Categories
Greinar

Al­þjóð­legur dagur menntunar

Deila grein

24/01/2022

Al­þjóð­legur dagur menntunar

Árið 2018 samþykkti allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna að gera 24. janúar, að alþjóðlegum degi menntunar. Þegar þessi dagur varð að alþjóðlegum degi menntunar óraði líklega afar fáa að skömmu síðar myndi skólahald víða um heim standa frammi fyrir þeirri áskorun að halda skólum opnum í heimsfaraldri.

Réttur til menntunar er skilgreindur sem mannréttindi og er nánar útfærður í Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna. Mannréttindi skal ávallt varast að skerða og því skulu menntastofnanir ávallt vera eitt það síðasta sem lokar í neyðarástandi og það fyrsta til að opna. Slíkt er mikilvægið.

Íslensku skólakerfi hefur borið til sú gæfa að menntun barna hérlendis hefur ekki þurft að verða fyrir jafnmiklum skerðingum og víða annars staðar. Fréttir hafa borist af ríkjum þar sem skólahald hefur fallið niður að mestu í fjöldamarga mánuði og víða hefur skólahald skerst mjög mikið þegar upp hafa komið bylgjur smita.

Víðtækt hlutverk skóla

Fyrir mörg börn hefur skólaganga ekki einvörðungu það hlutverk að stuðla að menntun, en reglulegt skólahald er mjög mikilvægur fasti í lífi barna. Þetta á sérstaklega við um börn í viðkvæmri stöðu, sem fá ekki nauðsynlegan stuðning heima við af ýmsum ástæðum. Það eru þó fleiri en börn í viðkvæmri stöðu sem eiga erfitt þegar skólahald er skert, en rannsóknir á áhrifum COVID-19 sýna að andleg líðan barna og ungmenna hefur versnað, mörg upplifa sig að hafa verið félagslega einangruð og segjast kvíðin í kjölfar þess að skólahald hefur raskast.

Takk fyrir!

Við eigum ótrúlegan mannauð í íslensku menntakerfi og það hefur verið magnað að fylgjast með því hvernig allir sem starfa innan skólakerfisins hafa lagt hart að sér til þess að tryggja að börn njóti menntunar og geti mætt í skólann undanfarna mánuði. Frá því ég tók við nýju ráðherraembætti hef ég fengið að kynnast og sjá þá miklu vinnu sem unnin hefur verið innan menntakerfisins á hverjum degi í þessu krefjandi ástandi.

Maður fyllist aðdáun og á sama tíma er ég mjög spenntur fyrir dýpri og þéttari samvinnu við starfsfólk íslenska skólakerfisins sem vonandi getur brátt farið að hætta að snúast um viðbrögð vegna sóttvarna. Þar þurfum við að bregðast við þeirri stöðu sem er uppi eftir tveggja ára heimsfaraldur og taka vel utan um börn og fjölskyldur þeirra með fjölbreyttum úrræðum. Að þessu þurfa að koma fjölmargir aðilar en skólakerfið gegnir þarna lykilhlutverki enda eru flest börn þar stærstan hluta síns daglega lífs.

Í tilefni dagsins vil ég færa starfsfólki íslenska menntakerfisins mínar bestu þakkir, bæði sem mennta- og barnamálaráðherra, en ekki síður sem foreldri. Takk!

Ásmundur Einar Daðason, mennta- og barnamálaráðherra.

Greinin birtist fyrst á visir.is 24. janúar 2022.

Categories
Greinar

Við þurfum byltingu fyrir eldra fólk

Deila grein

23/09/2021

Við þurfum byltingu fyrir eldra fólk

Það er þroska­ferli að eld­ast, ferli þar sem marg­ir upp­lifa auk­inn tíma til að sinna áhuga­mál­um og því sem skipt­ir hvern og einn mestu máli í líf­inu. Á síðustu ára­tug­um hef­ur þetta ferli og ævi­skeið eldra fólks lengst svo um mun­ar og ald­urs­sam­setn­ing þjóðar­inn­ar tekið mikl­um breyt­ing­um. Þessi þróun fel­ur í sér stór­ar áskor­an­ir fyr­ir ís­lenskt sam­fé­lag, áskor­an­ir sem nauðsyn­legt að bregðast við.

Banda­ríski rit­höf­und­ur­inn Betty Fried­an sagði eitt sinn að það að eld­ast ætti að vera æv­in­týri, ekki vanda­mál. Því miður er allt of al­gengt að litið sé á hækk­andi ald­ur þjóðar­inn­ar og aukna þörf eft­ir þjón­ustu­úr­ræðum fyr­ir eldra fólk sem vanda­mál. Birt­ist þetta ekki síst því að mála­flokkn­um hef­ur ekki verið for­gangsraðað hingað til og að framtíðar­sýn og heild­ar­stefnu í mál­efn­um eldra fólk hef­ur skort. Af­leiðing þessa er lífs­gæðaskerðing eldra fólks, aukið álag á aðstand­end­ur, minni starfs­geta en til­efni er til og svo fram­veg­is. Þörf er fyr­ir aukna fjöl­breytni og öfl­ugri þjón­ustu sem ger­ir eldra fólki kleift að búa sem lengst á eig­in heim­ili með reisn og veit­ir því mögu­leika á að upp­lifa þau æv­in­týri sem það kýs.

