Category: Greinar

Ára­mót, þessi ímynduðu þátta­skil í lífi okk­ar, eru sér­stak­ur tími. Í þeim renn­ur sam­an í eitt, nán­ast áþreif­an­legt augna­blik, minn­ing­ar okk­ar úr fortíðinni og vænt­ing­ar okk­ar um framtíðina. Það er hollt að staldra við á þess­um skurðpunkti fortíðar og framtíðar og líta yfir sviðið. Það er margt í sam­fé­lagi okk­ar sem er gott eins og sést þegar helstu mæli­kv­arðar eru skoðaðir. Það þýðir þó ekki að hér sé allt full­komið. Alltaf er rými til að bæta þá um­gjörð sem við höf­um skapað um sam­fé­lag okk­ar.

Þegar maður er orðinn marg­fald­ur afi þá hefst nýtt tíma­bil í lífi manns. Minn­ing­ar frá fyrstu árum barn­anna verða ljós­lif­andi og þá ekki síður minn­ing­ar úr eig­in æsku. Í kring­um börn er æv­in­týra­heim­ur sem er full­ur af lit­rík­um per­són­um. Ein þeirra er Emil í Katt­holti, strák­ur­inn sem var svo óþægur að sveit­ung­arn­ir söfnuðu pen­ing­um til þess að hægt væri að senda hann til Am­er­íku. Því var auðvitað hafnað og átti fyr­ir Emil að liggja að verða odd­viti. Astrid Lind­gren hélt með börn­un­um í sög­um sín­um og opnaði leið inn í heim þeirra og það á tím­um sem ekki var á öll­um heim­il­um litið á börn sem mann­eskj­ur.

Vel­sæld barna

Á síðustu árum höf­um við lagt mikla áherslu á vel­ferð barna eins og sér glöggt merki í nýj­um lög­um um vel­sæld barna sem samþykkt voru und­ir lok síðasta kjör­tíma­bils. Rann­sókn­ir sýna að fyrstu árin eru gríðarlega mik­il­væg og hafa mót­andi áhrif á æv­ina alla. Áhersla Fram­sókn­ar hef­ur lengi verið á vel­ferð barna. Hluti af sögu Fram­sókn­ar er að koma á fæðing­ar­or­lofi fyr­ir feður sem er ekki aðeins mik­il­vægt fyr­ir jafn­rétti kynj­anna held­ur stuðlar að nán­ara og betra sam­bandi barna við feður sína. Leng­ing fæðing­ar­or­lofs í 12 mánuði sem er eitt af verk­um síðustu rík­is­stjórn­ar er einnig mik­il­vægt skref í að bæta enn aðbúnað barna.

Barnið er hjartað í kerf­inu

Þær breyt­ing­ar, sem lög­in um vel­sæld barna og sú samþætt­ing sem unnið var að í tíð Ásmund­ar Ein­ars Daðason­ar sem fé­lags- og barna­málaráðherra, fela í sér hef­ur í för með sér að vegg­ir og þrösk­uld­ar milli ólíkra kerfa voru brotn­ir til. Það er orðið al­gjör­lega skýrt að barnið er hjartað í kerf­inu og að hags­mun­ir þess séu alltaf í önd­vegi. Þær lýs­ing­ar sem heyrst hafa reglu­lega í fjöl­miðlum heyra von­andi sög­unni til inn­an skamms.

Í vinn­unni við lög­in var sér­stak­lega reiknað út hvaða áhrif þess­ar breyt­ing­ar hefðu efna­hags­lega. Það kom í ljós, sem eru ef­laust lít­il tíðindi fyr­ir marga, að þessi áhersla á vel­sæld barna hef­ur ekki aðeins gríðarlega já­kvæð áhrif á ein­stak­ling­inn sjálf­an held­ur kem­ur hún til með að skila sam­fé­lag­inu öllu fjár­hags­leg­um ávinn­ingi. Sé stutt við þau börn sem á því þurfa að halda aukast lík­urn­ar á því að þau njóti auk­inna lífs­gæða á lífs­leiðinni.

