Category: Greinar

Categories
Greinar

Þakkir fyrir liðið ár

Deila grein

02/01/2023

Þakkir fyrir liðið ár

Nú hefur árið 2022 runnið sitt skeið. Það hefur svo sannarlega verið viðburðaríkt ár, bæði fyrir mig persónulega og í pólitíkinni. Það er ávallt sérstök stund í lok árs hvers árs að setjast niður og hugsa um árið sem er að líða, sum ár eru viðburðaríkari en önnur og það má með sanni segja að þetta ár hafi verið eitt af þeim viðburðaríku. Í upphafi árs var enn heimsfaraldur í gangi sem við höfum sem betur fer náð kveðja að mestu. Nýjar áskoranir dundu yfir með innrás Rússa í Úkraínu sem enn sér ekki fyrir endann á. Við búum því enn við ákveðið óvissustig en af öðrum toga að þessu sinni. Þá voru haldnar sveitarstjórnarkosningar í maí og var ánægjulegt að sjá gott gengi Framsóknar víða um land. Ég er þakklát fyrir það traust sem okkur í Framsókn er sýnt og við ætlum okkur, hvort sem það er á Alþingi eða í sveitarstjórnum víða um land, að standa undir þeirri ábyrgð og trausti sem okkur er falin.

Við byggjum á góðum grunni

Þrátt fyrir að ríkið þurfti að sæta þungum höggum vegna heimsfaraldurs höfum við náð góðum árangri á nýliðnu ári. Þau fjárlög, sem samþykkt voru á Alþingi rétt fyrir hátíðirnar, gefa góða mynd af stöðu efnahagsmála. Á sama tíma og mikilvægt er auka fjármagn til tiltekinna verkefna þurfum einnig við að halda í til þess að auka ekki við þenslu og verðbólgu. Forgangsraða þarf fjármunum í rétta átt og það hefur verið gert eftir fremsta megni. Aukin áhersla er lögð á heilbrigðiskerfið í fjárlögum fyrir árið 2023 en efling heilbrigðiskerfisins er eitt af aðalstefnumálum Framsóknar á þessu kjörtímabili.  Styrkja á rekstrargrunn Landspítalans og Sjúkrahússins á Akureyri og heilsugæslnanna en þá fer einnig fjármagn til annarra mikilvægra verkefna í heilbrigðisþjónustunni. Ætlunin er að tryggja öllum sem bestu þjónustu óháð stöðu og efnahag. Auk þessa höldum við áfram að byggja upp innviði, bæta samgöngur ásamt því að fjölga íbúðum og tryggja húsnæðisöryggi þjóðarinnar.

Íslenskt samfélag stendur svo sannarlega á traustum grunni, það sést svo vel þegar við sjáum samfélagið færast aftur í fyrra horf eftir heimsfaraldur. Þrátt fyrir smæð sína býr Ísland við sterkari stöðu en margar aðrar Evrópuþjóðir, fyrir það getum við verið þakklát. Við höfum öll tækifæri til að búa okkur gott samfélag en þurfum að gæta þess að spila rétt úr þeim spilum sem okkur er gefið. Við búum við lítið atvinnuleysi, höfum öflug fyrirtæki og góða innviði. Þá eru starfrækt á Íslandi máttug fyrirtæki sem sækja ótrauð áfram og eru leiðandi í nýsköpun. Ísland er fallegt land sem ferðamenn vilja sækja heim, tekjur af ferðamönnum eru nú orðnar meiri en árið 2019 og til landsins streyma stór kvikmyndaverkefni sem eflaust munum koma til með að auka enn á vinsældir landsins. Við erum lánsöm þjóð.

Tækifæri til að gera betur

Síðustu dagar hafa farið í það að njóta hátíðanna með fjölskyldu og vinum en hugur þingmannsins reikar þó ávallt að þeim verkefnum sem bíða okkur á komandi ári. Það verður aldrei þannig að við getum sagt að við séum búin að öllu í pólitík, líkt og við segjum oft í undirbúningi jóla. Verkefnin eru fjölmörg, hvort sem er hér í Norðausturkjördæmi eða á landinu öllu. Efling ferðaþjónustunnar hér á Norðurlandi eystra hefur verið mikil og tækifærin henni tengd fjölmörg. Til að auka enn frekar samkeppnishæfni svæðisins þurfum við að halda áfram að bæta flugvellina á Akureyri og Egilsstöðum í millilandaflugi. Verkefninu að fjölga aðlaðandi störfum á Norðausturlandi, bæði opinberum og innan einkageirans, er aldrei lokið. Efling landsbyggðanna og atvinnulífs þeirra er alltaf okkur kjörnum fulltrúum ofarlega í huga.

Öflugra heilbrigðiskerfi

Þá hafa heilbrigðismálin á svæðinu verið mér ofarlega í huga. Það er mikilvægt er að styrkja enn frekar heilsugæsluna sem fyrsta viðkomustað og bæta þannig þjónustu við íbúa. Þá höfum við gríðarlega góð tækifæri til þess að styrkja heilbrigðisþjónustu á svæðinu með því að efla Sjúkrahúsið á Akureyri. Með því að efla sjúkrahúsið  á Akureyri getum við veitt betri heilbrigðisþjónustuþjónustu á Norður og Austurlandi þar sem sérfræðingar af sjúkrahúsinu starfa náið með öðrum starfsstöðvum heilbrigðisstofnana á svæðinu. Góð og metnaðarfull heilbrigðisþjónusta eins og Sjúkrahúsið á Akureyri hefur möguleika á að veita ef rétt er gefið bætir búsetuskilyrði á svæðum sem sum eiga undir högg að sækja.

Sérfræðiþjónusta lækna á landsbyggðinni hefur átt undir höggi að sækja síðustu ár sökum lítillar nýliðunar auk samningsleysis og nú er staðan sú að íbúar landsbyggðarinnar þurfa að langstærstu leyti að sækja þjónustu sérfræðilækna á höfuðborgarsvæðið. Undirrituð telur mikilvægt að kortleggja og greina þörf eftir sérfræðilæknum á landsbyggðinni meðal annars eftir fólksfjölda og aldursgreiningu og gera heilbrigðisstofnunum á landsbyggðinni mögulegt að bjóða upp á sérfræðiþjónustu í samræmi við þarfir íbúa í hverju heilbrigðisumdæmi. Það er mikilvægt að aðstæður líkt og þær sem sköpuðust fyrir austan um hátíðirnar endurtaki sig ekki, það verður að tryggja þjónustu sérfræðilækna á landsbyggðinni.  Þá er það lykilatriði að ná samningum við sérfræðilækna en það er eitt að aðaláherslumálum Willum Þórs heilbrigðisráðherra.

Sjálfbærni í orkumálum

Við eigum margt ógert í orkumálum hér á landi, en á nýliðnu ári höfum við enn á ný séð mikilvægi tryggra orkuinnviða. Halda þarf áfram að styrkja og efla dreifikerfi raforku um allt land. Síðastliðið vor náðum við að losa um áralanga stöðnun þegar ramminn var samþykktur, en betur má ef duga skal. Samkvæmt orkustefnu Íslands er markmiðið að Ísland verði óháð jarðefnaeldsneyti fyrir árið 2040. Þetta er loftslagsvænt og efnahagslegt markmið. Hvernig ætlum við að ná þeim markmiðum og hvernig við ætlum að ná í þá orku sem þarf til er enn ósvarað. Mikilvægt er að árið 2023 verði nýtt vel til þess að svara þessum spurningum. Samkvæmt núverandi raforkuspá fyrir Ísland er gert ráð fyrir að orkuþörf hér á landi geti aukist um tæplega 60% til ársins 2040 í stærstu sviðsmyndinni. Stoðir samfélagsins, atvinnulífið sem og heimilin í landinu, munu áfram þurfa græna orku. Þar að auki þarf orku í orkuskiptin. Það er því forgangsmál að skoða hvaða möguleikar eru fýsilegir til að veita okkur aukna orku og mikilvægt að greina og velja hagkvæmustu orkukostina.

