Category: Nýjast

„Ég þreytist seint á að koma hingað upp og ræða um orkuöryggi sem er þjóðaröryggismál hér í landinu. Þrátt fyrir að veður spili inn í getum við ekki kennt veðrinu einu um þegar kemur að rafmagnsleysi. Staðreyndin er sú að við þurfum að byggja upp sterkara kerfi með fjölbreyttari lausnum,“ sagði Ingibjörg Isaksen, alþingismaður, í störfum þingsins.

„Á landsbyggðinni starfa stór fyrirtæki sem eru háð góðu afhendingaröryggi raforku. Um síðustu helgi var álverið á Reyðarfirði hætt komið vegna rafmagnsleysis. Ef álver er án rafmagns í meira en fjórar klukkustundir fer að harðna í kerjunum með þeim afleiðingum að þau eyðileggjast.“

Fór Ingbjörg yfir að Landsnet vinni nú að endurnýjun byggðalínunnar en að mörg ljón séu í veginum fyrir áframhaldandi endurnýjun byggðalínunnar.

„Það er ekki boðlegt að fyrirtæki með milljarða fjárfestingar búi við slíkt rekstraróöryggi og það sama á við um minni fyrirtæki sem og búrekstur.“

Sagði Ingibjörg mikilvægt að byggja upp öruggt og skilvirkt kerfi og að smávirkjanir muni gegna þar lykilhlutverki, raforkukerfinu til stuðnings.

„Þegar Laxárlína sló út um síðustu helgi fylgdi ekki straumleysi í kjölfarið þar sem Laxárvirkjun og Þeistareykjavirkjun sáu svæðinu fyrir rafmagni. Þannig var fyrirtækjum og fjölskyldum séð fyrir rafmagni sem annars hefðu búið við straumleysi.“

Smávirkjanir gegna lykilhlutverki á landsbyggðinni og styðja m.a. við byggðaþróun þar sem annars skortir raforku benti Ingibjörg á.

„Smávirkjanir stuðla ekki einungis að auknu orkuöryggi í landinu heldur geta þær einnig verið mikilvægur þáttur í að tryggja vaxtarmöguleika landsbyggðarinnar. Við þurfum að horfast í augu við þá alvarlegu stöðu sem við erum í varðandi orkuöryggi landsins en samhliða uppbyggingu smávirkjana er þó mikilvægt að gleyma því aldrei að vera í góðu samtali við samfélögin og mestu skiptir að uppbygging verði gerð af varfærni gagnvart viðkvæmri náttúru landsins,“ sagði Ingibjörg í lok ræðu sinnar.

Ræða Ingibjargar á Alþingi:

„Virðulegi forseti.

Ég þreytist seint á að koma hingað upp og ræða um orkuöryggi sem er þjóðaröryggismál hér í landinu. Þrátt fyrir að veður spili inn í getum við ekki kennt veðrinu einu um þegar kemur að rafmagnsleysi. Staðreyndin er sú að við þurfum að byggja upp sterkara kerfi með fjölbreyttari lausnum. Á landsbyggðinni starfa stór fyrirtæki sem eru háð góðu afhendingaröryggi raforku. Um síðustu helgi var álverið á Reyðarfirði hætt komið vegna rafmagnsleysis. Ef álver er án rafmagns í meira en fjórar klukkustundir fer að harðna í kerjunum með þeim afleiðingum að þau eyðileggjast.

Sem betur fer vinnur Landsnet nú að endurnýjun byggðalínunnar og nýgangsettar flutningslínur á Norðausturlandi sönnuðu rækilega gildi sitt og komu í veg fyrir ófremdarástand í óveðrinu um síðustu helgi. En betur má ef duga skal enda mörg ljón í veginum fyrir áframhaldandi endurnýjun byggðalínunnar. Það er ekki boðlegt að fyrirtæki með milljarða fjárfestingar búi við slíkt rekstraróöryggi og það sama á við um minni fyrirtæki sem og búrekstur. Mikilvægt er að ráðast í þau verkefni sem þörf er á til þess að byggja upp öruggt og skilvirkt kerfi hér á landi. Smávirkjanir gegna þar lykilhlutverki en þær geta komið inn á raforkukerfi til stuðnings. Staðbundnar virkjanir geta skipt gríðarlegu máli. Þegar Laxárlína sló út um síðustu helgi fylgdi ekki straumleysi í kjölfarið þar sem Laxárvirkjun og Þeistareykjavirkjun sáu svæðinu fyrir rafmagni. Þannig var fyrirtækjum og fjölskyldum séð fyrir rafmagni sem annars hefðu búið við straumleysi. Smávirkjanir gegna einnig lykilhlutverki á landsbyggðinni og styðja m.a. við byggðaþróun þar sem annars skortir raforku.

