þeirri stöðu. Hún er vond til framtíðar og það sýna okkur allar tölur. Í mínum huga má alveg segja með réttu að Seðlabankinn hafi hlaðið í snjóhengju kynslóða sem ekki komast út á markaðinn með sinni vaxtastefnu og hertum lánþegaskilyrðum. Sú stefna hefur haft gríðarlega neikvæð áhrif á bæði húsbyggjendur og væntanlega kaupendur.

Frumvarp lagt fyrir Alþingi

Svæðisskipulag höfuðborgarsvæðisins til ársins 2040 er um margt mjög gott. Það sameinar sveitarfélögin hér á höfuðborgarsvæðinu í þeirri sýn og því markmiði að tryggja náið samstarf um skipulagsmál og hagkvæman vöxt svæðisins til ársins 2040. Það er mikilvægt, enda er höfuðborgarsvæðið eitt búsetusvæði, einn atvinnu- og húsnæðismarkaður með sameiginleg grunnkerfi, útivistarsvæði, auðlindir og náttúru. En forsendur hafa breyst og nægir þar að nefna fólksfjölgun. Slíkt kallar á endurskoðun.

Best væri ef sveitarfélögin hættu að tala og kæmu sér strax saman um endurskoðun vaxtamarka svæðisskipulagsins. Eins og staðan er í dag, þá er nóg að eitt sveitarfélag komi í veg fyrir slíka skynsamlega útvíkkun vaxtamarka svo hægt sé að bregðast við þeirri þróun sem hér hefur átt sér stað á síðustu árum. Þrátt fyrir að vona það besta, þá tel ég erfitt að treysta á slíka samstöðu og hef því lagt fram frumvarp þess efnis að sveitarfélag eins og t.d. Hafnarfjörður, sem er í þeirri stöðu sem blasað hefur við frá árinu 2022 að allt byggingarland innan vaxtamarka til ársins 2040 er að klárast (sjá meðfylgjandi minnisblað), geti sótt um undanþágu á svæðisskipulaginu til þess að byggja húsnæði í ástandi þar sem m.a. ríkir húsnæðisskortur.

Þetta mál hefur verið lengi í vinnslu og óskað var eftir meðflutningi úr öllum flokkum á þingi í fyrri hluta septembermánaðar. Ég hef því bæði flutt tillögu sem bæjarstjórnarfulltrúi í bæjarstjórn Hafnarfjarðar, þar sem mér gafst ekki nægur tími til að fylgja henni þar eftir og kem nú fram með frumvarp sem þingmaður til að leysa þessi mál til framtíðar.

Ég tel að frumvarpið sé mjög gott og brýnt, sérstaklega við núverandi aðstæður, en ekki er loku fyrir það skotið að í meðförum þingsins verði gerðar breytingar á frumvarpinu komi fram tillögur til hins betra, enda er markmið þess eitt og er alveg skýrt. Það þarf að byggja meira, við þurfum að byggja fyrir venjulegt fólk og tryggja það að við, til framtíðar, komumst úr vítahring hárrar verðbólgu og vaxta vegna áskorana á húsnæðismarkaði. Þar þurfa öll sveitarfélög að hafa svigrúm og getu til að taka þátt. Húsnæðismál eru risavaxið efnahagsmál sem þola enga bið. Frumvarpið læt ég fylgja hér með til frekari skoðunar, en flutningsmenn þess eru auk mín aðrir þingmenn Framsóknar og þingmenn Miðflokksins.

Ágúst Bjarni Garðarsson, þingmaður Framsóknar og 1. varaformaður efnahags- og viðskiptanefndar Alþingis. Hér má sjá frumvarpið. 

Tengd skjöl:

Categories
Greinar

Mikilvægi íslensks landbúnaðar fyrir samfélagið

Deila grein

04/10/2024

Mikilvægi íslensks landbúnaðar fyrir samfélagið

Þrátt fyrir að þjóðin sé lítil í alþjóðlegu samhengi, skiptir innlend matvælaframleiðsla miklu máli fyrir fæðuöryggi, efnahag og menningu landsins. Í ljósi vaxandi óvissu í heiminum varðandi matvælaöryggi, loftslagsmál og alþjóðlegar birgðakeðjur, er mikilvægi íslensks landbúnaðar meira en nokkru sinni fyrr.

Fæðuöryggi í ótryggum heimi

Einn mikilvægasti þátturinn í íslenskum landbúnaði er fæðuöryggi. Ísland, sem eyland, hefur alltaf þurft að hugsa vel um sínar auðlindir. Þótt innflutningur hafi aukist verulega á undanförnum áratugum, eru innlend matvæli enn þá lykilþáttur í því að tryggja að þjóðin hafi aðgang að öruggum og hollum matvörum. Og þann þátt eigum við að efla.

Heimsfaraldurinn, stríðsátök og aðrar ófyrirsjáanlegar aðstæður sýna okkur hversu mikilvægt það er að treysta ekki um of á innfluttar matvörur. Með því að styðja við innlenda matvælaframleiðslu tryggjum við að þjóðin sé ekki eins viðkvæm fyrir áföllum í alþjóðlegum matvælamörkuðum. Íslenskir bændur eru lykilaðilar í því ferli að viðhalda þessu fæðuöryggi.

Stuðningur við byggðir landsins

Íslenskur landbúnaður er ekki aðeins mikilvægur fyrir matvælaframleiðslu, heldur er hann líka burðarás margra sveitarsamfélaga. Búskapur veitir störf á landsbyggðinni og stuðlar að byggðafestu. Án öflugs landbúnaðar gæti margt af þessum samfélögum átt undir högg að sækja.