Önnur stór breyt­ing sem varð á síðasta kjör­tíma­bili var nýr Mennta­sjóður náms­manna sem varð að veru­leika með vinnu Lilju Dagg­ar Al­freðsdótt­ur sem mennta- og menn­ing­ar­málaráðherra. Í þeim breyt­ing­um eru aðstæður náms­manna orðnar mun betri, ekki síst barna­fólks þar sem nú er veitt­ur styrk­ur fyr­ir hvert barn en ekki viðbót­ar­lán eins og áður. Með þessu er stutt sér­stak­lega við ungt barna­fólk og tæki­færi þess til náms auk­in veru­lega.

Ég hef lagt á það áherslu í mín­um störf­um að fá sjón­ar­horn barna og ung­menna varðandi sam­göng­ur. Sér­stak­ur starfs­hóp­ur hef­ur komið með til­lög­ur í þeim efn­um sem snú­ast meðal ann­ars um betri vegi þar sem börn fara um til að sækja skóla, aukna áherslu á göngu- og hjóla­stíga og að sam­gönguþing ung­menna og barna verði hluti af ár­legu Sam­gönguþingi. Það er nefni­lega þannig að þegar stjórn­mál­in hugsa um hags­muni barna þá verður ákv­arðana­tak­an ábyrg­ari og horf­ir meira til framtíðar. Sú áhersla sem ég lagði á um­ferðarör­yggi í störf­um mín­um er ná­tengt þess­ari sýn á sam­fé­lagið.

Hús­næði er frumþörf

Ein af stóru breyt­ing­un­um sem birt­ast í nýrri rík­is­stjórn er að hús­næðismál, skipu­lags­mál, sam­göng­ur, sveit­ar­stjórn­ar- og byggðamál eru nú öll í einu innviðaráðuneyti. Það gef­ur okk­ur tæki­færi til að leggja meiri áherslu á hús­næðismál um allt land. Það verður að ná jafn­vægi á hús­næðismarkaði. Hús­næði er frumþörf mann­eskj­unn­ar og má ekki vera fjár­hags­legt happ­drætti. Með betri og breiðari yf­ir­sýn er hægt að ná þessu jafn­vægi og leiða sam­an ólíka aðila til að bæta lífs­gæði íbúa lands­ins og búa bet­ur að fjöl­skyld­um, hvar sem þær ákveða að stofna heim­ili.

Fjöl­breytt at­vinnu­tæki­færi um allt land

Vinna, vöxt­ur og vel­ferð hef­ur lengi verið leiðar­stef Fram­sókn­ar. Sam­fé­lagið hvíl­ir á því að fólki standi til boða fjöl­breytt at­vinna um allt land. Sú viðhorfs­breyt­ing varðandi störf rík­is­ins, sem kem­ur fram í stjórn­arsátt­mála nýrr­ar rík­is­stjórn­ar Fram­sókn­ar, Sjálf­stæðis­flokks og Vinstri hreyf­ing­ar­inn­ar – græns fram­boðs, er mik­il tíðindi. Störf á veg­um rík­is­ins eiga ekki að vera staðbund­in nema þau séu sér­stak­lega skil­greind þannig. Þetta þýðir að frelsi fólks til bú­setu er stór­aukið. Þessi breyt­ing kall­ar á viðhorfs­breyt­ingu meðal stjórn­enda hjá rík­inu og mun ég leggja mikla áherslu á að þessi grund­vall­ar­breyt­ing á hugs­un varðandi störf starfs­manna rík­is­ins verði al­menn og viðvar­andi.

Stjórn­mál snú­ast um þjón­ustu

Í störf­um mín­um síðustu fjög­ur árin lagði ég mikla áherslu á að efla sveit­ar­stjórn­arstigið. Það er að mati mínu og margra annarra og veik­b­urða og er það ekki síst vegna þeirra mörgu og smáu ein­inga sem sveit­ar­fé­lög­in eru. Með nýrri hugs­un í mál­efn­um barna verður það enn mik­il­væg­ara að sveit­ar­fé­lög­in standi sterk og það verður helst gert með því að þau stækki. Hlut­verk sveit­ar­stjórna er skýrt, al­veg eins og hlut­verk rík­is­stjórna: Þær eiga að tryggja lífs­gæði, þær eiga að tryggja jöfn tæki­færi íbú­anna til að blómstra og þar eru mál­efni barna mik­il­væg­asti þátt­ur­inn. Öflugt skóla­kerfi frá leik­skóla er nauðsyn­legt til þess að öll börn njóti sömu tæki­færa. Það hef­ur sýnt sig að fé­lags­leg­ur hreyf­an­leiki er mik­ill á Íslandi. Öflugt mennta­kerfi um allt land skap­ar al­menn og mik­il lífs­gæði fyr­ir kom­andi kyn­slóðir.

