Tag: Ásmundur Einar Daðason

Í síðustu viku kynnti ég lagafrumvörp sem miða að því að gjörbylta aðstæðum barna og fjöl­skyldna þeirra. Í dag mælti ég fyrir þeim á Alþingi og hefur því ferill þeirra þar hafist formlega. Þessi frumvörp eru afurð tæplega 3 ára samstarfs og að vinnslu þeirra hafa komið yfir 1.000 manns.

Börn eiga ekki að þurfa að búa við aðstæður sem gera það að verk­um að þau fá ekki að vera börn.

Þegar og ef börn, og fjölskyldur þeirra, þurfa aðstoð á aðstoðin að koma til þeirra.

Börnin eiga að vera hjartað í kerfinu og við eigum ekki að halda í kerfi sem byggist upp kringum mismunandi stofnanir og aðra þjónustuveitendur.

Börn og fjölskyldur eiga ekki að þurfa að vita hvert þau eiga að leita við vanda sem þau hafa fengið skilgreindan. Þeim á að vera leiðbeint að fyrra bragði frá fyrstu stundu.

Öll börn fá tengilið sem auðvelt er að nálgast og leita til.

Ég er hrærður yfir viðtökum síðustu viki og sannfærður um að þessi frumvörp (og fleiri sem munu fylgja) geti breytt heilmiklu fyrir börn og fjölskyldur þessa lands. Nú fer málið sína leið innan þingsins og ég vona að þau hljóti þar framgang.

• Stærsta kerfisbreytingin í málefnum barna á Íslandi í áratugi

Ásmundur Einar Daðason, félags- og barnamálaráðherra, hefur kynnt frumvarp um samþættingu þjónustu í þágu farsældar barna.

„Allt frá því ég tók við ráðherraembætti hefur forgangsverkefni mitt verið að bæta enn frekar hvernig við þjónustum börn og fjölskyldur þeirra. Í víðtæku samráði og samstarfi fjölmargra aðila, leikinna, lærðra, innan þings og utan, hefur verið unnið að því í hartnær þrjú ár að smíða undirstöður undir kerfi sem tryggir að börn og fjölskyldur þeirra falli ekki á milli kerfa og verði ekki send á eigin ábyrgð milli þjónustuaðila innan sveitarfélaga og ríkisstofnana. Verkefnið er risavaxið og ég held að það sé óhætt að segja að við séum að horfa upp á stærstu kerfisbreytingu í þessum málaflokki á Íslandi undanfarna áratugi,” sagði Ásmundur Einar á opnum kynningarfundi í gær.

Frumvarpið er afurð víðtæks og góðs samstarfs fjölda aðila með samþættingu þjónustu í þágu barna að markmiði, sem og að auka samvinnu og bæta samfellu þjónustu við börn og að hagsmunir barna skuli ávallt hafðir í fyrirrúmi. Verkefnið er umfangsmikið og felur sennilega í sér mestu breytingu sem gerð hefur verið á umhverfi barna á Íslandi í áratugi.

Erum að tryggja snemmbæran, samþættan stuðning þvert á kerfi

Á yfirstandandi kjörtímabili hefur verið unnið að undirbúningi lagaumhverfis sem miðar að því að tryggja börnum og aðstandendum þeirra, snemmbæran, samþættan stuðning þvert á kerfi. Vinnan hefur verið undir forystu félagsmálaráðuneytisins en í víðtæku og þéttu samráði við fjölmarga aðila, svo sem önnur ráðuneyti, þingmannanefnd um málefni barna, félagasamtök og einstaklinga sem hafa lagt hönd á plóg.

Stefnan sem er lögð til í frumvarpinu er að láta mismunandi hluta kerfisins tala betur saman og loka gráu svæðum. Þannig er markmiðið að barnið verði hjartað í kerfinu. Frumvarpið tekur til allrar þjónustu sem fer fram innan skólakerfisins, í leik-, grunn- og framhaldsskólum, á frístundaheimilum og í félagsmiðstöðvum. Það tekur einnig til þjónustu sem er veitt innan heilbrigðiskerfisins, í heilsugæslu, á heilbrigðisstofnunum og sjúkrahúsum og félagsþjónustu sem er veitt innan sveitarfélaga, barnaverndarþjónustu og þjónustu við börn með fatlanir, svo dæmi séu til tekin.