Skuldbindingar Íslands til loftslagsmála eru ríkar og til að fylgja þeim eftir þarf að taka erfiðar ákvarðanir. Staðreyndin er sú að okkur vantar meiri orku til að uppfylla markmið okkar, og það er ekki svo einfalt að við drögum hana upp úr hatti.  Þvert á móti þarf að sýna mikla framsýni við öflun endurnýjanlegrar orku því það tekur mörg ár. Við sjáum fyrir okkur að í framtíðinni munu orkuskipti ekki einungis verða á einkabílnum heldur sjáum við að atvinnulífið er að bregðast við með eftirtektarverðum hætti. Ætlunin er að hætta notkun á jarðefnaeldsneyti í framtíðinni sem er handan við hornið. Við þurfum að virkja meira og sækja þessa grænu orku sem við búum að hér á landi. En þess ber þó að geta að það þarf að gerast í sátt og samlyndi og með virðingu fyrir náttúru landsins. Framtíðarsýnin á að vera sú að við verðum sjálfbær, hættum að kaupa olíu og bensín frá útlöndum og framleiðum í samræmi við orkuþörf Íslands. Það er okkar stærsta framlag til loftslagsmála og sjálfbærni.  Það er líka eina leiðin til að tryggja orkusjálfstæði landsins.

Verkefnin verða ávallt til staðar

Í hverjum mánuði og á hverjum degi eru ólík verkefni og viðfangsefni sem alþingismenn þurfa að takast á við. Sagan hefur sýnt okkur að öll heimsmyndin getur breyst á einu andartaki og þá skiptir máli að hafa sterkar stoðir og skýra framtíðarsýn. Þrátt fyrir sviptivinda þá stöndum við saman á sterkum grunni og þennan grunn þarf að sífellt að hlúa að, það er verkefni okkar á Alþingi. Ég er meðvituð um að það er íbúum Norðausturkjördæmis að þakka að ég fái tækifæri til þess að koma áfram öllum þeim málum sem ég ber í brjósti. Ég vil því þakka ykkur kærlega fyrir samstarfið árið 2022 en ekki síst fyrir traustið. Það er sannur heiður að fá að vinna í ykkar þágu á Alþingi á hverjum degi.

Ég vona svo sannarlega að árið sem er að líða hafi verið ykkur gott og að nýtt ár færi okkur öllum gæfu og gleði. Bestu óskir um gleðilegt nýtt ár 2023!

Ingibjörg Isaksen, fyrsti þingmaður Norðausturkjördæmis og þingflokksformaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst á vikubladid.is 31. desember 2022.

Categories
Fréttir Greinar

Þakkir fyrir liðið ár

Deila grein

31/12/2022

Þakkir fyrir liðið ár

Nú hefur árið 2022 runnið sitt skeið. Það hefur svo sannarlega verið viðburðaríkt ár, bæði fyrir mig persónulega og í pólitíkinni. Það er ávallt sérstök stund í lok árs hvers árs að setjast niður og hugsa um árið sem er að líða, sum ár eru viðburðaríkari en önnur og það má með sanni segja að þetta ár hafi verið eitt af þeim viðburðaríku. Í upphafi árs var enn heimsfaraldur í gangi sem við höfum sem betur fer náð kveðja að mestu. Nýjar áskoranir dundu yfir með innrás Rússa í Úkraínu sem enn sér ekki fyrir endann á. Við búum því enn við ákveðið óvissustig en af öðrum toga að þessu sinni. Þá voru haldnar sveitarstjórnarkosningar í maí og var ánægjulegt að sjá gott gengi Framsóknar víða um land. Ég er þakklát fyrir það traust sem okkur í Framsókn er sýnt og við ætlum okkur, hvort sem það er á Alþingi eða í sveitarstjórnum víða um land, að standa undir þeirri ábyrgð og trausti sem okkur er falin.

Við byggjum á góðum grunni

Þrátt fyrir að ríkið þurfti að sæta þungum höggum vegna heimsfaraldurs höfum við náð góðum árangri á nýliðnu ári. Þau fjárlög, sem samþykkt voru á Alþingi rétt fyrir hátíðirnar, gefa góða mynd af stöðu efnahagsmála. Á sama tíma og mikilvægt er auka fjármagn til tiltekinna verkefna þurfum einnig við að halda í til þess að auka ekki við þenslu og verðbólgu. Forgangsraða þarf fjármunum í rétta átt og það hefur verið gert eftir fremsta megni. Aukin áhersla er lögð á heilbrigðiskerfið í fjárlögum fyrir árið 2023 en efling heilbrigðiskerfisins er eitt af aðalstefnumálum Framsóknar á þessu kjörtímabili. Styrkja á rekstrargrunn Landspítalans og Sjúkrahússins á Akureyri og heilsugæslnanna en þá fer einnig fjármagn til annarra mikilvægra verkefna í heilbrigðisþjónustunni. Ætlunin er að tryggja öllum sem bestu þjónustu óháð stöðu og efnahag. Auk þessa höldum við áfram að byggja upp innviði, bæta samgöngur ásamt því að fjölga íbúðum og tryggja húsnæðisöryggi þjóðarinnar.

Íslenskt samfélag stendur svo sannarlega á traustum grunni, það sést svo vel þegar við sjáum samfélagið færast aftur í fyrra horf eftir heimsfaraldur. Þrátt fyrir smæð sína býr Ísland við sterkari stöðu en margar aðrar Evrópuþjóðir, fyrir það getum við verið þakklát. Við höfum öll tækifæri til að búa okkur gott samfélag en þurfum að gæta þess að spila rétt úr þeim spilum sem okkur er gefið. Við búum við lítið atvinnuleysi, höfum öflug fyrirtæki og góða innviði. Þá eru starfrækt á Íslandi máttug fyrirtæki sem sækja ótrauð áfram og eru leiðandi í nýsköpun. Ísland er fallegt land sem ferðamenn vilja sækja heim, tekjur af ferðamönnum eru nú orðnar meiri en árið 2019 og til landsins streyma stór kvikmyndaverkefni sem eflaust munum koma til með að auka enn á vinsældir landsins. Við erum lánsöm þjóð.

Tækifæri til að gera betur

Síðustu dagar hafa farið í það að njóta hátíðanna með fjölskyldu og vinum en hugur þingmannsins reikar þó ávallt að þeim verkefnum sem bíða okkur á komandi ári. Það verður aldrei þannig að við getum sagt að við séum búin að öllu í pólitík, líkt og við segjum oft í undirbúningi jóla. Verkefnin eru fjölmörg, hvort sem er hér í Norðausturkjördæmi eða á landinu öllu. Efling ferðaþjónustunnar hér á Norðurlandi eystra hefur verið mikil og tækifærin henni tengd fjölmörg. Til að auka enn frekar samkeppnishæfni svæðisins þurfum við að halda áfram að bæta flugvellina á Akureyri og Egilsstöðum í millilandaflugi. Verkefninu að fjölga aðlaðandi störfum á Norðausturlandi, bæði opinberum og innan einkageirans, er aldrei lokið. Efling landsbyggðanna og atvinnulífs þeirra er alltaf okkur kjörnum fulltrúum ofarlega í huga.

Öflugra heilbrigðiskerfi

Þá hafa heilbrigðismálin á svæðinu verið mér ofarlega í huga. Það er mikilvægt er að styrkja enn frekar heilsugæsluna sem fyrsta viðkomustað og bæta þannig þjónustu við íbúa. Þá höfum við gríðarlega góð tækifæri til þess að styrkja heilbrigðisþjónustu á svæðinu með því að efla Sjúkrahúsið á Akureyri. Með því að efla sjúkrahúsið á Akureyri getum við veitt betri heilbrigðisþjónustuþjónustu á Norður og Austurlandi þar sem sérfræðingar af sjúkrahúsinu starfa náið með öðrum starfsstöðvum heilbrigðisstofnana á svæðinu. Góð og metnaðarfull heilbrigðisþjónusta eins og Sjúkrahúsið á Akureyri hefur möguleika á að veita ef rétt er gefið bætir búsetuskilyrði á svæðum sem sum eiga undir högg að sækja.

Sérfræðiþjónusta lækna á landsbyggðinni hefur átt undir höggi að sækja síðustu ár sökum lítillar nýliðunar auk samningsleysis og nú er staðan sú að íbúar landsbyggðarinnar þurfa að langstærstu leyti að sækja þjónustu sérfræðilækna á höfuðborgarsvæðið. Undirrituð telur mikilvægt að kortleggja og greina þörf eftir sérfræðilæknum á landsbyggðinni meðal annars eftir fólksfjölda og aldursgreiningu og gera heilbrigðisstofnunum á landsbyggðinni mögulegt að bjóða upp á sérfræðiþjónustu í samræmi við þarfir íbúa í hverju heilbrigðisumdæmi. Það er mikilvægt að aðstæður líkt og þær sem sköpuðust fyrir austan um hátíðirnar endurtaki sig ekki, það verður að tryggja þjónustu sérfræðilækna á landsbyggðinni. Þá er það lykilatriði að ná samningum við sérfræðilækna en það er eitt að aðaláherslumálum Willum Þórs heilbrigðisráðherra.