Staðan í mála­flokki eldra fólks kall­ar á stór­tæk­ar breyt­ing­ar. Nauðsyn­legt er að skoða þau þjón­ustu­kerfi og úrræði sem standa til boða, sam­spil þeirra og samþætt­ingu og ábyrgð ólíkra aðila. Hér duga eng­in vett­linga­tök, þörf er fyr­ir aðgerðir og kerf­is­breyt­ing­ar byggðar á sama grunni og unn­ar voru í mál­efn­um barna á líðandi kjör­tíma­bili af Ásmundi Ein­ari Daðasyni, fé­lags- og barna­málaráðherra. Ásmundi Ein­ari hef ég kynnst í gegn­um störf mín hjá Lands­sam­bandi eldri borg­ara og hef séð hvernig hann tækl­ar verk­efn­in af krafti og af heil­ind­um. Ég treysti hon­um því full­kom­lega til að leiða þessa vinnu og hlakka til að taka slag­inn með hon­um.

Brjót­um upp kerfi – fjár­fest­um í fólki!

Á kom­andi kjör­tíma­bili legg­ur Fram­sókn­ar­flokk­ur­inn áherslu á að ráðist verði í end­ur­skipu­lagn­ingu á mála­flokkn­um út frá grunn­gild­um ald­ur­svæns sam­fé­lags, samþætt­ingu og per­sónumiðaðri þjón­ustu. Við leggj­um áherslu á að út­rýma „grá­um svæðum“ í þjón­ustu við eldra fólk og að öll þjón­usta bygg­ist á fag­legu mati á ein­stak­lings­bund­inni þörf. Við ætl­um okk­ur að samþætta þjón­ustu í heima­hús, þátt­töku og virkni aldraðra sam­hliða þess sem við ætl­um okk­ur að efla lýðheilsu og for­varn­ir. Við ætl­um okk­ur að tryggja heild­stæðari end­ur­hæf­ingu og auk­inn sveigj­an­leika í þjón­ustu, má þar til dæm­is nefna dagþjálf­un.

Við ætl­um að gera stór­átak í upp­bygg­ingu heim­il­is­hjálp­ar, heima­hjúkr­un­ar og dagþjálf­un­ar­rýma. Þörf er fyr­ir að bæta og fjölga end­ur­hæf­ingar­úr­ræðum og skapa fjöl­breytt­ari þjón­ustu sem styður eldra fólk til að búa heima hjá sér sem lengst, en með því móti að það haldi sjálf­stæði sínu, reisn og virðingu. Sam­hliða þessu er mik­il­vægt að skoða þeim tæki­fær­um sem fel­ast í betri nýt­ingu fjöl­breyttr­ar vel­ferðar­tækni.

Á næsta kjör­tíma­bili ætl­um við enn frem­ur að sam­ræma upp­lýs­inga­kerfi og byggja upp öfl­uga upp­lýs­ingagátt. Með henni verður miðlæg gátt fyr­ir um­sókn­ir um þjón­ustu hins op­in­bera inn­leidd. Not­end­ur munu þannig ekki þurfa að sækja um þjón­ustu á mörg­um stöðum held­ur gegn­um eina þjón­ustugátt og gegn­um hana fengi viðkom­andi viðeig­andi þjón­ustu á hverj­um tíma.

Lífs­kjör eldra fólks

Á næsta kjör­tíma­bili ætl­um við í Fram­sókn að beita okk­ur fyr­ir að hækka al­menna frí­tekju­markið í skref­um. Við vilj­um mæta þeim verst stöddu og horf­um þar sér­stak­lega til hús­næðismála en flest­ir þeir sem búa við bág kjör búa í mjög skuld­settu hús­næði eða greiða háa leigu.

Við vilj­um sam­ræma um­sóknagátt al­mennra og sér­stakra hús­næðis­bóta. Fram­sókn vill að farið verði í heild­ar­end­ur­skoðun á hús­næðismál­um með það að leiðarljósi að finna leiðir til að hjálpa þeim verst stöddu, ásamt því að af­nema frí­tekju­mark at­vinnu­tekna og end­ur­skoða lög um starfs­lok rík­is­starfs­manna. Ásmund­ur Ein­ar hef­ur sýnt að hann get­ur og vill koma í gegn stór­um kerf­is­breyt­ing­um. Sam­an ætl­um við að um­bylta mál­efn­um eldra fólks og fjár­festa í fólki. Við erum nefni­lega rétt að byrja.

Ásmundur Einar Daðason og Þórunn Sveinbjörnsdóttir.