Smávirkjanir stuðla ekki einungis að auknu orkuöryggi í landinu heldur geta þær einnig verið mikilvægur þáttur í að tryggja vaxtarmöguleika landsbyggðarinnar. Við þurfum að horfast í augu við þá alvarlegu stöðu sem við erum í varðandi orkuöryggi landsins en samhliða uppbyggingu smávirkjana er þó mikilvægt að gleyma því aldrei að vera í góðu samtali við samfélögin og mestu skiptir að uppbygging verði gerð af varfærni gagnvart viðkvæmri náttúru landsins.“

Ágúst Bjarni Garðarsson, alþingismaður, fór yfir að mikilvægt væri að halda því til haga að hugmyndir um nýja gjaldtöku í samgöngumálum séu ekki einkamál Framsóknar. Í umræðu á Alþingi hefur formanni Framsóknar jafnvel verið gert það upp að ætla að leggja sérstakan skatt á fólk sem ekur í gegnum göng. Ágúst Bjarni vildi leiðrétta ýmislegt í umræðunni og fara yfir staðreyndirnar í málinu. 

„Hugmyndir um veggjöld í umferðinni komu fyrst fram í áliti umhverfis- og samgöngunefndar við umfjöllun um samgönguáætlun fyrir árin 2019–2033. Undir álitið rituðu sjö nefndarmenn úr sex þingflokkum. Það er því langt því frá að þetta sé einkamál Framsóknar.“ 

Alþingi tók ákvörðun um gjaldtöku í umferðinni og er innviðaráðherra að framfylgja þeirri ákvörðun. 

„Staðreyndin er sú að við stefnum að breyttu kerfi. Tekjur hafa dregist verulega saman vegna góðs árangurs í orkuskiptum og vegna sparneytnari bíla. Það eru ekki bara Hvalfjarðargöng sem liggja undir í þessu máli, eða göng á landsbyggðinni, heldur samgöngukerfið í heild.“ 

„Ég minni á að fjármagna á m.a. borgarlínuna með gjaldtöku í umferðinni og allt tal um mismunun eftir búsetu er því ekki á rökum reist. Það er mikilvægt að sýna stillingu í umræðunni um gjaldtöku í umferðinni. Það hefur ekki komið fram með hvaða hætti gjaldtakan eigi að vera en eitt er víst að horfa þarf til sanngirni, atvinnusvæða o.fl. í þessari vinnu og ég trúi því að niðurstaðan muni taka mið af því,“ sagði Ágúst Bjarni að lokum.

Ræða Ágústs Bjarna á Alþingi:

„Virðulegur forseti.

Hér hefur ítrekað verið rætt um gjaldtöku í samgöngumálum. Jafnvel hefur formanni Framsóknar verið gert það upp að ætla að leggja sérstakan skatt á fólk sem keyrir í gegnum göng, líkt og kom fram í máli hv. þm. Jóhanns Páls Jóhannssonar hér í störfum þingsins í gær. Það er því greinilega ýmislegt sem þarf að fara yfir og leiðrétta.

Það er mikilvægt að halda til haga að þessar hugmyndir um nýja gjaldtöku í samgöngumálum eru ekki einkamál Framsóknar. Hugmyndir um veggjöld í umferðinni komu fyrst fram í áliti umhverfis- og samgöngunefndar við umfjöllun um samgönguáætlun fyrir árin 2019–2033. Undir álitið rituðu sjö nefndarmenn úr sex þingflokkum. Það er því langt því frá að þetta sé einkamál Framsóknar. Ég ítreka: Tillögur um gjaldtöku í umferðinni hafa verið samþykktar hér á Alþingi og er innviðaráðherra að framfylgja þeirri ákvörðun Alþingis. Það færi betur ef þingmenn og aðrir myndu kynna sér málefnin aðeins betur áður en þeir koma hingað upp og tjá sig með þeim hætti sem gert var hér í gær af hv. þingmanni.