Sjálfbærni í orkumálum

Við eigum margt ógert í orkumálum hér á landi, en á nýliðnu ári höfum við enn á ný séð mikilvægi tryggra orkuinnviða. Halda þarf áfram að styrkja og efla dreifikerfi raforku um allt land. Síðastliðið vor náðum við að losa um áralanga stöðnun þegar ramminn var samþykktur, en betur má ef duga skal. Samkvæmt orkustefnu Íslands er markmiðið að Ísland verði óháð jarðefnaeldsneyti fyrir árið 2040. Þetta er loftslagsvænt og efnahagslegt markmið. Hvernig ætlum við að ná þeim markmiðum og hvernig við ætlum að ná í þá orku sem þarf til er enn ósvarað. Mikilvægt er að árið 2023 verði nýtt vel til þess að svara þessum spurningum. Samkvæmt núverandi raforkuspá fyrir Ísland er gert ráð fyrir að orkuþörf hér á landi geti aukist um tæplega 60% til ársins 2040 í stærstu sviðsmyndinni. Stoðir samfélagsins, atvinnulífið sem og heimilin í landinu, munu áfram þurfa græna orku. Þar að auki þarf orku í orkuskiptin. Það er því forgangsmál að skoða hvaða möguleikar eru fýsilegir til að veita okkur aukna orku og mikilvægt að greina og velja hagkvæmustu orkukostina.

Skuldbindingar Íslands til loftslagsmála eru ríkar og til að fylgja þeim eftir þarf að taka erfiðar ákvarðanir. Staðreyndin er sú að okkur vantar meiri orku til að uppfylla markmið okkar, og það er ekki svo einfalt að við drögum hana upp úr hatti. Þvert á móti þarf að sýna mikla framsýni við öflun endurnýjanlegrar orku því það tekur mörg ár. Við sjáum fyrir okkur að í framtíðinni munu orkuskipti ekki einungis verða á einkabílnum heldur sjáum við að atvinnulífið er að bregðast við með eftirtektarverðum hætti. Ætlunin er að hætta notkun á jarðefnaeldsneyti í framtíðinni sem er handan við hornið. Við þurfum að virkja meira og sækja þessa grænu orku sem við búum að hér á landi. En þess ber þó að geta að það þarf að gerast í sátt og samlyndi og með virðingu fyrir náttúru landsins. Framtíðarsýnin á að vera sú að við verðum sjálfbær, hættum að kaupa olíu og bensín frá útlöndum og framleiðum í samræmi við orkuþörf Íslands. Það er okkar stærsta framlag til loftslagsmála og sjálfbærni. Það er líka eina leiðin til að tryggja orkusjálfstæði landsins.

Verkefnin verða ávallt til staðar

Í hverjum mánuði og á hverjum degi eru ólík verkefni og viðfangsefni sem alþingismenn þurfa að takast á við. Sagan hefur sýnt okkur að öll heimsmyndin getur breyst á einu andartaki og þá skiptir máli að hafa sterkar stoðir og skýra framtíðarsýn. Þrátt fyrir sviptivinda þá stöndum við saman á sterkum grunni og þennan grunn þarf að sífellt að hlúa að, það er verkefni okkar á Alþingi. Ég er meðvituð um að það er íbúum Norðausturkjördæmis að þakka að ég fái tækifæri til þess að koma áfram öllum þeim málum sem ég ber í brjósti. Ég vil því þakka ykkur kærlega fyrir samstarfið árið 2022 en ekki síst fyrir traustið. Það er sannur heiður að fá að vinna í ykkar þágu á Alþingi á hverjum degi.

Ég vona svo sannarlega að árið sem er að líða hafi verið ykkur gott og að nýtt ár færi okkur öllum gæfu og gleði. Bestu óskir um gleðilegt nýtt ár 2023!

Ingibjörg Isaksen, 1. þingmaður Norðausturkjördæmis og þingflokksformaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst á akureyri.net 31. desember 2022.

Categories
Fréttir Greinar

Hugrekki til að takast á við framtíðina

Deila grein

31/12/2022

Hugrekki til að takast á við framtíðina

Kæri lesandi.

Árið 2022 kveður okkur með hörkufrosti, víða snjókomu. Minnir okkur á að við búum á íslandi. Minnir okkur á að máttur náttúruaflanna er mikill. Við gleymum oft þessu afli. Gleymum þeim hörmungum sem fyrri kynslóðir gengu í gegnum, þegar eldgos, óveður og jarðskjálftar tortímdu jafnvel heilu fjölskyldunum, sveitunum. Í því merka riti, Hrakningar á heiðavegum, eftir þá Pálma Hannesson og Jón Eyþórsson, má lesa frásögn Þórðar Kárasonar á Litla-Fljóti um vetrarferð yfir Hellisheiði árið 1914. Þórður, eins og margir Sunnlendingar, fór til Reykjavíkur á vetrarvertíð. Segir Þórður að leiðin til Reykjavíkur hafi verið farin á þremur dögum. Fyrsta daginn var farið úr Biskupstungum niður á Selfoss, gist í Tryggvaskála. Annan daginn gengið suður yfir Hellisheiði og gistínáttstað á Kolviðarhóli. Síðasta daginn var farið frá Kolviðarhóli til Reykjavíkur. Þegar göngumenn komu upp á Kamba byrjaði að snjóa. Vildu þá einhverjir í hópnum stytta sér leið og fara vestur úr Reykjaskarði leið sem í góðu veðri gat stytt ferðatímann nokkuð. Þórður segir í frásögn sinni: „Ég lét í ljós sem áður, að ég vildi heldur fara veginn, og segir þá sá, sem sótti málið fastast: „Ertu hræddur?“ Ekki kvað ég það vera. En þetta tilsvar var nóg til þess, að ég lagði ekki meira til málanna, og lagði svo allur hópurinn af stað út í bylinn, sem var að skella á, og kennileitislausa hvítuna.“

Það er skemmst frá því að segja að hópurinn villtist en komst með erfiðismunum í Kolviðarhól. Minnstu mátti muna að illa færi.

Af hverju að rifja upp frásögn af vetrarferð sem farin var fyrir rúmlega 100 árum? Ástæðan er margþætt. Ein er sú að það er alltaf mikilvægt að rifja upp hvað fyrri kynslóðir gengu í gegnum. Önnur að sama hvaða tíma við lifum þá hefur veðrið mikil áhrif á líf okkar. Þriðja að maður eigi ekki að ana út í óvissuna, hvað þá að láta mana sig til þess. Fjórða að það sé mikilvægt að skynsemin ráði för.

Sátt um nauðsynlegar breytingar

Við sem búum á Íslandi eigum náttúrunni allt að þakka. Hún er undirstaða efnahags okkar. Samfélag okkar og velmegun hvílir á þremur stoðum sem eiga allt sitt undir náttúrunni: Sjávarútvegur, orkuframleiðsla og ferðaþjónusta. Það er lán okkar sem nú byggjum þetta land að fyrri kynslóðir hafa nýtt tækifærin sem náttúran hefur að bjóða. Við eigum sjávarútveg sem er í fremstu röð í heiminum. Fáar þjóðir, ef einhverjar, hafa náð að skapa jafnmikil verðmæti í sjávarútvegi en byggja um leið á hugmyndinni um sjálfbærni. Það kerfi sem við höfum náð að byggja upp er þó ekki gallalaust frekar en önnur mannanna verk. Verkefni þessarar ríkisstjórnar er enda að ná sátt um nauðsynlegar breytingar á kerfinu. Réttlæti getur nefnilega ekki verið skörinni neðar en hagnaður greinarinnar.