Höf­und­ar skipa fyrsta og þriðja sæti á lista Fram­sókn­ar í Reykja­vík norður.

eldra­folk@fram­sokn.is

Categories
Greinar

Betri þjónusta og aukin lífsgæði eldra fólks

Deila grein

20/08/2021

Betri þjónusta og aukin lífsgæði eldra fólks

Á því kjör­tíma­bili sem er að líða lýsti ég því yfir að mín aðaláhersla yrði mál­efni barna. Það væri brýnt að fjár­festa í börn­um sem allra fyrst, það er nefni­lega hag­kvæmt og dreg­ur úr þeim kostnaði sem hlýst síðar meir af því að sinna þeim mála­flokki ekki nægi­lega vel. Bæði fjár­hags­leg­um kostnaði og ekki hvað síst þeim kostnaði, bæði sam­fé­lags­leg­um og efn­is­leg­um, sem hlýst af fyr­ir viðkom­andi barn og fjöl­skyldu þess allt frá upp­hafi og kostnaði sem barnið fær­ir með sér upp á full­orðins­ár. En fyr­ir ligg­ur að börn sem verða fyr­ir áföll­um í æsku, sem ekki eru tækluð snemma og á rétt­an hátt, taka þau áföll með sér áfram í líf­inu og eiga það á hættu að þróa með sér and­leg­an og lík­am­leg­an vanda sem veld­ur því að þau glíma við sjúk­dóma og ann­ars kon­ar erfiðleika, lifa styttra og geta síður gefið til baka til sam­fé­lags­ins á síðari árum. Fjár­fest­ing í börn­um dreg­ur úr fjár­magni sem ríkið þarf að inna af hendi síðar, til dæm­is til heil­brigðis­kerf­is, greiðslu ör­orku­líf­eyr­is, greiðslur sem falla til í refsi­vörslu­kerf­inu og ann­ars staðar.

Í upp­hafi kjör­tíma­bils fundaði ég með fjöl­mörg­um aðilum sem höfðu reynslu og upp­lýs­ing­ar um hvernig við gæt­um breytt vel­ferðar­kerf­inu fyr­ir börn og fjöl­skyld­ur þeirra. Börn­in sjálf voru spurð, for­eldr­ar þeirra, aðrir fjöl­skyldumeðlim­ir, fagaðilar og ekki síst þeir ein­stak­ling­ar sem hefði þurft að aðstoða á barns­aldri en eru orðnir full­orðnir nú.

Ein­stak­ling­ur­inn á að vera hjartað í kerf­inu

Upp úr stóð að meiri­hluti lýsti því að kerfið væri flókið. Fjöl­skyld­um fannst að þær þyrftu að eyða mikl­um tíma í það að finna út hvaða þjón­ustu þær þyrftu, hvar slíka þjón­ustu væri að fá og sækja hana, oft til nokk­urra mis­mun­andi aðila. Kerf­inu var lýst sem völ­und­ar­húsi og ljóst að það væri ekki á færi allra að rata gegn­um það.

Síðastliðið vor samþykkti Alþingi frum­varp mitt til nýrra laga um samþætt­ingu þjón­ustu í þágu far­sæld­ar barna. Lög­fest­ing skipu­lags samþættr­ar þjón­ustu við börn þvert á alla þjón­ustu­veit­end­ur er ein­hver sú stærsta kerf­is­breyt­ing sem ráðist hef­ur verið í í mál­efn­um barna í seinni tíð. Breyt­ing sem aldrei hefði verið hægt að ná í gegn án gíf­ur­lega um­fangs­mik­ils sam­ráðs og þátt­töku fjöl­margra aðila sem koma að mál­efn­um barna hér á landi. Meira en 1.000 manns komu að vinn­unni með ein­um eða öðrum hætti á þriggja ára tíma­bili, börn, for­eldr­ar og sér­fræðing­ar, þvert á ráðuneyti, kerfi, fag­stétt­ir og póli­tík. Við ákváðum að fjár­festa í fólki vegna þess að það er ein arðbær­asta fjár­fest­ing­in.

Við þurf­um nýja nálg­un

Þessa reynslu má nýta til um­bóta í öðrum mála­flokk­um þar sem þörf er á samþætt­ingu þjón­ustu og betra sam­tali þjón­ustu­veit­enda. Meðal þeirra mála­flokka eru mál­efni eldra fólks.

Íslenska þjóðin er að eld­ast. Nú er sjö­undi hver landsmaður 65 ára eða eldri en árið 2050 verður fjórði hver landsmaður á þeim aldri. Breytt ald­urs­sam­setn­ing þjóðar­inn­ar ger­ir meiri og aðrar kröf­ur til

ým­issa þjón­ustu­veit­enda svo tryggja megi öldruðu fólki hér á landi frelsi, fjár­hags­legt ör­yggi og góð lífs­gæði. Til þess að svo megi vera þarf þjón­usta við eldra fólk að taka mið af þörf­um ein­stak­linga og ganga þvert á kerfi og stofn­an­ir. Með öðrum orðum, við þurf­um að samþætta þjón­ustu við eldra fólk, þvert á kerfi, ráðuneyti og sér­fræðinga og tryggja heild­ræna sýn á mál­efni hvers ein­stak­lings með sam­starfi allra viðeig­andi þjón­ustu­veit­enda. Mik­il­vægt er að hér á landi verði mótuð heild­stæð nálg­un á það hvernig skuli haga slíku sam­starfi í þágu rétt­inda og lífs­gæða eldra fólks.