Heils­an í fyrsta sæti

Síðustu tvö ár hafa öðru frem­ur snú­ist um bar­áttu við heims­far­ald­ur og efna­hags­leg­ar af­leiðing­ar hans. Það er óhætt að segja að ár­ang­ur okk­ar í bar­átt­unni, bæði hvað varðar heils­una og efna­hag­inn, hef­ur gengið von­um fram­ar. Við stönd­um nú á ákveðnum tíma­mót­um í bar­átt­unni við veiruna. Við sjá­um að nýtt af­brigði virðist hafa væg­ari veik­indi í för með sér en á móti kem­ur að það er meira smit­andi og fer um sam­fé­lagið eins og eld­ur í sinu. Það er eðli­legt og ábyrgt að fara var­lega í aflétt­ing­ar en enn frem­ur ljóst að þráin eft­ir venju­legu lífi er mik­il og eðli­leg. Bar­átt­an við veiruna er þó ekki eina verk­efni nýs heil­brigðisráðherra, Will­ums Þórs Þórs­son­ar, því fram und­an er styrk­ing heil­brigðis­kerf­is­ins og þjón­ustu við eldra fólk um allt land. Ég er mjög þakk­lát­ur fyr­ir hið mikla og óeig­ingjarna starf þeirra sem standa í eld­lín­unni í far­aldr­in­um, hvort sem þau starfa í heil­brigðis­kerf­inu, mennta­kerf­inu eða lög­gæslu.

Tæki­fær­in bíða okk­ar

Lofts­lags­mál­in eru stærsta úr­lausn­ar­efni sam­tím­ans. Yngstu kyn­slóðirn­ar hafa mikl­ar áhyggj­ur og er það skilj­an­legt miðað við þá há­væru umræðu sem verið hef­ur síðustu árin. Ný rík­is­stjórn er metnaðarfull í áform­um sín­um varðandi lofts­lags­mál og hún er raun­sæ. Við höf­um nú þegar náð mikl­um ár­angri með raf- og hita­veitu­væðingu lands­ins. Græn orka er ein eft­ir­sótt­asta vara í heimi og þá orku eig­um við og höf­um gríðarlega reynslu af því að fram­leiða. Það skap­ar tæki­færi fyr­ir okk­ur, bæði í græn­um iðnaði og garðyrkju, svo eitt­hvað sé nefnt, en það skap­ar líka tæki­færi fyr­ir frum­kvöðla og ný­sköp­un­ar­fyr­ir­tæki til að sækja með þessa þekk­ingu til annarra landa. Hug­verkaiðnaður­inn snýst ekki aðeins um aðgang að grænni orku held­ur að skap­andi hugs­un og þekk­ingu. Hug­verkaiðnaður­inn, hvort sem hann felst í lyfjaiðnaði eða tölvu­leikja­gerð, hef­ur stækkað mikið á síðustu miss­er­um og mun ef rétt er haldið á spöðunum blómstra enn frek­ar á næstu árum og ára­tug­um.

List­in er upp­spretta nýrra tæki­færa

Sag­an af Emil í Katt­holti er ekki bara speg­ill á sam­fé­lag. Sag­an sýn­ir okk­ur líka mik­il­vægi menn­ing­ar og lista í því að skapa verðmæti, and­leg og ver­ald­leg. Auk­in áhersla á menn­ingu og skap­andi grein­ar skap­ar ekki aðeins auk­in tæki­færi til at­vinnu held­ur skap­ar hún vit­und um sam­fé­lag. All­ir okk­ar stór­kost­legu lista­menn sem auðga líf okk­ar hafa einnig lagt mikið af mörk­um til þess að skapa sjálfs­mynd okk­ar sem þjóðar; skapa ímynd Íslands. Kvik­mynda­gerðin, tón­list­in, bók­mennt­irn­ar, mynd­list­in, leik­list­in eru upp­spretta nýrra hug­mynda og nýrra tæki­færa.

Sam­fé­lagi sem legg­ur áherslu á vel­ferð barna og hlust­ar á radd­ir þeirra hlýt­ur að farn­ast vel. Þannig sam­fé­lag horf­ir til framtíðar með hags­muni kom­andi kyn­slóða að leiðarljósi. Í þannig sam­fé­lagi vil ég búa og þannig sam­fé­lag mun ég og Fram­sókn leggja alla krafta okk­ar í að viðhalda og efla á næstu árum.