Í frumvarpinu er lögð rík áhersla á að börn og foreldrar hafi aðgang að samþættri þjónustu við hæfi án hindrana, ef á þarf að halda. Með breytingunum er leitast við að tryggja að foreldrar og barn fái upplýsingar um þjónustu í þágu barnsins og þjónustuveitendur, foreldrar og börn, eftir atvikum, móti í sameiningu markmið, úrræði og mat á árangri.

• Börnin eiga að vera hjartað í kerfinu – breyting í þágu barna
• Félagsleg fjárfesting álíka ábatasöm og flugvöllur
• Samþætting þjónustu í þágu farsældar barna – mat á fjárhagslegum áhrifum
• Mælaborð um velferð barna á Íslandi
• Samþætting þjónustu í þágu farsældar barna – stjórnarfrumvarp félags- og barnamálaráðherra, þingskjal 440.
• Barna- og fjölskyldustofa – stjórnarfrumvarp félags- og barnamálaráðherra, þingskjal 441.

Ræða Ásmundar Einars Daðasonar, félags- og barnamálaráðherra í umræðu um stefnuræðu forsætisráðherra á Alþingi fimmtudaginn 1. október 2020.

***

Góðir landsmenn. Þrátt fyrir þær fjölmörgu áskoranir sem íslenskt samfélag hefur staðið frammi fyrir síðustu mánuði og tengjast heimsfaraldri Covid-19 er mikilvægt að gleyma ekki öðrum stórum verkefnum sem kannski einmitt vegna afleiðinga Covid-19 á samfélag okkar eru mikilvægari en nokkru sinni fyrr. Ég ætla að koma inn á eitt þessara verkefna. Á haustþingi sem nú er að hefjast mun ég leggja fram stórar kerfisbreytingar er varða börn og fjölskyldur þeirra. Þar vil ég sérstaklega nefna nýja og stóra löggjöf sem á að stuðla að aukinni farsæld barna, grípa fjölskyldur sem þess þurfa og tryggja samtal á milli ólíkra kerfa þegar kemur að þjónustu við börn.

Samhliða þessari stóru kerfisbreytingu verða lagðar til fjölmargar aðrar lagabreytingar sem tengjast þessu. Að undirbúningi þeirra breytinga hefur komið afar stór hópur fólks með breiða og mikla þekkingu á málefnum barna. Þar má m.a. nefna sérfræðinga sem starfa með börnum okkar á hverjum einasta degi og bera kennsl á þau tækifæri sem til staðar eru til að gera betur og einstaklinga sem þekkja þjónustu kerfisins á eigin skinni, annaðhvort frá eigin æsku eða gegnum börnin sín. Og síðast en ekki síst hefur þverpólitísk þingmannanefnd með fulltrúum allra þingflokka gegnt gríðarlega mikilvægu hlutverki í þessari vinnu allri og hefur sýnt að við getum unnið saman þvert á flokka. Það er nefnilega svo að þessi mál snerta okkur öll og börn í viðkvæmri stöðu eiga ekki að eiga allt sitt undir flokkspólitískum línum. Við vildum hefja þau yfir þessar flokkspólitísku línur og það hefur tekist vel.

Eins og ég nefndi áðan og kynnt verður nánar á næstu vikum munu þessar kerfisbreytingar umbreyta þjónustu við börn og fjölskyldur þeirra þvert á þjónustukerfi. Ég hef fengið utanaðkomandi sérfræðinga til að meta áhrif af þessum kerfisbreytingum og í því mati kemur skýrlega fram að þær muni hafa mjög jákvæð áhrif á þjónustu við börn, tryggja snemmtæka íhlutun og eftirfylgd auk þess sem yfirsýn yfir velsæld barna verður margfalt betri.

Markmiðið með frumvarpinu er að börnum og fjölskyldum þeirra líði betur og vegni þar af leiðandi betur og tekið verði fyrr en ella á hindrunum sem verða mögulega á vegi þeirra. Allt sem aldrei er mikilvægara en einmitt á tímum sem þessum.