Staðreyndin er sú að við stefnum að breyttu kerfi. Tekjur hafa dregist verulega saman vegna góðs árangurs í orkuskiptum og vegna sparneytnari bíla. Það eru ekki bara Hvalfjarðargöng sem liggja undir í þessu máli, eða göng á landsbyggðinni, heldur samgöngukerfið í heild. Ég minni á að fjármagna á m.a. borgarlínuna með gjaldtöku í umferðinni og allt tal um mismunun eftir búsetu er því ekki á rökum reist. Það er mikilvægt að sýna stillingu í umræðunni um gjaldtöku í umferðinni. Það hefur ekki komið fram með hvaða hætti gjaldtakan eigi að vera en eitt er víst að horfa þarf til sanngirni, atvinnusvæða o.fl. í þessari vinnu og ég trúi því að niðurstaðan muni taka mið af því.“

Elsa Lára Arnardóttir, varaþingmaður, fór yfir í störfum þingsins áhugaverðan fyrirlestur hjá Félagi háskólakvenna sem bar yfirskriftina, „Við sættum okkur ekki við ofbeldi“. Fyrirlesturinn var byggður á meistararitgerð Soffíu Ámundadóttir og samtals rannsókn hennar á meðal skólastjórnenda í grunnskólum Reykjavíkur. „Rannsóknin varðar málefni sem hefur verið tabú að ræða en það er mikilvægt að við opnum á umræðu um þetta mikilvæga mál, barnanna okkar vegna,“ sagði Elsa Lára.

„Niðurstöður rannsóknarinnar eru þær að skólastjórnendur upplifa aukningu ofbeldis meðal barna og alvarlegri birtingarmyndir nú heldur en áður. Um leið upplifa skólastjórnendur líka úrræðaleysi. Börnin sem talað er um hér og beita ofbeldi eru mörg hver að berjast við vanlíðan, kvíða, þunglyndi eða slaka félagsfærni.“

Rannsóknin sýnir fram á að mikilvægt sé að hlúa vel að námi og velferð barna í skólasamfélaginu.

„Starfsmenn skólasamfélagsins bera mikla ábyrgð á að koma til móts við ólíkar þarfir nemenda og hjálpa þeim að þroskast við öruggar aðstæður. Það sama gildir vissulega um samfélagið í heild sinni, þ.e. sveitarfélögin, ríkisvaldið og auðvitað foreldra og forráðamenn.“

„Herra forseti. Ég geri mér fulla grein fyrir því að skólinn er rekinn af sveitarfélögum en þetta er samfélagslegt verkefni sem við stöndum frammi fyrir. Ég fagna því að farsældarlögin og menntastefnan hafi verið samþykkt hér á Alþingi og þakka fyrir framgang þeirra verkefna. Það er verkefni sem kemur okkur í rétta átt en við verðum að ganga lengra. Ríkisvaldið, sveitarfélögin og hlutaðeigandi aðilar verða að taka höndum saman, koma saman og eiga samtal um það hvernig eigi að koma til móts við börn með sértækan vanda og skapa samræmda verkferla og úrræði um það hvernig við eigum að aðstoða börn og ungmenni og fjölskyldur þeirra sem eru í flókinni stöðu og koma jafnframt með úrræði sem styðja við starfsmenn skólakerfisins,“ sagði Elsa Lára að lokum.

Ræða Elsu Láru á Alþingi:

„Virðulegur forseti.

Í hádeginu fór ég á áhugaverðan fyrirlestur hjá Félagi háskólakvenna sem bar yfirskriftina: Við sættum okkur ekki við ofbeldi. Fyrirlesturinn var byggður á meistararitgerð Soffíu Ámundadóttir og var rannsókn sem var gerð meðal skólastjórnenda í grunnskólum Reykjavíkur. Rannsóknin varðar málefni sem hefur verið tabú að ræða en það er mikilvægt að við opnum á umræðu um þetta mikilvæga mál, barnanna okkar vegna. Rannsóknin sem ég tala um hér er byggð upp á samtölum við skólastjórnendur í Reykjavík. Niðurstöður rannsóknarinnar eru þær að skólastjórnendur upplifa aukningu ofbeldis meðal barna og alvarlegri birtingarmyndir nú heldur en áður. Um leið upplifa skólastjórnendur líka úrræðaleysi. Börnin sem talað er um hér og beita ofbeldi eru mörg hver að berjast við vanlíðan, kvíða, þunglyndi eða slaka félagsfærni. Í rannsókninni kemur fram að mikilvægt sé að skólasamfélagið hlúi vel að námi og velferð barna. Starfsmenn skólasamfélagsins bera mikla ábyrgð á að koma til móts við ólíkar þarfir nemenda og hjálpa þeim að þroskast við öruggar aðstæður. Það sama gildir vissulega um samfélagið í heild sinni, þ.e. sveitarfélögin, ríkisvaldið og auðvitað foreldra og forráðamenn.