Störf í landbúnaði eru ekki aðeins bundin við akrana og fjósin – þau teygja sig einnig yfir í matvælavinnslu, dreifingu og sölu. Með öðrum orðum, þegar við kaupum íslenskar landbúnaðarvörur erum við ekki aðeins að styðja bændur, heldur líka fjölda annarra starfa sem treysta á þessa framleiðslu.

Í þessu samhengi eru íslenskir landbúnaðarframleiðendur lykilþáttur í þeirri sjálfbærnistefnu sem Ísland hefur sett sér. Með því að auka innlenda framleiðslu minnkum við kolefnisspor sem fylgir innflutningi og getum jafnframt stutt við vistvænni matvælaframleiðslu.

Gæði íslenskra vara og menningararfur

Íslenskar landbúnaðarafurðir eru þekktar fyrir gæði sín. Þessi gæði byggja á hreinu lofti, óspilltu vatni og ströngum reglum um dýravelferð. Þessar vörur, hvort sem það eru mjólkurvörur, kjöt eða grænmeti, eru ekki aðeins mikilvægar fyrir neytendur hér á landi, heldur hafa þær einnig aukið samkeppnishæfni Íslands á alþjóðamarkaði. Íslenskar vörur njóta vaxandi vinsælda vegna upprunans og þeirrar tryggingar sem fylgir því að þær séu framleiddar við hrein og örugg skilyrði.

Landbúnaðurinn hefur einnig menningarlegt gildi.

Íslenskar búskaparhefðir, s.s. framleiðsla á skyri, hangikjöti og öðrum hefðbundnum afurðum, eru mikilvægur hluti af menningu þjóðarinnar. Þetta er ekki aðeins arfur sem tengir okkur við fortíðina, heldur einnig mikilvægur þáttur í því að viðhalda sjálfstæði og sérstöðu íslenskrar matarmenningar.

Framtíð íslensks landbúnaðar

Framtíðin kallar á aukna nýsköpun og tækni í landbúnaði. Með því að nýta tækifærin sem felast í tækniframförum, svo sem aukinni sjálfvirkni og betri ræktunaraðferðum, getur íslenskur landbúnaður haldið áfram að þróast í takt við alþjóðlegar kröfur um gæði, umhverfisvernd og sjálfbærni.

Íslenskir bændur og samfélagið allt standa frammi fyrir áskorunum, en einnig fjölmörgum tækifærum. Með því að efla íslenskan landbúnað getum við tryggt ekki aðeins fæðuöryggi og sjálfbærni, heldur einnig sterka stöðu okkar í heiminum. Það er því ljóst að landbúnaður er ekki aðeins lífsnauðsynlegur fyrir tilveru bændanna sjálfra, heldur fyrir alla Íslendinga.

Landbúnaður er, og mun áfram vera, ómissandi hluti af sjálfstæði og sjálfbærni íslensks samfélags.

Anton Guðmundsson, oddviti Framsóknarflokksins í Suðurnesjabæ.

Greinin birtist fyrst í Bændablaðinu 2. október 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Neytendavernd viðkvæmra hópa

Deila grein

01/10/2024

Neytendavernd viðkvæmra hópa

Neyt­enda­mál hafa verið í for­gangi í menn­ing­ar- og viðskiptaráðuneyt­inu á kjör­tíma­bil­inu. Þannig hef­ur viðskipta­bönk­un­um til að mynda verið veitt aðhald með út­tekt á gjald­töku þeirra og arðsemi, stutt hef­ur verið við verðlags­eft­ir­lit á dag­vörumarkaði, niðurstaða út­tekt­ar á trygg­inga­markaðnum er vænt­an­leg fyr­ir ára­mót og ný­verið mælti ég fyr­ir heild­stæðri stefnu í neyt­enda­mál­um til árs­ins 2030. Ein aðgerðanna í þeirri stefnu snýr að neyt­enda­vernd viðkvæmra hópa, en ákveðnir hóp­ar neyt­enda í til­tekn­um aðstæðum geta verið viðkvæm­ir fyr­ir markaðssetn­ingu og aug­lýs­ing­um og þurfa því sér­staka vernd, svo sem börn, eldri borg­ar­ar og fatlað fólk.

Við höf­um m.a. litið til sam­an­b­urðarríkja í þess­um efn­um þar sem ým­is­legt hef­ur verið til skoðunar, eins og t.d. end­ur­skoðun á stöðlum fyr­ir barna­vör­ur, fjár­málaráðgjöf til neyt­enda sem standa höll­um fæti fjár­hags­lega og aukið gagn­sæi og ráðgjöf til að nálg­ast upp­lýs­ing­ar. Á þing­mála­skrá minni er m.a. að finna frum­varp til markaðssetn­ing­ar­laga sem inni­held­ur ákvæði sem snúa að viðskipta­hátt­um sem bein­ast að börn­um og ung­ling­um und­ir 18 ára aldri. Ákvæðið bygg­ist á sam­bæri­leg­um ákvæðum í dönsku og norsku markaðssetn­ing­ar­lög­un­um sem byggj­ast að miklu leyti á siðaregl­um Alþjóðaviðskiptaráðsins um aug­lýs­ing­ar og markaðssetn­ingu að því er varðar vernd barna og ung­linga.