Það sem kemur einnig skýrlega fram í þessari vinnu og úttekt á lagafrumvarpinu er að fjárhagslegur ávinningur af því að koma þessum breytingum í gegn er gífurlegur. Þó að umtalsverða fjárfestingu muni þurfa á næstu árum til að tryggja að breytingarnar skili væntum árangri er ábati af þessum breytingum fyrir samfélagið í heild og þar með talið ríkissjóð ekki talinn í milljörðum heldur tugmilljörðum króna. Raunar yrði þessi fjárfesting, fjárfesting í börnunum okkar, sú allra ábatasamasta í sögu Íslands og það án neikvæðra umhverfisáhrifa eða annars fórnarkostnaðar. Á næstunni mun ráðast hvort við sem samfélag verðum tilbúin í slíka sögulega vegferð.

Góðir Íslendingar. Þessi vetur verður erfiður fyrir marga, við vitum það. Það er okkar hlutverk hér á Alþingi og í ríkisstjórn að standa vörð um fólkið í landinu, þétta möskvana í öryggisnetum og sjá til þess að í sameiningu komumst við í gegnum þetta. Um leið og ég hef fulla trú á því að okkur takist það tel ég mjög mikilvægan þátt í því að tryggja fullnægjandi þjónustu við börn og fjölskyldur þeirra, bæði vegna núverandi aðstæðna og sem hagsmuni okkar til allrar framtíðar. Ég hlakka til að ræða það frekar í þinginu hér á þessu þingi sem nú er að hefjast.

***

„Ég er gríðarlega ánægður með að hlutdeildarlánin hafi verið samþykkt á Alþingi í dag og með því erum við að stíga mikilvægt skref í þá átt að lækka þröskuld ungs fólks og tekjulágra inn á fasteignamarkaðinn, og þar með auka öryggi fjölskyldna landsins þegar kemur að húsnæðismálum. Þessi aðgerð hefur reynst afskaplega vel í Skotlandi og lánin munu hafa jákvæð áhrif á byggingu húsnæðis á landsbyggðinni,“ segir Ásmundur Einar Daðason, félags-og barnamálaráðherra.

Alþingi samþykkti í dag frumvarp Ásmundar Einars Daðasonar, félags- og barnamálaráðherra, um hlutdeildarlán sem ætlað er að auðvelda tekju- og eignalitlum einstaklingum að eignast sína fyrstu íbúð. Hlutdeildarlánin eru að skoskri fyrirmynd og brúa bilið á milli lána veittum af fjármálafyrirtækjum og lífeyrissjóðum annars vegar og kaupverðs hins vegar. Hægt verður að sækja um lánin frá 1. nóvember næstkomandi á vefnum.

Hlutdeildarlánin virka þannig að kaupandi leggur til að lágmarki 5% eigið fé og tekur 75% fasteignalán hjá lánastofnun. Ríkið lánar síðan einstaklingum sem eru að kaupa sína fyrstu eign, að vissum skilyrðum uppfylltum, ákveðið hlutfall af verði þess íbúðarhúsnæðis sem þeir hyggjast kaupa. Hámarkslánstími hlutdeildarlána er 25 ár. Að þeim tíma liðnum skal endurgreiða ríkinu lánið hafi íbúðin ekki þegar verið seld. Hlutdeildarlánin bera hvorki vexti né afborganir á lánstímanum. Lántakendurnir endurgreiða hlutdeildarlánið þegar íbúðin er seld.

„Virðulegi forseti. Covid-faraldurinn kom til okkar eins og þruma úr heiðskíru lofti, líkt og komið hefur verið inn á í umræðum hér. Ríkisstjórnin hefur brugðist við af festu í öllum aðgerðum sem gripið hefur verið til. Mörg þeirra verkefna sem við öll í þessu samfélagi höfum verið að vinna að höfum við þurft að framkvæma í breyttri mynd eða leggja til hliðar vegna Covid-19. Hjá ríkisstjórninni hefur allur tími verði nýttur í að bregðast við faraldrinum, tryggja þjónustu og verja fólk og fjölskyldur í viðkvæmri stöðu. Framsóknarflokkurinn og ég höfum lagt áherslu á það að verja hópa í viðkvæmri stöðu. Það höfum við gert innan félagsmálaráðuneytisins. Það hefur menntamálaráðherra gert innan menntamálaráðuneytisins og sveitarstjórnarráðherra innan sveitarstjórnarráðuneytisins.