Þau mál­efni sem eldra fólk lýs­ir hvað helst eru að vissu leyti sam­bæri­leg við þau mál­efni sem lýst var í þeirri vinnu sem snýr að börn­um. Þjón­usta við eldra fólk er á hendi margra mis­mun­andi þjón­ustu­veit­enda sem heyra und­ir mis­mun­andi ráðuneyti. Ekki þarf allt eldra fólk sams kon­ar þjón­ustu – hóp­ur­inn er afar mis­mun­andi inn­byrðis, enda um að ræða fólk á aldr­in­um 67-100 ára, 67 ára ein­stak­ling­ur sem er að láta af störf­um eða minnka við sig hef­ur al­mennt ekki sömu þarf­ir og sá sem er 100 ára gam­all – og einn 75 ára ein­stak­ling­ur hef­ur hreint ekki sömu þjón­ustuþarf­ir og ná­granni hans/​henn­ar sem einnig er 75 ára.

Það er al­gjört lyk­il­atriði að ein­stak­ling­ur­inn sjálf­ur eða aðstand­end­ur hans þurfi ekki að vera sér­fræðing­ar í þjón­ustu til eldra fólks, eða viti strax hvaða þjón­ustu þörf sé á, hvar hana sé að finna og í viss­um til­fell­um tengja sam­an tvo eða fleiri þjón­ustu­veit­end­ur sem veiti heild­ræna þjón­ustu. Þetta er ekki hlut­verk aðstand­enda og ekki eldra fólks­ins sjálfs, ein­stak­ling­ur­inn þarf að vera hjartað í kerf­inu.

Á kom­andi kjör­tíma­bili vil ég setja mál­efni eldra fólks í sama far­veg og mál­efni barna á kjör­tíma­bil­inu sem er að líða. Við höf­um þegar sýnt að það er mögu­legt að fara í stór­ar kerf­is­breyt­ing­ar. Þjón­usta við eldra fólk get­ur verið og á að vera svo miklu ein­fald­ari. Við þurf­um að fjár­festa í fólki vegna þess að það er arðbær­asta fjár­fest­ing­in út frá öll­um hliðum.

Fyr­ir ein­stak­ling­inn og sam­fé­lagið allt. Við erum nefni­lega rétt að byrja!

Ásmundur Einar Daðason, fé­lags- og barna­málaráðherra og fram­bjóðandi fyr­ir xB í Reykja­vík­ur­kjör­dæmi norður.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 20. ágúst 2021.

Categories
Greinar

Einstök börn – hjartað í kerfinu

Deila grein

25/02/2021

Einstök börn – hjartað í kerfinu

Undanfarna daga hefur félagið Einstök börn staðið fyrir mikilvægu árveknisátaki undir slagorðinu „Fyrir utan ramma“, en markmið átaksins er meðal annars að auka samfélagslegan skilning á stöðu barna með sjaldgæfa sjúkdóma. Hluti af átakinu hefur falist í því að foreldrar og forráðamenn barna í þessum hópi hafa stigið fram og lýst því að þeim hafi reynst erfitt að eiga við þau stuðningskerfi sem eiga að veita börnunum og fjölskyldum þeirra nauðsynlega þjónustu. Þessi kerfi séu rekin af ólíkum aðilum, ríki og sveitarfélögum, og samskipti milli þessara aðila virðist ekki vera eins markviss og þau gætu verið. Of mikið sé um að foreldrar þurfi að berjast fyrir því að fá nauðsynlega þjónustu, lendi oft á veggjum og brenni út.

Mig langar að þakka Einstökum börnum fyrir starf þeirra og ekki síst fyrir þá mikilvægu brýningu sem árveknisátak þeirra er. Börn og fjölskyldur þeirra eiga ekki að þurfa að upplifa að þau þurfi að berjast við kerfi sem hafa það hlutverk að veita þeim stuðning og ég er sammála því að við, hið opinbera, þurfum að gera betur. Frá því ég tók við embætti ráðherra hefur það einmitt verið mér mikið hjartans mál að tryggja að kerfin okkar starfi saman í þágu barna og fjölskyldna, að þjónusta og stuðningur byggist upp kringum einstaklingana sem þjónustuna þurfa, en að kerfin okkar byggist ekki upp kringum sig sjálf. Í lok árs 2020, með þetta að markmiði, lagði ég fram lagafrumvarp á Alþingi um samþættingu þjónustu í þágu farsældar barna. Fái það frumvarp jákvæða afgreiðslu Alþingis verður vonandi stigið stórt skref í því að tryggja betri stuðning við börn og fjölskyldur þeirra sem geta þá, í stað baráttu við hin mismunandi kerfi samfélagsins, einbeitt sér að þeim áskorunum sem geta mætt börnum með sjaldgæfa sjúkdóma og fjölskyldum þeirra.

Ásmundur Einar Daðason, félags- og barnamálaráðherra.

Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 25. febrúar 2021.

Categories
Greinar

Styrkjum búsetu á landsbyggðinni

Deila grein

30/12/2020

Styrkjum búsetu á landsbyggðinni

Árið 2020 hefur verið mjög sérstakt fyrir okkur öll og sennilega eru margir fegnir því að það renni nú bráðum sitt skeið. Ég er sannfærður um að 2021 verði okkur betra og það eru mjög jákvæð teikn á lofti að svo verði.