Herra forseti. Ég geri mér fulla grein fyrir því að skólinn er rekinn af sveitarfélögum en þetta er samfélagslegt verkefni sem við stöndum frammi fyrir. Ég fagna því að farsældarlögin og menntastefnan hafi verið samþykkt hér á Alþingi og þakka fyrir framgang þeirra verkefna. Það er verkefni sem kemur okkur í rétta átt en við verðum að ganga lengra. Ríkisvaldið, sveitarfélögin og hlutaðeigandi aðilar verða að taka höndum saman, koma saman og eiga samtal um það hvernig eigi að koma (Forseti hringir.) til móts við börn með sértækan vanda og skapa samræmda verkferla og úrræði um það hvernig við eigum að aðstoða börn og ungmenni og fjölskyldur þeirra (Forseti hringir.) sem eru í flókinni stöðu og koma jafnframt með úrræði sem styðja við starfsmenn skólakerfisins.“

Líneik Anna Sævarsdóttir, alþingismaður, ræddi í störfum þingsins að það hafi sýnst sig svo sannarlega að framkvæmdir Landsnets og Rarik síðustu ára hafi skilað árangri og aukið verulega raforkuöryggi í Norðausturkjördæmi. Þar sem dreifikerfið er ekki enn komið í jörð eins og á Jökuldal, í Bárðardal, á suðurfjörðum Austfjarða og víðar, voru íbúar á einstökum bæjum og sveitum rafmagnslausir klukkustundum saman. Lengstu kaflar dreifikerfisins sem enn eru tengdir með loftlínu eru á Austurlandi.

„Verkefni eins og Hólasandslína 3, Kröflulína 3, yfirbyggð tengivirki og dreifikerfi í jörð skipta sköpum þegar svona veður ganga yfir. Það liggur jafnframt fyrir að með frekari reynslu og þjálfun við að nýta sjálfvirkni nýrra mannvirkja er hægt að gera enn betur,“ sagði Líneik Anna.

„Í ljósi nýliðinna atburða og kröfu um þriggja fasa rafmagn í svo til allri nýsköpun og atvinnuuppbyggingu til sveita tel ég að við getum ekki beðið svo lengi.

Stjórnvöld verða að stuðla að hraðari vinnu við að koma dreifikerfinu í jörð og jafnframt við uppbyggingu Byggðalínunnar,“ sagði Líneik Anna að lokum.

Ræða Líneikar Önnu á Alþingi:

„Virðulegi forseti

Haustveðrin koma svo sannanlega með látum í ár, og nú þegar hafa gengið yfir tvö veður sem bæði höfðu áhrif á dreifi- og flutningskerfi raforku auk annars.

Í kjördæmaviku hittum við þingmenn Norðausturkjördæmis fulltrúa Landsnets og Rarik og fórum yfir stöðu raforkukerfisins.

Þó það hafi orðið raforkutruflanir í þessum veðrum þá sýndi það sig svo sannarlega að framkvæmdir síðustu ára skila árangri og auka raforkuöryggi verulega. Verkefni eins og Hólasandslína 3, Kröflulína 3, yfirbyggð tengivirki og dreifikerfi í jörð skipta sköpum þegar svona veður ganga yfir. Það liggur jafnframt fyrir að með frekari reynslu og þjálfun við að nýta sjálfvirkni nýrra mannvirkja er hægt að gera enn betur.

Starfsmenn þessara fyrirtækja unnu hörðum höndum meðan á veðrunum stóð og í kjölfarið, stýrðu kerfum í takt við áhrif veðursins, gerðu við staura, þrifu seltu, börðu niður ísingu, komu upp varaafli og þurftu meira segja að vefja bárujárnsplötu utan af spenni á rafmagnsstaur.

Samt sem áður bjuggu íbúar á einstökum bæjum og sveitum við rafmagnsleysi klukkustundum saman. Þetta gerðist þar sem dreifikerfið er ekki komið í jörð eins og á Jökuldal, í Bárðardal, á suðurfjörðum Austfjarða og víðar. Lengstu kaflar dreifikerfisins sem enn eru tengdir með loftlínu eru á Austurlandi.

Eftir aðventustorminn 2019 var áætlunum um að koma dreifikerfi RARK í jörð flýtt og nú er áætlað að ljúka því verkefni 2030.

Í ljósi nýliðinna atburða og kröfu um þriggja fasa rafmagn í svo til allri nýsköpun og atvinnuuppbyggingu til sveita tel ég að við getum ekki beðið svo lengi.

Stjórnvöld verða að stuðla að hraðari vinnu við að koma dreifikerfinu í jörð og jafnframt við uppbyggingu Byggðalínunnar.“

Það er komið að fyrsta vöfflukaffi og laugardagasfundi vetrarins hjá Framsókn í Reykjanesbæ. Bæjarfulltrúar verða á staðnum og fara yfir upphaf nýs kjörtímabils.