Á Íslandi hafa mál­efni smá­lána verið til sér­stakr­ar skoðunar und­an­far­in ár og hafa stjórn­völd, með Neyt­enda­stofu í broddi fylk­ing­ar, lagt tals­vert kapp á að koma smá­lána­starf­semi í lög­mætt horf. Þannig hef­ur smá­lána­starf­semi tekið mikl­um breyt­ing­um í kjöl­far eft­ir­litsaðgerða m.a. með skil­grein­ingu viðbót­ar­kostnaðar, út­gáfu raf­bóka, lána­starf­semi frá Dan­mörku o.s.frv. Eft­ir nauðsyn­leg­ar laga­breyt­ing­ar hef­ur ekki borið jafn mikið á ólög­mæt­um smá­lán­um og var fyr­ir breyt­ing­una. Hins veg­ar hafa viðskipta­hætt­ir tengd­ir smá­lán­um breyst og tekju­lind­in virðist hafa færst yfir í lög­inn­heimtu tengda smá­lán­um með til­heyr­andi vanda­mál­um fyr­ir viðkvæma neyt­end­ur. Neyt­end­ur, og sér­stak­lega neyt­end­ur í viðkvæmri stöðu, leita oft ekki rétt­ar síns þar sem þá skort­ir fjár­magn, tíma og þekk­ingu, auk þess sem mála­ferl­um fylg­ir oft óhagræði. Til skoðunar er að inn­heimtu­hætt­ir á þess­um markaði verði kortlagðir og að fyr­ir­komu­lag eft­ir­lits með frum-, milli- og lög­inn­heimtu verði end­ur­skoðað heild­stætt til að unnt sé að taka á órétt­mæt­um inn­heimtu­hátt­um.

Í neyt­enda­mál­um líkt og öðrum mál­um skipt­ir máli að huga sér­stak­lega að viðkvæm­ustu hóp­um sam­fé­lags­ins. Það vilj­um við gera með auk­inni fræðslu, aðhaldi og eft­ir­liti til þess að efla rétt neyt­enda á breiðum grunni.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, menn­ing­ar- og viðskiptaráðherra og vara­formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 1. október 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Orð­ræða seðla­banka­stjóra veldur mér á­hyggjum

Deila grein

26/09/2024

Orð­ræða seðla­banka­stjóra veldur mér á­hyggjum

Ég hefði talið að það væri öllum ljóst að þörf væri á frekari uppbyggingu íbúðarhúsnæðis um allt land. Þetta sýna auðvitað allar tölur, með sterku ákalli frá verkalýðshreyfingunni, Samtökum atvinnulífsins, Samtökum iðnaðarins og Húsnæðis- og mannvirkjastofnun sem sér um að greina stöðuna á húsnæðismarkaði mjög markvisst. Þessu mati, allra þessara aðila og fleiri, virðist seðlabankastjóri fullkomlega ósammála og lét hafa eftir sér á fundi Fjármálastöðuleikanefndar Seðlabankans í morgun að umræðan um að of lítið væri byggt, væri á villigötum.

Skoðum tölurnar

Þrátt fyrir mesta uppbyggingartímabil Íslandssögunnar árin 2019-2024, þá erum við þó að byggja langt undir áætlaðri íbúðaþörf. Húsnæðisáætlanir sveitarfélaga gera ráð fyrir að þörf sé á 4 til 5 þúsund íbúðum á hverju ári til 2033. Talningar Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar (HMS) á íbúðum í byggingu benda til þess að árlega muni 2 til 3 þúsund íbúðir koma inn á markað árin 2024-2026. Það er langt frá því að vera nóg. Það er líka svo að þegar það verður dýrt að byggja (háir vextir) og erfitt að selja/kaupa (lánþegaskilyrðin) þá dregur úr framkvæmdavilja, þvert á það sem við þurfum í dag. Það þýðir ekkert fyrir seðlabankastjóra að hneykslast yfir sig á þessum staðreyndum, sem hann virðist samt sem áður gera og jafnvel kveinka sér undan þeim.

Þetta sjáum við til að mynda vel á svæðisskipulagi höfuðborgarsvæðisins sem samþykkt var árið 2015 og gildir til ársins 2040. Það skipulag vanmetur vænta fjölgun íbúa, en skipulagið gerir ráð fyrir að íbúum svæðisins myndi fjölga um 70 þúsund á tímabilinu 2015-2040. Nú þegar hefur okkur fjölgað um 38 þúsund og árið er 2024. Húsnæðisáætlanir sveitarfélaga gera ráð fyrir 52 þúsund íbúa fjölgun til viðbótar til ársins 2032. Þá þegar er fjölgunin 90 þúsund, eða 20 þúsund meira en áætlanir gerðu ráð fyrir til ársins 2040 og árið er 2024. Samkvæmt mannfjöldaspá Hagstofu Íslands fyrir árin 2032-2040 má búast við fjölgun um 32 þúsund íbúa til viðbótar. Það þýðir ekki endalaust að hlusta á draumsýn embættismanna, heldur þurfa stjórnmálamenn að þora að horfast í augu við breyttar forsendur líkt og hér um ræðir og taka um leið réttar ákvarðanir.

Seðlabankastjóri á villigötum

Ekki er langt síðan seðlabankastjóri lét þau ummæli falla að allir þeir sem gætu haldið á hamri væru komnir að smíða. Þau ummæli vöktu upp talsverða reiði meðal iðnaðarmanna og Meistarafélag iðnaðarmanna í Hafnarfirði sendi frá sér sérstaka ályktun eftir stjórnarfund þar sem ummælin voru sögð taktlaus og röng á sama tíma og félagið lýsti yfir fullum vilja og getu sinna félagsmanna til að taka þátt í aukinni uppbyggingu húsnæðis. En hvað gerist? Seðlabankastjóri stígur á bensíngjöfina og gefur í.