Þegar ég horfi yfir árið 2020 og þau verkefni sem við í félagsmálaráðuneytinu höfum verið að vinna, horfi ég til baka stoltur en árið litaðist að mörgu leyti af viðbrögðum við heimsfaraldri Covid-19. Ég er hins vegar mjög ánægður og stoltur af því að hafa náð að koma þremur stórum baráttumálum mínum á dagskrá þrátt fyrir aðstæður í heiminum en þau eiga það öll sameiginlegt að styrkja búsetu á landsbyggðinni.

Aukinn kraftur í húsnæðismál á landsbyggðinni

Í byrjun september var frumvarp mitt um hlutdeildarlán samþykkt en þar erum við að stíga myndarlegt skref til þess að aðstoða ungt fólk og tekjulága inn á fasteignamarkaðinn. Hlutdeildarlánin munu hafa mikil og jákvæð áhrif á fasteignamarkað á landsbyggðinni sem hefur víða verið nálægt frostmarki undanfarna áratugi, en eitt að markmiðunum með þeim er að styrkja það kallað hefur verið köld markaðssvæði. Þá er gaman að sjá kraftinn í framkvæmdum víða um land sem fjármagnaðar eru með stofnframlögum, sérstöku byggðarframlagi og lánum frá HMS, aðgerðir sem samþykktar voru í fyrra. Mér telst til að alls séu 89 íbúðir í byggingu eða undirbúningi víða um land þar sem byggingaraðilar nýta sér þessi úrræði, má þar nefna 12 íbúðir á Húsavík, 10 íbúðir í Bolungarvík, átta íbúðir á Vopnafirði og fjórar á Borgarfirði Eystri.

Sérstakur styrkur til barnshafandi einstaklinga sem búa fjarri þjónustu

Annað stórt mál sem ég er stoltur af eru ný lög um fæðingarorlof en samkvæmt nýju lögunum er fæðingarorlofið lengt í 12 mánuði, en lögin taka gildi 1. janúar 2021. Sjálfstæður réttur hvors foreldris um sig verður sex mánuðir en foreldrum verður heimilt að framselja einn mánuð sín á milli, og því getur annað foreldrið tekið fæðingarorlof í sjö mánuði en hitt í fimm. Ég er mjög ánægður með aukin réttindi fyrir fólk á landsbyggðinni sem býr oftar en ekki fjarri þjónustunni og þarf oft að dvelja fjarri heimili sínu, fyrir áætlaðan fæðingardag, í tengslum við nauðsynlega þjónustu vegna fæðingar barnsins. Með nýju lögunum komum við til móts við þessa hópa og barnshafandi foreldri verður veittur sérstakur styrkur vegna skerts aðgengis að fæðingarþjónustu í þeim tilvikum þegar það þarf að mati sérfræðilæknis að dvelja fjarri heimili sínu.

Breyting í þágu barna

Síðast en ekki síst er ég gríðarlega stoltur af þremur frumvörpum sem ég hef lagt fram á Alþingi og miða að því að breyta kerfinu okkar í þágu barna. Allt frá því ég tók við ráðherraembætti hefur forgangsverkefni mitt verið að bæta enn frekar hvernig við þjónustum börn og fjölskyldur þeirra. Í víðtæku samráði og samstarfi fjölmargra aðila, leikinna, lærðra, innan þings og utan, hefur verið unnið að því í hartnær þrjú ár að smíða undirstöður undir kerfi sem tryggir að börn og fjölskyldur þeirra falli ekki á milli kerfa. Verkefnið er risavaxið og felur sennilega í sér einhverjar mestu breytingar sem gerðar hafa verið á umhverfi barna á Íslandi í áratugi.

Að lokum óska ég ykkur öllum gleðilegra jóla og farsældar á komandi ári og vona að þið njótið hátíðanna með ykkar nánustu.

Ásmundur Einar Daðason, félags- og barnamálaráðherra.

Greinin birtist fyrst á austurfrett.is 28. desember 2020.

Categories
Fréttir

Breytingar í þágu barna!

Deila grein

09/12/2020

Breytingar í þágu barna!

Í síðustu viku kynnti ég lagafrumvörp sem miða að því að gjörbylta aðstæðum barna og fjöl­skyldna þeirra. Í dag mælti ég fyrir þeim á Alþingi og hefur því ferill þeirra þar hafist formlega. Þessi frumvörp eru afurð tæplega 3 ára samstarfs og að vinnslu þeirra hafa komið yfir 1.000 manns.

👉 Börn eiga ekki að þurfa að búa við aðstæður sem gera það að verk­um að þau fá ekki að vera börn.

👉 Þegar og ef börn, og fjölskyldur þeirra, þurfa aðstoð á aðstoðin að koma til þeirra.

👉 Börnin eiga að vera hjartað í kerfinu og við eigum ekki að halda í kerfi sem byggist upp kringum mismunandi stofnanir og aðra þjónustuveitendur.

👉 Börn og fjölskyldur eiga ekki að þurfa að vita hvert þau eiga að leita við vanda sem þau hafa fengið skilgreindan. Þeim á að vera leiðbeint að fyrra bragði frá fyrstu stundu.

👉 Öll börn fá tengilið sem auðvelt er að nálgast og leita til.