Öryggi í fyrsta sæti

Ferðaþjónustan hefur sýnt það á síðustu tveimur áratugum hvers hún er megnug. Vöxtur hennar hjálpaði samfélaginu hratt út úr efnahagslegum vanda hrunsins. Ferðaþjónustan tók hratt við sér eftir heimsfaraldurinn og á heiðurinn af stórum hluta af þeim hraða efnahagslega viðsnúningi sem hefur náðst. Einhverjir verkir fylgja ávallt hröðum vexti. Það tekur á þegar milljónir manna bætast við sem notendur innviða fámenns lands. Þrátt fyrir fordæmalausa fjárfestingu ríkisins í samgöngum á síðustu árum þarf enn meira til. Mörg stór og mikilvæg verkefni eru á dagskrá á næstu árum. Ekkert þó stærra en Sundabraut sem er byrjað að undirbúa og styttist í hönnun og framkvæmdir. Markmiðið með allri uppbyggingu er greiðar samgöngur sem tengja byggðir en í fyrsta sæti er ætíð öryggi fólks. Líf og heilsa hljóta alltaf að vera í fyrsta sæti.

Við viljum vera kynslóðin sem framkvæmdi

Við getum verið þakklát fyrir þann stórhug sem fyrri kynslóðir sýndu með rafvæðingu landsins og ekki síður hitaveituvæðingu þess á síðustu öld. Fáar þjóðir búa við eins mikið orkuöryggi og við á Íslandi. Hér þarf ekkert gas, ekkert jarðefnaeldsneyti, til að kynda hús okkar og lýsa. Og þau orkuskipti sem standa fyrir dyrum munu gera það að verkum að við getum náð fullu orkusjálfstæði. Til þess þurfum við að sýna hugrekki og framsýni til að verða ekki eftirbátar fyrir kynslóða. Það er spennandi að fylgjast með þeim verkefnum sem eru á teikniborðinu og miða að því að framleiða hér á landi rafeldsneyti sem yrði notað til að knýja stærri farartæki og vinnuvélar á landi, skip og flugvélar. Ljóst er að til þess þarf meiri orku. Það er líka ljóst að til þess að viðhalda þeim lífsgæðum sem við höfum öðlast og helst auka þau þá þarf meiri orku. Sáttin um þá orkuöflun verður til á miðjunni, með skynsamlegum öfgalausum samræðum en þó fyrst og fremst skynsamlegum aðgerðum. Við viljum að framtíðarkynslóðir horfi til okkar tíma og sjái framsýni en dæmi okkur ekki sem kynslóðina sem ræddi vandann í drep en hafði ekki dug til að framkvæma.

Kvikmyndagerð í vexti

Síðasta vor urðu breytingar á lagaumhverfi kvikmyndagerðar á Íslandi sem fólust í að hækka hlutfall endurgreiðslu vegna kvikmyndagerðar á Íslandi. Nú þegar hafa þessar breytingar aukið veltu íslensks kvikmyndaiðnaðar til mikilla muna og fjölgað störfum sem tengist kvikmyndagerð beint og óbeint. Þessi þróun hefur áhrif víða um landið. Hækkun á endurgreiðsluhlutfalli hefur ekki aðeins þau áhrif að laða til landsins erlenda fjárfestingu heldur styrkir hún íslenska kvikmyndagerð. Það sýnir sagan okkur. Þegar Framsókn stóð fyrir því um síðustu aldamót að endurgreiðslukerfi kvikmynda var komið á fót var stigið skref sem breytti gangi íslenskrar kvikmyndasögu. Íslenskum kvikmyndum fjölgaði enda var þarna komin nýr þáttur í fjármögnun kvikmynda og sjónvarpsefnis. Það er gaman að sjá þessa mikilvægu grein sem hefur gríðarlegt efnahagslegt og ekki síður menningarlegt gildi fyrir þjóðina okkar vaxa og dafna.

Ný sköpun – ný tækifæri

Frá árinu 2017 hefur ríkisstjórnin lagt mikla áherslu á að skapa frjótt umhverfi fyrir nýsköpunarfyrirtæki. Sú áhersla sem lögð hefur veriðánýsköpun er mikilvægur hluti þess að skapa spennandi og verðmæt störf sem eru hluti af hátæknisamfélagi framtíðarinnar. Við sjáum þessa fjórðu stoð hugverkaiðnaðarins eflast hratt en innan þess iðnaðar eru ólíkar greinar eins og lyfjaiðnaður, fjártækni og tölvuleikjagerð. Það segir sig sjálft að þessi fjórða stoð skapar aukið jafnvægi í efnahagsmálum þjóðarinnar.

Vinna, vöxtur, velferð

Við í Framsókn höfum alltaf lagt mikla áhersluáatvinnulíf í okkar stefnu. Öflugt atvinnulíf er undirstaða velferðar: Vinna, vöxtur, velferð. Samfélagið okkar er flókinn vefnaður. Samfélagið okkar er gott eins og sést á því að það er ofarlega í alþjóðlegum samanburði þátta sem mæla lífsgæði. En það má alltaf gera betur. Og það gerum við með markvissum aðgerðum sem mæta ekki aðeins kröfum um sjálfbært samfélag heldur skila okkur auknum lífsgæðum og fjölbreyttum og spennandi tækifærum fyrir komandi kynslóðir.

Framtíðin ræðst á miðjunni

Þórður Kárason á Litla-Fljóti skrifaði um „kennileitislausa hvítuna“ í grein sinni um vetrarferðir á Hellisheiði. Það má kannski tala um framtíðina sem kennileitislausa hvítu en hlutverk stjórnmála samtímans er að marka leiðina til aukinna lífsgæða fyrir þjóðina. Við í Framsókn vinnum áfram af heilindum að því að bæta samfélagið með samvinnuhugsjónina sem leiðarljós. Við trúum því að samvinnan sé besta leiðin til að ná fram sátt um hvert skuli haldið. Við trúum því að framtíðin ráðist á miðjunni.

Lesandi góður, ég óska þér og þínum farsæls komandi árs.

Sigurður Ingi Jóhannsson, formaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 31. desember 2022.

Categories
Fréttir Greinar

Tíma­mót í barna­vernd

Deila grein

28/12/2022

Tíma­mót í barna­vernd

Nú um áramótin koma til framkvæmda umfangsmiklar breytingar á barnaverndarlögum sem samþykktar voru á Alþingi árið 2021. Breytingarnar eru mikilvægur hluti þeirrar kerfisbreytingar sem unnið er að í málefnum barna. Pólitískt skipaðar barnaverndarnefndir munu heyra sögunni til og þess í stað taka til starfa þrjú ný umdæmisráð barnaverndar. Eitt í Reykjavík, annað fyrir aðra hluta höfuðborgarsvæðisins og hið þriðja fyrir landsbyggðirnar.

Hlutverk umdæmisráða verður að kveða upp úrskurði um tilteknar íþyngjandi ráðstafanir í barnaverndarmálum, til að mynda um vistanir barna utan heimila og ákvarðanir um umgengni barna í varanlegu fóstri við kynforeldra sína. Umdæmisráðin verða sjálfstæðar stjórnsýslueiningar, aðskildar frá starfsemi barnaverndarþjónustu, sem mun fara með daglega meðferð og vinnslu barnaverndarmála.

Fagþekking skilyrði í umdæmisráðum

Hingað til hafa barnaverndarnefndir verið pólitískt skipaðar og þeir starfsmenn barnaverndarkerfisins sem fara með daglega vinnslu mála verið starfsmenn þeirra nefnda. Formlegur aðskilnaður milli þessara tveggja stiga, barnaverndarþjónustu og umdæmisráða, á að tryggja betri gæði ákvarðana og efla faglegar forsendur fyrir þeim.

Hvert umdæmisráð verður skipað einum lögfræðingi, sem einnig mun vera formaður ráðsins, einum félagsráðgjafa og einum sálfræðingi. Skipað er í ráðin til fimm ára í senn. Ríkar kröfur eru gerðar um fagþekkingu og hæfni þessara aðila þar sem reikna má með að allra þyngstu mál barnaverndarkerfisins rati fyrir ráðin. Ráðin munu hafa það hlutverk að leysa úr málunum með skjótum og vandvirkum hætti.

Ég er ótrúlega ánægður með að þær stóru kerfisbreytingar á umhverfi barna sem við höfum unnið að undanfarin ár séu byrjaðar að skila sér. Verkefnið fram undan er svo að bæta enn frekar hvernig við veitum börnum og fjölskyldum þeirra þjónustu.

Ásmundur Einar Daðason.