Í könnun sem Samtök iðnaðarins lét framkvæma koma fram vísbendingar um að samdráttur sé í vændum. Það sést meðal annars í verkefnastöðu arkitekta og verkfræðinga sem þýðir að á næstu árum væri um að ræða minna framboð íbúðarhúsnæðis. Í könnun sem gerð var meðal arkitekta- og verkfræðistofa innan Samtaka iðnaðarins nú í september kemur fram að yfir 60% þeirra segja að verkefnum hafi fækkað og ekki nema 9% sem segja að verkefnum hafi fjölgað. Hér ættu öll viðvörunarljós að blikka um leið. Ekki hjá seðlabankastjóra.

Á undanförnum árum hef ég fjallað mikið um húsnæðismál hér á landi og viðrað áhyggjur mínar af stöðunni til framtíðar ef ekkert yrði að gert. Þetta hef ég gert bæði sem sveitarstjórnarmaður á sínum tíma og nú sem þingmaður. Það er að afleiðingarnar af óbreyttri stöðu yrðu á endanum hátt fasteigna- og leiguverð sem leiða myndi að óbreyttu til aukins þrýstings á verðbólgu. Seðlabankastjóri lokar augunum.

Seðlabankinn þarf að sjá ljósið

Ríkisstjórnin hefur komið að mikilvægum aðgerðum sem snúa að kröftugri húsnæðisuppbyggingu sem gagnast þeim sem eru eignalitlir og tekjulágir og hafa því átt erfitt með að koma sér þaki yfir höfuðið á undanförnum árum. Hér er um að ræða aðgerðir sem eru bæði raunverulegar og skynsamlegar. Einnig tel ég brýnt að lífeyrissjóðir nýti sér þá auknu heimild sem Alþingi veitti þeim í sumar og mun auðvelda þeim að fjárfesta í leigufélögum. Það mun styðja okkur í því verkefni að byggja upp heilbrigðari leigumarkað en hér hefur verið með meira öryggi og fyrirsjáanleika fyrir fólk sem það kýs. Almenni markaðurinn þarf þó einnig að koma með því staðreyndin er sú að við erum að byggja of lítið. Stærsta áskorun samfélagsins í húsnæðismálum á komandi árum snýr að því að tryggja nægt framboð af fjölbreyttu húsnæði og skapa umhverfi svo fýsilegt sé fyrir framkvæmdaaðila á almennum markaði að byggja húsnæði.

Lækkun vaxta, skynsamleg skref til baka þegar kemur að lánþegaskilyrðum og fjölgun lóða er það sem til þarf.

Ágúst Bjarni Garðsson, þingmaður Framsóknar og fyrsti varaformaður efnahags- og viðskiptanefndar Alþingis.

Greinin birtist fyrst á visir.is 26. september 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Neytendamál í öndvegi

Deila grein

21/09/2024

Neytendamál í öndvegi

Í vik­unni mælti ég á Alþingi fyr­ir þings­álykt­un um stefnu í neyt­enda­mál­um til árs­ins 2030. Mik­il vinna hef­ur átt sér stað inn­an menn­ing­ar- og viðskiptaráðuneyt­is­ins á und­an­förn­um árum til þess að und­ir­byggja raun­veru­leg­ar aðgerðir í þágu neyt­enda. Aðdrag­anda þings­álykt­un­ar­til­lög­unn­ar má meðal ann­ars rekja til þess að í stjórn­arsátt­mála rík­is­stjórn­ar­inn­ar er lögð al­menn áhersla á efl­ingu neyt­enda­vernd­ar og að tryggja stöðu neyt­enda bet­ur, meðal ann­ars í nýju um­hverfi netviðskipta.

Það skipt­ir raun­veru­legu máli að huga vel að neyt­enda­mál­um, enda hafa þau víðtæka skír­skot­un til sam­fé­lags­ins og at­vinnu­lífs­ins og mik­il­vægt er að til staðar sé skýr stefnu­mót­un á því mál­efna­sviði, ásamt aðgerðaáætl­un til næstu ára. Þegar hef­ur verið unnið að ýms­um breyt­ing­um á sviði neyt­enda­mála með það að mark­miði að bæta lög­gjöf á því sviði, auka neyt­enda­vit­und og styrkja þannig stöðu neyt­enda.

Lög­gjöf á sviði neyt­enda­mála hef­ur að stærst­um hluta það mark­mið að leiðrétta aðstöðumun sem er milli fyr­ir­tækja og al­menn­ings, þ.e. neyt­enda, bæði al­mennt og vegna ein­stakra viðskipta. Í því felst m.a. að vernda neyt­end­ur gegn órétt­mæt­um viðskipta­hátt­um fyr­ir­tækja, upp­lýsa neyt­end­ur og veita þeim skil­virk úrræði til að leita rétt­ar síns.

Í þings­álykt­un­ar­til­lög­unni er einnig að finna aðgerðaáætl­un þar sem koma fram níu skil­greind­ar aðgerðir, með ábyrgðaraðilum og sam­starfsaðilum. Aðgerðirn­ar snúa meðal ann­ars að auk­inni neyt­enda­vernd á sviði fjár­málaþjón­ustu og áherslu á fjár­mála­læsi, neyt­enda­vernd viðkvæmra hópa, áherslu á ís­lensku við markaðssetn­ingu vöru og þjón­ustu, aukna neyt­enda­vernd við fast­eigna­kaup, áherslu á netviðskipti og staf­væðingu á sviði neyt­enda­mála sem og rann­sókn­ir, upp­lýs­inga­gjöf og fræðslu til að auka neyt­enda­vit­und.