Ég er hrærður yfir viðtökum síðustu viki og sannfærður um að þessi frumvörp (og fleiri sem munu fylgja) geti breytt heilmiklu fyrir börn og fjölskyldur þessa lands. Nú fer málið sína leið innan þingsins og ég vona að þau hljóti þar framgang.

  • Stærsta kerfisbreytingin í málefnum barna á Íslandi í áratugi
Categories
Fréttir

Stærsta kerfisbreytingin í málefnum barna á Íslandi í áratugi

Deila grein

01/12/2020

Stærsta kerfisbreytingin í málefnum barna á Íslandi í áratugi

Ásmundur Einar Daðason, félags- og barnamálaráðherra, hefur kynnt frumvarp um samþættingu þjónustu í þágu farsældar barna.

„Allt frá því ég tók við ráðherraembætti hefur forgangsverkefni mitt verið að bæta enn frekar hvernig við þjónustum börn og fjölskyldur þeirra. Í víðtæku samráði og samstarfi fjölmargra aðila, leikinna, lærðra, innan þings og utan, hefur verið unnið að því í hartnær þrjú ár að smíða undirstöður undir kerfi sem tryggir að börn og fjölskyldur þeirra falli ekki á milli kerfa og verði ekki send á eigin ábyrgð milli þjónustuaðila innan sveitarfélaga og ríkisstofnana. Verkefnið er risavaxið og ég held að það sé óhætt að segja að við séum að horfa upp á stærstu kerfisbreytingu í þessum málaflokki á Íslandi undanfarna áratugi,” sagði Ásmundur Einar á opnum kynningarfundi í gær.

Frumvarpið er afurð víðtæks og góðs samstarfs fjölda aðila með samþættingu þjónustu í þágu barna að markmiði, sem og að auka samvinnu og bæta samfellu þjónustu við börn og að hagsmunir barna skuli ávallt hafðir í fyrirrúmi. Verkefnið er umfangsmikið og felur sennilega í sér mestu breytingu sem gerð hefur verið á umhverfi barna á Íslandi í áratugi.

Erum að tryggja snemmbæran, samþættan stuðning þvert á kerfi

Á yfirstandandi kjörtímabili hefur verið unnið að undirbúningi lagaumhverfis sem miðar að því að tryggja börnum og aðstandendum þeirra, snemmbæran, samþættan stuðning þvert á kerfi. Vinnan hefur verið undir forystu félagsmálaráðuneytisins en í víðtæku og þéttu samráði við fjölmarga aðila, svo sem önnur ráðuneyti, þingmannanefnd um málefni barna, félagasamtök og einstaklinga sem hafa lagt hönd á plóg.

Stefnan sem er lögð til í frumvarpinu er að láta mismunandi hluta kerfisins tala betur saman og loka gráu svæðum. Þannig er markmiðið að barnið verði hjartað í kerfinu. Frumvarpið tekur til allrar þjónustu sem fer fram innan skólakerfisins, í leik-, grunn- og framhaldsskólum, á frístundaheimilum og í félagsmiðstöðvum. Það tekur einnig til þjónustu sem er veitt innan heilbrigðiskerfisins, í heilsugæslu, á heilbrigðisstofnunum og sjúkrahúsum og félagsþjónustu sem er veitt innan sveitarfélaga, barnaverndarþjónustu og þjónustu við börn með fatlanir, svo dæmi séu til tekin.

Í frumvarpinu er lögð rík áhersla á að börn og foreldrar hafi aðgang að samþættri þjónustu við hæfi án hindrana, ef á þarf að halda. Með breytingunum er leitast við að tryggja að foreldrar og barn fái upplýsingar um þjónustu í þágu barnsins og þjónustuveitendur, foreldrar og börn, eftir atvikum, móti í sameiningu markmið, úrræði og mat á árangri.

Categories
Greinar

Börnin eiga að vera hjartað í kerfinu – breyting í þágu barna

Deila grein

30/11/2020

Börnin eiga að vera hjartað í kerfinu – breyting í þágu barna

Allt frá því ég tók við ráðherraembætti hefur forgangsverkefni mitt verið að bæta enn frekar hvernig við þjónustum börn og fjölskyldur þeirra. Í víðtæku samráði og samstarfi fjölmargra aðila, leikinna, lærðra, innan þings og utan, hefur verið unnið að því í hartnær þrjú ár að smíða undirstöður undir kerfi sem tryggir að börn og fjölskyldur þeirra falli ekki á milli kerfa og verði ekki send á eigin ábyrgð milli þjónustuaðila innan sveitarfélaga og ríkisstofnana. Verkefnið er risavaxið og felur sennilega í sér einhverjar mestu breytingar sem gerðar hafa verið á umhverfi barna á Íslandi í áratugi.

Ég er því gríðarlega stoltur og ánægður að kynna frumvarp um samþættingu þjónustu í þágu farsældar barna. Frumvarpið ef afurð þessa víðtæka og góða samstarfs þar sem markmiðið er samþætting þjónustu í þágu barna til þess að auka samvinnu og bæta samfellu þjónustu við börn með hagsmunir þeirra að leiðarljósi.