Höfundur er mennta- og barnamálaráðherra.

Categories
Fréttir Greinar

Jólakveðja Konur í Framsókn

Deila grein

21/12/2022

Jólakveðja Konur í Framsókn

Konur í Framsókn.

Síðustu ár hefur þeim konum fjölgað sem hafa gengið til liðs við Framsókn. Konur með fjölbreytta reynslu og bakgrunn úr atvinnulífinu, af vinnumarkaði, menntaðar, mæður, dætur og ömmur. Konur sem hafa lagt fram krafta sína, þekkingu og reynslu með það eitt að markmiði að láta gott af sér leiða.

Konur sem hafa samsvarað sig við stefnu flokksins.

Konur sem hafa skynjað samvinnukraftinn, viljann og framtakssemina sem einkennir Framsókn.

Konur sem hafa upplifað að rödd þeirra hefur áhrif.

Aldrei hafa eins margar konur setið í sveitarstjórnum fyrir hönd Framsóknar og aldrei fleiri leitt lista Framsóknar en nú.

Mikil virkni og kraftur er meðal kvenna í Framsókn og aldrei hafa fleiri konur leitt lista flokksins í sveitarfélögum en nú og aldrei hafa fleiri konur setið í sveitarstjórnum fyrir Framsókn. Sá árangur sem Framsókn hefur náð á landsvísu byggist fyrst og fremst á liðsheild og trausti. Við vitum að framlag okkar og frammistaða muni leiða til árangurs og það skiptir höfuðmáli.

Við vitum að til að viðhalda þeim árangri sem höfum náð er getan til að skilja og þakka fyrir það að við erum ekki einsleitur hópur mikilvæg. Við erum meðvitaðar um eigin viðhorf og höfum viljan til að setja okkur í spor annara. Við erum opnar gagnvart ólíkum hugmyndum og sjónarmiðum, því allar hafa eitthvað fram að færa. Þannig höfum við náð sameiginlegum markmiðum og skapað traust.

Hvati kvenna til að starfa innan Framsóknar er sprottinn af áhuga og eldmóð fyrir ólíkum málaflokkum enda er fjölbreyttur hópur kvenna innan flokksins með færni, þekkingu, reynsla úr öllum áttum. Stefnt er að því virkja málefnavinnu og samtal innan stækkandi hóps Framsóknar enn frekar á nýju ári með málefnahópum. Konur í Framsókn eiga raddir á öllum málefnasviðum og taka virkan þátt í þeirra vinnu.  Efnahag- velferðar-, mennta-, orku-, sjávarútvegs- umhverfis- og skipulagsmál, matvælaframleiðsla, nýsköpunar – og menningarmál eru málefni kvenna í Framsókn.

Hlutdeild kvenna í stjórnmálum er enn þá aðeins um 20% þegar litið á heimsvísu og örfáir þjóðhöfðingjar heims eru konur. Þrátt fyrir að umhverfi stjórnmálanna sé almennt talið karllægt þá höfum við náð ákveðnum árangri með að brjótast úr því umhverfi hér á landi. Reynsla kvenna úr stjórnmálum er besti vitnisburðurinn um stöðuna hér á landi og jafnframt hvatning og innblástur fyrir næstu kynslóðir kvenna. Sérhver kona sem eitt sinn var stúlka kannast við að hafa speglaði sig í kvenfyrirmyndum. Það eru fyrirmyndirnar sem geta skipt sköpum þegar stígið er inn á svið stjórnmálanna. Heilsteyptar fyrirmyndir með gott siðferði og góða dómgreind.

Hvetjum konur á öllum aldri til að taka þátt í stjórnmálum.

Ég get ekki látið það hjá líða að minnast á það að fátt skemmtilegra  en þegar Framsóknar konur hittast. “Rannsóknir” undirritaðrar hafa leitt í ljós síðustu ár að konur í Framsókn kunna einfaldlega að njóta þess að koma saman. Þar er gleðin ávallt við völd.

Takk fyrir ykkar framlag, samtölin, innblásturinn og samveruna á árinu sem er að líða.

Ég óska ykkur öllum og gleðilegra jóla og farsældar á komandi ári.

Guðveig Lind Eyglóardóttir, formaður Kvenna í Framsókn.

Categories
Greinar

Bók í hendi um jólin

Deila grein

21/12/2022

Bók í hendi um jólin

Nú þegar stytt­ist í að jól­in verði hringd inn er áhuga­vert að hugsa til tvennra síðustu jóla sem lituðust af jóla­búbbl­um og sótt­varn­ar­regl­um vegna heims­far­ald­urs. Sá veru­leiki virk­ar nú eins og fjar­læg minn­ing og lands­menn nú á fullu að und­ir­búa hefðbund­in jól. Eitt af því sem fylg­ir okk­ur ávallt um jól­in, óháð því hvernig árar, eru bók­mennt­ir. Lest­ur góðrar bók­ar er orðinn órjúf­an­leg­ur hluti jóla­halds­ins á mörg­um heim­il­um, enda fjöldi góðra titla sem skol­ast á nátt­borð lands­manna með hinu ár­lega jóla­bóka­flóði.

Miðstöð ís­lenskra bók­mennta lét ný­lega gera könn­un á viðhorfi þjóðar­inn­ar til bók­lestr­ar en niður­stöðurn­ar gefa sterk­ar vís­bend­ing­ar um að lest­ur sé enn sem fyrr mik­il­væg­ur þátt­ur í lífi lands­manna og að viðhorf fólks sé já­kvætt í garð bók­mennta og lestr­ar. Þannig kom fram að 32% þjóðar­inn­ar lesa einu sinni eða oft­ar á dag og að meðal­fjöldi les­inna bóka var 2,4 bæk­ur á mánuði í sam­an­b­urði við 2,3 bæk­ur að meðaltali í lestr­ar­könn­un árið 2021.

Und­an­far­in ár hef­ur ís­lensk bóka­út­gáfa tekið hressi­lega við sér eft­ir um­tals­vert sam­drátt­ar­skeið. Sú þróun var óæski­leg af mörg­um ástæðum enda er bók­lest­ur upp­spretta þekk­ing­ar og færni, ekki síst barna. Það er óum­deilt að bók­lest­ur eyk­ur lesskiln­ing og þjálf­ar grein­ing­ar­hæfi­leika þeirra, ein­beit­ingu og örv­ar ímynd­un­ar­aflið. Það að gefa hug­an­um greiða leið að undra­heim­um bók­anna er ferðalag sem ger­ir lífið skemmti­legra.

Það hef­ur verið ánægju­legt að fylgj­ast með þeirri kröft­ugu viðspyrnu sem hef­ur átt sér stað í ís­lenskri bóka­út­gáfu og sjá að all­ar þær aðgerðir sem stjórn­völd hafa ráðist í á umliðnum árum séu að skila sér. Má þar nefna 25% end­ur­greiðslu vegna bóka­út­gáfu á ís­lensku, styrk­ingu lista­manna­launa, hærri höf­unda­greiðslur fyr­ir af­not á bóka­söfn­um, efl­ingu bóka­safna og stofn­un barna- og ung­menna­bóka­sjóðsins Auðar.

Þess­ar aðgerðir spretta ekki úr tóm­inu einu sam­an enda eru bók­mennt­ir samofn­ar sögu okk­ar sem þjóðar og ekki að ástæðulausu að Íslend­ing­ar eru kallaðir bókaþjóð. Sér­hver jól minna okk­ur á þessa staðreynd með svo hlý­leg­um hætti; þegar heim­il­is­fólk er satt og sælt, ljúf­ir jólatón­ar óma og fjöl­skyld­an kúr­ir með jóla­bók í hendi. Fyr­ir mér er þetta ómet­an­leg hátíðar­stund.

Ég óska lands­mönn­um öll­um gleðilegra jóla og hvet þá til þess að njóta alls þess frá­bæra sem bók­mennt­irn­ar hafa fram að færa þessi jól­in. All­ir ættu að geta tekið sér bók í hönd við hæfi um jól­in og gert þau þannig enn hátíðlegri.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, menn­ing­ar- og viðskiptaráðherra og vara­formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst á mbl.is 20. desember 2022.