Til viðbót­ar of­an­greind­um aðgerðum hef­ur menn­ing­ar- og viðskiptaráðuneytið lagt sér­staka áherslu á að fylgj­ast náið með arðsemi og gjald­töku viðskipta­bank­anna til að veita þeim aðhald í þágu neyt­enda. Haustið 2023 var um­fangs­mik­il skýrsla þess efn­is birt og er von á þeirri næstu síðar í haust. Stærsta verk­efni hag­stjórn­ar­inn­ar þessi miss­er­in er að ná niður verðbólgu og þar með vöxt­um í land­inu, enda er það stærsta hags­muna­mál heim­ila og fyr­ir­tækja. Í því verk­efni verða all­ir að taka þátt og vera á vakt­inni. Menn­ing­ar- og viðskiptaráðuneytið tek­ur hlut­verk sitt í því verk­efni al­var­lega og hef­ur þess vegna sett neyt­enda­mál í önd­vegi í þágu sam­fé­lags­ins alls.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, menn­ing­ar- og viðskiptaráðherra og vara­formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 21. september 2024.

Categories
Greinar

Af atvinnumálum í Mosó

Deila grein

19/09/2024

Af atvinnumálum í Mosó

Nú þegar rétt um ár er síðan gildandi atvinnustefna fyrir Mosfellsbæ var samþykkt af bæjarstjórn er tilvalið að taka stöðuna á framvindu verkefna sem því tengjast.
Atvinnustefnan var tímabær fyrir okkar ört vaxandi sveitarfélag, til að skerpa á áherslum í atvinnumálum og ýta undir frekari framþróun og verðmætasköpun í sveitarfélaginu. Svo ekki sé minnst á þau auknu tækifæri og lífsgæði fyrir íbúa sem fjölbreytt og kröftugt atvinnulíf skapar.

Fyrst ber að nefna þróunarverkefni fyrir Álafosskvos, sem hefur verið í vinnslu síðan í vor í samvinnu við Markaðsstofu höfuðborgarsvæðisins. Verkefnið gengur út á að greina áfangastaðinn og finna tækifæri til að efla hann enn frekar.
Álafosskvos hefur að geyma mikla sögu og sterkan karakter sem bæjarbúar eru væntanlega flestir sammála um að þurfi að miðla enn betur, hvort sem það er til íbúa eða ferðamanna. Niðurstöður verkefnisins verða kynntar á opnum fundi þann 14. október nk., eru áhugasamir hvattir til að mæta.

Innleiðing á atvinnustefnunni er komin vel á veg og er nú þegar tveimur verkefnum lokið. Annars vegar er það að gera upplýsingar um framboð atvinnulóða og lóðir samkvæmt skipulagi aðgengilegar á vef bæjarins. Hins vegar er það skilgreining á uppbyggingu atvinnu- og menningar í Álafosskvos í samvinnu við íbúasamtök og aðra hagsmunaaðila.
Fleiri verkefni eru svo komin vel af stað, má þar nefna markaðsáætlun fyrir sveitarfélagið, uppfærslu á viðeigandi upplýsingum á vef bæjarins o.fl.
Þróunarverkefnin á Varmársvæðinu og við Háholt 5 eru líka áhugaverð verkefni sem tala vel við atvinnustefnu bæjarins. Markmiðið þar er að kanna áhuga á samstarfi við uppbyggingu á svæðinu, sem býður upp á fjölda möguleika. Þarna er vafalaust spennandi tækifæri fyrir rétta aðila til að koma að uppbyggingu á sögufrægu svæði sem daglega iðar af mannlífi.

Á dögunum skrifuðu öflug fyrirtæki undir viljayfirlýsingu um uppbyggingu á nýjum atvinnukjarna á Korputúni, sem er mjög ánægjulegt. Korputún er vistvottaður atvinnukjarni á 15 ha svæði sem væntingar standa til að byggist upp á um 10 ára tímabili. Svæðið er vel staðsett og mun bjóða upp á mjög góðar samgöngutengingar.

Það er allra hagur að í Mosfellsbæ þrífist blómlegt atvinnulíf, með því að beita sér getur sveitarfélagið haft áhrif og stutt undir frekari vöxt og uppbyggingu.
Við munum halda áfram með innleiðingu á atvinnustefnunni ásamt fleiri verkefnum sem hafa það að markmiði að gera Mosfellbæ að enn eftirsóknarverðari kosti þegar kemur að atvinnuuppbyggingu á höfuðborgarsvæðinu.

Sævar Birgisson, bæjarfulltrúi

Greinin birtist fyrst á mosfellingur.is 19. september 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Mammon hefur náð líf­eyris­sjóðum á sitt band

Deila grein

19/09/2024

Mammon hefur náð líf­eyris­sjóðum á sitt band

Hagkaup hefur hafið sölu á áfengi í gegnum vefverslun. Viðskiptavinum gefst nú tækifæri til að kaupa áfengi á netinu og sækja í Skeifuna um leið og þú verslar ostinn og mjólkina. Jú þú getur verslað allan sólahringinn í Skeifunni. Hér hefur Mammon náð lífeyrissjóðunum á sitt band og Hagar eru að stórum hluta í almenningseigu. Með þessari stefnubreytingu er brotið blað og ættu þau félög sem hér um ræðir og eru í almenningseign að svara fyrir það hvort það sé þeirra stefna að brjóta niður það forvarnarstarfs sem hefur verið unnið að í áratugi.

Þetta er ekki fyrsta netverslunin hér á landi heldur fylla þær brátt tuginn. Þrátt fyrir að smásala áfengis sé ólöglegt fyrir utan ÁTVR. Ég myndi ekki æða út á ritvöllinn ef þetta væri almenn vara eins og sokkar eða hveiti. Við erum að tala um aðgengi að áfengi hefur aukist og ný vídd opnast við að þú hafir aðgengi að því allan sólahringinn.

Það er staðreynd að óhófleg áfengisneysla er böl fólks á öllum aldri. Það er talið að allt að 150 manns látist á hverju ári vegna þess. Fjölskyldur splundrast og ofbeldi eykst.

