Year: 2020

Í samtölum mínum við fólk víðs vegar um landið hefur umræða um ójafnt aðgengi að þjónustu oftar en ekki skipað stóran sess í huga fólks. Flestir landsmenn búa á suðvesturhorninu og hefur opinber þjónusta byggst þar upp. Þeir sem búa lengst frá höfuðborginni þurfa því að reiða fram hærri fjárhæðir til að komast á milli landsvæða en þorri landsmanna til að fá aðgang að sömu þjónustu. Þetta er skekkja í kerfinu sem þarf að leiðrétta, ekki síst með það í huga að Reykjavík er höfuðborg allra landsmanna.

Íbúar á landsbyggðinni sem búa lengst frá höfuðborginni eiga þess nú kost að fá lægri flugfargjöld innanlands. Við höfum undirbúið verkefnið um nokkurt skeið undir heitinu skoska leiðin – en skrefið var stigið til fulls í vikunni þegar ég opnaði Loftbrú með formlegum hætti á þjónustuvefnum Ísland.is. Það var í senn tímabært og sérlega ánægjulegt að koma þessu í loftið.

Loftbrú veitir íbúum með lögheimili á búsetusvæðum fjærst höfuðborginni 40% afslátt af heildarfargjaldi í þremur ferðum á ári (sex flugleggjum) til og frá höfuðborgarsvæðinu. Markmiðið er mjög skýrt, að jafna aðstöðumun íbúa á landinu og bæta aðgengi að miðlægri þjónustu í höfuðborginni. Heilbrigðisþjónustan er sú sem flestir þurfa á að halda, en ekki síður menntun, menning og afþreying. Með þessu er verið að auka möguleika íbúa af landsbyggðinni á félagslegri þátttöku í borgarsamfélaginu sem til staðar er á suðvesturhorni Íslands.

Í mínum huga er Loftbrú ein af mikilvægari byggðaaðgerðum sem ráðist hefur verið í og með því tekið stórt skref til að koma á móts við grunnþarfir fólks sem býr úti á landi. Ísland ljóstengt er annað gott dæmi um vel heppnaða byggðaaðgerð sem leggur áherslu á sem mest jafnræði landsmanna hvað varðar aðgang að fjarskiptainnviðum.

Lægri flugfargjöld verða liður í að gefa fólki kost á því að velja sér búsetu óháð starfi. Búseta á landsbyggðinni mun styrkjast sem hefur jákvæð áhrif á íbúðarverð. Þá mun leiðrétting þessi hafa víðtæk samfélagsleg áhrif, auka lífsgæði fólks sem eiga þess kost að skreppa til borgarinnar fyrir lægra fargjald, nýta ferðina og heimsækja ættingja og vini.

Í Skotlandi hefur flugferðum fjölgað og ef greiðsluþátttaka stjórnvalda með þessum hætti hjálpar flugfélögum að halda uppi þjónustustigi er það af hinu góða og stuðlar að öruggum samgöngum. Einhverjir hafa haft þær áhyggjur að flugfélögin myndu sjá sér leik á borði og hækka fargjöldin en mér er það til efst að það væri góð ákvörðun að hækka flugfargjöld til allra hinna sem njóta ekki þessara mótvægisaðgerða.

Það er afskaplega einfalt að nýta sér afsláttarkjör með Loftbrú. Á Ísland.is auðkennir fólk sig með rafrænum skilríkjum og sér þar yfirlit yfir réttindi sín. Þeir sem vilja nýta afsláttinn sækja sérstakan afsláttarkóða sem nota má á bókunarsíðum flugfélaga þegar flug er pantað. Ég hvet ykkur til að kynna ykkur málið frekar á vefnum Loftbru.is.

Sigurður Ingi Jóhannsson, formaður Framsóknarflokksins og samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra.

Greinin birtist fyrst í Bændablaðinu 10. spetember 2020.