Categories
Greinar

Sýndu mér fjárlögin

Deila grein

17/12/2022

Sýndu mér fjárlögin

Í dag voru fjárlög fyrir árið 2023 samþykkt á Alþingi. Í kjölfar þeirrar afgreiðslu minnist ég þess sem formaður Samfylkingarinnar sagði fyrr í þessum mánuði:

„Sýndu mér bara fjárlögin þín og ég skal segja þér hvað skiptir þig máli.“

Nú hefur ríkisstjórnin sýnt spilin með samþykkt fjárlaganna, og þau gefa skýra mynd á því hvert við stefnum. Fingraför Framsóknar sjást um öll þessi fjárlög þar sem ábyrg og skynsöm fjárhagsstjórnun mætir fjárfestingu í fólki, velferð og heilbrigði.

Endurreisn heilbrigðiskerfisins

Heilbrigðiskerfið hefur þurft að þola þung högg síðastliðin ár. Þá sérstaklega í kjölfar heimfaraldurs kórónaveirunnar. Einnig hefur það legið fyrir þörf er á breytingum og nýjum áherslum svo hægt er að koma til móts við aukna eftirspurn og öldrun þjóðarinnar.

Vegna þessa hefur ríkisstjórnin hækkað framlög til heilbrigðismála um rúma 17 milljarða króna, sem fara í endurreisn heilbrigðiskerfisins, frekari eflingu þess og endurheimt okkar mikilvæga heilbrigðisstarfsfólks. Þessi framlög undirstrika þá áherslu ríkisstjórnarinnar um að standa vörð um heilbrigðiskerfið og að tryggja samfélaginu sem bestu þjónustu óháð stöðu og efnahag. Þar ber helst að nefna 2,3 milljarða styrkingu á rekstrargrunni Landspítala og Sjúkrahússins á Akureyri til að gera þeim betur kleift að sinna sínum mikilvægu verkefnum innan heilbrigðiskerfisins.

Stigin verða stór skref í að stytta biðlista ásamt því að efla endurhæfingarstarfsemi og heimahjúkrun. Markmið sem við öll erum sammála um.

Velferðarfjárlög

Það sést í fjárlögum þessum að velferð fólks skiptir ríkisstjórnina máli. Framlög til félags- og velferðarmála eru aukin talsvert, og með því stöndum við vörð um viðkvæma hópa samfélagsins og fjárfestum í fólki. Það skiptir máli að sjá til þess að allir hafi tækifæri og hljóti stuðning þegar þess þarf. Það hafa verið blikur á lofti síðustu árin og með þessum fjárlögum er ríkisstjórnin að bregðast við.

Staðan á leigumarkaði hefur versnað og margir eiga erfitt með að standa straum af síhækkandi leigukostnaði samhliða hækkandi útgjöldum heimilanna. Því hefur verið ákveðið að auka húsnæðisbætur um 1,5 milljarða króna. Þannig jöfnum við stöðu fólks á leigumarkaði og hlúum að þeim sem þurfa mest á frekari stuðningi að halda.

Lengi hefur verið kallað eftir auknum tækifærum öryrkja- og endurhæfingarlífeyrisþega á atvinnumarkaði. Það er verðugt verkefni að stuðla að slíkri aukningu, sem minnkar félagslega einangrun þeirra og tryggir okkur aukna þátttöku öflugs mannauðs í samfélaginu og atvinnulífinu.

Einnig verður samningum um notendastýrðra persónulegra aðstoðar við fatlað fólk (NPA) fjölgað með auknum framlögum til málaflokksins. Talið er að ráðstöfunin fjölgi samningum um 50%, sem þýðir að mikill fjöldi þeirra, sem þurfa þessa aðstoð á að halda, geti nýtt sér hana.

Að auki hafa framlög í Fæðingarorlofssjóð verið hækkuð til að stuðla að bættri nýtingu fæðingarorlofs og jafnari skiptingu þess milli foreldra. Þessi hækkun getur bætt stöðu barnafólks til muna, og þá sérstaklega unga foreldra sem eru með marga bolta á lofti, lítið á milli handanna og eru að ná fótfestu bæði á húsnæðismarkaði og í atvinnulífinu.

Ábyrg stjórnun

Þó svo að allt sé reynt til að efla íslenskt samfélag og veita sem bestu þjónustu innan opinbera geirans þá er einnig mikilvægt að við sinnum ábyrgri og skynsamri stjórnun fjármagns. Slík stjórnun er nauðsynleg til lengri tíma þar sem við verðum að tryggja sterkan ríkissjóð til frambúðar og lækka skuldir.

Það er einmitt það sem ríkisstjórnin er að gera. Með fjárlögum þessum er verið að endurheimta styrk ríkissjóðs með lækkun rekstrarhalla og stöðvun á hækkun skuldahlutfalls á næsta ári. Ríkisfjármálum er beitt gegn þenslu og þeirri verðbólgu sem við höfum öll orðið vör við. Dregið verður úr verðbólguþrýstingi og þannig styðjum við efnahag heimilanna og samfélagsins í heild, en það er okkur mikilvægt að styðja við viðkvæma hópa samfélagsins, sem finna mest fyrir áhrifum verðbólgunnar. Lögð er áhersla á að innviðir og grunnþjónusta séu styrkt og viðhalda raunvirði bóta almannatrygginga.

Fjárlög til bóta

Nú hefur ríkisstjórnin sýnt fjárlögin sín og hvað skiptir hana máli. Það hefur ekki verið einfalt að ná öllum þessum markmiðum í erfiðum aðstæðum þegar hver einasta króna skiptir sköpum. Með skynsemina og markmiðið um að fjárfesta í fólki að leiðarljósi getum við horft bjartsýn til næsta árs. Hjólin eru aftur farin að snúast eftir erfiða tíma. Við ætlum okkur að ná fyrri styrk og byggja á honum, samfélaginu til heilla.

Þórarinn Ingi Pétursson, þingmaður Framsóknar og aðalmaður í fjárlaganefnd Alþingis.

Greinin birtist fyrst á visir.is 16. desember 2022.

Categories
Greinar

Sam­starf um stöðug­leika

Deila grein

15/12/2022

Sam­starf um stöðug­leika

Þegar ég bauð mig fram til Alþingis síðastliðið haust var það vegna þess að ég vildi gera vel. Ástandið í heiminum hefur haft áhrif á efnahagsástandið hér á landi sem og annar staðar. Við getum þó ornað okkur við það að allar líkur eru á að um tímabundið ástand sé að ræða, staða ríkissjóðs er mun sterkari en áður var gert ráð fyrir og viðsnúningur getur því orðið hraður þegar ástandið færist aftur í eðlilegt horf. Við þurfum þó að stíga varlega til jarðar næstu mánuði, tryggja stöðugleika og ná niður verðbólgu og vöxtum.

Stöðugleiki og samvinna

Líkt og áður hefur komið fram í mínum greinarskrifum erum við að upplifa tíma sem kalla á stöðugleika og samvinnu. Þetta vita þeir sem semja um kaup og kjör hér á landi. Þær ánægjulegu fréttir bárust okkur fyrr í vikunni að iðnaðar- og verslunarmenn hafi skrifað undir kjarasamning við Samtök atvinnulífsins, en áður höfðu náðst samningar milli SA og SGS. Með undirritun þessara samninga hefur nú verið samið við stærstu félögin á almennum vinnumarkaði, en í þeim eru fleiri en 80 þúsund manns. Um er að ræða skammtímasamninga sem hafa það markmið að styðja við kaupmátt launafólks og brúa bil yfir í nýjan langtímasamning í anda Lífskjarasamningsins.

Í kjölfarið kynntu formenn stjórnarflokkanna þær aðgerðir sem stjórnvöld ætla að leggja til sem stuðning við kjarasamningana. Hér er um að ræða þýðingarmikinn stuðning við fólkið í landinu og þá sér í lagi við lífskjör lág- og millitekjufólks ásamt auknum stuðningi við barnafjölskyldur. Á sama tíma er áréttað mikilvægi þess að verja kaupmátt og lífskjör launafólks og skapa stöðugleika í efnahagsmálum svo hægt sé að ná fram lækkun á verðbólgu og vöxtum.