Íslenska forvarnarmódelið

Íslenska forvarnarmódelið er þekkt og hefur skilað góðum árangri í baráttunni gegn áfengis- og tóbaksnotkun. Það má segja að það sé orðið útflutningsvara. Haldnar hafa verið ráðstefnur á erlendri grundu þar sem íslenska módelið hefur verið kynnt og árangurinn af því. Danir hafa verið þekktir fyrir frjálsræði í áfengismálum og hægt að kaupa áfengi í öllum matvörubúðum. Nú eru stjórnvöld þar farin að horfa til okkar og nokkur sveitarfélög eru að taka upp forvarnarmódelið.

En hér heima eru öfl sem ætla að hundsa það út frá hugmyndafræðinni um frelsi einstaklingsins. Frelsi einstaklingsins getur aldrei orðið meira en það öryggi sem hann býr við.

Áfengisverslun ríkisins vinnur undir strangri löggjöf sem lýtur að því að áfengi sé ekki venjuleg vara heldur vara sem við þurfum að halda frá ungu fólki. ÁTVR er bundin af því að þeir hafa fasta álagningu á áfengi og álagning reiknast af innkaupaverði þeirra frá birgjum. Hagar flytja inn áfengi og eru þá líklega meðal birgja ÁTVR og nú er Hagkaup sem er í eigu Haga komin í samkeppni við ÁTVR á smásölu áfengis á Íslandi.

Það er margt skrýtið í kýrhausnum.

Halla Signý Kristjánsdóttir, þingmaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst á visir.is 19. september 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Hækkað frítekjumark eldri borgara

Deila grein

19/09/2024

Hækkað frítekjumark eldri borgara

Við í Fram­sókn höf­um lagt áherslu á að vernda hag eldri borg­ara og síðustu ár hafa mik­il­væg skref verið tek­in í átt að því að bæta kjör þeirra. Eitt af þess­um skref­um er til­laga í fjár­lög­um sem nú eru til umræðu í þing­inu. Hækk­un á al­menna frí­tekju­mark­inu fyr­ir eldri borg­ara er mik­il­vægt skref til að stuðla að betri lífs­kjör­um fyr­ir þenn­an hóp. Á sama tíma og þetta skref er tekið er brýnt að greina sér­stak­lega þá ein­stak­linga inn­an hóps­ins sem eiga í mest­um efna­hags­leg­um erfiðleik­um og beina aðstoð til þeirra með mark­viss­ari hætti.

Al­menna frí­tekju­markið nær til allra eldri borg­ara og er það hlut­fall tekna sem eldri borg­ar­ar geta haft án þess að þær hafi áhrif á greiðslur þeirra frá Trygg­inga­stofn­un eða öðrum al­manna­trygg­ing­um. Nú ligg­ur fyr­ir til­laga í fjár­lög­um að hækka frí­tekju­markið, úr 25.000 kr. í 36.500 kr. á mánuði. Hækk­un frí­tekju­marks­ins þýðir að fleiri eldri borg­ar­ar geti haft aukn­ar tekj­ur án þess að þær skerði rétt­indi þeirra til líf­eyr­is­greiðslna. Slík­ar breyt­ing­ar stuðla að meira fjár­hags­legu ör­yggi og bættri af­komu þeirra eldri borg­ara sem eru virk­ir á vinnu­markaði eða hafa aðrar tekju­lind­ir. Hækk­un frí­tekju­marks­ins hef­ur því bein áhrif á lífs­gæði eldri borg­ara og ger­ir þeim kleift að lifa með meiri reisn. Fyr­ir marga er þetta mik­il­vægt, sér­stak­lega þegar horft er til hækk­andi verðlags, auk­ins hús­næðis­kostnaðar og kostnaðar við heil­brigðisþjón­ustu. Þessi hækk­un er tíma­bært skref en einnig er mik­il­vægt að hafa í huga þörf­ina á að halda áfram hækk­un frí­tekju­marks­ins í þrep­um á næstu árum.

Mik­il­vægi mark­vissr­ar aðstoðar

Þrátt fyr­ir þessi mik­il­vægu skref í að bæta lífs­kjör eldri borg­ara er staðreynd­in sú að efna­hags­staða þeirra er mjög mis­mun­andi. Fjár­hags­leg staða eldri borg­ara er al­mennt sterk þar sem sum­ir eiga tölu­verð eigna­söfn eða hafa áunnið sér eft­ir­laun úr líf­eyr­is­sjóðum, en aðrir búa hins veg­ar við fjár­hags­leg­an skort. Ein­stak­ling­ar sem hafa litla sem enga inn­eign í líf­eyr­is­sjóðum, búa við hátt leigu­verð og/​eða eiga ekki íbúðar­hús­næði eða hafa verið utan vinnu­markaðar stór­an hluta ævi sinn­ar, t.d. vegna heim­il­is­starfa eða veik­inda, geta upp­lifað fjár­hags­lega veika stöðu. Því er mik­il­vægt að greina þenn­an hóp sér­stak­lega svo stuðning­ur­inn rati í rétt­an far­veg. Eins mun verða nauðsyn­legt að skoða það bil sem orðið hef­ur á milli lægstu launa og elli­líf­eyr­is. Þenn­an mun verður að minnka í áföng­um yfir næstu ár.