Stefnan sem ég legg til í frumvarpinu er að láta mismunandi kerfi tala betur saman og loka gráum svæðum í þjónustu við börn og fjölskyldur. Í íslensku samfélagi eru of mörg dæmi um að ekki sé gripið nógu snemma inn í aðstæður barna. Einnig hefur verið skortur á því að börnum sé boðinn samþættur stuðningur þvert á stofnanir og kerfi. Í nýju kerfi á barnið, en ekki hver stofnun fyrir sig að vera útgangspunkturinn, þannig að barnið sé hjartað í kerfinu.

Frumvarpið tekur til allrar þjónustu sem fer fram innan skólakerfisins, í leik-, grunn- og framhaldsskólum, á frístundaheimilum og í félagsmiðstöðvum. Það tekur einnig til þjónustu sem er veitt innan heilbrigðiskerfisins, í heilsugæslu, á heilbrigðisstofnunum og sjúkrahúsum og félagsþjónustu sem er veitt innan sveitarfélaga, barnaverndarþjónustu og þjónustu við börn með fatlanir, svo dæmi séu til tekin.

Í frumvarpinu er lögð rík áhersla á að börn og foreldrar hafi aðgang að samþættri þjónustu við hæfi, án hindrana, ef á þarf að halda. Með breytingunum er leitast við að tryggja að barn og fjölskylda þess fái upplýsingar um þjónustu í þágu barnsins og þjónustuveitendur, fjölskyldan og barnið sjálft, eftir atvikum, móti í sameiningu markmið, úrræði og meti árangur.

Lagabreytingar um samþættingu þjónustu í þágu farsældar barna, og uppbygging stofnana til að styðja við samþættinguna eru mikilvæg fyrstu skref, en jafnframt eru breytingar á annarri löggjöf sem tengjast veitingu þjónustu í þágu barna nauðsynlegar. Þar má meðal annars nefna breytingar á lögum um félagsþjónustu sveitarfélaga, lögum um þjónustu við fatlað fólk með langvarandi stuðningsþarfir, barnaverndarlögum, löggjöf um heilbrigðisþjónustu og skólamál. Þegar frumvörpin verða komin í höfn og orðin að lögum, verður Ísland svo sannarlega ekki eftirbátur annarra ríkja hvað varðar þjónustu við börn og fjölskyldur, heldur forysturíki.

Fyrir áhugasama er hægt að horfa á kynninguna á frumvörpunum á vef Stjórnarráðsins. Kynningin hefst kl. 13.

Ásmundur Einar Daðason, félags- og barnamálaráðherra.

Greinin birtist fyrst á visir.is 30. nóvember 2020.

Categories
Greinar

Jöfnum aðgengi að húsnæðismarkaðnum

Deila grein

04/11/2020

Jöfnum aðgengi að húsnæðismarkaðnum

Þann 1. nóvember tóku lög um hlutdeildarlán gildi sem er mikið fagnaðarefni. Með þessum lánum er verið að grípa inn í og rétta hlut tekjulágra einstaklinga og jafna aðgengi fólks að húsnæðismarkaðnum. Um allt of langt skeið hefur fjöldi einstaklinga ekki átt möguleika á því að eignast sitt eigið húsnæði af því að þeir höfðu ekki einhvern sem gat aðstoðað við fyrstu kaupin. Þessi lán munu því hjálpa fólki að búa við aukið öryggi og jafnrétti í húsnæðismálum, hvar sem það býr á landinu.

Markmiðið með hlutdeildarlánum er bæði að auðvelda ungu fólki og tekjulágum fyrstu skrefin á fasteignamarkaði sem og að hvetja byggingaraðila til að byggja hagkvæmt íbúðarhúsnæði sem hentar þessum hópum. Kannanir hafa sýnt að á undanförnum árum hafa nýjar byggingar ekki verið í samræmi við eftirspurn þar sem þær hafa verið of stórar og of dýrar. Mikil þörf er fyrir uppbyggingu hagkvæms húsnæðis um allt land og eru hlutdeildarlánin einmitt hugsuð til þess að styðja við uppbyggingu á kaldari markaðssvæðum á landsbyggðinni.

Í Gufunesi er spennandi verkefni þegar komið af stað þar sem Þorpið vistfélag er að reisa 65 íbúðir sem eru byggðar með ný lög um hlutdeildarlán í huga. Íbúðirnar, sem kosta á bilinu 19-37 milljónir, eru hluti af þeim fjölmörgu íbúðum sem við munum sjá koma inn á markaðinn á næstu misserum sem ungt fólk og tekjulágt mun geta keypt með stuðningi frá ríkinu í gegnum hlutdeildarlánin. Ég er mjög ánægður og stoltur af því að hlutdeildarlánin séu orðin að veruleika. Með þeim erum við að stíga myndarlegt skref til þess að aðstoða ungt fólk og lágtekjuhópa til að komast inn á fasteignamarkaðinn, og um leið erum við sem samfélag að segja að við sættum okkur ekki við að einungis þeir sem eru með sterkt bakland eigi að geta eignast eigið húsnæði.

Ásmundur Einar Daðason, félags- og barnamálaráðherra.

Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 4. nóvember 2020.