Breytingar á barnabótakerfinu

Einn liður í aðgerðum stjórnvalda eru verulegar breytingar á barnabótakerfinu til þess að styðja við kjarasamninga. Í tillögunum felst að barnabótakerfið verði einfaldað og stuðningur við barnafjölskyldur efldur. Breytingin mun dreifast á tvö ár. Fyrsta skrefið verður tekið nú um áramótin 2023 og svo aftur 1. janúar 2024. Með þessum breytingunum verður dregið úr skerðingum og jaðarskattar af völdum barnabóta lækkaðir, ásamt því að lögð er áhersla á að bæta hag allra tekjutíunda og fjölga fjölskyldum sem fá stuðning úr barnabótakerfinu.

Barnabætur hjá millitekjufólki hækka mest og minnst hjá þeim sem hafa hærri laun. Þá verða teknar upp samtímagreiðslur þannig að biðtími eftir barnabótum verður aldrei lengri en 4 mánuðir eftir fæðingu barns. Þeim fjölskyldum sem njóta stuðnings úr kerfinu fjölgar um 2.900, það eru 2000 nýjar fjölskyldur vegna breytinga í ársbyrjun og 900 vegna breytinga í ársbyrjun 2024. Í óbreyttu kerfi hefði kostnaður vegna barnabóta orðið um 12,1 ma.kr. árið 2023 samhliða hækkandi tekjum fólks og um 10,9 ma.kr. árið 2024. En vegna breytinganna verður kostnaðurinn við kerfið hins vegar um 14,6 ma.kr. 2023 og um 15,9 ma.kr. 2024. Hér er um að ræða mikilvægar breytingar sem koma inn á réttum tíma.

Aukinn húsnæðisstuðningur

Húsnæðisstuðningur ríkisins verður um 19 ma.kr. á næsta ári og farið í markvissar aðgerðir með áherslu á fjölgun íbúða og áframhaldandi uppbyggingu í almenna íbúðakerfinu. Með auknum stofnframlögum og endurbótum í húsnæðisstuðningi náum við því markmiði. Stofnframlög ríkisins til að auka framboð íbúða á viðráðanlegu verði í almenna íbúðakerfinu verða samtals 4 milljarðar strax á næsta ári. Hækka á húsnæðisbætur til leigjenda um 13,8% í upphafi árs til samræmis við þróun verðlags undanfarin ár, auk þess sem tekjuskerðingarmörk húsnæðisbóta hækka um 7,4%. Með þessu fá 16.800 fjölskyldur í landinu húsnæðisbætur. Húsnæðisbætur til leigjenda hækka með þessu verulega og eru áætlaðar 9,6 ma.kr. þá eru vaxtabætur áætlaðar 2,7 ma.kr. ásamt því að eignaskerðingarmörk í vaxtabótakerfinu hækka um 50% í upphafi árs 2023.

Þessu til viðbótar mun heimild til þess að ráðstafa séreignarsparnað til kaupa á eigin húsnæði eða inn á höfuðstól húsnæðislána áfram nýtast fram til ársloka 2024. Stjórnvöld láta þar ekki staðar numið heldur munu á samningstímanum taka sérstaklega til skoðunar fyrirkomulag sérstaks húsnæðisstuðnings húsnæðisbóta til leigjenda með það að markmiði að tryggja jafnræði og einfalda kerfið fyrir leigjendur.

Að standa saman í ólgusjó

Hér hefur einungis verið tæpt á helstu atriðum í aðgerðum stjórnvalda. Stjórnvöld eru með þessu að leggja sitt á vogarskálarnar til þess að koma þjóðinni í gegnum óvenjulegu tíma. Þá hafa verkalýðsfélögin og Samtök atvinnulífsins aldeilis staðið við sinn hlut í því að ná fram stöðugleika í samfélaginu næstu mánuði og eiga hrós skilið. Nú skiptir mestu máli að allir sem vettlingi geta valdið geri sitt til þess að tryggja stöðugleika. Það er mikilvægt að halda aftur af hækkunum með öllum tiltækum ráðum og ná niður verðbólgunni.

Ég veit að þegar á reynir er samhugurinn mikill. Verjum tíma með okkar nánustu, styðjum og sýnum hvert öðru virðingu og samkennd í aðdraganda jóla. Gleðilega hátíð.

Ágúst Bjarni Garðarsson, þingmaður Framsóknar og fyrsti varaformaður efnahags- og viðskiptanefndar Alþingis.

Greinin birtist fyrst á visir.is 14. desember 2022.

Categories
Greinar

Traust ríkisfjármál skipta öllu fyrir Ísland

Deila grein

15/12/2022

Traust ríkisfjármál skipta öllu fyrir Ísland

Mik­il ókyrrð hef­ur verið á alþjóðamörkuðum síðustu ár. Verðbólga á heimsvísu hef­ur ekki mælst jafn­há í fjóra ára­tugi. Meg­in­or­sak­ir henn­ar eru heims­far­ald­ur­inn og rösk­un á aðfanga­keðju vegna hans, stríðið í Úkraínu og orkukrepp­an í Evr­ópu. Að auki lít­ur út fyr­ir áfram­hald­andi póli­tíska spennu milli Banda­ríkj­anna og Kína. Stýri­vext­ir halda áfram að hækka og lík­urn­ar aukast veru­lega á að efna­hagsniður­sveifla hefj­ist á heimsvísu. Tími ódýrs láns­fjár­magns er liðinn í bili. Ein­hver glæta er þó að birt­ast eft­ir að verðbólga er far­in að hjaðna í Banda­ríkj­un­um.

Minnk­andi alþjóðaviðskipti

Mikl­ar breyt­ing­ar virðast vera í far­vatn­inu í alþjóðahag­kerf­inu, sem snúa einkum að minnk­andi alþjóðaviðskipt­um og fjár­fest­ingu. Í þessu um­hverfi er sér­stak­lega mik­il­vægt að stefna í rík­is­fjár­mál­um sé traust og að þau séu sjálf­bær hjá ríkj­um. Fyrr­ver­andi for­sæt­is­ráðherra, Liz Truss, og fjár­málaráðherra Bret­lands, Kwasi Kw­arteng, fundu held­ur bet­ur fyr­ir því að hafa ekki hugað að trú­verðugri rík­is­fjár­mála­stefnu. Frá því að „Litlu-fjár­lög­in“ voru kynnt af þáver­andi for­ystu Íhalds­flokks­ins leið ekki nema um vika þar til þau neydd­ust til að segja af sér. En hvað þýða þess­ir svipti­vind­ar alþjóðafjár­mála­kerf­is­ins og hver er þýðing þeirra hér á landi?

Lygi­leg at­b­urðarás í Bretlandi

Í kjöl­far þess að ,,Litlu-fjár­lög­in“ voru kynnt fór af stað mjög hröð at­b­urðarás á fjár­mála­mörkuðum. Veðköll hóf­ust vegna af­leiðuskuld­bind­inga líf­eyr­is­sjóðakerf­is­ins í bresk­um skulda­bréf­um. Það leiddi til þess að Seðlabanki Eng­lands þurfti að auka laust fé í um­ferð til að hægt væri að mæta veðköll­un­um. Rík­is­fjár­mála­áætl­un­in tapaði sam­stund­is öll­um trú­verðug­leika og í fram­hald­inu urðu stjórn­ar­skipti. Nýr fjár­málaráðherra, James Hunt, hef­ur kynnt fjár­mála­áætl­un sem miðar að því að skulda­lækk­un sé í aug­sýn og skatt­ar voru meðal ann­ars hækkaðir á þá tekju­mestu. Undið var ofan af fyrri áætl­un­um á mettíma. Til­trú og traust hef­ur minnkað vegna þess­ar­ar fram­göngu í rík­is­fjár­mál­um.

Rík­is­út­gjöld aukast í Evr­ópu og Ítal­ía áfram í hættu

Seðlabank­ar heims­ins hafa verið að hækka stýri­vexti og sam­hliða hef­ur fjár­mögn­un­ar­kostnaður verið að aukast. Að sama skapi sjá­um við ekki fyr­ir end­ann á stríðinu í Úkraínu og orkukreppu margra Evr­ópu­ríkja. Þýska­land hef­ur þegar riðið á vaðið til að styðja bet­ur við fyr­ir­tæk­in og heim­il­in í land­inu vegna hækk­andi orku­verðs og settu rúma 200 millj­arða evra til þess. Fjár­málaráðherra Þýska­lands, Christian Lindner, hafnaði því að aðgerðapakk­inn væri verðbólgu­hvetj­andi en engu að síður hef­ur verðbólga ekki mælst hærri í 70 ár og ávöxt­un­ar­krafa þýskra rík­is­skulda hækkað. Annað ríki í Evr­ópu, Ítal­ía, er enn viðkvæm­ara fyr­ir þreng­ing­um. Ítal­ía er háð rúss­nesku gasi og hef­ur lítið svig­rúm í rík­is­fjár­mál­un­um í ljósi mik­illa skulda og hækk­andi vaxta­greiðslna til að koma til móts við hækk­andi orku­verð. Ávöxt­un­ar­kraf­an á rík­is­skulda­bréf­in hef­ur verið að hækka veru­lega. Ófyr­ir­sjá­an­leiki í orku­öfl­un í Evr­ópu veld­ur því að fjár­fest­ar gera ráð fyr­ir að erfiðara verði að koma bönd­um á verðbólg­una.