Sem ráðherra félagsmála get ég sagt að við unnum eftir því kerfi í gegnum kórónufaraldurinn að tryggja samvinnu og samstarf á milli allra aðila sem voru að þjónusta viðkvæma hópa í samfélaginu. Með samvinnu við sveitarfélög og með samvinnu við frjáls félagasamtök tókst í gegnum faraldurinn síðasta vetur að tryggja, því sem næst, þjónustu við alla viðkvæma hópa í íslensku samfélagi. Ég vil þakka hinu öfluga starfsfólki sem hefur staðið í framlínunni, ekki bara í heilbrigðiskerfinu heldur líka í félagsþjónustunni, í þjónustu við viðkvæma hópa við afar krefjandi aðstæður. Það hefur staðið vaktina í sveitarfélögum landsins og gerir það enn þá núna þegar veiran er að skjóta sér niður á nýjan leik.

Í viðkvæmum hópum í samfélagi okkar er fólk í viðkvæmri stöðu. Þetta eru kannski ekki háværustu hóparnir í samfélaginu en þetta er fólk sem þarf, miklu meira en við sem erum í þessum þingsal, á eðlilegri rútínu að halda. Það þarf að geta sinnt eðlilegu lífi, mætt í vinnuna og á þá staði sem það þarf í daglegu lífi. Þetta fólk þurfti að þola mikla félagslega einangrun síðasta vetur. Við höfum eytt um 6 milljörðum kr. af almannafé til að tryggja félagslegar úrbætur fyrir þessa hópa núna í sumar og á vormánuðum og þeim fjármunum er einkar vel varið. Ég vil líka segja að viðkvæmir hópar mega ekki við því að veiran skjóti niður rótum á nýjan leik þannig að fólk þurfi að loka sig inni í allan vetur, eins og það þurfti að gera síðasta vetur.

Hvað varðar vinnumarkaðinn þá höfum við farið í margvíslegar aðgerðir í vinnumarkaðsmálum og munum halda áfram á þessum þingstubbi að ræða frekari aðgerðir. Við munum halda áfram á þingvetrinum sem fram undan er að ræða aðgerðir hvað þetta snertir; hlutabótaúrræðið, greiðslur til fólks sem fer í sóttkví og sumarstörfin sem við sköpuðum á nýliðnu sumri. Það tókst að skapa þrisvar sinnum fleiri sumarstörf en gert var eftir efnahagshrunið og náðist ekki að fylla í öll sumarstörfin fyrir námsmenn. Við erum að undirbúa aðgerðir sem ræddar verða í þinginu er varða námsúrræði fyrir þá sem hafa verið langtímaatvinnulausir og við munum þurfa að ráðast í frekari aðgerðir. En þegar menn segja að ríkisstjórnin hafi ekki notað sjóði almennings til að grípa fólkið og fjölskyldurnar sem hafa misst vinnuna þá er það beinlínis rangt. Á yfirstandandi ári munu yfir 70 milljarðar af almannafé renna í gegnum atvinnuleysistryggingar til fólks, til heimila, sem hefur misst vinnuna. Til samanburðar runnu á síðasta ári rúmlega 20 milljarðar í atvinnuleysistryggingar og 24 milljarðar á árinu 2009. Það fer þrisvar sinnum hærri upphæð núna í það að grípa fólk, grípa fjölskyldur.

Síðan vil ég segja að þessi veira er ólíkindatól, eins og komið hefur fram. Kannski er best fyrir okkur að viðurkenna að við erum ekki með öll svörin. Við vitum ekki hvað morgundagurinn ber í skauti sér. Þess vegna er lykilatriði að halda áfram að vera snögg að bregðast við, vera tilbúin að endurskoða ákvarðanir og taka aðra stefnu ef veiran fer að haga sér öðruvísi. Það hefur ríkisstjórnin haft að leiðarljósi. Það hef ég haft að leiðarljósi og það eigum við að hafa að leiðarljósi á komandi vetri.“

Ræða Ásmundar Einars Daðasonar, félags- og barnamálaráðherra, á Alþingi 27. ágúst 2020.