Author: einar

Skólafólk lyfti grettistaki þegar takmarkanir á skólastarfi komu til framkvæmda snemma í mars. Kennarar og stjórnendur þurftu á augabragði að umbylta öllu skólastarfi og koma til móts við nemendur, svo námsframvindan yrði fyrir sem minnstum skaða. Skólar brugðust ólíkt við eftir aðstæðum, og færðu sig mismikið yfir í rafræna kennslu og samskipti. Alls staðar voru þó stigin stór þróunarskref, sem skólarnir geta nýtt sér þegar kórónutímabilinu lýkur.

Rafræn samskipti hafa þróast hratt síðustu misseri. Mikill ávinningur felst í því fyrir samfélagið allt að nýta tæknina. Samvinna getur orðið skilvirkari og þátttakendur virðast oft einbeittari, fólk virðist frekar mæta á réttum tíma á fjarfundi en hefðbundna, pappír sparast og umferð minnkar, svo dæmi séu nefnd. Öllum er ljóst, að aukið tæknilæsi skapar grundvöll fyrir margbreytilegar tæknilausnir.

Ekkert kemur þó í stað beinna samskipta milli nemenda, kennara og annars starfsfólks skólanna. Góðir kennarar og skólastjórnendur eru ómetanlegir. Skólasamfélagið á hverjum stað er einkar mikilvægt fyrir félagslegan þroska, geðheilbrigði, færni í samskiptum og almennt nám. Skólinn er vettvangur barna til að hitta og spegla sig í jafningjum sínum og starfsfólki. Þetta á ekki síst við þá sem standa höllum fæti og líklega muna flestir eftir góðum kennara sem hafði varanlega góð áhrif á líf þeirra. Þess vegna er skólasamfélagið, með sinni mannlegu nánd og tengsl í fyrirrúmi, eitt af því dýrmætasta sem íslenskt menntakerfi á.

Tækniþróun og iðnbyltingar munu ekki leysa kennarann af hólmi. Skólastarf byggir á öflugu lærdómssamfélagi þar sem skólafólk, nemendur og foreldrar mynda jákvæða og uppbyggilega menningu. Það er ástæða til að fagna auknu tæknilæsi, sem styður við jákvætt og uppbyggilegt skólastarf á öllum skólastigum. Kennarar og skólastjórnendur halda áfram mikilvægi sínu, því eitt af því sem kemur fram hjá nemendum á COVID-tímum er söknuður í lærdómssamfélagið.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, mennta- og menningarmálaráðherra og varaformaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 12. maí 2020.

Viðbrögð þjóða heims munu ráða mestu um það hverj­ar var­an­leg­ar af­leiðing­ar Covid-19 far­ald­urs­ins verða. Ástandið hef­ur sann­ar­lega þjappað þjóðum sam­an en það er afar brýnt að stjórn­völd haldi vöku sinni gagn­vart sam­fé­lags­hætt­unni sem blas­ir við. Þjóðfé­lags­hóp­ar eru mis­vel bún­ir und­ir höggið sem hlýst af ástand­inu. At­vinnu­leysi er mis­skipt eft­ir at­vinnu­grein­um og landsvæðum. Þeir sem búa við þröng­an kost eru lík­legri til að upp­lifa mikið álag á heim­il­um en þeir sem búa rúmt. Það blas­ir því við að fé­lags- og efna­hags­leg­ar af­leiðing­ar far­ald­urs­ins geta aukið mis­réttið í sam­fé­lag­inu til fram­búðar. Það má ekki ger­ast!

Þetta hef­ur verið leiðarljósið í vinnu stjórn­valda fyr­ir náms­menn. Ráðist hef­ur verið í marg­vís­leg­ar aðgerðir sem miða að því að létta náms­mönn­um róður­inn í efna­hags­leg­um ólgu­sjó, en marg­ir þeirra upp­lifa nú mikið álag og áhyggj­ur af fram­færslu. Ýmsar til­slak­an­ir hafa verið gerðar hjá Lána­sjóði ís­lenskra náms­manna. Fram­halds- og há­skól­arn­ir hafa lagað náms­mat að aðstæðunum og aukið ráðgjöf og þjón­ustu við nem­end­ur. Stjórn­völd hafa boðað þúsund­ir sum­arstarfa fyr­ir náms­menn og skól­arn­ir bjóða upp á sum­ar­nám til að koma til móts við nem­end­ur sem vilja nýta þann mögu­leika.

Þá hef­ur auknu fjár­magni verið veitt í Ný­sköp­un­ar­sjóð náms­manna, sem út­hlutaði ný­verið styrkj­um til 74 fjöl­breyttra verk­efna. Þessi verk­efni eru skemmti­leg og spenn­andi – allt frá snerti­hlust­un og sjó­veik­i­hermi til framtíðar­skóga – og breidd­in til marks um fjöl­breyti­leika ís­lenska mennta­kerf­is­ins og ný­sköp­un­ar­kraft stúd­enta. Ný­sköp­un­ar­verk­efni sem kom­ast á lagg­irn­ar fyr­ir til­stuðlan sjóðsins geta borið rík­an ávöxt og breyst í stærri og viðameiri tæki­færi fyr­ir náms­menn, fyr­ir­tæki og stofn­an­ir. Þannig er sjóður­inn mik­il­væg brú fyr­ir at­vinnu­lífið og vís­inda­sam­fé­lagið.