Tauga­veiklaðir markaðir

Við sjá­um ekki fyr­ir end­ann á vaxta­hækk­un­um seðlabanka og því mun mynd­ast álag á helstu fjár­mála­mörkuðum. Vegna þessa er búið að herða tök­in á öll­um mörkuðum og lausa­fjárstaða þjóða og fyr­ir­tækja hef­ur versnað. Það má færa sann­fær­andi rök fyr­ir því að við mun­um sjá mikl­ar verðbreyt­ing­ar á mörkuðum og meiri óstöðug­leika á næsta ári. Gjá mynd­ast meðal þjóða sem hafa trú­verðug rík­is­fjár­mál og sjálf­bær­an greiðslu­jöfnuð ann­ars veg­ar og hins veg­ar þeirra þar sem grunnstoðir hag­kerfa eru veik­ar líkt og á Ítal­íu, í Tyrklandi og Arg­entínu. Seðlabanki Banda­ríkj­anna hef­ur hækkað vexti hraðar en aðrir seðlabank­ar að und­an­skild­um Seðlabanka Íslands. Þetta þýðir að gengi Banda­ríkja­dals hef­ur hækkað veru­lega eða um rúm 17% frá árs­byrj­un. Banda­rík­in hafa því verið að flytja verðbólg­una til annarra ríkja og því hafa aðrar þjóðir þurft að hækka vexti hraðar en ella.

Fjár­lög rík­is­sjóðs Íslands 2023 sýna af­komu­bata

Hag­vaxt­ar­horf­ur hafa styrkst á Íslandi og hag­vöxt­ur er óvíða meiri og mæl­ist 7,3% á 3. árs­fjórðungi sam­kvæmt töl­um Hag­stof­unn­ar. Hann er drif­inn áfram af mikl­um vexti í út­flutn­ingi, sér­stak­lega í ferðaþjón­ustu, og kröft­ugri einka­neyslu. Hlut­ur hins op­in­bera er að minnka í fjár­fest­ing­um og vöxt­ur sam­neyslu er hóf­leg­ur. Þrátt fyr­ir auk­in út­gjöld er lögð rík áhersla á að styrkja stöðu rík­is­fjár­mál­anna og hvika ekki frá því meg­in­mark­miði að lækka skuld­ir á næstu árum. Í ár hef­ur dregið hratt úr mikl­um halla­rekstri rík­is­sjóðs árin 2020 og 2021 sem ætlað var að draga úr áhrif­um heims­far­ald­urs­ins á fjár­hag heim­ila og fyr­ir­tækja. Efna­hags­bat­inn hef­ur leitt til mik­ill­ar tekju­aukn­ing­ar rík­is­sjóðs og þess að skulda­hlut­föll hins op­in­bera eru mun lægri en gert var ráð fyr­ir. Þessi efna­hags­bati er kröft­ug­ur og því hef­ur mynd­ast spenna í þjóðarbú­inu. Fjár­mál hins op­in­bera þurfa að róa í sömu átt og stefna Seðlabanka Íslands. Halli á rekstri rík­is­sjóðs verður því tæp­lega 3% af lands­fram­leiðslu. Útlit er fyr­ir að skulda­hlut­föll verði að sama skapi nær óbreytt frá samþykktri fjár­mála­áætl­un frá því í sum­ar, eða um 33% af VLF. Það er al­veg ljóst í mín­um huga að afar brýnt er að rík­is­sjóður nái tök­um á þess­um halla á næstu árum. Ísland er í kjöraðstöðu til að sýna fram á sjálf­bær rík­is­fjár­mál vegna af­komu­bata og framtíðar­horf­ur eru því bjart­ar.

Gera má ráð fyr­ir að þró­un­in verði sú að ríki séu í aukn­um mæli að fást við vax­andi rík­is­út­gjöld, erfiðari bar­áttu við verðbólgu og að hinir alþjóðlegu fjár­mála­markaðir muni veita aðhald vegna þeirra þreng­inga sem eru á alþjóðleg­um fjár­mála­mörkuðum. Við eig­um að taka þessa at­b­urðarás al­var­lega, þar sem kröf­ur um trú­verðuga rík­is­fjár­mála­stefnu eru að aukast ásamt því að alþjóðaviðskipti eru að drag­ast sam­an. Smærri ríki þurfa því að vanda sig enn frek­ar. Horf­ur ís­lensks efna­hags eru bjart­ar, hag­vöxt­ur er mik­ill og bygg­ist á auk­inni verðmæta­sköp­un. Að sama skapi halda skuld­ir áfram að lækka og er skuld­astaða rík­is­sjóðs ein sú besta í Evr­ópu. Þrátt fyr­ir þessa stöðu ber okk­ur að vera ætíð á tán­um til þess að auka kaup­mátt og vel­ferð í land­inu.

Lilja Dögg Alfreðsdóttir, menn­ing­ar- og viðskiptaráðherra og vara­formaður Fram­sókn­ar.

Greinin birtist fyrst á mbl.is 15. desember 2022.

Categories
Greinar

Stórt skref fyrir Vestmannaeyjar

Deila grein

14/12/2022

Stórt skref fyrir Vestmannaeyjar

Þær fréttir bárust í dag að innviðaráðuneytið hefði náð samkomulagi við Flugfélagið Erni um áætlunarflug til Vestmannaeyja þrisvar sinnum í viku. Lengi hefur verið ákall frá íbúum í Vestmannaeyjum um að bæta samgöngur til og frá eyjum og er framangreint samkomulag við Flugfélagið Erni liður í því að efla samgöngur að mati ráðuneytisins. Þá er það einnig afar mikilvægt fyrir íbúa og atvinnulíf í Eyjum, að tryggja lágmarksþjónustu í vetur.

Aðdragandinn

Á árunum 2010-2020 var áætlunarflug til Vestmannaeyja í höndum Flugfélagsins Ernis og í september 2020 þótti ástæða til að leggja flugið niður vegna minnkandi eftirspurnar í kjölfar Cov-19 faraldursins. Samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneytið samdi við flugfélagið í desember 2021 um svokallað lágmarksflug á milli Reykjavíkur og Vestmannaeyja sem var í gildi fram til 1. júní 2022. Reglulegt flug hefur verið í miklu uppnámi frá því það lagðist af.

Flugfélagið Ernir sinnti áætlunarflugi til Vestmannaeyja frá árinu 2010 til í september 2020 þegar ekki var annað í stöðunni en að leggja niður flug sökum minnkandi eftirspurnar. Það er því mikið fagnaðarefni að félagið hafi tekið að sér að þjónusta svæðið aftur og vonandi er hægt að byggja upp flug til og frá Vestmannaeyjum til frambúðar og með fleiri flugferðum í viku hverri.

Öryggismál

Þó að hér sé um tímabundið samkomulag að ræða þá megum við ekki gleyma því að við þurfum að leita leiða til að koma þessum málum í réttan farveg, þetta er fyrsta skrefið. Ef það er fullreynt að flug til eyja á markaðslegum forsendum geti gengið upp þá þarf strax að líta til þess hver séu næstu skref um framhaldið. 

Það er í grunninn öryggismál að það séu tvær samgönguleiðir til Eyja og er gríðarlega mikilvægt fyrir íbúa sveitarfélagsins. Margir þeirra hafa kosið að nýta sér áætlunarflug yfir vetrartímann þegar það hefur verið í boði vegna óvissu í áætlunarferðum Herjólfs. Við þurfum svo til framtíðar að finna varanlega lausn á þessum málum en hér er engu að síður um að ræða mikilvægt skref í þá átt.

Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir, þingmaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst á visir.is 12. desember 2022.