Íbúar á lands­byggðinni sem búa lengst frá höfuðborg­inni eiga þess nú kost á að fá lægri flug­far­gjöld inn­an­lands. Við höf­um und­ir­búið verk­efnið um nokk­urt skeið und­ir heit­inu skoska leiðin – en skrefið var stigið til fulls í gær, miðviku­dag, þegar ég opnaði Loft­brú með form­leg­um hætti á þjón­ustu­vefn­um Ísland.is. Það var í senn tíma­bært og sér­lega ánægju­legt að koma þessu í loftið.

Loft­brú veit­ir íbú­um með lög­heim­ili á bú­setu­svæðum fjærst höfuðborg­inni 40% af­slátt af heild­arfar­gjaldi í þrem­ur ferðum á ári (sex flug­leggj­um) til og frá höfuðborg­ar­svæðinu. Mark­miðið er mjög skýrt, að jafna aðstöðumun íbúa á land­inu og bæta aðgengi að miðlægri þjón­ustu í höfuðborg­inni. Heil­brigðisþjón­ust­an er sú sem flest­ir þurfa á að halda, en ekki síður mennt­un, menn­ing og afþrey­ing. Með þessu er verið að auka mögu­leika íbúa af lands­byggðinni á fé­lags­legri þátt­töku í borg­ar­sam­fé­lag­inu sem til staðar er á suðvest­ur­horni Íslands.

Í sam­töl­um mín­um við fólk víðs veg­ar um landið hef­ur umræða um ójafnt aðgengi að þjón­ustu oft­ar en ekki skipað stór­an sess í huga fólks. Flest­ir lands­menn búa á suðvest­ur­horn­inu og hef­ur op­in­ber þjón­usta byggst þar upp. Þeir sem búa lengst frá höfuðborg­inni þurfa því að reiða fram hærri fjár­hæðir til að kom­ast á milli landsvæða en þorri lands­manna til að fá aðgang að sömu þjón­ustu. Þetta er skekkja í kerf­inu sem þarf að leiðrétta, ekki síst með það í huga að Reykja­vík er höfuðborg allra lands­manna.

Fyr­ir­mynd­in að Loft­brú er sótt til Skot­lands. Þar hef­ur þessi leið heppn­ast vel og hjálpað til við að halda í og laða að ungt fólk til af­skekktra svæða. Skoska leiðin var eitt af lof­orðum Fram­sókn­ar­flokks­ins fyr­ir síðustu kosn­ing­ar og ein af aðgerðum í stjórn­arsátt­mála rík­is­stjórn­ar­inn­ar.

Í mín­um huga er Loft­brú ein af mik­il­væg­ari byggðaaðgerðum sem ráðist hef­ur verið í og með því tekið stórt skref til að koma á móts við grunnþarf­ir fólks sem býr úti á landi. Ísland ljóstengt er annað gott dæmi um vel heppnaða byggðaaðgerð sem legg­ur áherslu á sem mest jafn­ræði lands­manna hvað varðar aðgang að fjar­skiptainnviðum.

Lægri flug­far­gjöld verða liður í að gefa fólki kost á því að velja sér bú­setu óháð starfi og leiða til þess að bú­seta á lands­byggðinni verði auðveld­ari. Bú­seta á lands­byggðinni mun styrkj­ast sem hef­ur já­kvæð áhrif á íbúðaverð. Þá mun leiðrétt­ing þessi hafa víðtæk sam­fé­lags­leg áhrif, auka lífs­gæði fólks sem á þess kost að skreppa til borg­ar­inn­ar fyr­ir lægra far­gjald, nýta ferðina og heim­sækja ætt­ingja og vini.

Í Skotlandi hef­ur flug­ferðum fjölgað og ef greiðsluþátt­taka stjórn­valda með þess­um hætti hjálp­ar flug­fé­lög­um að halda uppi þjón­ustu­stigi er það af hinu góða og stuðlar að ör­ugg­um sam­göng­um. Ein­hverj­ir hafa haft þær áhyggj­ur að flug­fé­lög­in myndu sjá sér leik á borði og hækka far­gjöld­in en mér er það til efs að það væri góð ákvörðun að hækka flug­far­gjöld til allra hinna sem njóta ekki þess­ara mót­vægisaðgerða.