Íslensk­ir náms­menn eru van­ir því að tak­ast á við krefj­andi verk­efni og leysa úr þeim. Þeir skila verk­efn­um, skrifa rit­gerðir, rann­saka sam­fé­lagið og skapa eitt­hvað nýtt. Þeir standa sam­an þegar á reyn­ir en fagna líka sam­an við kær­kom­in til­efni, svo sem út­skrift­ir. Þeir eru framtíð þessa lands og er fjöl­breyti­leiki og færni þeirra öðrum inn­blást­ur. Ein­mitt þess vegna er öfl­ugt mennta­kerfi svo mik­il­vægt. Mennta­kerfi sem rækt­ar sköp­un­ar­gáfu náms­manna, skap­ar jöfn tæki­færi fyr­ir ungt fólk og gegn­ir þannig jöfn­un­ar­hlut­verki í sam­fé­lag­inu. Nauðsyn þess að fólk geti sótt sér mennt­un óháð bak­grunni eða efna­hag hef­ur á síðari tím­um sjald­an verið brýnni en nú. Kostnaður­inn af slík­um mark­miðum er um­tals­verður en þó marg­falt minni en kostnaður­inn sem hlýst af ójafn­rétti og mis­skipt­ingu. Fá­fræði sem hlýst af kerfi mis­skipt­ing­ar er skaðleg, bæði fyr­ir efna­hag sam­fé­laga, lífs­gæði og lýðræði.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, mennta- og menningarmálaráðherra og varaformaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 12. maí 2020.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, mennta- og menn­ing­ar­málaráðherra og varaformaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 9. maí 2020.

Í vetur hefur svo sannarlega reynt á samvinnu og útsjónarsemi Íslendinga, þegar almannavarnarhlutverk okkar allra virkjaðist skyndilega. Með öflugu samstarfi og samtakamætti hefur okkur tekist að koma böndum á útbreiðslu veirunnar, þó kófið sé ekki alveg gengið niður er farið að sjá til sólar gegnum renninginn.

Það ríkir óvissa á mörgum sviðum og það mun áfram reyna á samvinnu og útsjónarsemi okkar allra; við áframhaldandi almannavarnir, við úrvinnslu afleiðinga COVID 19 faraldursins, við að skapa samfélaginu tekjur og við að tryggja velferð allra íbúa landsins. Aðgerðir stjórnvalda til varnar, verndar og viðspyrnu miða að því að verja afkomu heimila og fyrirtækja og skapa ný störf.

Fjölbreyttar félagslegar aðgerðir

Veiran hefur áhrif á tilveru okkar allra en fólk hefur mismunandi leiðir og tækifæri til að bregðast við. Hér vil ég sérstaklega benda á að 5,7 milljarðar króna eru ætlaðar til að styðja sérstaklega við viðkvæmustu hópana í samfélaginu. Komið verður til móts við fjölskyldur langveikra eða fatlaðra barna, sem hafa þurft að auka umönnun heima fyrir með tímabundnum greiðslum. Stutt verður við tómstundir barna af lágtekjuheimilum til að tryggja tækifæri þeirra til íþrótta- og frístundastarfs. Átak í náms- og starfsúrræðum fyrir atvinnuleitendur og sumarverkefni fyrir námsmenn eru í vinnslu. Þá er bætt í aðgerðir gegn heimilisofbeldi og ofbeldi gegn börnum. Röskun á rútínu getur reynst börnum sérstaklega erfið og rannsóknir hafa sýnt að ofbeldi eykst þar sem álag er mikið á fjölskyldur. Áhersla á stuðning við viðkvæma hópa er því gríðarlega mikilvæg á þessum sérstöku tímum.

Virkjum samtakamáttinn

Félagsleg verkefni eru flest ef ekki öll þess eðlis að þau verða ekki leyst nema í víðtæku samstarfi milli ríkis, sveitarfélaga, félagasamtaka, fyrirtækja og einstaklinga.

Sem dæmi má nefna að til að fjármunir sem ætlað er að tryggja þátttöku barna og unglinga í skipulögðu íþróttastarfi nýtist, þarf ríkið að miðla fjármagni til sveitarfélaga, sem koma þeim til þarfra verka í samvinnu við stjórnir íþróttafélaga, þjálfara og tengiliði foreldra. Nú er mikil hætta á að börn flosni upp úr tómstunda- og frístundastarfi ef ekkert væri að gert. Með þessum stuðningsaðgerðum vilja stjórnvöld taka sérstaklega utan um þennan hóp og vinna gegn brottfalli úr tómstundastarfi, enda hefur það ótvírætt forvarnargildi og stuðlar að velferð.

Við höfum einmitt séð samtakamáttinn í kringum íþróttafélögin birtast í Facebook-leik, þar sem ungir sem aldnir heita styrkjum og styðja við bakið á sínu íþróttafélagi með framlögum til starfsins. Nýtum kraftin í kringum íþróttafélögin. Tækifærin til viðspyrnu liggja víða.

Líneik Anna Sævarsdóttir, alþingismaður Framsóknar í Norðausturkjördæmi.

Greinin birtist fyrst á visir.is 6. maí 2020.