Sam­fé­lags­leg ábyrgð

Sam­fé­lagið ber ríka ábyrgð á að tryggja að all­ir eldri borg­ar­ar fái tæki­færi til að lifa með reisn og ör­yggi á efri árum. Hækk­un frí­tekju­marks­ins er mik­il­vægt skref í þessa átt, en það er jafn­framt brýnt að við gleym­um ekki þeim sem búa við mest­an fjár­hags­leg­an skort eins og áður sagði. Með mark­vissri aðstoð og skýr­ari grein­ingu á þörf­um þessa hóps get­um við byggt upp rétt­lát­ara sam­fé­lag þar sem all­ir eldri borg­ar­ar fá sömu tæki­færi til að njóta ævikvölds­ins. Það er ekki nóg að horfa á meðal­töl­in eða al­menn­ar breyt­ing­ar; við verðum að skilja að það eru hóp­ar sem þurfa á sér­tæk­um aðgerðum að halda. Með því að sam­eina hækk­un frí­tekju­marks við mark­viss­ar aðgerðir fyr­ir þá sem hafa það verst get­um við tryggt betri lífs­kjör fyr­ir alla eldri borg­ara.

Ingibjörg Isaksen, þing­flokks­formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 19. september 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Hver er okkar á­byrgð á of­beldi meðal barna

Deila grein

17/09/2024

Hver er okkar á­byrgð á of­beldi meðal barna

Á síðustu vikum hefur okkur verið tíðrætt um ofbeldi barna gagnvart hvort öðru. Það kemur ekki á óvart í ljósi skelfilegra atburða sem hafa átt sér stað hér á landi þar sem börn ganga í meira mæli með eggvopn á sér.

Það eitt og sér að börn gangi vopnuð, eða telji sig þurfa að gera það, er óásættanleg þróun. Hvort sem að ofbeldi barna og ungmenna hafi aukist eða sé orðið sýnilegra, þá er augljóst að staðan er alvarleg og nauðsynlegt er að grípa í taumana og gera allt sem í okkar valdi stendur. Foreldrar, félagsþjónustan og stjórnvöld þurfa öll að taka höndum saman og stoppa þessa þróun.

Ofbeldi barna og ungmenna

Undanfarin ár hafa stjórnendur innan skólakerfisins lýst yfir áhyggjum af auknu ofbeldi m.a. innan skólalóðarinnar. Það á jafnvel við um börn á yngsta skólastigi. Það sama á við utan skólalóðarinnar og á samfélagsmiðlum. Foreldrar, lögreglan og skólayfirvöld benda öll á það að virðingarleysi barna gagnvart hvort öðru er sífellt meira áberandi þar sem ljót samskipti og líkamlegt ofbeldi færast í aukana.

Hvað er verið að gera?

Síðastliðinn júní kynnti Ásmundur Einar Daðason, mennta- og barnamálaráðherra, 14 aðgerðir gegn ofbeldi meðal barna í samvinnu við dómsmálaráðherra. Þar á að leiða saman fjölbreytta þjónustu- og viðbragðsaðila í samstilltu átaki gegn vaxandi ofbeldi meðal barna og ungmenna á Íslandi. Þessar aðgerðir snúa að auknu forvarnarstarfi, inngripi og meðferð og varða ýmsa aðila innan ríkisins, stjórnsýslunnar og sveitarfélaga.

Viðfangsefnið er víðfeðmt og aðgerðirnar því margskonar og varða m.a. aukna þverfaglega nálgun í ofbeldismálum meðal barna, að mynda verklag fyrir sakhæf og ósakhæf börn og úrræði fyrir þau sem beita alvarlegu ofbeldi, að efla samfélagslögreglu, að auka fræðslu og forvarnir og efla ungmennastarf. Aðgerðir þessar miða að því að fræða börn og ungmenni um afleiðingar, útvega þeim stað þar sem þau geta eflt samskipti í skipulögðu starfi og hvernig eigi að bregðast við þegar ofbeldi á sér stað. Allar þessar aðgerðir eru nauðsynleg skref sem þarf sífellt að endurskoða og meta á meðan á þeim stendur. Hins vegar er ofbeldi barna og ungmenna samfélagslegt mein sem allt samfélagið verður að taka höndum saman við að vinna bug á.

Það þarf heilt þorp til að ala upp barn

Við erum öll uggandi yfir framangreindri þróun ofbeldis, enda varðar hún okkur öll. Vörumst það að leggjast í skotgrafir og leita að sökudólgum. Þó þurfum við að komast til botns í það hvað veldur, hvar við erum að bregðast og gangast við þeirri ábyrgð. Foreldraeftirlit hvers foreldris fyrir sig með sínu barni og öðrum í sínu nærumhverfi verður að vera öflugt. Samfélagið allt verður að koma saman og vinna að því að kynna börnum okkar fyrir þeim hættum sem stafa af ofbeldi af því tagi sem við heyrum af nánast vikulega. Við þurfum að gangast að okkar ábyrgð sem foreldrar og þar komum við aftur að því að samvera er besta forvörnin eins og okkur hefur verið tíðrætt um undanfarin ár. Foreldrasamfélagið þarf að virkja vel í þessum aðgerðum og hér á landi höfum við góða reynslu af öflugu forvarnarstarfi og aðgerðum til að vinda ofan af óæskilegri hegðun.

Við berum öll ábyrgð á því að koma börnunum okkar vel til manns og kenna þeim samfélagsreglurnar, það gerum við ekki með því að vera fjarverandi sem foreldrar og setja ábyrgðina á aðrar stofnanir eða jafnvel að skella skuldinni á menntakerfið eða heilbrigðiskerfið. Auðvitað þurfum við að hafa öflugt geðheilbrigðiskerfi sem kemur í veg fyrir alvarlegan hegðunarvanda eða vanlíðan meðal barna og ungmenna en það verður ekki fram hjá því litið hver ábyrgð okkar er sem foreldrar.