Það er af­skap­lega ein­falt að nýta sér af­slátt­ar­kjör með Loft­brú. Á Ísland.is auðkenn­ir fólk sig með ra­f­ræn­um skil­ríkj­um og sér þar yf­ir­lit yfir rétt­indi sín. Þeir sem vilja nýta af­slátt­inn sækja sér­stak­an af­slátt­ar­kóða sem nota má á bók­un­ar­síðum flug­fé­laga þegar flug er pantað. Ég hvet ykk­ur til að kynna ykk­ur málið frek­ar á vefn­um Loft­bru.is.

Sigurður Ingi Jóhannsson, formaður Fram­sókn­ar­flokks­ins og sam­göngu- og sveit­ar­stjórn­ar­ráðherra.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 10. september 2020.

Rík­is­stjórn­in hef­ur mætt niður­sveifl­unni sem heims­far­ald­ur kór­ónu­veiru hef­ur valdið með nauðsyn­leg­um og mark­viss­um aðgerðum sem styðja við fólk og fyr­ir­tæki. Stefn­an er skýr; að skapa sam­fé­lag sem er í eins miklu jafn­vægi og hægt er miðað við ytri aðstæður hverju sinni.

Bar­átt­an við veiruna hef­ur óhjá­kvæmi­lega reynt á þolrif og seiglu allra en með góðri sam­vinnu hef­ur ár­ang­ur­inn skilað sér í fækk­un inn­an­lands­smita. Stöðugt end­ur­mat á aðgerðum er nauðsyn­legt í þeirri von að ekki verði veru­legt bak­slag. Aðgerðir rík­is­stjórn­ar­inn­ar miða að því að sam­fé­lagið geti verið í eins eðli­legu horfi og kost­ur er.

Arðbær­ar fjár­fest­ing­ar

Til lengri tíma er stóra mynd­in að efla fjár­fest­ing­ar sem mynda hag­vöxt til framtíðar og skapa at­vinnu. Fjár­fest­ing­arn­ar í innviðum eru arðbær­ar og bæta upp sam­drátt í hag­kerf­inu. Skýrt dæmi um slík áform rík­is­stjórn­ar­inn­ar eru í ný­samþykktri sam­göngu­áætlun. Aldrei áður hef­ur eins mikl­um fjár­mun­um verið varið til arðbærra verk­efna og er hlut­fall fram­laga af lands­fram­leiðslu­spá fyr­ir 2020 komið upp í 1,4%. Ávinn­ing­ur­inn mun skila sér strax, ný störf verða til og sam­fé­lagið verður mun bet­ur í stakk búið þegar tíma­bundið veiru­ástand er yf­ir­staðið og ferðaþjón­ust­an tek­ur við sér á ný.

8.700 störf

Ný­samþykkt sam­göngu­áætlun ger­ir ráð fyr­ir rúm­lega 640 millj­arða rík­is­fram­lagi en heild­ar­um­fang allra sam­göngu­fram­kvæmda með sam­vinnu­verk­efn­um nem­ur um 900 millj­örðum króna. Áætl­un­in er ein sú um­fangs­mesta sem samþykkt hef­ur verið og fel­ur í sér mik­il­væga upp­bygg­ingu á eign­um rík­is­ins. Áætl­un­in, sem er ein stærsta framtíðar­sýn rík­is­stjórn­ar­inn­ar, fel­ur í sér 70% hækk­un á fram­lagi til ný­fram­kvæmda á þessu ári. Verk­efn­um er flýtt og fjölgað en við það skap­ast fjöl­mörg ný störf. Alls verða til 8.700 fjöl­breytt störf á næstu fimm árum, frá hönn­un til beinna fram­kvæmda.