Sigurður Ingi Jóhannsson, innviðaráðherra og formaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 31. desember 2021.

Kæri lesandi.

Þegar þetta er ritað er aðeins farið að rökkva á Þorláksmessu. Daginn er tekið að lengja og helgin að færast yfir samfélagið. Þetta er fallegur og göldróttur tími. Jólaljósin lýsa upp skammdegið. Og þegar veðrið er stillt og fallegt eins og núna fyrir utan gluggann hjá mér þá færist einhver einstök kyrrð yfir sveitina. Kyrrð þessa árstíma er frábrugðin kyrrð annarra tíma ársins því í þessari kyrrð lifna minningar um fyrri jól og ekki síst jól æskunnar.

Framundan eru áramótin með tilheyrandi uppgjöri við hið liðna og þönkum um það sem koma skal. Árið sem nú er að líða frá okkur hefur verið mörgum þungt. Það hefur einkennst af baráttu við heimsfaraldurinn en eins og önnur kosningaár þá hefur það einkennst af grundvallarumræðum um samfélagið og í hvaða átt við viljum að það stefni og hvaða leiðir skuli farnar. Ég get sem formaður Framsóknar, þessa 105 ára gamla flokks, litið sáttur til baka yfir árið. Við í Framsókn nutum í haust góðrar uppskeru eftir vinnu síðustu ára. Sá sigur sem við unnum í kosningunum var mikilvægur og merkilegur. Miðjan, samvinnan og hófsemin vann stórsigur. Og eins og ég hef oft sagt þá er það á miðjunni sem framtíðin ræðst, það er á miðjunni sem það jafnvægi verður til sem framfarir byggja á.

Kosningabarátta Framsóknar gekk út á það að fjárfesta í fólki og hún gekk út á það að við trúum á afl íslensks samfélags til að skapa verðmæti sem leiðir til aukinna lífsgæða allra Íslendinga. Við erum ekki flokkur sem sér djöfla í hverju horni, við erum flokkur sem sér tækifærin. Við sjáum ekki vandamál, heldur verkefni. Og verkefni okkar næstu árin eru mörg og þau eru brýn.

Tækifærin í grænum iðnaði eru mikil og mikilvægt að stjórnvöld styðji eftir því sem hægt er við uppbyggingu hringinn í kringum landið.

Í stjórnarsáttmála Framsóknar, Sjálfstæðisflokks og Vinstrihreyfingarinnar – græns framboðs má heyra hjartslátt samfélagsins. Í honum ríkir bjartsýni. Bjartsýni um að framtíðin færir okkur aukin lífsgæði ef rétt er á málum haldið og bjartsýni um að við getum lagað það sem þarf að laga. Í stjórnarsáttmálanum hljómar stefna og hugsjónir Framsóknar.

Framtíðin er spennandi og framtíðin er björt. Þau tækifæri sem blasa við okkur eru mörg og þau eru um allt land. Ferðaþjónustan tekur skjótt við sér þegar aðstæður í ferðamennsku heimsins batna með hækkandi sól. Tækifærin í sjávarútvegi og landbúnaði eru mikil og öflug nýsköpun byggir ofan á þá reynslu og þekkingu sem er til í þessum rótgrónu atvinnugreinum á Íslandi. Tækifærin í grænum iðnaði eru mikil og mikilvægt að stjórnvöld styðji eftir því sem hægt er við uppbyggingu hringinn í kringum landið. Þá er sú sókn sem hafin er í hugverkaiðnaði og skapandi greinum sérstaklega spennandi og mun ef rétt er haldið á spöðunum skapa fjölmörg eftirsóknarverð og verðmæt störf fyrir unga jafnt sem eldri. Sá kraftur og sú hugmyndaauðgi sem býr í listum, sögu og menningu þjóðarinnar okkar felur í sér einstök tækifæri til að skapa verðmæti – bæði fjárhagsleg og samfélagsleg.

Ég ætla að leyfa mér að með vorinu birti ekki aðeins til í bókstaflegum skilningi heldur munum við ná sífellt betri tökum á faraldrinum og viðbrögðum okkar við honum.