Við eigum að hafa vökult auga fyrir ofbeldi í okkar nærumhverfi, eiga samtal við ungmennin okkar og grípa einstaklinga í áhættuhópum sem gætu beitt eða lent í ofbeldi. Þegar kemur að velferð barnanna í okkar samfélagi er okkur sem ætlum að vera virkir og góðir þátttakendur í samfélaginu ekkert óviðkomandi, og við eigum að sjá til þess að börnin okkar mótist í rétta átt til framtíðar.

Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir, þingmaður Framsóknar í Suðurkjördæmi.

Greinin birtist fyrst á visir.is 17. september 2024.

Categories
Fréttir Greinar

Skelfiskræktun og vinnsla

Deila grein

17/09/2024

Skelfiskræktun og vinnsla

Kræklingarækt hefur verið reynd hér við land en átt erfitt uppdráttar. Áhugi stjórnvalda hefur verið dræmur og lýsir sér best í hvað regluverk um ræktun af þessu tagi hefur verið veikburða og ófullnægjandi. Víða um heim er slík ræktun í blóma og það er ekkert sem segir að það sama geti átt við á Íslandi, en umgjörð stjórnvalda þarf að styðja við framleiðsluna svo að hægt sé að tryggja hámarksábata til framleiðenda og samfélagsins.. Náttúran er ekki til fyrirstöðu, en sjórinn við Ísland er mjög frjósamur og getur vaxtahraði kræklings hér við land verið álíka og það sem þekkist í Evrópu.

Kræklingur

Kræklingaræktun er lífræn og umhverfisvæn starfsemi. Engin fóðrun á sér stað og ekki eru notuð nein efni við ræktunina. Aðeins búnaðurinn sjálfur hefur áhrif á umhverfið en öll framkvæmdin er afturkræf og sjónræn áhrif hennar eru haldin í lágmarki. Þó þarf að hafa varann á þar sem ræktun í of miklum mæli getur haft neikvæð áhrif á þörunga, enda nærast skeldýr á þeim.

Undirrituð óskaði eftir skýrslu frá matvælaráðherra á vordögum um skeldýrarækt, umfang hennar frá árinu 2011 og samanburð á starfsumhverfi og samkeppnishæfni við önnur Evrópulönd. Skýrslan var birt í byrjun þessa mánaðar.

Ræktun og veiðar skeldýra eru einungis heimilar á ræktunarsvæðum sem Matvælastofnun hefur viðkennt á grundvelli heilnæmiskannana. Á útgefnum leyfum má sjá að framleiðsla hefur farið fram í fjörðum víða um land, að undanskildu Suðurlandinu.

Lög og reglur

Um ræktun á skeldýrarækt gilda lög nr. 90/2011 og voru það fyrstu heildarlögin á Íslandi um skeldýrarækt. Samkvæmt mati matvælaráðuneytisins er erfitt að meta áhrif lagasetningunnar á ræktun á kræklingi á Íslandi, en fyrstu árin eftir lagasetninguna jókst ræktun hér við land allt til ársins 2018. Þá fór að halla undir fæti.

Nokkur vinna hefur farið fram í undirbúningi að setningu reglugerðar um skeldýrarækt með stoð í áðurnefndum lögum en meðgangan hefur tekið á og engin afurð litið dagsins ljós né er hún í sjónmáli.

Samanburður á starfsumhverfi

Hér á landi fellur allur kostnaður við sýnatökur og greiningar á þann ræktanda sem hyggst setja krækling á markað. Er það í samræmi við framleiðslu matvæla almennt. En þegar er litið á umfang kræklingaræktunar hér við land verður þetta að segja að kröfurnar eru umtalsverðar. Því almennt vantar mikið upp á rannsóknir og stefnu stjórnvalda varðandi þessa starfsemi. Það hefur letjandi áhrif og vinnur gegn framþróun í starfsgeiranum. Í sumum löndum Evrópu hafa stjórnvöld ákveðið að standa alfarið straum af kostnaði við eftirlit og vöktun á ræktunarsvæði kræklings. Þarna ráða hagsmunir um almannaheill, þar sem sýkingar og eitrun geta komið upp og skiptir því miklu máli að heilnæmi vörunnar skili sér til neytenda. Það á að vera stefna stjórnvalda að styðja við frumkvöðla á þessu sviði hér við land, því sú ræktun sem farið hefur fram hér er enn að slíta barnsskónum og ræktun hvers fyrirtækis er í smáum stíl. Ávinningur að rannsóknum, eftirliti og vöktun fyrir ríkið er mikill m.a. þar sem mikilvægt er að byggja undir stefnu og regluverk um greinina til framtíðar.

Byggðamál

Uppbygging atvinnu um allt land skiptir máli. Það skiptir líka máli að byggt sé undir fjölbreytni og sjálfbæra nýting auðlinda. Það er staðreynd að þessi starfsemi getur þrifist á þeim svæðum þar sem byggðir hafa farið halloka í atvinnumálum og getur því reynst mikilvæg hvað varðar styrkingu byggða um landið.

Matvælaráðherra hefur þegar sett á stað stefnumótun er varðar skeldýrarækt og er hún hluti af stærri stefnumótun um nýtingu þangs og þara. Það er ánægjulegt að sjá aukin áhuga stjórnvalda á málaflokknum. En það er ljóst að hraða þurfi setningu regluverks í kringum greinina. Það hefur nú þegar farið fram vinna í þeim undirbúningi og greinin kallar sterkt eftir föstum grunni til að byggja sína starfsemi á. Það er þjóðhagslega hagkvæmt að kræklingarækt þróist og vaxi, enda höfum við aflað mikillar þekkingar í þessum efnum á undanförnum árum og hún má ekki tapast.

Halla Signý Kristjánsdóttir, þingmaður Framsóknar

Greinin birtist fyrst á bb.is 13. september 2024.