Viðhaldsþörf­in er mest í vega­gerð sem á eft­ir að skila sér í greiðari og ör­ugg­ari um­ferð og enn betri teng­ing­um á milli byggða. Vega­lengd­ir stytt­ast, mögu­leik­ar fólks til að velja sér bú­setu aukast og at­vinnusvæði efl­ast. Meðal verk­efna er að ein­breiðum brúm á hring­veg­in­um verður fækkað úr 36 í 22 á næstu fimm árum. Til viðbót­ar þessu var í ár 6,5 millj­örðum króna varið auka­lega í sam­göngu­fram­kvæmd­ir úr fjár­fest­inga­átaki rík­is­stjórn­ar­inn­ar vegna kór­ónu­veirunn­ar.

Hafn­ir og inn­an­lands­flug­vell­ir fá um­tals­vert meira fjár­magn en hingað til svo hægt sé að mæta eðli­leg­um kröf­um sam­fé­lags­ins um grunnþjón­ustu og koma á móts við flutn­ing aðfanga inn­an og milli landa. Auk­in fram­lög eru til inn­an­lands­flug­valla með áherslu á vara­flug­velli. Þá eru mik­il tæki­færi í út­flutn­ings­höfn­um norðan- og sunn­an­lands sem efla at­vinnusvæðin og skapa störf.

Sam­vinnu­verk­efni

For­gangs­röðun fjár­fest­ing­ar í sam­göngu­áætlun er skýr með áherslu á um­ferðarör­yggi sem styður við arðsemi og efna­hags­leg­an græn­an vöxt. Hæfi­leg blanda af einka- og rík­is­rekn­um verk­efn­um skil­ar sér til sam­fé­lags­ins ef til­gang­ur­inn er skýr. Sú hug­mynda­fræði var tek­in lengra með samþykkt Alþing­is á frum­varpi um sam­vinnu­verk­efni í vega­fram­kvæmd­um (PPP). Nýju lög­in heim­ila sam­vinnu á milli einkaaðila og rík­is að fara í til­tek­in sam­göngu­mann­virki. Ábat­inn er auk­in skil­virkni í vega­gerð og býr til aukið svig­rúm rík­is­ins til að sinna nauðsyn­legri grunnþjón­ustu sam­fé­lags­ins. Sam­göngu­verk­efni henta vel til sam­vinnu­verk­efna og þegar áhugi inn­lendra fjár­festa er til staðar er óskyn­sam­legt annað en að velja þessa leið.

Verk­efn­in eru sem fyrr vel skil­greind og fyr­ir­fram ákveðin og er brú yfir Horna­fjarðarfljót full­hönnuð og að verða klár fyr­ir útboð. Ný brú yfir Ölfusá, nýr veg­ur yfir Öxi, lág­lendis­veg­ur og göng í gegn­um Reyn­is­fjall, önn­ur göng und­ir Hval­fjörð og hin langþráða Sunda­braut eru þar næst á dag­skrá. Mik­il­væg þekk­ing og reynsla bygg­ist upp í þess­um verk­efn­um þar sem þverfag­leg þekk­ing verður til í hönn­un, hjá fjár­fest­um, verk­tök­um og hinu op­in­bera.

Full­yrða má að aukn­ing í ný­fram­kvæmd­um á næstu árum í sam­göng­um sé for­dæma­laus – svo að notað sé orðið sem hef­ur verið á allra vör­um í ár. Það grund­vall­ast ann­ars veg­ar á metnaðarfullri framtíðar­sýn í fimmtán ára sam­göngu­áætlun og á viðbótar­fjármagni sem lagt var í sam­göngu­fram­kvæmd­ir úr fjár­fest­inga­átaki rík­is­stjórn­ar­inn­ar.

Sigurður Ingi Jóhannsson, sam­göngu- og sveit­ar­stjórn­ar­ráðherra og formaður Framsóknar.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 5. september 2020.