Við erum okkar eigin gæfu smiðir. Það er mikilvægt að við tökum öll ábyrgð á eigin lífi og barna okkar. Það eru hins vegar hagsmunir alls samfélagsins að við búum börnum og ungmennum sterka umgjörð sem samfélag. Það er mikilvægt að stuðningskerfið snúist um hagsmuni og heilbrigði einstaklingsins en ekki kerfið sjálft. Við höfum stigið ákveðin og dýrmæt skref í þá átt á síðustu misserum og munum áfram vinna að því að skapa umgjörð þar sem allir fá tækifæri til að blómstra á sínum forsendum.

Við höfum sýnt það síðustu tvö árin að samstaða og samvinna er þjóðinni í blóð borin. Við höfum tekist á við erfiðar aðstæður og staðið okkur vel. Nú rís sólin fyrr á hverjum degi og færir okkur meira ljós. Ég ætla að leyfa mér að með vorinu birti ekki aðeins til í bókstaflegum skilningi heldur munum við ná sífellt betri tökum á faraldrinum og viðbrögðum okkar við honum. Og ef við göngum til verka bjartsýn og æðrulaus verður sú framtíð sem býður okkar björt og rík af tækifærum.

Ég óska þér, lesandi góður, gleðilegs árs og gæfuríks.

Sigurður Ingi Jóhannsson, formaður Framsóknar og innviðaráðherra.

Greinin birtist fyrst á 27. desember 2021.

Kæri lesandi.

Saga Framsóknar í 105 ár er samofin framfarasögu íslensku þjóðarinnar og hvernig íslenskt samfélag hefur komist í efstu sæti í flestu því sem þykir gott og mikilvægt í samfélögum heimsins. Stóran hluta þessara 105 ára hefur Framsókn setið við ríkisstjórnarborðið en þess á milli veitt ríkisstjórnum landsins mikilvægt aðhald í stjórnarandstöðu.

Framsókn er miðjuflokkur sem hefur samvinnu að leiðarljósi í störfum sínum. Hún hafnar öfgum, hvort sem þær eru kenndar við hægri eða vinstri eða aðra ása, og leitar eftir sátt og samvinnu um leiðir og niðurstöðu sem eru almenningi til heilla. Það er samvinnan sem hefur skilað okkur á Íslandi svo hratt áfram í þróun samfélagsins. Samtakamáttur og samvinnu eru lykillinn að framförum. Við í Framsókn horfum á þann góða grunn sem samfélagið byggir á og styðjum við breytingar á því sem þarf að laga. Framsókn er ekki flokkur byltinga, við erum flokkur framfara.

Það er ekki sjálfsagt að stjórnmálahreyfingar nái háum aldri. Til þess að svo megi verða þurfa þær að vera síkvikar og hrærast með samfélaginu sem þær eru hluti af, samfélaginu sem þær þjóna. Það erindi sem Framsókn hefur í stjórnmálum á Íslandi er mikið eins og sýndi sig í kosningasigri haustsins. Erindið er margþætt en byggir á því sem var meitlað orð fyrir löngu síðan: Vinna, vöxtur, velferð. Án öflugs atvinnulífs verður ekki hægt að halda úti öflugu velferðarkerfi. Undirstaða framfaranna er einnig áhersla á að hver og einn fái tækifæri til að blómstra í sínu lífi með góðri menntun og fjölbreyttum atvinnutækifærum.

Frá því Framsókn varð til í desember 1916 hefur hún alltaf lagt áherslu á öflugt atvinnulíf um allt land. Smátt og smátt hefur stoðum efnahagslífsins fjölgað og þær gildnað: Landbúnaður, sjávarútvegur, iðnaður, ferðaþjónusta og nú síðast skapandi greinar og hugverkaiðnaður. Við okkur blasa miklar áskoranir vegna loftslagsbreytinga en í þeim áskorunum felast líka tækifæri fyrir land sem byggir á grænni orku.

Kæri lesandi. Framsókn mun hér eftir sem hingað til beita sér fyrir umbótum í íslensku samfélagi, landsmönnum til heilla. Ég þakka þann mikla stuðning sem Framsókn hefur hlotið í gegnum tíðina og þá ekki síst í kosningasigri ársins 2021. Framtíðin er græn, hún er björt, og hún ræðst á miðjunni.

Sigurður Ingi Jóhannsson, formaður Framsóknar og innviðaráðherra.

Greinin birtist fyrst á visir.is 16. desember 2021.