Categories
Greinar

Styrkjum stöðu aldraðra og drögum úr einmanaleika

Deila grein

16/10/2020

Styrkjum stöðu aldraðra og drögum úr einmanaleika

Frá upp­hafi Covid-19-far­ald­urs­ins hef ég og starfs­fólk fé­lags­málaráðuneyt­is­ins lagt áherslu á að styðja við ýmsa viðkvæma hópa, en það eru þeir hóp­ar sem verða fyr­ir hvað mest­um áhrif­um af far­aldr­in­um. Það er al­veg ljóst í mín­um huga að við verðum að hafa þessa hópa áfram í for­gangi og við vilj­um alls ekki að þeir þurfi aft­ur að loka sig af til lengri tíma með til­heyr­andi áhrif­um á and­lega líðan.

Und­an­farið höf­um við í fé­lags­málaráðuneyt­inu styrkt fjöl­mörg verk­efni sem miðast að því að vinna gegn fé­lags­legri ein­angr­un og ein­mana­leika aldraðra. Ein­mana­leiki og fé­lags­leg ein­angr­un er al­geng hjá öldruðum og er styrkj­un­um ætlað að bregðast við þeirri stöðu og styðja við fjölþætt­ar aðgerðir til að draga úr fé­lags­legri ein­angr­un og ein­mana­leika þessa hóps. Aðgerðunum er bæði ætlað að bregðast við þeim áhrif­um sem Covid-19-far­ald­ur­inn hef­ur haft á hóp­inn en einnig að styrkja stöðu aldraðra og draga úr ein­mana­leika til lengri tíma.

Meðal verk­efna sem við höf­um stutt má nefna styrki til sveit­ar­fé­laga lands­ins til að efla fé­lags­starf full­orðinna í sum­ar vegna Covid-19. Rík­is­stjórn­in ákvað að verja um 75 millj­ón­um króna í átaks­verk­efni til að efla fé­lags­starf full­orðinna í sum­ar en marg­ir aldraðir hafa upp­lifað mikla fé­lags­lega ein­angr­un í far­aldr­in­um. Það er mik­il­vægt að sporna gegn því með því að bjóða upp á frí­stundaiðkun, geðrækt og hreyf­ingu meðal ann­ars og hvatti ég sveit­ar­fé­lög­in sér­stak­lega til að efla fé­lags­starf full­orðinna enn frek­ar í sum­ar.

Rauði kross­inn á Íslandi hlaut styrk til að efla hjálp­arsím­ann og net­spjall 1717, en þau gegna mik­il­vægu hlut­verki við að veita virka hlust­un og ráðgjöf um sam­fé­lags­leg úrræði til fólks á öll­um aldri sem þarf á stuðningi að halda og sér­stak­lega á tím­um sem þess­um. Alzheimer­sam­tök­in hlutu styrk til þess að geta brugðist við auknu álagi í þjón­ustu sam­tak­anna við viðkvæma hópa sem hafa orðið fyr­ir áhrif­um vegna Covid-19. Sam­tök­in fengu einnig styrk vegna verk­efn­is­ins Styðjandi sam­fé­lag, þar sem mark­miðið er að gera fólki með heila­bil­un kleift að lifa í sam­fé­lagi sem skil­ur aðstæður þess, mæt­ir því af virðingu og aðstoðar eft­ir þörf­um.

Þá hlaut Lands­sam­band eldri borg­ara fjár­fram­lag sem ann­ars veg­ar er ætlað að styrkja sam­tök­in í því að bregðast við auknu álagi í þjón­ustu við viðkvæma hópa sem far­ald­ur­inn hef­ur haft áhrif á og berj­ast gegn ein­mana­leika og ein­angr­un eldri borg­ara. Hins veg­ar fengu sam­tök­in styrk í tengsl­um við gerð upp­lýs­ingasíðu fyr­ir eldri borg­ara. Verk­efnið Ald­ur er bara tala hlaut styrk, en það miðar að því að opna upp­lýs­inga­veitu á vefn­um þar sem stefnt er að því að ná til fólks sem er eldra en 60 ára auk starfs­fólks í öldrun­arþjón­ustu. Er vef­ur­inn liður í því að inn­leiða vel­ferðar­tækni bet­ur inn í þjón­ustu við elstu ald­urs­hóp­ana.

Aldraðir og aðrir viðkvæm­ir hóp­ar upp­lifa marg­ir hverj­ir mikla fé­lags­lega ein­angr­un og Covid-19-far­ald­ur­inn hef­ur aukið fé­lags­lega ein­angr­un þess­ara hópa. Það er því gríðarlega mik­il­vægt fyr­ir okk­ur sem sam­fé­lag að styðja við fjöl­breytt­ar aðgerðir til þess að vega á móti ein­mana­leika og fé­lags­legri ein­angr­un og það er ánægju­legt að fá að styðja við bakið á fjöl­mörg­um góðum verk­efn­um sem gera ná­kvæm­lega það. Þær ákv­arðanir sem við tök­um til að bregðast við far­aldr­in­um verða alltaf að miðast að því að vernda viðkvæma hópa í sam­fé­lag­inu. Annað er ekki í boði að mínu mati.

Ásmundur Einar Daðason, fé­lags- og barna­málaráðherra.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 16. október 2020.